به گزارش ثریا - فرهاد دانشجو رئیس دانشگاه تربیت مدرس درباره آمایش آموزش عالی گفت: نخستین اطلس آموزش عالی در سال ۷۴ که رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی بودم، توسط محققین ارزشمند آن مؤسسه منتشر شد که توزیع رشته‌ها و نیازها در گستره کشور در آنجا گفته شده بود.
وی افزود: آن زمان سید محمدرضا هاشمی گلپایگانی وزیر علوم بودند و طرحی به نام «ایران ۱۴۰۰» ارائه شده بود که بنده به عنوان نماینده تام‌الاختیار وزیر علوم برای تدوین بخش آموزش عالی حضور داشتم و ضرورت آمایش دقیق رشته‌های علمی و پذیرش دانشجو متناسب با نیازهای کشور از آن زمان پیش‌بینی شد.
رئیس دانشگاه تربیت مدرس اضافه کرد: برای برنامه‌هایی که قرار است به صورت هدفمند کار شوند باید ابتدا داشته‌ها و برنامه‌های کافی و مشخصی داشته باشیم. همواره مجبور هستیم با داشته‌های فعلی‌مان برای آینده برنامه‌ریزی کنیم.
وی گفت: به خاطر دارم در گذشته هم با کمبود رشته مواجه بودیم و هم در برخی از رشته‌ها با کمبود ظرفیت، به طوری که آموزش پزشکی به تازگی جدا شده بود و دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت هم مقطع دکتری نداشتند و کیفیت بعضی از رشته‌ها بسیار پایین بود.
دانشجو یادآور شد: بعد از ۲۰ سال با طرح آموزش عالی و سیاست‌هایی که اتخاذ شده در اغلب رشته‌هایی که دارای سابقه و عقبه‌ای هستند به خودکفایی علمی رسیده‌ایم و توانسته‌ایم عالمانی که می‌توانند استادان خوبی شوند را ایجاد کنیم و هم ظرفیت‌های خوبی برای ایجاد رشته‌ها و پذیرش دانشجویان فراهم کنیم تا دانشجویان به راحتی در این رشته‌ها تحصیل کنند.
رئیس دانشگاه تربیت مدرس اضافه کرد: در حال حاضر به نقطه‌ای رسیده‌ایم که بعضی از رشته‌ها اشباع شدند و به اندازه ظرفیت موجود دانشجو نداریم. به عنوان مثال ظرفیت پذیرش A هست ولی متقاضی در آن رشته کمتر از A هست، البته این موضوع برای دانشگاه‌های رتبه یک تا ۱۰ کمتر است؛ ولی برای دانشگاه‌هایی که رتبه ۱۰ به پایین هستند چنین اتفاقی بیشتر رخ می‌دهد؛ بنابراین باید برنامه‌ریزی دیگری صورت بگیرد و مجدداً بحث آمایش آموزش عالی یا آمایش سرزمینی انجام شود و اطلس آموزش عالی جدیدی تهیه و تدوین شود.
وی گفت: باید در اطلس جدید وضعیت موجود، کمی و کاستی‌ها مشخص و سیاست‌ها مدون شود تا براساس سیاست‌ها برنامه‌ریزی و راهکاری اجرایی نهایی شود؛ قطعاً راهکارهای اجرایی زمانی اجرایی می‌شود که ارزیابی و خوداصلاحی داشته باشند.
دانشجو خاطرنشان کرد: در حال حاضر رشته‌هایی داریم که یا بازار کار ندارند یا به دلیل عدم امکانات به فراموشی سپرده شده‌اند. مشکل اینجاست که در برخی از رشته‌ها بیکاری وجود دارد و افراد از رشته‌هایی که در آن اشتغال کمتر باشد استقبال نمی‌کنند. از طرف دیگر دولت باید از طریق تولید کارخانه، راه‌سازی، جاده و مسکن اشتغال‌زایی ایجاد کند. قطعاً زمانی که اشتغال‌زایی باشد بعضی از رشته‌ها دوباره رونق پیدا می‌کنند.
رئیس دانشگاه تربیت مدرس تأکید کرد: در حال حاضر علم‌های جدیدی آمده است، در گذشته علومی مانند نانوتکنولوژی و DNA و فیزیک کوانتوم نداشتیم اما امروزه این مسائل نیز مطرح شده؛ لذا بعضی رشته‌های جدید باید متناسب با نیازهای بازار کار باشند. الان تقریباً تخمین می‌زنند در ۱۰ سال آینده زندگی بشریت متأثر از هوش مصنوعی در کشورها باشد و شاید کشورهایی که در هوش مصنوعی پیشرفتی نداشته باشند به عنوان کشوری عقب‌افتاده تلقی شوند.
وی خاطرنشان کرد: باید موضوعات و روش‌های جدیدی در نظام آموزش عالی تدریس شوند. سابق بر این می‌گفتیم کلاس، تخته، ماژیک، استاد ولی در حال حاضر مباحث و مسائل جدیدی هم اضافه شده و بحث‌های ربات‌های هوشمند، سیستم‌های هیبرید دوگانه که هم مجازی هستند و هم حقیقی به آموزش عالی کمک می‌کنند؛ بنابراین وقتی در اطلس آینده نیازها مشخص شد باید به ابزارها هم به روش جدید نگاه کرد.
دانشجو یادآور شد: برای ۱۰ سال آینده دانشگاه‌های کل از جمله دانشگاه‌های کشورمان باید خودشان را برای بهمن بزرگ تغییر و تحولی که قرار است از طریق هوش مصنوعی در تحوه تدریس، یادگیری و بکارگیری تأثیرگذار باشد، آماده باشند؛ بنابراین قطعاً آموزش عالی و آمایش آموزش عالی بسیار حائز اهمیت است و نباید به این صورت تلقی شود که آموزش آمایش عالی یعنی بستن و جلوگیری از توسعه است.
وی در پایان گفت: باید آمایش آموزش عالی را برای توسعه بیشتر، متناسب‌‌تر، پول‌زا و علم‌زا فراهم کنیم. باید همکاری‌های بین‌المللی در آموزش عالی مدنظر قرار بگیرند. حتماً باید در آمایش آموزش عالی هدف توسعه به سمت تکامل بیشتر سیستم آموزش عالی، توسعه به سمت فراهم کردن امکانات، تمهیدات و وسایل و ابزار و مکتوبات لازم برای علومی که در ۱۰ تا ۵۰ سال آینده نیاز کشورهای پیشرفته که ما هم جزوشان هستیم، باشد.
منبع : دانشگاه تربیت مدرس