استوارت جفریز، گاردین: در قسمت تبلیغات بازرگانی در سوپرباولِ۱ سال ۱۹۸۴، اپل تبلیغی را به کارگردانی ریدلی اسکات پخش کرد. کارگران دلمُرده و ملول در یک تالار بزرگِ بیروح نشسته بودند و به دکلمههای برادر بزرگ روی یک نمایشگر غولپیکر گوش میدادند. سپس یک ورزشکار تکرو، که دستنشاندۀ استیو جابز بود، پتک سنگینی را بهسمت نمایشگر پرتاب کرد. پتک نمایشگر را شکست و نوری شفابخش بر کارگران تابید. بعد صدای راوی گفت: «روز بیستوچهارم ژانویه، شرکت رایانۀ اپل مکینتاش را عرضه خواهد کرد. و شما خواهید دید که سال هزار و نهصد و هشتاد و چهار، شبیه ۱۹۸۴ [رمان جورج اورول] نخواهد بود».
بیونگچول هان، فیلسوف آلمانی که اصالتاً اهل کره است، مینویسد ایدۀ این تبلیغ آن بود که مکِ اپل تودههای مستضعف را از قید دولت نظارتگر تمامیتخواه رها میکند. و در حقیقت، اوجگیری اپل، اینترنت، توییتر، فیسبوک، آمازون و عینک گوگل که در دوران پس از آن تبلیغ رُخ دادهاند نشان میدهند که وضع امروزمان هیچ شباهتی به کابوسی ندارد که اورول ترسیم کرده بود. بالاخره برادر بزرگ به شوک الکتریکی، محرومیت از خواب، حبس انفرادی، داروهای مخدر و برنامههای پروپاگاندای قلدرمآبانه نیاز داشت تا قدرتش را حفظ کند؛ «وزارت فراوانی» هم کاری میکرد که کالاهای مصرفی کمیاب باشند تا رعایا در وضعِ مصنوعیِ نیاز به سر ببرند.
هان استدلال میکند جامعۀ نظارتی جدیدی که از ۱۹۸۴ بدین سو پدیدار شده است سازوکاری متفاوت دارد، اما بهطرز ظریفی تمامیتخواهتر و سرکوبگرتر از توصیفات اورول یا جرمی بنتام است. او مینویسد: «اعترافی که با زور گرفته میشد، جای خود را به افشاگریهای داوطلبانه داده است. گوشیهای هوشمند هم جایگزین دخمههای شکنجه شدهاند». خُب، دقیقاً هم اینطور نیست. دخمههای شکنجه هنوز هم وجود دارند، فقط ما در غربِ نئولیبرال (به لطف پروازهای تحویل مظنونان) آنها را برونسپاری کردهایم تا آن وقاحتی که «جامعۀ مؤدب»۲ نام دارد بتواند تظاهر کند که اینها وجود ندارند.
بااینحال، هان استدلال میکند سرمایهداری در عصر نئولیبرال فهمید که، بهجای سختگیری، باید اغواگر باشد. او اسم این را «هوشسیاست»۳ میگذارد. این پدیده، بهجای نه گفتن، آری میگوید؛ بهجای آنکه با فرمان و انضباط و کمبود ما را محروم کند، گویا به ما اجازه میدهد هر چه را میخواهیم -در زمانی که میخواهیم- بخریم، آنچه میخواهیم بشویم، و رؤیای آزادیمان را محقق کنیم. «این پدیده، بهجای ممنوعسازی و محرومسازی، از طریق لذتبخشی و کامیابسازی عمل میکند. بهجای آنکه مردم را تمکینگر کند، دنبال آن است که آنها را وابسته کند».
به نظر هان، گوشی هوشمندتان از این جهت ضروری است چون ابزار چندکارهای برای استثمار خودکار ماست. اکنون همۀ ما برادر بزرگ هستیم. این ابزار، تا حدی، کاتولیسیسم همراه با یک فناوری مدرن است: ترکیب دانههای مدرن تسبیحِ اعتراف با دستگاهِ نظارتی مؤثر در یک قطعه. او اینطور توضیح میدهد: «هم تسبیح و هم گوشی هوشمند، در خدمت پایش و کنترل خویشتن هستند. قدرتْ زمانی مؤثرتر عمل میکند که وظیفۀ نظارت را به افراد مجزا از هم تفویض میکند». و ما شبها صف میکشیم تا آخرین مدل را بگیریم: ما میل داریم که تحت سلطه باشیم. پس تعجبی ندارد که درس کتاب هانْ شعار جنی هولزر (هنرمند ویدئوساز آمریکایی) است: «مرا از شرّ آنچه میخواهم، حفظ بفرما».
از نگاه هان، شکل قدیمی سرمایهداریِ سرکوبگر که تجسم آن در «برادر بزرگ» بود دریافته است که پرطنینترین جلوهاش در مفهوم «سراسربین» است که بنتام معرفی کرده بود: یک پاسبان منفرد میتواند ناظر همۀ افراد دربند آن مکان باشد، بدون آنکه بدانند آیا در هر لحظه تحت نظارتاند یا خیر. آن ابداع بنتام، الهامبخش تأملات میشل فوکو دربارۀ قدرت انضباطدهنده و تنبیهگری شد که با سرمایهداری صنعتی اوج گرفت، و او را به ابداع واژۀ «زیستسیاست»۴ کشاند. هان استدلال میکند که چون بدن همان نیروی محوری در تولید صنعتی است، لذا میشود درک کرد که چرا سیاستِ انضباط، تنبیه و کمالبخشی به بدنْ نقشی محوری در فهم فوکو از سازوکار قدرت بازی میکند.
اما در عصر صنعتیزُداییشده و نئولیبرال غربْ این زیستسیاست منسوخ شده است. در عوض، نئولیبرالیسم با بهکارگیری «کلانداده»۵ به قلمروِ روانی دست انداخته و آن را استثمار کرده است. هان با آب و تاب میگوید که در نتیجۀ این فرآیند، «افراد به اندامهای تناسلی سرمایه تقلیل یافتهاند». دفعۀ بعد که کاتالوگهای شرکت خردهفروشی آرگوس را ورق میزنید، هرزهنگاری آنلاین میبینید یا توییتهای پُل میسون را بازنشر میکنید، به نکتهای که هان گفت توجه کنید. آن سراسربینی که با کلانداده ساخته شده است، بهجای نظارت بر رفتار انسان، هدایت روانسیاسی این رفتار را بر عهده گرفته است.
ولی شاید بپرسید که کلانداده چیست؟ هان اینطور توضیح میدهد: «کلانداده یک تشکیلات گستردۀ تجاری است. در آن، از دادههای شخصی، بیوقفه، برای پولسازی و تجاریسازی استفاده میشود. اکنون با افراد به مثابۀ بستههایی از دادهها برخورد میشود که برای مقاصد اقتصادی مبادله میشوند. یعنی ابنای بشر به کالا تبدیل شدهاند». به تعبیر هگلی، ما ارباب و بردۀ همزمان شدهایم تا از دیالکتیک ارباب-برده بگریزیم.
و ما جماعت مدرنِ شبکهای حتی زبان نیوزپیک۶ خودمان را داریم، گرچه از جنس اورولی نیست. مثلاً آزادی یعنی اجبار. شعار تبلیغاتی آغازین مایکروسافت، «امروز کجا میخواهید بروید؟»، بر یک دنیای مملوّ از گزینههای بیکران دلالت داشت. هان میگوید آن بیکرانگی دروغی بیش نیست: «امروزه، آزادی و ارتباط بیکران بهسمت کنترل و نظارت تامّ و تمام میروند... ما تازه از چالۀ سراسربین انضباطی بیرون آمده بودیم، که خودمان را به چاه یک سراسربین جدید و حتی کارآمدتر انداختیم». شاید حتی بتوان افزود که این سراسربینْ نیازی به پاسبان ندارد چون حتی نوابغ اهریمنی نئولیبرالیسم (مارک زاکربرگ و جف بیزوس) هم لازم نیست نقش برادر بزرگ را بازی کنند. آنها دقیقاً از این رو اهریمنیاند که بازیکردن آن نقش را به دوش خود ما انداختهاند.
در رمان ۱۹۸۴، حداقل کسی احساس آزادی نمیکرد. به نظر هان، در سال ۲۰۱۷ همه احساس آزادی میکنند که همین مشکلآفرین است. «ما با اختیار خودمان، هرگونه اطلاعات متصور مربوط به خودمان را روی اینترنت میگذاریم، بیآنکه ابداً بدانیم چه کسی چه چیزی را چه زمانی یا در چه موقعیتی میداند. این عدمکنترل، نمایندۀ یک بحران آزادی است که باید جدی گرفته شود».
در عصر روانسیاست۷، سیاستورزی هم دگرگون شده است. سیاستورزی بهعنوان یک فعالیت جمعی و اشتراکی در مخیلۀ ما نمیگنجد چون عادت کردهایم، بهجای شهروند، مصرفکننده باشیم. سیاستمداران با ما مثل مصرفکنندگانی برخورد میکنند که باید چیزی تحویلشان داده شود؛ غرولندهای ما از سیاست هم مثل مصرفکنندگانی است که از یک محصول یا خدمت نامناسب شاکیاند. وقتی سیاستورزی امتداد خرید و مغازهگردی شود، یگانه نگرشی که با عرصۀ سیاستورزی جور درمیآید شوک و تأسف خریداران خواهد بود.
آن دنیای روانسیاست که هان به صلّابهاش میکشد برای هواداران طنزپردازان برجستۀ ما یعنی چارلی بروکر و دیو اگرز آشناست. در سریال «آینۀ سیاه»۸ که ساختۀ نفر اول است و در رمان حلقه۹ که نفر دوم نوشته است، شعار سیاستمدار قرننوزدهم فرانسه، پییر ژوزف پرودون، که میگفت «داریی یعنی سرقت»، به شعار جدیدی تبدیل شده است: «حریمخصوصی یعنی سرقت».
هرکسی که از اعتراف در صحن علنی جامعه امتناع کند، نکوهش میشود. شما توییت میکنید پس هستید؛ لایک میکنید تا بیتردید لایک بگیرید؛ به تکتک جزئیات کسالتبار زندگیتان اعتراف کنید تا نجات یابید. هان میگوید: «نئولیبرالیسم یعنی سرمایهداری لایکها».
در این مرثیهسراییِ گیرا و انگیزهبخش، رخنۀ کوچکی وجود دارد که از آن لذت بسیار بُردم. هان میپرسد: «آیا ما واقعاً میخواستیم آزاد باشیم؟» او با نگاه نکتهسنجش میگوید شاید آزادی حقیقی بهیکباره تحملناپذیر باشد و لذا خدا را آفریدیم تا گناهکار و بدهکار چیزی باشیم. به همین خاطر است که پس از کشتن خدا، سرمایهداری را آفریدیم. سرمایهداری مثل خدا اما به شیوهای کاراتر کاری میکند که بهخاطر خطاهایمان احساس گناه کنیم، و (شاید خودتان هم دیده باشید که) ما را تشویق میکند در منجلاب بدهکاریای فرو برویم که توان حرکت را از ما بگیرد. ولی اغراق هان، حرفش را ضعیف میکند. در یک فصل که به کتاب دکترین شوک۱۰ نائومی کلاین پرداخته است، سراغ این ایدۀ میلتون فریدمن میرود که: فاجعۀ اقتصادی خودساختهْ فرصتی در اختیار سرمایهداری میگذارد تا ما را با شوک به تسلیم وادارد. این نکته به نظر من همانی است که از سال ۲۰۰۸ بدین سو رُخ داد، که پس از آن سختتر کار کردهایم و پول کمتری گرفتهایم؛ اما هان تردید دارد: «سیاستورزی نئولیبرال از جنس هوشسیاست است: این پدیده بهدنبال لذتبخشی و کامیابسازی است، نه سرکوب». ولی بیتردید حقیقت این است که دخمههای شکنجه، شغلهای کوتاهمدت و وضع مخاطرهآمیز اقتصادی هم به اندازۀ هوشسیاست، واقعیت سیاسی ما هستند: پارادوکس ماجرا اینجاست که آن رضایتبخشی و کامیابسازی در روانسیاست هان، با دکترین شوک سرکوبگر کلاین که ما را رام نگه میدارد، همزیست است. اما فلسفۀ هان به این همزمانی و همزیستی وارد نمیشود.
مهم هم نیست.
چگونه میتوانیم در برابر روانسیاست مقاومت کنیم؟ از این جهت، هان شخصیت جالبی را از خودش به نمایش میگذارد. او بهندرت در مجامع عمومی حاضر میشود یا مصاحبه میکند (وقتی هم مصاحبه بکند از روزنامهنگاران میخواهد ضبطصوتهایشان را خاموش کنند)، صفحۀ فیسبوکش را گویا هواداران اسپانیاییاش ساختهاند، و ایمیل نیز همین اواخر ساخته است که بهندرت سراغش میرود. البته در گوگل پیدایش میکنید و از رادارها خارج نشده است؛ او استاد دانشگاه هنر برلین است و ۱۶ کتاب نقد فرهنگیِ برازنده نوشته است که در عین ایجاز، دوستداشتنیاند. (من بهخصوص این کتابها را پیشنهاد میکنم که به زبان انگلیسی هم موجودند: جامعۀ فرسوده۱۱، رایحۀ زمان۱۲، نجات زیبایی۱۳ و اخراج دیگری۱۴). او را همراه با مارکوس گابریل و ریچارد دیوید پرشت، اغلب به عنوان نمایندگان مستعد و جوانی برای یک فلسفۀ آلمانی میدانند که به تازگی دوباره سر برآورده است و، برخلاف سابقۀ فلسفۀ آلمانی، خواندنی و فهمیدنی هم هست.
باهمۀاینها، بیونگچول هان یکجورهایی سفیه است؛ البته این صفت را برای تحبیب به کار میبرم. او مینویسد: «شبکهسازی و ارتباطات تمام و کمال دیجیتال، اجبار به همرنگشدن را بهشدت تقویت کردهاند. خشونتی که در ملازمت با اِجماع شکل میگیرد سرکوب هر نوع سفیهبازی است».
درحقیقت، عنوان فصل آخر کتاب او «سفیهبازی»۱۵ است که تاریخ پُر و پیمان سفیهبازی ضدفرهنگی در فلسفه را رصد میکند. سقراط فقط یک چیز میدانست: اینکه چیزی نمیداند. دکارت در جملۀ «من فکر میکنم پس هستم» به همهچیز شک داشت. هان میخواهد این سنت سفیهبازی را احیا کند. در عصر خودابرازگریِ اجباری، او مرتکب دو کُفر همزاد میشود: پنهانکاری و سکوت.
در عصر زیادهگویی و کمفکری کنونی ما، شاید مثل او، به صلاح سلامت ما هم باشد که فضیلت بستن دهانمان را یاد بگیریم.
اطلاعات کتابشناختی:
Byung-Chul Han, Psychopolitics: Neoliberalism and New Technologies of Power, Verso Futures, 2017
پینوشتها:
• این مطلب در تاریخ ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷ با عنوان «Psychopolitics: Neoliberalism and New Technologies of Power by Byung-Chul Han» در وبسایت گاردین منتشر شده است و وبسایت ترجمان در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۹۶ آن را با عنوان «نئولیبرالیسم یعنی سرمایهداری لایکها» منتشر کرده است.
•• استوارت جفریز (Stuart Jeffries) از نویسندگان گاردین است که عموماً دربارۀ فرهنگ، نقد فیلم و کتابها مینویسد. انتشارات ترجمان کتاب تحسینشدۀ او دربارۀ سرگذشت مکتب فرانکفورت، گراند هتل پرتگاه (GrandHotel Abyss) را ترجمه و بهزودی منتشر میکند.
[۱] Super Bowl: مسابقات سالانۀ قهرمانی فوتبال آمریکایی که اواخر تابستان برگزار میشود و از مهمترین رویدادهای ورزشی ایالات متحده به شمار میرود [مترجم].
[۲] polite society
[۳] smartpolitics
[۴] biopolitics
[۵] big data
[۶] زبان خاص کشور اقیانوسیه در رمان ۱۹۸۴ که واژگان دوپهلو دارد و برای اهداف ایدئولوژیک استفاده میشود [مترجم].
[۷] psychopolitics
[۸] Black Mirror
[۹] The Circle
[۱۰] Shock Doctrine
[۱۱] The Burnout Society
[۱۲] The Scent of Time
[۱۳] Saving Beauty
[۱۴] The Expulsion of the Other
[۱۵] Idiotism
مترجم: محمد معماریان
هرگونه کمک به رشد تولید دانش بنیان ها گامی در راستای تحقق شعار سال خواهد بود
اعتبار دانشگاههای ۱۴۷ کشور جهان بهروزرسانی شد
تصویب برنامه جامع پژوهانه پس از ابلاغ برنامه توسعه هفتم
فراخوان جشنواره شعر توحیدی منتشر شد
فرم امتیازدهی علمی داوطلبان جذب هیأت علمی دانشگاه ها اصلاح شد
ChatGPT دانش آموزان را بیچاره کرد +نتیجه تحقیقات اعلام شد
تأثیر آلایندههای هوا بر فشارخون کودکان و نوجوانان
تأثیرات منفی شبکههای اجتماعی خارجی بر دانشآموزان
دیدار با خانواده شهید دانشآموز پهلوان طوقانی؛ آغاز آموزش ورزش زورخانهای به دانشآموزان
دوندگیهای وزارت علوم برای تأمین خوابگاه متأهلی به کجا رسید
اقدامات جهاددانشگاهی امیرکبیر در سال ۱۴۰۲ چگونه بوده است؟
زیرساختهای دانشگاه فنیوحرفهای در سال جدید تقویت میشود
انعقاد تفاهمنامه میان دانشگاه حضرت معصومه(س) و اتحادیه طلا و جواهر استان قم
ادامه پیگیری اولویتهای پنج گانه وزارت علوم در سال ۱۴۰۳
راهاندازی فرنما /بازگشت نشاط سیاسی به دانشگاهها و درخشش دانشجویان در یونیورسیاد
دکمه جدیدی که به کیبورد لپتاپها اضافه شد
ابلاغ آیین نامه استقرار مدارس و مراکز غیر دولتی در مناطق، نواحی و محلات مختلف کشور
برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید
اعلام نتایج پویش مهر از اردیبهشت ۱۴۰۳
پذیرش فرهنگیان در مراکز اقامتی نوروزی از مرز یک میلیون نفر روز گذشت
شعارسال با توصیه محقق نمی شود/ مجلس در حوزه اقتصاد سوداگرانه ورود کند
تازهترین آمار داوطلبان نوبت دوم کنکور اعلام شد
غولهای فناوری کمر به نابودی یک شرکت بستند
کاوازاکی نینجا H2R جذابترین ابر موتورسیکلت دنیا+عکس
اولین جت پهن پیکر چینی در راه است+عکس
منتظر یک تغییر بزرگ در صفحه هوم آیفون باشید
فولکس واگن خودرویی برای ۱۸ سالهها تولید کرد+عکس
بزرگترین ناوگان نیروی هوایی دنیا برای این کشور است+عکس
تصویر لو رفته از گوشی جدید گوگل+عکس
دردسر حضور در فضا برای فضانوردان که رهایشان نمیکند
تصویر جدیدی از دماوند در بهار امسال+عکس
تصویر زیبایی از شکوفه های گیلاس و کوه فوجی ژاپن+عکس
تصویر تازه هومن برق نورد که شبیه بهنام تشکر شد+عکس
تصویر تازه از النازشاکردوست و سروش صحت که پربازدید شد+عکس
تصویری از سفره شش کیلومتری افطار در مشهد +عکس
رونمایی از خودروی مستربین مدل ۲۰۲۵+عکس
جنگنده جدید آلمان با توان حمل سلاح ۸ تنی+عکس
دورترین چیزی که با چشم غیرمسلح میتوانیم در آسمان ببینیم
رباتهای انسان نما جایگزین جمعیت کم دنیا میشوند+عکس
آمریکا یک بمب افکن جدید تست و کنسل کرد+عکس
دیزنی رنگ سبز جدیدی ابداع کرد که جای دیگری نیست+عکس
دانشمندان به دنبال ذرات شبح در تونلهای منظومه شمسی
ترفندهایی برای افزایش سرعت اینترنت موبایل
خورشید ذرهای کوچک از این ابرخوشه است+عکس
ارسال ۱۵۰۰ اثر به دبیر خانه جشنواره شعر رضوی
اجرای پویش ملی در پناه خدا ویژه دانش آموزان در ایام نوروز و ماه رمضان
برخورد قویترین طوفان خورشیدی طی سالها اخیر به زمین
دولتهای اسلامی به شریان اقتصادی دولت صهیونیستی آسیب وارد کنند
۱۱ مرحله ثبت نام نوبت دوم کنکور
نحوه برگزاری کلاسهای دانشجویان پس از تعطیلات نوروز اعلام شد
حمایت از پایاننامههای حوزه صنایع غذایی در قالب برنامه فنتز
این بخش ویندوز ۳۰ سال بدون تغییر مانده است+عکس
ماه از ایستگاه فضایی این طور دیده میشود+عکس
کمک هزینه ۱۰۰میلیون یورویی به دانشگاهها تعلق گرفت
کتاب ماجرای احمد و سارا برای کودکان و والدین
چاپ سهکتاب روانشناسی رسانه اجتماعی، هنر و شطرنج توسط دو ناشر
آغاز ثبتنام آزمونهای ورودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی از ۱۸ فروردین
وزیر آموزش و پرورش: حتی یک مورد لو رفتن سؤالات امتحان نهایی صحت نداشت
معرفی سامانه ثبتنام دانشجویان اتباع
اینفوگرافیک مراحل ثبت نام آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ ( نوبت دوم )
هدفگذاری افزایش اعضای هیات علمی تا هزار نفر/ تشکیل ۲ مرکز ملی تحقیقاتی
پذیرش بیش از۹۱۸ هزار نفر در مراکز اقامتی آموزش و پرورش/استان فارس بیشترین اسکان نوروزی فرهنگیان
نیروی دریایی کرهجنوبی یک پهپاد جدید با قابلیت حمل محموله ساخت+عکس
افزایش ۲۲۰ درصدی رتبههای برتر کنکور توسط دانشآموزان مناطق محروم
برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید/امسال کتابهای پایه اول تغییر میکند
استاد اخراجی در علوم پزشکی تهران نداشتیم/ بازنشستگی اساتید طبق روال قانونی بوده است
جهاددانشگاهی کمکیار نظام آموزشی است
اعلام جزئیات برگزاری آزمون فرهنگیان
هند بالگرد تهاجمی آمریکا را مونتاژ میکند+عکس
مراکش ساخت بزرگترین و پیشرفته ترین ورزشگاه دنیا را آغاز کرد+عکس
بنسلمان با الهام از یک بازی معروف شهربازی پیشرفته میسازد+عکس
مقایسه جتهای جنگنده F-35 و F-22 آمریکا+عکس
این جنگنده قدرتمند گزینه اصلی ارتش روسیه است+عکس
تاریخ رونمایی iOS 18 به صورت رسمی اعلام شد
مادربزرگ ۷۵ ساله در این بازی کامپیوتری رکورد زد+عکس
رقابت تنگاتنگ آیفون ۱۵ با این مدل از گوشی شیائومی+عکس
مار چهار متری به فضا فرستاده شد=عکس
تامین خوابگاه یکی از شروط صدور مجوز برای جذب دانشجوی بینالملل
مسابقه کتاب شیرین برگزار میشود
پذیرفتهشدگان آزمون استخدامی مربیان تربیت بدنی مهر امسال سر کلاس میروند
به زمین دوم سلام کنید+عکس
مار چهار متری به فضا فرستاده شد=عکس
چرا خورشیدگرفتگی پیش رو از همه خورشیدگرفتیها مهمتر است؟
اولین تانک ارتش آمریکا با طراحی رنو+عکس
ماه از ایستگاه فضایی این طور دیده میشود+عکس
ساخت راه آهن در ماه توسط آمریکا شروع میشود
استخر و هتل بزرگ بنسلمان که دو ساحل را به هم وصل میکند+عکس
اولین جت پهن پیکر چینی در راه است+عکس
اینترنت میلیونها نفر به صورت همزمان قطع میشود
کشف سنگ قیمتی که از الماس سختتر است+عکس
یک خانواده با تماس ماهوارهای آیفون نجات پیدا کردند
خورشید ذرهای کوچک از این ابرخوشه است+عکس
بحرین تانکهای آبرامز آمریکایی را خرید+عکس
بنسلمان با الهام از یک بازی معروف شهربازی پیشرفته میسازد+عکس
ساعت مچی با شکلی عجیب و غریب از جنس شهاب سنگ+عکس
هند بالگرد تهاجمی آمریکا را مونتاژ میکند+عکس
سایه سیاهی که از فضا روی زمین افتاده بود چیست؟
آنچه که درباره اینترنت ماهوارهای نمیدانید
یک فیلترینگ تازه بلای جان تلگرام شد
این بخش ویندوز ۳۰ سال بدون تغییر مانده است+عکس
سه ابزار پیشرفته هوش مصنوعی به واتساپ اضافه شد+عکس
وانتی که در ایران رونمایی شد به استرالیا میرود+عکس
هوش مصنوعی به هالیوود قدم گذاشت و زنگ خطر به صدا درآمد
دورترین چیزی که با چشم غیرمسلح میتوانیم در آسمان ببینیم
تصویر گلکسی M۵۵ سامسونگ لو رفت+عکس
دکمه جدیدی که به کیبورد لپتاپها اضافه شد
رقابت تنگاتنگ آیفون ۱۵ با این مدل از گوشی شیائومی+عکس
تولید برق از آب با یک اسباببازی جالب در خانه+عکس
گوشی جدید آنر به زودی رونمایی میشود+عکس
بهترین و پرطرفدارترین پژوی تاریخ+عکس
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.