به گزار ش ثریا - حسن حیدری، استادیار گروه جامعه شناشی استادیار جمعیت شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی در دومین نشست علمی تخصصی جوانی جمعیت و قدرت نظامی که در صبح امروز دوشنبه در محل این پژوهشگاه برگزار شد، با اشاره به سیمای جمعیتی ایران در سال ۱۴۰۰ گفت: نرخ باروری تمایل به باروری، سن ازدواج و میانگین سن ازدواج و ازدواج از جمله تعیین کننده های جمعیت و روند آن است.
وی با اشاره به آمارهای نرخ باروری کلی در ایران در فاصله سال های ۱۹۵۰ تا ۲۱۰۰ بر اساس تخمین انجام شده توسط سازمان ملل، افزود: نرخ باروری در فاصله ۵ ساله ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ به میزان ۱.۶۲ است و در فاصله پنج ساله ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ به پایین‌ترین نرخ خود در طی ۱۵۰ سال از سال ۱۹۵۰ تا ۲۱۰۰ خواهد رسید و در حدود ۱.۴۹ درصد خواهد بود.
حیدری ادامه داد: بررسی روند تغییرات نرخ باروری کلی در فاصله سنین ۱۵ تا ۱۹ ساله ها از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۵ نشان می دهد که در گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال نرخ باروری کلی از ۱۵۰.۱۸ درصد در سال ۱۹۶۰ برابر ۱۳۳۹ به ۲۸.۶۱ درصد در سال ۲۰۱۷ رسیده است. همچنین این نرخ در گروه سنی ۴۵ تا ۴۹ سال از ۲۹.۷۱ درصد به ۲.۴۷ درصد در مدت زمان مشابه کاهش پیدا کرده است.
استاد یار گروه جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی یادآور شد: دفتر جمعیت بانک جهانی در فاصله سال های ۱۹۶۰ برابر با سال ۱۳۳۹ تا ۲۰۱۷ برابر با سال ۱۳۹۶ نرخ باروری در ایران را گزارش کرده و بر اساس این تخمین نرخ باروری در ایران به نرخ جایگزین سال ۲۰۱۶ یعنی سال ۱۳۹۵ نرسیده است.
وی افزود: میانگین سن ازدواج در سال ۱۳۴۵ در آقایان ۲۵ و در خانم‌ها ۱۸سال بوده و در حال حاضر میانگین سن ازدواج در آقایان و خانم‌ها به ترتیب به ۲۷ و ۲۴ سال افزایش یافته است.
این استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، تغییرات نگرشی زنان و تغییر جایگاه زنان در جامعه، تحصیلات، تغییرات سبک زندگی و تقویت فردگرایی را از مهمترین عوامل مؤثر بر عدم تمایل جوانان به تشکیل خانواده دانست و خاطرنشان کرد: علت بخشی از این امر در ایران با شرایط اقتصادی، تورم، بیکاری و شوک‌های اقتصادی در ارتباط است که در نتیجه آن بخشی از جامعه توان تشکیل خانواده و سامان دادن آن را از دست داده و نمی‌تواند از عهده تأمین مقدمات تشکیل خانواده و مخارج آتی خانواده برآید.
حیدری ادامه داد: میزان تمایل به فرزندآوری ۳۱.۸ و میزان عدم تمایل به فرزند آوری ۶۸.۲ درصد است و مهمترین دلیل عدم فرزند آوری نگرانی در مورد تامین آینده فرزندان جدید و افزایش مشکلات اقتصادی با آوردن فرزند دیگر عنوان شده است.
وی با مقایسه نرخ طلاق در ایران و جهان گفت: ایالات متحده با نرخ طلاق سالانه ۲.۷ به ازای هر ۱۰۰۰ نفر، در رتبه ۱۰ قرار گرفته و ایران نیز با ۲.۱ طلاق در هر ۱۰۰۰ نفر در رتبه ۲۴ قرار دارد.
حیدری اضافه کرد: بر اساس گزارش مرکز آمار ایران طلاق ثبت شده در سال ۱۳۹۹ در مقایسه با سال ۱۳۹۸ شمسی ۶.۳ درصد افزایش داشته و به ۱۸۳ هزار و ۱۹۳ مورد رسیده است. طول مدت ازدواج منجر به طلاق‌ها با ثبت ۵۱ هزار و ۲۷۰ رویداد طلاق بین یک تا پنج سال بوده است، یعنی در اغلب موارد زندگی مشترک بین ۱ تا ۵ سال طول کشیده است. همچنین ۱۱ هزار و ۷۱۵ رویداد طلاق مربوط به ازدواج های کمتر از یک سال بوده است.
وی تاکید کرد: نرخ باروری به پایین ترین میزان خود رسیده و علی رغم افزایش میل به فرزندآوری، نرخ باروری و فرزندآوری کاهش نسبی داشته و شکاف بین نرخ باروری و میل به فرزندآوری نسبتا بالاست. همچنین ازدواج و تمایل به ازدواج در حال کاهش و میانگین سن ازدواج در حال افزایش است. ولی سرعت رشد آن کند شده و در حال تثبیت است.
حیدری با بیان اینکه تغییرات ارزشی و اجتماعی و اقتصادی نقش پررنگی در فرزندآوری و سن ازدواج دارد، اظهار کرد: با توجه به روند تغییرات اجتماعی و نگرشی و چشم انداز اقتصادی، امید زیادی نسبت به بهبود فرزندآوری مشاهده نمی شود.
منبع : جهاد دانشگاهی