مختار جلالی پژوهشگر حوزه سلول‌های بنیادی گفت: فرآوردههای حاصل از عملکرد ثانویه گیاهان، از گرانبهاترین ترکیبات شیمیایی هستند. ارزش برخی از داروهای گیاهی از جمله تاکسول به اندازهای است که هر گرم آن قیمت چند هزار دلاری دارد.
داروهای ضدسرطان با منشا گیاهی
تاکسول یا پاکلیتاکسل، یک دی ترپنوئید پرکاربرد ضدسرطان است که به واسطه متابولیسم ثانویه درختان سرخدار تولید میشود. تنها مقادیر محدودی از تاکسول و سایر متابولیت های وابسته که با عنوان تاکسوئیدها شناخته می شوند، از منابع در دسترس کنونی قابل دستیابی است. اخیرا کروناتین و سیکلودکسترین به عنوان الیسیتورهای بسیار موثر بر متابولیسم ثانویه در کشت سلول های گیاهی شناخته شده اند.
وی با اشاره به ارزش افزوده بالای داروهای گیاهی با منشأ ضد سرطان گفت: ارزشمندی چون تاکسول، وین بلاستین، وین کریستین، کامپتوتسین، پودوفیلوتوکسین و آجمالیسین از مهمترین داروهای ضدسرطان با منشا گیاهی هستند که در این میان تاکسول و ترکیبات هم خانواده آن یعنی تاکسان ها از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
رشد بازار داروهای مشتق شده از گیاهان
جلالی از ارزش بالای این داروهای گیاهی نسبت به ماده خام اولیه گفت و ادامه داد: ارزش این داروها، به اندازهای است که هر گرم از آنها قیمت چند هزار دلاری دارد. بر اساس آمارهای موجود، ارزش بازار جهانی داروهای مشتق شده از گیاهان در سال ۲۰۰۲ و در حالی که ایالات متحده امریکا بیش از ۵۰ درصد این بازار را به خود اختصاص داده بود، با رشدی معادل ۲/۶ درصد نسبت به سال پیش از آن، به ۷/۱۳ میلیارد دلار افزایش یافت.
روند رو به رشد این بازار هم چنان ادامه داشت به طوری که این مقدار در سال ۲۰۰۷ به رقمی معادل ۸/۱۸ میلیارد دلار رسید و آن‌طور که این پژوهشگر حوزه سلول‌های بنیادی عنوان می‌کند، انتظار می رود ارزش جهانی این بازار تا سال ۲۰۵۰ میلادی به حدود ۵ بریلیون دلار برسد. فرآورده های حاصل از متابولیسم ثانویه گیاهان جزو گرانبهاترین ترکیبات شیمیایی هستند. امروزه با استفاده از سیستم های کشت سلولی می توان متابولیت های ثانویه را در شرایط آزمایشگاهی تولید کرد.
پژوهشگر حوزه سلول‌های بنیادی به حمایت از پژوهش‌های این حوزه اشاره کرد و گفت: این فرایند علمی و فناورانه که آینده ای درخشانی را به لحاظ تولید ثروت و همچنین دانش پزشکی در اختیار کشورها قرار می دهد، از جمله اولویت های پژوهشی و تحقیقاتی ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری محسوب می شود.
منبع : معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری