به گزارش ثریا - کسب عنوان دانشمند دو درصد برتر جهان از نگاه دانشگاه استنفورد و موسسه انتشارات الزویر (Elsvier) برای چهارمین بار از سوی یکی از برجسته ترین پژوهشگران و دانشمندان علمی کشور، ما را بر آن داشت تا پای صحبت‌های وی بنشینیم.
دکتر محمدناصر مقدسی، متولد ۱۳۳۸ شهر ساوه، دوران تحصیل مدرسه را در ایران گذرانده و برای ادامه تحصیل تا مقطع فوق دکتری راهی انگلیس شد. وی دوره دکتری را در رشته مخابرات و در دانشگاه برادفورد گذراند. همچنین مدرک فوق دکتری وی از دانشگاه ناتینگهام و در گرایش مایکروویو است. در ادامه گفت‌وگوی با وی را از نظر می گذرانیم.
برای حضور در جبهه می‌خواستم برگردم
این دانشمند کشورمان ابتدا اشاره ای اجمالی به زندگی‌نامه خود کرد و گفت: همیشه عقاید خودم را داشته و به خدا باور قلبی دارم. جایگاه و منزلت امروز خود را فقط مرهون لطف و عنایت خداوند می‌دانم. من هفده سال در انگلیس زندگی و تحصیل کردم. همان موقع هم ارتباطم با انجمن اسلامی نزدیک بود و هرگز اجازه ندادم تبلیغات غرب بر من تاثیر منفی بگذارد.
وی افزود: سال ۶۵ می خواستم برای حضور در جبهه درخواست اعزام دهم. دوستی به من گفت که جهاد تو همین جهاد علمی است و باید در همین عرصه بجنگی. اگر در همین مسیر هم جانت را از دست بدهی، شهید به حساب می آیی. بعد از پایان تحصیل با وجود درخواست ها و دعوتنامه های بسیار زیادی که برایم می آمد، به ایران برگشتم چرا که به اینجا تعلق دارم؛ به جایی که انسان های زیادی برای سربلندی آن جانشان را فدا کردند و من تا ابد مدیون آنها هستم.
بعد از بازگشت در دانشگاه آزاد مشغول به کار شدم
دکتر مقدسی ادامه داد: بعد از اینکه به ایران برگشتم و مشغول کار شدم، مسئولیت مدیر گروه برق علوم و تحقیقات را برعهده گرفتم و به تدریج فعالیت های خود را گسترده تر کردم و جذب دانشجویان مقطع ارشد و دکترا را در دستور کار قرار دادم. دانشجویانی بسیار قوی و با دانش که با پشتکاری بالا در مسیر علم تلاش داشتند. من به جرات باید بگویم که این افتخار علمی کسب شده بیشتر حاصل تلاش عزیزان دانشجو است تا حاصل تلاش من.
آمریکا و غرب به‌دنبال جلوگیری از پیشرفت علمی ایران هستند
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: مهاجرت تحصیلی قبل و بعد انقلاب تفاوت کرده است. قبل انقلاب دانشجوها می‌رفتند که بعد تحصیل برگردند و به کشورشان خدمت کنند. کسی میل ماندن نداشت و البته فرش قرمز هم پهن نکرده بودند و امتیازات خاصی هم به دانشجویان ما نمی دادند. اما الان شرایط تغییر کرده است؛ غربی ها به دنبال این هستند تا شرایط را برای تحصیل و اقامت دائمی دانشجوها و نخبگان ما فراهم کنند.
دکتر مقدسی اظهار داشت: آنها به راحتی به دانشجویان ایرانی امکان تحصیل با بورسیه و حمایت مالی کشور میزبان می‌دهند، در حالی که برای دانشجویان سایر کشورها به این شکل نیست. پشت این حرکت بیشتر دلایل سیاسی قرار دارد تا دلایل علمی. به خیال خودشان به این شکل ایران را از سرمایه انسانی نخبه و متخصص خالی می کنند تا جلوی پیشرفت علمی ما را بگیرند.
بستر برای پیشرفت جوانان و نخبگان در داخل کشور فراهم است
دانشمند کشورمان به فراهم بودن زیرساخت‌های لازم برای رشد و تعالی علمی جوانان کشور اشاره کرد و ادامه داد: این موضوع را قبول ندارم که تمام موفقیت ها و پیشرفت های نخبگان ما صرفا به خاطر تلاش ها و استعداد خودشان بوده؛ قطعا بستر آن هم فراهم بوده است. اینها در همین بستر رشد و نمو داشته اند. ایران در حوزه علم و دانش چه در بخش نرم افزاری و چه سخت افزاری پیشرفت های بسیار زیادی داشته است.
وی گفت: وضعیت علمی امروز ما قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست. تعداد دانشگاه ها، فارغ التحصیلان، دانشگاه های خصوصی، سطح کیفی دانشگاه ها و امکانات آنها و موارد دیگر نسبت به گذشته تفاوت های چشم‌گیری داشته است. ما در همه حوزه ها پیشرفت داشتیم. پس بستر فراهم است. ضمن اینکه ما باید خودمان را نسبت به الگوهای خودمان بسنجیم. به نظرم مقایسه نظام آموزشی ما با یک کشور مثلا اروپایی اشتباه و دشوار است. گرچه که من تاثیر تبلیغات را هم بسیار زیاد می‌دانم.
ایران جزو بهترین‌های دنیا در حوزه پژوهش و تحقیقات علمی است
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اینکه ایران جزو بهترین‌های دنیا در حوزه پژوهش و تحقیقات علمی است، اظهار داشت: در رابطه با فضای علمی و پژوهشی کشور دوست ندارم از ادبیات کمبود استفاده کنم، به زعم من ادبیات توسعه خیلی درست تر است چرا که توسعه مرز ندارد. یعنی ما همواره باید به دنبال پیشرفت بیشتر باشیم. الان با وجود همه سختی ها و محدودیت هایی که هست، ایران در حوزه پژوهشی جایگاه خیلی خوبی در دنیا دارد.
وی افزود: در منطقه با وجود کشورهایی مانند ترکیه و عربستان که هزینه های خیلی هنگفتی برای پیشرفت علمی خود می‌کنند، ایران حرف اول را می‌زند. حمایت مسوولان امر هم بوده و هست اما باید بیشتر شود. این پژوهش ها می‌تواند خیلی اثر گذارتر هم باشد اگر به صنعت تزریق شوند. ما اگر مشکل صنعت را بدانیم و آن را فهم کنیم می‌توانیم علاج کنیم. الان هم به این شکل هست اما خیلی می تواند بیشتر باشد.
حوزه تخصصی من ماکروویو است
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه حوزه تخصصی وی در زمینه ماکروویوها است، در این خصوص توضیح داد: یکی از مهمترین گرایش‌های رشته مخابرات گرایش میدان و موج (ماکروویو و نوری) است. مهندسان در این رشته با مفاهیمی مانند میدان‌های مغناطیسی، امواج ماکروویو، امواج رادیویی و آنتن آشنا می‌شوند تا مناسب‌ترین وسیله را بتوانند برای انتقال موجی از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر پیدا کنند.
مقدسی افزود: در این گرایش مهندسان با ارسال، انتشار و دریافت امواج الکترومغناطیسی از طریق یک کانال مخابراتی که می‌تواند فضای آزاد در مخابرات بی سیم یا یک فیبر نوری در مخابرات نوری باشد و با فرستنده و گیرنده که می‌تواند یک آنتن ماهواره در مخابرات ماهواره‌ای یا یک مدار الکترونیکی در مخابرات فیبر نوری باشد، سروکار دارند. به عبارتی دیگر مهندسان در این رشته با جنبه فیزیکی چگونگی انتقال امواج حاوی اطلاعات از نقطه‌ای به نقطه دیگر روبرو هستند. در این گرایش برخلاف گرایش الکترونیک، تمرکز روی فرکانس های بالا است. فرکانس های بالا، فرکانس هایی هستند که طول موج آنها در مقایسه با ابعاد مدار یا سازه مورد بررسی قابل قیاس باشد.
وی ادامه داد: در فرکانس های بالا دیگر نظریه مدار صادق نیست و باید از نظریه الکترومغناطیس استفاده کرد. فعالیت افراد در رشته میدان و موج در حوزه‌های مخابرات نوری (در زمینه‌های کاری مشترک با الکترونیک) آنتن و رادار، ماکروویو و روش‌های عددی است. این گرایش به نرم افزارهای تخصصی خود و آشنایی با آنها احتیاج دارد. نرم‌افزارهایی مانند HFSS و ADS در این رشته بسیار اهمیت دارند.
کسب عنوان دو درصد دانشمندان برتر دنیا نباید فقط به نام من نوشته شود
دکتر مقدسی در توضیح جایزه دو درصد دانشمندان برتر و نحوه انتخاب برگزیدگان گفت: دانشگاه استنفورد به همراه انتشارات الزویر هر ساله فهرستی را تحت این عنوان و در تمام رشته‌ها اعلام می کند که در چهار سال گذشته اسم من در این فهرست بود. طریقه انتخاب برگزیدگان بر مبنای شاخص اچ ایندکس (H-index) و تعداد مقالات بوده و در چهارچوب خاصی صورت می گیرد.
وی افزود: شاخص اچ ایندکس من ۴۰ و تعداد مقالاتم حدود ۲۴۰ مقاله است. ضمن اینکه مقالات باید بین المللی بوده و یک ناشر معتبر و بین المللی آن را منتشر کرده باشد. این مقالات قابل مشاهده است و می توان در گوگل اسکالر، به شکل دسته بندی شده آنها را یافت.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: البته به غیر از من اساتید دیگری هم از ایران به این عنوان نایل آمدند اما من مشخصا چهار سال پی در پی هست که انتخاب می شوم. البته این افتخار منحصر به بنده نیست چرا که عزیزان زیادی مرا یاری دادند و در این رابطه تلاش کردند. من کسب این افتخار را اول لطف خدا و سپس در نتیجه تلاش و کوشش بسیار و مشارکت و همکاری جمعی می‌دانم.
به آینده علمی ایران بسیار امیدوارم
دانشمند کشورمان در مورد آینده علمی ایران و موضوع مهاجرت برخی جوانان گفت: من با ذات تحصیل در خارج از کشور مشکلی ندارم اما به جوان ها می گویم که درس بخوانید و تجربه کسب کنید و برگردید. برگردید و خانه خودتان را بسازید که هیچ کجای دنیا ایران نمی شود.
وی افزود: ما در زمینه علمی پیشرفت های بسیاری داشتیم. این پیشرفت ها در زمینه صنعت هم خود را نشان داده است بطوری که دانشگاه ها و پژوهشکده های ما بسیاری از نیازهای صنعت را پاسخ می دهند.
دکتر مقدسی ادامه داد: البته لازم است که ارتباط بین دانشگاه و صنعت بیشتر و ادامه دار باشد. من یقین دارم ایران خیلی زود یکی از قطب های علمی دنیا می شود. به طوری که افراد از سراسر دنیا برای تحصیل در ایران دنبال یادگیری زبان فارسی می افتند. من به این موضوع یقین دارم و مطمئنم آن روز دور نیست.
منبع : دانشمندان جهان اسلام