به گزارش ثریا - به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه ISC گفت: نظام رتبه‌بندی لایدن، نتایج رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر دنیا در سال ۲۰۲۳ میلادی خود را منتشر کرد.
وی گفت: در رتبه‌بندی سال جاری این نظام، تعداد ۴۶ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در جمع ۱۴۱۱ دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند. این در حالی است که در سال قبل ۴۴ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در این رتبه بندی حضور داشته اند.
حضور دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران در رتبه بندی لایدن
فاضل زاده اظهار داشت: تعداد دانشگاه های حاضر از جمهوری اسلامی ایران در این رتبه بندی ۴۶ دانشگاه است که این آمار در سال قبل ۴۴ دانشگاه بوده است. نمودار زیر رشد عملکرد تعداد دانشگاه های کشور در رتبه‌بندی لایدن را نمایش می دهد.
در جدول زیر رتبه دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران در چهار معیار رتبه بندی لایدن قابل مشاهده است:
جایگاه کشورهای اسلامی در رتبه بندی لایدن ۲۰۲۳
جمهوری اسلامی ایران با حضور ۴۶ دانشگاه در این نظام رتبه بندی، همچون سال های گذشته در بین کشورهای اسلامی رتبه نخست را به لحاظ تعداد دانشگاه در اختیار خود دارد. پس از جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و مصر به ترتیب با ۳۶ و ۱۳ دانشگاه رتبه های دوم و سوم را دارند.
در جدول زیر تعداد دانشگاه های کشورهای اسلامی در نظام رتبه بندی لایدن، نشان داده شده است:
فاضل زاده اظهار داشت: لایدن یکی از نظام های معتبر ارزیابی دانشگاهی است که هر ساله دانشگاه های برتر دنیا را بر اساس مجموعه ی پیچیده ای از شاخص های معتبر علم سنجی مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می دهد. در سال ۲۰۲۳، دانشگاه های جهان با دو دسته شاخص وابسته به اندازه و مستقل از اندازه در قالب ۴ معیار کلی مرجعیت علمی، دیپلماسی علمی، دسترسی آزاد به انتشارات و تنوع جنسیتی در رتبه بندی لایدن مورد ارزیابی قرار گرفتند.
وی افزود: در رتبه بندی لایدن، از تولیدات علمی دانشگاه ها در نمایه های پایگاهWoS استفاده شده است. بازه زمانی لحاظ شده در انتشارات دانشگاه ها ۲۰۲۱-۲۰۱۸ و استنادها تا پایان سال ۲۰۲۲ است. در این رتبه بندی تنها شکل انتشاراتی پذیرفته شده مقاله و مقاله مروری هستند و سایر قالب های انتشاراتی مانند کتاب و مقاله کنفرانس و... از بررسی حذف می شوند.
معیار مرجعیت علمی (تاثیر علمی) از تعداد کل انتشارات و شاخص هایی چون مقالات ۱% برتر، مقالات ۵% برتر، مقالات ۱۰% برتر و مقالات ۵۰% برتر به صورت تعداد و سهم از کل و نیز تعداد کل انتشارات، مجموع و میانگین تعداد استنادهای انتشارات دانشگاه و نیز مجموع و میانگین تعداد استنادات نرمال شده (به رشته و سال) دانشگاه بهره گرفته است (دو شاخص آخر در صفحه اصلی نتایج نشان داده نمی شود.)
رئیس مؤسسه ISC گفت: در معیار دیپلماسی علمی از شاخص هایی چون تعداد کل انتشارات، همکاری علمی، همکاری بین المللی، همکاری صنعتی، همکاری علمی با فاصله جغرافیایی کمتر از ۱۰۰ کیلومتر و همکاری علمی با فاصله جغرافیایی بیشتر از ۵۰۰۰ کیلومتر (به صورت تعداد و سهم از کل) استفاده کرده است.
وی ادامه داد: معیار دسترسی به انتشارت آزاد نیز از تعداد کل انتشارات و شاخص های انتشارات دسترسی آزاد، انتشارات دسترسی آزاد طلایی، انتشارات دسترسی آزاد هیبرید، انتشارات دسترسی آزاد برنز، انتشارت دسترسی آزاد سبز (به صورت تعداد و سهم از کل) تشکیل می شود.
معیار تنوع جنسیتی نیز از تعداد کل نویسندگان و شاخص هایی از جمله تعداد نویسندگان زن و مرد، تعداد و نسبت نویسندگانی که جنسیت آنها مشخص نیست، نویسندگان مرد (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان زن (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان مرد (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن)، نویسندگان زن (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن) است.
جدول زیر معیارها و شاخص های رتبه بندی لایدن نشان داده شده است:
نظام رتبه بندی لایدن بر خلاف سایر نظام های رتبه بندی موجود در سطح دنیا، برای دانشگاه های حاضر در نظام خود رتبه ای واحد محاسبه نمی کند بلکه دانشگاه ها بر اساس معیارها و شاخص های موجود در نظام لایدن مورد رتبه بندی قرار می گیرند. از این رو یکی از ویژگی های رتبه بندی لایدن این است که به دانشگاه های حاضر در رتبه بندی خود، رتبه کل که برگرفته از تاثیر کلیه شاخص ها و وزن های مرتبط با آن ها است، اختصاص نمی دهد بلکه، برای کلیه دانشگاه ها در این شاخص ها نمرات و رتبه ها را جداگانه محاسبه و منتشر می کند.
منبع : مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)