به گزارش ثریا دکترنیلی احمدآبادی، در افتتاحیه اولین همایش علمی و جشنواره موزه‌های دانشگاهی کشور که در باغ‌موزه نگارستان دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: موزه‌ها باید برای دانشجو آموزش را عملی‌تر، ملموس‌تر و پژوهش‌ها را کاربردی‌تر کنند. بنابراین وقتی موزه‌ها در دانشگاه وارد می‌شوند با پشتوانه علم و دانش و بودن افرادی که جویای علم هستند باید کاربرد مضاعف‌تری داشته باشند. از موزه‌ها باید به‌عنوان یک زبان جدید جهت گفتمان با جامعه استفاده کنیم، حضور جامعه در دانشگاه از مسیر موزه یک فضای جدیدی را برای دانشگاه جهت تعامل با جامعه ایجاد می‌کند.
رئیس دانشگاه تهران اظهار داشت: به اشتراک گذاشتن دانش و بهره‌برداری از دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرات ارائه شده، فلسفه برگزاری چنین نشست‌هایی است. با فضای گفتمانی که در این شرایط ایجاد می‌شود باید سعی کرد تا شبکه‌های سازنده گسترش پیدا کند. امیدوارم که این کنفرانس با حضور فعال متخصصان ذیربط به نتایج مهم و ملموسی دست یابد، ما هم در دانشگاه تهران جهت تحقق اهداف چنین نشست‌هایی تمامی تلاش خود را خواهیم کرد.
وی افزود: حضور مسئولان و صاحب‌نظران قوت قلب و پشتوانه‌ای برای نتایجی است که در نشست‌های این همایش گرفته خواهد شد، البته امید دارم دستاوردهای آن به مرحله اجرا درآید. در دانشگاه تهران معتقدیم که برای مباحث مکتوب شده باید در ابتدا برنامه اجرایی تدوین شود و در نهایت این برنامه‌ها به مرحله اجرا برسند. طرح بحث‌ها و گفت‌وگو در زمینه‌های مختلف نخستین گام است و عدم تعهد به آنها همواره می‌تواند نتایج معکوسی را به همراه آورد.
رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه شاید بتوان گفت از جهاتی موزه‌های دانشگاهی با دیگر موزه‌ها تفاوت دارند، خاطرنشان کرد: اگر چه موزه‌ها مکان و شیوه‌ای برای نگهداری اقلام، دستاوردها و نشانه‌های ارزشمند جامعه هستند، اما قاعدتاً موزه در دانشگاه بخشی از آموزش و مدارک پژوهشی محسوب می‌شوند. موزه‌ها باید برای دانشجو آموزش را عملی‌تر، ملموس‌تر و پژوهش‌ها را کاربردی‌تر کنند. بنابراین وقتی موزه‌ها در دانشگاه وارد می‌شوند با پشتوانه علم و دانش و بودن افرادی که جویای علم هستند باید کاربرد مضاعف‌تری داشته باشند.
دکترنیلی احمدآبادی با عنوان اینکه در دانشگاه به عمق آنچه که در یک موزه است و می‌تواند گذشته ما را به روز متصل کند باید اهمیت داد، تصریح کرد: موزه‌ها باید بتوانند بخشی از همان مدیریت دانشی را که امروز خیلی مطرح است را به گونه‌ای شکل دهند. مدیریت دانش می‌گوید هر آنچه که دارید مکتوب کنید در شبکه‌ها قرار دهید و به اشتراک بگذارید و موزه یکی از بهترین شیوه‌ها برای دستیابی به همین موضوع است. حال اگر بخواهیم فقط به موزه‌های دانشگاه تهران بپردازیم باید گفت به جز موزه‌های باغ نگارستان و مقدم سایر موزه‌های دانشگاه در تله ساختار و بروکراسی افتاده‌اند.
وی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: در حال حاضر شرایط موزه‌ها به گونه‌ای است که هم دانشجویان از این امکانات بهره‌ای نمی‌گیرند و هم نمی‌توانیم در اختیار مردم قرار دهیم. با توجه به شعار مسئولیت اجتماعی و تعامل دانشگاه و جامعه که امروز در دانشگاه بسیار پررنگ است، به دنبال این هستیم که از خود موزه به‌عنوان یک زبان جدید جهت گفتمان با جامعه استفاده کنیم، حضور جامعه در دانشگاه از مسیر موزه یک فضای جدیدی را برای دانشگاه جهت تعامل با جامعه ایجاد می‌کند.
رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه پشتوانه علمی که در دانشگاه است می‌تواند به ارتقا علمی و فرهنگی بیشتر جامعه کمک کند، گفت: در این خصوص تفکرات بسیاری صورت گرفته است که چگونه می‌توانیم شرایطی فراهم آوریم تا موزه‌هایی همچون موزه باستان‌شناسی دانشگاه که گنجینه بزرگی از نتایج کاوش‌ها و دستاوردهای استادان همین دانشگاه است را به سطح دسترسی برسانیم تا جامعه بتواند از آن بهره‌مند شود. محدودیت فضا فرآیندی که بتوان این شرایط را فراهم کرد و به گونه‌ای مسائل امنیتی این امکان را محدود کرده است، البته طرح‌هایی داریم که با مشارکت بخش خصوص قرار است تحولاتی ایجاد شود.
دکترنیلی احمدآبادی با اشاره به راه‌اندازی موزه علم با کمک خیرین دانشگاه تهران افزود: «مسئله‌ای که فکر می‌کنم شاید بتواند این زنجیره را کامل‌تر کند و همه این فرآیندها را بهتر در مدار قرار دهد موزه علمی است که دانشگاه تهران با کمک خیرین در دست احداث دارد. این موزه ظرفیت فوق‌العاده‌ای را ایجاد خواهد کرد و با توجه به اینکه نقش این موزه کاملاً تعاملی است و از دایره حفظ و نگهداری اشیا خارج می‌شود می‌تواند زنجیره موزه‌های دانشگاه را در حوزه‌های مختلف علم، فرهنگ، هنر، مهندسی و کشاورزی تکمیل کند. امیدوارم این پروژه هر چه زودتر به سرانجام برسد، البته این نافی اقدامات ما در حوزه‌های دیگر و استفاده از سایر ظرفیت‌ها به هیچ عنوان نخواهد بود اما یک ارتقا بسیار اساسی را شکل خواهد داد.
وی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: حدود پنج سال است که دانشگاه درگیر مسئله احداث این پروژه است که امیدوارم با همکاری نهادها و مسئولان ذیربط این کار ارزشمند به انجام رسد. تحقق این طرح می‌تواند به گونه‌ای مفهوم موزه دانشگاهی را متحول کند و نقش تعامل با جامعه و ایجاد زنجیره بین حوزه‌های مختلف را شکل دهد. من از همه همکاران و کسانی که در برگزاری این همایش مشارکت داشته‌اند و بویژه دکتر سرسنگی قدردانی می‌کنم. شاید لازم باشد در آینده یک اتحادیه موزه‌های دانشگاهی شکل بگیرد، اگر این اتحادیه در ایران راه‌اندازی شود می‌تواند به اتحادیه جهانی نیز متصل شود و تا ما بتوانیم از ظرفیت‌های بین‌المللی بیشتر استفاده کنیم، البته این موضوع باید بیشتر بررسی شود.
* دانشگاه تهران؛ دارای بیشترین تعداد موزه‌ها در بین دانشگاه‌های کشور
دکتر مجید سرسنگی، رئیس اولین همایش علمی و جشنواره موزه‌های دانشگاهی کشور نیز در این مراسم گفت: بحث موزه‌های دانشگاهی به اندازه‌ای واضح است که شاید ضرورت نداشته باشد در خصوص برگزاری این همایش سخنی بگویم. دانشگاه تهران بدون شک بیشترین موزه‌ها را در بین دانشگاه‌های کشور دارد، البته در کنار یادآوری‌های رئیس محترم دانشگاه تهران احساس ما نیز بر این بود که باید بیشتر موزه‌ها را قابل دسترس و استفاده عموم مردم جامعه کنیم.
وی با اظهار اینکه موزه‌های ارزشمندی در دانشگاه تهران است، افزود: اما باغ موزه نگارستان و مقدم طبیعتاً بعد فرهنگی و هنری بیشتری دارند. موزه‌های تخصصی بسیار خوبی در دانشکده‌ها و پردیس‌های مختلف دانشگاه وجود دارد. تفکر ما بر این بود که بر روی این مسئله بیشتر باید کار شود تا اقشار مختلف بتوانند از این حوزه بهره‌مند شوند. کارهای خوبی در این زمینه انجام شده، بویژه تشکیل شورای عالی سیاستگذاری در حوزه موزه‌ها که به ریاست رئیس دانشگاه تهران و بخش عمده‌ای از کسانی که مرتبط با موزه‌های دانشگاهی هستند تشکیل شده است. برنامه‌های مختلفی هم طراحی شده که یکی از این برنامه‌ها برگزاری این همایش بوده است.
دکترسرسنگی تصریح کرد: دانشگاه بر اساس مسئولیت اجتماعی که دارد این برنامه را به‌صورت ملی برگزار کرده است تا بر این اساس این فرصت را فراهم کنیم تا همه دانشگاه‌های کشور که در حوزه موزه‌داری دانشگاهی فعالیت می‌کنند بتوانند در این برنامه شرکت کنند. این همایش به همت همکاران طراحی و برگزار شده است و امیدوارم که آثار خیر آن بتواند در بحث موزه‌داری در کشور تأثیرگذار باشد.
رئیس همایش با بیان اینکه اولین همایش علمی و جشنواره موزه‌های دانشگاهی کشور در دو بخش طراحی شده است، گفت: در نظر داشتیم در فضای باز باغ نگارستان غرفه ایجاد کنیم تا از دانشگاه‌های مختلف که موزه دارند نیز جهت حضور دعوت به‌عمل آوریم، اما مسائل کرونا مانع از این اقدام شد. جشنواره شامل دو بخش مسابقه در حوزه‌های عکاسی، نقاشی، فیلم کوتاه و ادبیات و همچنین بخش علمی است که تعداد قابل توجهی مقاله به دبیرخانه رسیده است که از این بین تعدادی مقاله ارائه خواهد شد.
وی در پایان سخنان خود خاطر نشان کرد: از برگزاری این برنامه خشنودم و در این فرصت از رئیس و هیأت رئیسه دانشگاه، همه دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط، دانشگاه‌های مختلف کشور شهرداری تهران، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و همکاران معاونت تشکر و قدردانی می‌کنم.
همچنین در افتتاحیه این همایش سخنرانی‌های دکتر مارتا لورنسو، رئیس کمیته جهانی بومک و دکتراندرو سیمپسون، معاون کمیته جهانی بومک پخش شد. در بخش دیگر از برگزیدگان مسابقه فیلم و عکس تقدیر به‌عمل آمد که بر اساس بررسی و رأی داوران در بخش عکس موزه دانشگاهی، علی اکبر حسن تاش و فریبرز فتاحی به‌عنوان «برگزیده» و پریسا شریفی، شورش مباشری، پوریا شجاعی و مهدی ترک به‌عنوان «شایسته تقدیر» معرفی شدند. در بخش فیلم مستند از موزه دانشگاهی، نیز حسین علیاری به‌عنوان «شایسته تقدیر» معرفی شد.
گفتنی است برگزاری نشست‌های تخصصی «مبانی و چیستی موزه‌های دانشگاهی»، «موزه‌های نوین دانشگاهی ۱۴۰۰»، «موزه‌های دانشگاهی سبز و ضرورت حفاظت از میراث فرهنگی»، «موزه‌های دانشگاهی و آموزش»، «موزه‌های دانشگاهی و تعاملات بین‌المللی» و «موزه‌های دانشگاهی، تنوع و توسعه پایدار» از دیگر برنامه‌های اولین همایش علمی و جشنواره موزه‌های دانشگاهی کشور بود.
منبع: دانشگاه تهران