به گزارش ثریا: نتایج مطالعات جدید بر اساس بررسی ۲۰۰ آزمایش مختلف نشان می‌دهد که پژوهشگران دانشگاهی معمولاً از دستیابی به نتایج آزمایش‌ها و تجزیه‌وتحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از آزمایش‌های بالینی که توسط صنایع انجام می‌شود، محروم هستند. البته در این میان باید اذعان داشت که پژوهشگران دانشگاهی و محققان دنیای صنعت نیازمند همکاری با یکدیگر بوده و اگرچه با یکدیگر تعامل و همکاری دارند اما این ارتباط معمولاً همراه با مشکلاتی غامض و گیج‌کننده است.

اگرچه انتظار می‌رود که دانشگاهیان برای انجام مطالعات و آزمایش‌های خود از روش‌های سامانمند و متدولوژی استفاده کنند اما در دنیای آزمایش‌های صنعتی و به‌ویژه زمانی که منابع مالی مطالعات علمی از سوی این صنایع تأمین می‌شود، نقش و وظیفه آن‌ها شفاف و مشخص نیست.

لیزا بیرو (Lisa Bero) متخصص داروساز دانشگاه سیدنی که در این تحقیقات شرکت داشت، در رابطه با تعامل صنعت و دانشگاه در حوزه پژوهش‌های علمی اعلام کرد: «معمولاً در توصیف ارتباط بین صنعت و دانشگاه در حوزه پژوهش گفته می‌شود که دانشگاهیان به‌طور مستقل، آزمایش‌های علمی را انجام می‌دهند اما دانستن این موضوع بسیار مهم است که آیا واقعاً این استقلال به‌طور واقعی وجود دارد؟»

نتایج مطالعات پیشین انجام‌شده در این رابطه نشان می‌دهد که نقش پژوهشگران دانشگاهی در آزمایش‌های بالینی معمولاً مورد مصالحه قرار می‌گیرد: آن‌ها می‌توانند به‌عنوان نویسندگان افتخاری فقط به فکر چاپ مقالات و افزایش اعتبار علمی خود بوده و سرمایه‌گذاران صنعت نیز می‌توانند طراحی و گزارش آزمایش‌های علمی را با توجه به منافع تجاری خود و نه منافع عمومی آن انجام دهند.

کنترل تعادل

در مواردی خاص، دانشگاه‌ها می‌توانند به‌طور آزادانه و بدون فشار از سوی صنایع، آزمایش‌های علمی که به سفارش صاحبان صنعت به آن‌ها محول شده را انجام دهند. متأسفانه نتایج آنالیزهای انجام‌شده نشان می‌دهد که در بیشتر آزمایش‌های بالینی و داروئی که نتایج آن به‌صورت مقالات معتبر در ژورنال‌های پزشکی معتبر و ارزشمند جهان منتشر می‌شود، توازن کنترل کاملاً با منافع شرکای صنعتی تطبیق داده‌شده است.

لیزا بیرو و گروه همکارانش برای دستیابی به تصویری دقیق و واضح از همکاری‌های دوجانبه صنعت و دانشگاه، نتایج ۲۰۰ پژوهش جدید مرتبط با تهیه واکسن، دارو و تجهیزات پزشکی را که سرمایه‌گذاری آن‌ها از سوی صنایع انجام و اجرای آن به دانشگاه‌ها سپرده‌شده بود را مورد آنالیز و تجزیه‌وتحلیل قراردادند. نتایج این پژوهش‌ها در معتبرترین مجلات پزشکی جهان منتشرشده بودند.

محققان همچنین ارتباط و تعامل نویسندگان اصلی هر آزمایش علمی را در مورد تجربه کاری خود با کارفرمایان صنعت درزمینهٔ طراحی، انجام پروژه، تهیه گزارش و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، موردبررسی قراردادند. در ۷۰٪ از آزمایش‌های مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته در این تحقیق، نتایج تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در اختیار سرمایه‌گذاران صنعت قرارگرفته و پژوهشگران دانشگاهی معمولاً به همه مجموعه داده‌ها دسترسی نداشتند. دانشگاهیان معمولاً در کمتر از ۵ درصد از آزمایش‌های بالینی که در این تحقیق موردبررسی قرارگرفته بود، برای انجام آزمایش‌های خود دارای استقلال بودند. به اعتقاد لیزا بیرو، قطع کردن دسترسی پژوهشگران دانشگاه به منابع کامل اطلاعاتی تحقیقات، منجر به این مسئله می‌شود که صنایع قادر به بهره‌برداری و در اختیار گرفتن بهترین بخش دستاوردها شده و اطلاعات نهایی به‌طور تحریف‌شده ارائه شود که درنتیجه درک ناقصی از آنالیزها و تجزیه‌وتحلیل‌های علمی به دست خواهد آمد.

نتایج تحقیقات این گروه پژوهشی نشان داد که تنها ۳۳٪ پژوهشگران دانشگاهی اعلام کردند که نتایج نهایی تحقیقات انجام‌شده را در اختیاردارند و اگرچه بیشتر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی می‌گویند که همکاری‌های آن‌ها با مراکز صنعتی مفید بوده است، اما در اغلب موارد اختلافاتی جدی در نحوه آزمایش‌ها بین صاحبان صنایع و دانشگاه‌ها وجود دارد. ازجمله مهم‌ترین این اشکالات می‌توان به دست رفتن آزادی و اختیار عمل پژوهشگران دانشگاهی و تأخیر در انتشار نتایج اشاره کرد.

دانشگاه تحت‌فشار صنعت

اگرچه پژوهشگران دانشگاهی معمولاً از سوی سرمایه‌گذاران حوزه صنعت برای قبول دریافت کمک‌های مالی درزمینهٔ تحقیقات تحت‌فشار قرار می‌گیرند، اما دانشگاهیان باید بر استقلال خود تأکید کرده و به‌ویژه در حوزه‌های آزمایش بالینی، ساخت دارو و تجهیزات پزشکی، اعتبار خود را حفظ کرده و کنترل کامل مطالعات و نتایج آن را دست داشته باشند. به‌این‌ترتیب می‌توان شاهد استقلال واقعی از سرمایه‌گذاران بوده و اطمینان داشت که ساخت دارو و تجهیزات پزشکی بر اساس منافع بیمار و سلامتی انسان‌ها شکل می‌گیرد نه منافع شرکت‌های داروسازی و صنایع سرمایه‌گذار در پژوهش.

 جان مک نیل (John McNeil) متخصص بیماری‌های مسری در دانشگاه موناش در این رابطه گفت: انتظار می‌رود فشار تجاری و صنعتی بر تغییر نتایج تحقیقات علمی و آزمایش‌های بالینی ایجاد نشده و اگر این موضوع حل نشود، بهترین راه چاره، گزینه‌هایی از قبیل سرمایه‌گذاری عمومی برای انجام پژوهش‌های این حوزه است.

شرح کامل این پژوهش و یافته‌های به‌دست‌آمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی The BMJ outlines منتشرشده و در اختیار پژوهشگران قرار دارد.