به گزارش ثریا نشر مولی کتاب «بر چکاد چکامه عشاق: ترجمه دیوان ابن فارض مصری به شعر فارسی» به قلم امیرحسین اللهیاری را با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه، ۴۴۰ صفحه و بهای ۱۸۵ هزار تومان به صورت دو زبانه منتشر کرد.
کتاب شامل ۲۹ بخش به همراه ترجمه رباعیات و چیستانهای ابن فارض است. بخشهای ۲۹ گانه کتاب ترجمه قصاید (هر بخش یک قصیده) به همراه متن اصلی آنها را دربر میگیرد. عناوین بخشها از این قرار است:
تو ساربان بیابانی...
ای مرا بهره ز لعل لب تو...
قصیده تائیه کبری یا نظم السلوک
نسیمی از سَرِ زو راء
برقی به ابیرق شد اندر نظرم پیدا
یکی کنار کُناران
برق آتش لیلا به ذی سَلَم؟
آهسته رو، درنگ کن ای ساربان
عشق است این! جان وارهان!
قصیدهی میمیه: به یادِ یار شرابی زدیم آتشناک
کشیده چشمش با قصد کشتنم لشکر
اگر که بگذری از حاجِر...
گوید دِلَکَم هان!...
گر از کرشمه تکبر کنی...
حدیث دلبر ما ساز کن...
چه بود؟ رخشش برقی عجب ز جانب غور؟!
ز فرط حب من حیران را...
دیدم فراق را و بنگذشت...
از عشق هرچه بود نشانه...
ای تو مرا مجمع فروض و نوافل
سلام کن به خرابات...
معنای حُسنِ روی تو دیدم، چه دیدنی!
غیر من، هرکه به نیسانِ خواطر، قادر
غوطه، بهشت است...
به جان آن همه شوقی که در دلم زی توست
ای سفر کرده…!
سرخوشم از سخنش...
اگر به خانهی من اندر آمدید و نبود
ابوحفص شرفالدین عمر بن علی بن مرشد بن علی، معروف به ابن فارض یکی از مهمترین شاعران عرب (معاصر با ابن عربی) است و یکی از مشهورترین و اثرگذارترین سرایندگان ادب صوفیانه است. او در مصر زاده شد و مقدمات علوم را نزد پدرش فراگرفت و نزد بهاءالدین قاسم عساکر به استماع حدیث پرداخت و بعدها به مطالعه فقه شافعی مشغول شد. اما قیل و قال مدرسه را رها کرد و طریق تصوف را برگزید و بیشتر وقت خود را در وادیالمستضعفین واقع در کوه دوم از رشتهکوههای مقطم نزدیک شهر مردگان کنونی در قاهره سپری میکرد.
او نیز مانند ابن عربی سفری روحانی به مکه داشت و مدت ۱۵ سال را در حجاز و مجاورت بیتالله الحرام گذراند. ابن عربی از او به نیکی و بزرگی یاد کرده است.
از ابن فارض به شهادت مقدمه «بر چکاد چکامه عشاق» همین دیوان باقی مانده و هیچ متن منثوری از او به امروزیان نرسیده است. دیوان او را نوه دختریاش به نام شیخ علی گردآوری کرد. مشهورترین شعر او قصیده ۷۶۱ بیتی تائیه کبری یا «نظم السلوک» است که آن را در بیان احوال و مراتب سلوک سرود. این قصیده در حقیقت معراجنامه یا شرح احوال شاعر است و نمونهای از احوال مشترک سالکان را در مراحل سلوک نشان میدهد. همچنین شاعر در این قصیده مراتب عشق و احوال خود را با یکی از مریدان خود به اشتراک میگذارد.
تائیه ابن فارض بعدها به شدت مورد توجه حکیمان و صوفیان قرار گرفت و در دورههای متمادی شرح شد. از جمله مشهورترین شروح بر این قصیده «مشارق الدراری» اثر سعید بن سعید فرغانی است. این کتاب در اصل تقریرات دروس صدرالدین قونوی، متفکر، فقیه، فیلسوف و مفسر قرن هفتم هجری بود. صدرالدین فرزند خوانده و از مهمترین شاگردان ابن عربی بود و ای بسا که ضرورت توجه به قصیده تائیه ابن فارض را از پدر و مراد خود به ارث برده باشد.
همچنین ابومحمد صائنالدین علی بن محمد ترکه اصفهانی که شارح «فصوص الحکم» ابن عربی است شرحی فارسی بر تائیه کبری به نام «شرح نظم الدر» دارد. شرف الدین داود بن محمود ساوی قیصری که از جمله متفکران و شارحان ابن عربی در سده هشتم است نیز شرحی از این قصیده را به دست داده است. شاگرد قیصری یعنی بابا رکن الدین شیرازی نیز که از شارحان ابن عربی بود شرحی به نام «کشفالضُرّ فی نظمالدرّ» را بر تائیه کبری نوشت. نقل است که ابن عربی خود نیز برای شرح این قصیده از ابن فارض اجازه خواست بود ولی این حکیم شاعر پاسخ داد که «فتوحات مکیّه» شرح تائیه است.
البته ظاهرپرستان نیز به دلیل برخی از ابیات این قصیده، ابن فارض را قائل به حلول دانسته و او را تکفیر کردهاند. دلیل دیگر تکفیر ابن فارض به دلیل این قصیده استفاده از ضمیر مونث هنگام خطاب به حضرت حق است. از جمله مشهورترین تکفیرکنندگان ابن فارض میتوان به پدر تکفیریان یعنی ابن تیمیه حنبلی اشاره کرد. ابن حجر عسقلانی نیز از دیگر تکفیرکنندگان ابن فارض است.
برخی ابیات تائیه کبری و ترجمه آنها به شرح زیر است:
«و یُثبِتُ نفی الالتباس تطابق ال*مثالین بالخمس الحواس المبینه
تطبیق صورتین و مثالین بر نفی التباس دلیل است
از راه پنجگانه حواسی کو حجتند جمله و مَبصَر
و بین یَدَی مرمایَ دونَکَ سِرَّما * تَلَقَّتهُ منها النفس سراً فالقت
دریاب پس هرآنچه که گفتم در بحث انطباق مثالین
نفسم خود از حواس چنین یافت، تا با تو بازگوید از این در
اذا لاح معنی الحُسن فی ای صورةٍ*و ناح مُعنّی الحزن فی ای سورة
معنای حسن، گر که برآید در صورتی و عاشق محزون
واگیرد آن حدیث و بنالد در چشمه ساز اشک شناور.»
ترجمه این قصیده به شعر فارسی را نیز میتوان طولانیترین قصیده سروده شده در زبان فارسی دانست.
در بخشی از مقدمه اللهیاری بر این کتاب میخوانیم: «ابن فارض اهل سماع بود. تاریخ این را به ما میگوید و همان تاریخ خاطرنشان میکند که همه عرفا و صوفیان اهل سماع نبودهاند… سماع ابن فارض نقاط مشترکی با سماع مولانا جلال الدین رومی دارد. چنان که گویند مولانا در کوی و برزن و گاه از شنیدن صدایی و تکرار آوایی ساده به وجد میآمده و باری چون از صدای کوفتن چکش طلاسازان بر صفحات زر، در میانه بازار به رقص آمد، زرگران به اشارت حسام الدین چلبی بی وقفه تا پایان آن دست افشانی، چکش میکوفتند و آنچه قرار به ساختنش داشتند همه هدر شد، اما رقص مولوی ناتمام نماند.
ابن فارض نیز از آواز خواندنِ رختشویان ساحل نیل، نوحه سرایی نواحان و رامشگری کنیزان و حتی بانگ جارچیان، گاه و بی گاه به رقص میامد و گویند از تماشای کوزهای در طبلهی عطاران به یاد جمال الهی میافتاد و میگریست و شبها به مد آب نیل خیره میشد و به وجد میآمد.»
امیرحسین اللهیاری پزشک است و از معدود مترجمانی که هم به ادبیات معاصر و هم به ادبیات کلاسیک عرب احاطه دارد. دانش او در حکمت اسلامی هم زبانزد است. از ترجمههای منتشر شده او میتوان به این موارد اشاره کرد: «کتاب مواقف و مخاطبات» اثر محمد بن عبدالجبار نفری، ترجمه به شعر فارسی «ترجمان الاشواق» ابن عربی با عنوان «عشق را زبانی دگر»، «عنقا مغرب فی ختم الاولیا و شمس المغرب» از ابن عربی، «الکتاب» ادونیس (در سه جلد که مهمترین مجموعه شعر ۱۰۰ سال اخیر عرب است)، «شرح گل سوری» ترجمه مجموعه مقالاتی مهم درباره ادونیس، «سلام بر حیدر بابا» شهریار و رمان «گاه ناچیزی مرگ» نوشته محمد حسن علوان.
همچنین مجموعه شعر «عقاب قله یوشان»، مجموعه غزل «پری خوانی»، ترجمه حیدربابای شهریار به شعر فارسی به نام «سلام بر حیدر بابا»، «بررسی ابعاد چهارگانه سلامت از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت در شاهنامه فردوسی»، «چشمهای قهوهای تو» و «تنها این را برای تو نوشتهام مریم» نیز از حمله تالیفات منتشر شده اللهیاری است.
منبع: انتشارات مولی
آخرین تصویر از رئیسجمهور و خداحافظی از داخل بالگرد
صحنه غم انگیزی که در کرمانشاه ثبت شد
تصویری روح نواز از حرم مطهر امام رضا علیه السلام
مناظره دانشجویی با گزاره آزادسازی آموزش و بهداشت برگزار شد
کتاب هفتم نامههایی از پراگ چاپ شد/ دستهایش در بازار نشر
ترجمه دوربین عکاسی به چاپ نهم رسید
ماجرای تذکر جدی شهید رئیسی به وزیر علوم
اختصاص 41 همت به مدرسهسازی در 14 سفر دور دوم دولت
انتصاب افراد انقلابی به مدیریت دانشگاهها از دستاوردهای مهم دولت سیزدهم است
دیدار دانشگاهیان با همسر رئیسجمهور شهید
کمیته پشتیبانی از دانشجویان ایرانی خارج تشکیل شد
مهارت افزایی کارگزاران فرهنگی دانشگاهها در صدر اولویت
سمپاد سرباز امریه میگیرد
واکنش وزیر علوم به اعلام کاندیداتوری برخی روسای دانشگاهها در انتخابات ریاست جمهوری
جزئیات برنامه ترم تابستانی دانشگاه شریف اعلام شد
سبزترین امام به کتابفروشیها آمد
عرضه یککتاب دیگر از مجموعه ژول ورن/ پرتو سبز در کتابفروشیها
کسب جایزه نوبل ایرانی توسط دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی
اعلام آمادگی ۶۰ شرکت صنعتی برای جذب دانشجویان دانشگاه آزاد
رییس دانشگاه تهران کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری میشود
شهید رئیسی شورای عالی انقلاب فرهنگی را احیا کرد
کارت آزمون کارشناسی ارشد علوم پزشکی منتشر شد/ امکان ویرایش معدل
مراسم بزرگداشت شهدای خدمت در دانشگاه خواجه نصیر برگزار میشود
هوش مصنوعی به حوزههای علمیه خواهران راه پیدا میکند
مهلت مجدد ثبت نام با تاخیر نوبت دوم کنکور سراسری ۱۴۰۳ آغاز شد
نخبگان حوزه از شهید جمهور روایت کردند
دوره تربیت مربی تجوید قرآن ویژه حوزههای خواهران برگزار می شود
آخرین مهلت ثبت نمرات میانترم دانشجویان دانشگاه پیام نور اعلام شد
متقاضیان گزینش با نمره کنکور ۱۴۰۲ باید در کنکور ۱۴۰۳ ثبت نام کنند
کارتهای ورود به جلسه آزمون که پیش از این دانشآموزان دریافت کردند «معتبر» است
آغاز به کار سامانه نقل و انتقالات معلمان
آغاز توزیع کارت ارشد علوم پزشکی از امروز/ متقاضیان رشتههای بدون آزمون بخوانند
انتخاب موزه تاریخ علوم اردبیل برای هفتمین بار پیاپی به عنوان موزه برتر کشور
رقابت ۵۸ هزار نفر در آزمون کارشناسی ارشد علوم پزشکی سال ۱۴۰۳
تلگرام کاربران ایرانی را از این امکانات خود محروم کرد
۱۰۰۰ روز خدمت بیمنت شهید جمهور در آموزش و پرورش
بازدید وزیر آموزش و پرورش از حوزههای برگزاری آزمون نهایی
زمزمههای از سرگیری واردات آیفون به ایران شنیده می شود
حضور حماسی مردم در آیین وداع با رئیسجمهورِ شهید، نیازمند بازشناسی است
بازگشت ۲۰ درصدی دانشآموزان بازمانده از تحصیل عشایری به مدارس
معصومه ابتکار: رئیسی بهدنبال همدلی ملّی بود
جزییات ثبتنام با تاخیر در آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
کارکرد دانشگاه حقیقت جویی است
نقش رایزنان علمی در ارائه توانمندیهای ایران در عرصه جهانی
ثبتنام آزمون انتخاب مترجم رسمی قوه قضائیه سال ۱۴۰۳ آغاز شد
پیشرفت فوقالعاده ترکیه در صنایع دفاعی پس از رونمایی از پهپاد مافوق صوت
لایکها از شبکه ایکس حذف میشوند؟
اطلاعات تازه درباره گوشیهای سری آیفون ۱۴
پاسخ اپل درباره دسترسی به عکسهای حذف شده گالری کاربران
صدها ستارهای که ناگهان در آسمان ناپدید شدند کجا رفتند؟
ثبت لحظه ورود شهابسنگ غولپیکر به زمین+عکس
نگاهی به سیستمهای ضدپهپاد روسیه و اوکراین
کیا اسپورتیج خودروی محبوب شاسی بلند به ایران میآید+عکس
پژوهشهای حوزه به سمت اجتهاد تمدنساز حرکت کند
تلاش وزارت علوم برای جذب ۳۲۰ هزار دانشجوی بینالملل
تلاش وزارت علوم برای جذب ۳۲۰ هزار دانشجوی بینالمللی در برنامه هفتم توسعه
پیشنهاد تشکیل کارگروه ویژه اشتغال دانشجویان و فارغالتحصیلان در همایش مردمی استان کرمانشاه
نقش فعالیت رسانهای اعضای هیات علمی در ارتقای رتبه دانشگاهها
یک خودروی محبوب شاسی بلند خارجی به ایران میآید+عکس
چاپ ترجمه کتابی در روایتشناسی سفیانی و نشانههای ظهور
عرضه قهوه قجری در فنجان ادبیات در کتابفروشیها
آغاز توزیع کارت آزمون کارشناسی ارشد علوم پزشکی سال ۱۴۰۳ از فردا
ابلاغ ماموریت جدید به دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی
گرامیداشت «شهدای خدمت» در دانشگاههای سراسر کشور برگزار میشود
نشست رایزنان علمی دانشجویان ایرانی خارج از کشور برگزار می شود
ماموریت بزرگداشت سنت دانشگاهی به دانشگاه تهران واگذار شد
جذب نخبگان پزشکی با پیگیریهای شهید رئیسی
آغاز بررسی آییننامه پیشنهادی ستاد علم، فناوری و نوآوری شورای عالی انقلاب فرهنگی
جذب نخبگان پزشکی با پیگیریهای آیتالله شهید رئیسی
آیتالله رئیسی دغدغه حل مسئله را داشت
فروش ضعیف شاسی بلند معروف کار دستاش داد+عکس
استقبال خیره کننده کلاسیکبازها از بیامو مدرن +عکس
فرهنگ توضیحی مثلهای ژاپنی روانه بازار نشر شد
عرضه ترجمه آموزش مهارتهای تفکر نقادانه در بازار نشر
فرصت ۲۴ ساعته دانشگاه تورنتو به دانشجویان معترض
امتحانات نهایی خرداد دانشآموزان آغاز شد
متقاضیان بازیهای المپیاد ورزشهای فناورانه بخوانند
نحوه پذیرش دانشجوی دکتری در پژوهشگاه رنگ
آغاز مهلت مجدد ثبت نام نوبت دوم کنکور سراسری ۱۴۰۳ از فردا
سرمایهگذاری بخش خصوصی برای تجهیز آزمایشگاه دانشگاه امیرکبیر
ثبت لحظه ورود شهابسنگ غولپیکر به زمین+عکس
پیشرفت فوقالعاده ترکیه در صنایع دفاعی پس از رونمایی از پهپاد مافوق صوت
استقبال خیره کننده کلاسیکبازها از بیامو مدرن +عکس
تلگرام کاربران ایرانی را از این امکانات خود محروم کرد
صدها ستارهای که ناگهان در آسمان ناپدید شدند کجا رفتند؟
رویدادهای مهم و تأثیرگذار دنیای کریپتوکارنسی در سال ۲۰۲۴
تصویر قدیمی از شهید آیتالله سیّد محمدعلی آل هاشم بههمراه استاد شهریار
طرح مربوط به تغییر در شیوه برگزاری کنکور به مجمع تشخیص مصلحت رفت
اتفاق بی سابقه تاریخ آموزش عالی در دوره ریاست جمهوری شهید جمهور
تصویری از سوگواری همسر رئیسجمهور و آیت الله علم الهدی بر پیکر ایشان
دانشگاهها مجاز به اعلام حدنصاب مرحله دوم مصاحبه کنکور دکتری شدند
کاملترین مجموعه از نزار قبانی در ایران
اطلاعات تازه درباره گوشیهای سری آیفون ۱۴
سیاست فرصت بروز و ظهور به ادبیات مقاومت فلسطین نمیدهد
زمان برگزاری آزمون جامع دکتری ۱۴۰۳ تغییر کرد
پاسخ اپل درباره دسترسی به عکسهای حذف شده گالری کاربران
زمزمههای از سرگیری واردات آیفون به ایران شنیده می شود
عدم تغییر زمان اعلام نتایج آزمونهای کارشناسی ارشد و دکتری
لغو همه امتحانات دانشآموزان تا پایان هفته جاری/ تقویم جدید آزمونهای مدارس اعلام میشود
مهلت شرکت در جشنواره رویدادهای برتر دانشگاهها جریان» تمدید شد
شهید آیت الله رئیسی یک چهره فراملی بود
رفع مشکل جذب ۲۰۰ پژوهشگر نخبه توسط رییس جمهور شهید
روایت ۱۰۷۱ روز فداکاری شهید جمهور برای ساخت فضاهای آموزشی
دسته بزرگ عزاداری هیأت دانشجویی به مناسبت شهادت رئیس جمهور
کتاب کارآفرینی و تشخیص فرصتها بررسی میشود
تدوین شیوه نامه افزایش حقوق کارکنان و اساتید دانشگاه آزاد
تذکری که رئیسجمهورِ شهید به وزیر علوم داد
کتابهایی که شهید رئیسی نوشته بود
ابراز همدردی بیش از ۲۵۰ سینماگر در پی شهادت خادمان ملت
شهادت در راه خدمت بی وقفه و مخلصانه به مردم افتخار بزرگی است
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.