دکتر امیر عبداله‌زاده، در خصوص برنامه‌های دانشگاه تربیت مدرس در هفته پژوهش‌وفناوری توضیح داد: برنامه‌هایی که برای هفته پژوهش در دانشگاه تربیت مدرس تدارک دیده شده، در مرحله اول تقدیر از پژوهشگران برتر است که در بخش‌های مختلف مورد تقدیر قرار می‌گیرند. حدود ۳۱۰ نفر استاد و دانشجو در بخش‌های مختلف اختراع برتر، مقاله برتر، پروژه برتر، پژوهشگران برجسته پسادکترا، دانشمندان برتر، پایان‌نامه و رساله برتر و تقاضامحور، سرآمدان علمی، کتب برتر تالیفی، مجله برتر، مقالات پر استناد، مجریان طرح‌های پژوهشی، پژوهشگران شاغل در پارک علم و فناوری، هسته‌های فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان موفق، تقدیر خواهند شد. امسال برنامه‌ها و مراسم‌های هفته و روز پژوهش به طور غیرمتمرکز در ۱۷ دانشکده برگزار می‌شود و هر دانشکده برنامه مفصلی برای این هفته دارد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس درباره مشکلات تامین اعتبار پژوهش در دانشگاه‌ها، توضیح داد: در برخی از پروژه‌های عملی و تجربی که هزینه‌های مواد اولیه و تجهیزات و خدمات آزمایشگاهی بالا رفته، این مبالغ کفایت نمی‌کند، ولی منابع دیگری نیز مانند گرنت اساتید وجود دارد که می‌توان از آن استفاده کرد.
وی با اشاره به راهکارهای رفع مشکل تامین اعتبار پژوهش، توضیح داد: ما اساتید و دانشجویان را تشویق می‌کنیم که از منابع مالی خارج دانشگاه نیز به نحو احسن استفاده کنند. مثل طرح جوانه که به هر استاد برای دانشجویان دکترا تا ۹۰ میلیون تومان و برای دانشجویان ارشد تا ۴۵ میلیون تومان تعلق می‌گیرد.
عبداله‌زاده افزود: همچنین طرح‌های حمایت از پایان‌نامه‌ها که نهادها و سازمان‌های مختلف انجام می‌دهند، مانند معاونت علمی ریاست جمهوری، بنیاد ملی نخبگان، صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق حمایت از پژوهشگران نیز می‌تواند مورد استفاد قرار گیرد. امکان دیگر نیز استفاده از اعتبارات طرح‌های پژوهشی است که اساتید دانشگاه می‌توانند از خارج دانشگاه تامین کنند.
۹۰ درصد بودجه دانشگاه صرف حقوق و دستمزد می‌شود
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس در پاسخ به سوال ایسنا در مورد اینکه باتوجه به تاکیدات وزیر علوم، آیا ۱۵ درصد از بودجه دانشگاه به طور مستقل به پژوهش اختصاص یافته است؟ تصریح کرد: حدود ۹۰ درصد بودجه‌ای که به دانشگاه اختصاص پیدا می‌کند، صرف حقوق و دستمزد می‌شود و به همین خاطر مقدار کمی برای هزینه‌های دیگر دانشگاه باقی می‌ماند.
وی ادامه داد: با تلاش رئیس دانشگاه تربیت مدرس، اعتبارات نسبتاً خوبی از منابع مختلف جذب شده است. به گونه‌ای که در سال جاری تمامی تعهدات خودمان را که مربوط به پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها و اعتبارات گرنت اساتید و همچنین پاداش مقالات می‌شود، پرداخت کردیم. به علاوه مبالغی را صرف خرید یا تعمیر تجهیزات کردیم.
عبداله‌زاده در مورد وعده مسئولین وزارت علوم، اظهار کرد: بر اساس صحبت‌هایی که مسئولین وزارت علوم داشتند، قرار است اعتبار بزرگی برای خرید تجهیزات دانشگاه‌ها اختصاص داده شود که ما نیز منتظر آن هستیم.
وی خاطر نشان کرد: دانشگاه تربیت مدرس یک دانشگاه بزرگ و جامع با ۷۸۰ عضو هیئت علمی و بیش از ۱۰ هزار دانشجوی تحصیلات تکمیلی و با ۵۸۰ آزمایشگاه است. با توجه به عمر بالای دستگاه‌ها و نیاز به تعمیر و جایگزین کردن آنها، ما حداقل به ۲۰۰ میلیارد تومان بودجه برای خرید تجهیزات نیاز داریم که امید داریم وزارت علوم و سازمان برنامه و بودجه مساعدت لازم را با این دانشگاه داشته باشند.
چرا یافته‌های پژوهشی کم‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس در پاسخ به این سوال که چرا یافته‌های پژوهشی در ایران کم‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند، گفت: ما شاخص مشخصی نداریم که اندازه‌گیری کند و به ما بگوید چند درصد از پژوهش‌های دانشگاه در جامعه یا صنعت استفاده شده، ولی به نظر می‌رسد درصدی از این پژوهش‌ها یا استفاده نشده و یا کاربردی تعریف نشده‌اند. باید در این مورد آسیب شناسی انجام شود.
وی افزود: فرض بر این است که مسائل به دانشگاه ارائه شود و دانشگاه این مسائل را حل کند. ما اعلام می‌کنیم هر مسئله‌ای از طرف جامعه یا صنعت به دانشگاه تربیت مدرس ارائه شود، آمادگی حل آن را از طریق اساتید برجسته و دانشجویان ممتاز دانشگاه داریم.
عبداله‌زاده به لزوم تفکیک رشته‌های علوم انسانی از رشته‌های دیگر تاکید کرد و گفت: ما در ابتدا باید رشته‌های علوم انسانی را از این موضوع تفکیک کنیم. چون تقاضایی که در خارج از دانشگاه برای دستاوردهای پژوهشی رشته‌های علوم انسانی وجود دارد، بیشتر دولتی هستند و آنها باید حمایت کنند و معمولاً در بیشتر کشورها نیز به همین صورت است.
وی ادامه داد: در رابطه با رشته‌های دیگر مثل علوم تجربی، علوم پزشکی، کشاورزی، فنی و مهندسی، هنر و معماری، شرایط متفاوت است و باید تقاضایی در بیرون از دانشگاه وجود داشته باشد تا پروژه‌ای که در دانشگاه تعریف می‌شود در راستای آن نیاز باشد.
ارتباط رقابت در صنایع و نیاز به پژوهش
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه «نیاز در صنایع وقتی به وجود می‌آید که رقابت وجود داشته باشد»، تصریح کرد: یعنی اگر صنعتی بخواهد دوام بیاورد و خودش را حفظ کند و یا اینکه بخواهد سهم خود را در بازار افزایش دهد، باید خودش را ارتقا دهد و کیفیت خودش را بالا ببرد. برای این ارتقا نیاز به انجام پژوهش است. در این شرایط، صنعت به سمت دانشگاه می‌آید.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس در مورد اینکه چرا در ایران صنایع و سازمان‌ها کم‌تر از دانشگاه‌ها استفاده می‌کنند، گفت: یک بخشی از مشکل به صنایعی بر می‌گردد که دولتی هستند و خیلی رقابتی نیستند. صنایعی که رقابت در آنها وجود ندارد، هر محصولی که تولید کنند، مشتری دارند و بنابراین فکر می کنند نیازی به پژوهش ندارند.
وی ادامه داد: مشکل بعدی این است که برخی صنایع، سازمان‌ها و شرکت‌ها برای بهبود خودشان و بالا بردن درآمد خودشان راه‌هایی غیر از پژوهش را انتخاب می‌کنند؛ برای مثال واسطه‌گری انجام می‌دهند، خرید و فروش مجوز انجام می‌دهند و یا از ارزهای ویژه استفاده می‌کنند و درآمد خودشان را بیشتر از این مسیر می‌بینند تا اینکه بخواهند درآمد خودشان را از طریق دانش‌بنیان شدن، افزایش دهند. این شرکت‌ها و صنایع نمی‌توانند در بلندمدت دوام بیاورند و یکی از دلایلی که شرکت‌ها در ایران تبدیل به برند نمی‌شوند، همین است که هر روز خودشان را بهبود نمی‌دهند.
عبداله‌زاده با بیان اینکه این شرکت‌ها و صنایع معمولاً واحدهای تحقیق و توسعه قوی ندارند، گفت: یکی از مشکلاتی که وجود دارد، این است که برخی صنایع و سازمان‌های ما یا واحد تحقیق و توسعه ندارند و یا ضعیف عمل می‌کنند. آن‌هایی که واحد تحقیق و توسعه قوی دارند، آن‌هایی هستند که ارتباط بسیار خوبی با دانشگاه دارند و پژوهش‌های خوبی با دانشگاه انجام می‌دهند. بنابراین ما باید به سمت صنایع دانش‌بنیان برویم تا ارزش افزوده بیشتری خلق شود.
ضرورت برقراری ارتباط دانشگاه با صنعت
وی در پاسخ به این سوال که چه میزان از پژوهش‌های دانشگاه تربیت مدرس با همکاری بیرون از دانشگاه انجام شده؟ توضیح داد: تعداد و اعتبار قراردادهایی که اساتید و پژوهشگران با خارج از دانشگاه دارند، مشخص است. اما عمده پژوهش‌هایی که در دانشگاه انجام می‌شود، از طریق پایان‌نامه و رساله است و تعداد زیادی از آنها بدون انجام قرارداد در راستای نیاز یک صنعت و جامعه و یا زمینه‌سازی برای استفاده در خارج از دانشگاه در حال انجام است و ممکن است در آمار ما قرار نگیرد. ولی تمام تلاش ما این است که فاصله بین دانشگاه، جامعه و صنعت و دولت را به طرق مختلف کم کنیم.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس در مورد اقداماتی که برای کاربردی‌تر شدن پژوهش‌ها مورد نیاز است، گفت: اقدامات زیادی قابل انجام است، ولی شاید مهم‌ترین کاری که در دانشگاه برای کاربردی‌تر شدن پژوهش بتوان انجام داد، این است که ارتباط اساتید و دانشجویان را با جامعه و صنعت برقرار کنیم.
وی ادامه داد: این کار را می‌توان با روش‌های مختلف مثل بازدیدهای اساتید و دانشجویان از صنعت و سازمان‌ها، دعوت از شرکت‌ها و صنعتگران به دانشگاه و برگزاری جلسات با آنها، برگزاری سخنرانی‌های افراد با تجربه در دانشگاه و بطور کلی درگیر کردن اساتید و دانشجویان با جامعه و صنعت انجام داد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس افزود: همچنین ما می‌توانیم این موضوع را در آئین‌نامه‌ها و فرآیندهای دانشگاه مورد توجه قرار دهیم. مثل این اقدام دانشگاه تربیت مدرس که برای پایان‌نامه‌ها و رساله‌های کاربردی یک افزایش مبلغی در نظر گرفته است. فعال‌کردن دفتر پژوهش‌های کاربردی دانشگاه و کمیته بازاریابی آن از دیگر این اقدامات است.
ماموریت گرا کردن موضوعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی
عبداله‌زاده در مورد هدفمند و ماموریت گرا کردن پژوهش در دانشگاه تربیت مدرس، توضیح داد: یکی از اقداماتی که در دانشگاه تربیت مدرس در حال انجام است، ماموریت گرا کردن و تقاضا محور کردن موضوعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی است که در این راستا در حال اصلاح و تکمیل آیین‌نامه‌ای در این خصوص هستیم و تمام سعی بر این است که موضوعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌هایی که تعریف می‌شود، تا حد امکان در راستای نیاز جامعه و صنعت باشد.
وی با اشاره به مشوق‌های در نظر گرفته شده برای این کار، گفت: برای این‌کار یک سری مشوق‌هایی در نظر گرفته شده است. به‌عنوان مثال پایان‌نامه و رساله‌هایی که در راستای نیاز صنعت باشد و تقاضا محور باشد، ۵۰ درصد به بودجه پایان‌نامه و رساله اضافه می‌شود و اگر در راستای اولویت‌های پژوهشی استاد باشد، ۲۵ درصد به بودجه آن اضافه می‌شود. با این حساب، حداکثر اعتبار رساله هر دانشجوی دکترا، ۲۴ میلیون تومان و برای هر دانشجوی کارشناسی ارشد، ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.
منبع : دانشگاه تربیت مدرس