ثریا، سالهای اخیر پر بوده از رویشهای امیدوارکننده در عرصه مستندسازی سیاسی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، از یک طرف تکثر کار رسانههای معارض مانند «بیبیسی» در این عرصه، بعد انگیزشی لازم را ایجاد کرده است و از سوی دیگر ارزانتر بودن کار مستند نسبت به فیلم سینمایی سیاسی مزید بر علت شده است تا این حوزه پرمحصول شود. نگاهی به آثار چند سال اخیر نشان میدهد دو دسته مستند سیاسی تولید شده، وجه مشترک این دو دسته این است که به سراغ موضوعات داغ و احیانا مناقشهبرانگیز سیاسی با تم تاریخی رفتهاند، بخشهایی از زندگی و زیست سیاسی مرحومان مصدق، بازرگان، منتظری و هاشمیرفسنجانی از جمله این موضوعات است. تفاوت عمده این دو دسته مستند اما به کیفیت پرداخت آنها به موضوع برمیگردد، یک دسته از مستندها پژوهش قوی و کتابخانهای داشتهاند و البته به این هم کفایت نکردهاند و سراغ افراد نزدیک و همفکر به سوژه مستند هم رفتهاند و از دل گفتوگو دوسویه و چالش با آنها بر غنای کار افزودهاند؛ مستندهایی مانند «راه طی شده آقای نخستوزیر» و «قائم مقام» بهرغم اشکالاتی که ممکن است داشته باشند در این دسته قرار میگیرند.
دسته دوم که عموما در آنها اسکلت کار بر تصاویر آرشیوی بناست، در آنها سعی میشود ابتدای کار چند نکته مثبت هم از سوژه مستند گفته شود اما از جایی به بعد رگبار نقد کم مایه روی سوژه مورد نظر گرفته میشود، یک متن نهچندان پیچیده بدون گره خاص و بدون نخ تسبیح معین و معمولا صدای استاد ناصر طهماسب روی این مستندها سوار میشود و خلاص! مستند «هاشمی زنده است» را میتوان جزء این دسته به حساب آورد. شخصا دوست ندارم خیلی درمورد فرم مستند صحبت کنم چون حیطه تخصصیام نیست اما بهعنوان یک مخاطب عام درمورد فرم باید بگویم نسبت به کارهای مشابه چند پی رادیان عقبتر است اما مساله این مستند فقط فرم نیست. کارگردان سعیکرده در یک پرتره تقریبا یکساعتونیمه به همه ابعاد سیاسی مرحوم هاشمی سرک بکشد و نکتهای بگوید و این اولین و مهمترین و شاید فاحشترین اشتباه سازندگان مستند باشد، از همه چیز گفتن و از هیچ نگفتن بلیهای است که اینجا بر مستند عارض میشود، احتمالا سازندگان خواستهاند اقیانوسی داشته باشند به عمق یک بند انگشت، فارغ از اینکه چنین اقیانوسی اصلا به کار کسی میآید یا نه؟ باید گفت حتی همین هم در نیامده است.
هاشمی زنده است همانگونه که از اسمش پیداست و گویا از برخی تحلیلهای توئیتری نامش اخذ شده، میخواهد بگوید ایده هاشمی در فضای اجرایی کشور هم چنان جاری و ساری است و اگر اشکالی هم وجود دارد از این ایده است، این حرف و ایده ممکن است درست یا غلط باشد اما آنچه در مستند گفته میشود این نیست. مستندساز در بیان اینکه دقیقا کدام ایده هاشمی الان در کشور جاری است لکنت دارد، اگر میخواهد بگوید که هاشمی منظومه فکری داشته است که حالا تمام ابعاد آن در سیستم اجرایی کشور حاکم شده، اول باید به این سوال جواب بدهد که خودش بارها گفته منظومه فکری هاشمی در دورههای مختلف تغییر کرده و ایده مشخصی وجود نداشته، صریحا در مستند گفته میشود نگاه فرهنگی هاشمی تغییر کرده یا فکتهایی وجود دارد که نگاه هاشمی درمورد غرب و آمریکا هم تغییر کرده، پس کدام فکر و ایده ثابت هاشمی الان جاری است؟
مستند میتوانست با محدودکردن دامنه موضوع مثلا فقط به ایده هاشمی در اقتصاد بپردازد یا سیاست خارجی که احتمالا کار بهتر میشد، اما باز مشکل اصلی را حل نمیکرد. واقعا آیا میتوان گفت مرحوم هاشمی محکماتی در سیاست داشته است که نهتنها خودش تا آخر عمر به آنها پایبند بوده بلکه پس از مرگ هم دولت نزدیک به ایشان آن را دنبال میکند؟ بهزعم نگارنده اگر کسی نقطهنظرات جریانساز در سیاستورزی مرحوم هاشمی را با نگاه پژوهشی، نقطهیابی کند هیچ خط مستقیمی این نقاط را بههم وصل نمیکند. کنش مرحوم هاشمی به عناصر اصلی سیاست در سالهای مختلف کاملا اقتضایی و به شرایط، ناظر به ماندن و اثربخشی در قدرت بوده و این مهمترین اصل در کنشگری سیاسی مرحوم هاشمی است. سیاستورزی که نقطه کانونیاش خود مرکز پنداری است و اصلی جز این ندارد، سیاستورزی که شاید در برخی جاها خط قرمز داشته باشد اما مهمترین اصلش بیاصلی است. مستند چیزی را ثابت فرض میکند و ایدهاش را روی آن میسازد که خودش بارها در ۱۰۰ دقیقه اشاره میکند ثابت نیست و اینگونه است که نه دال مرکزی دارد و نه نخ تسبیحی که بیننده پس از تماشای مستند در ذهنش تهنشین شود و این مهمترین ایراد است اما تنها ایراد نیست.
در سراسر مستند اگر منتظر اطلاعات تاریخی کمتر شنیده شدهای هستید، انتظار بیهودهای دارید، مستند روی پاشنه مشهورات سیاسی میچرخد و هیچ داده شگفتانگیزی ندارد. حتی برخی تحلیلهای غلط سیاسی هم در فیلم روایت میشود، روایتی که مستند هاشمی زنده است از پدید آمدن دوم خرداد 76 ارائه میدهد ناظر به دادههای واقعی سیاست نیست، مستندساز کاملا هاشمی را در جبهه ناطقنوری تصویر میکند و از اختلافاتی که هاشمی با جامعه روحانیت در انتخابات مجلس پنجم داشته، خواسته یا ناخواسته عبور میکند و برای پیوستن حزب کارگزاران که نزدیکترین حزب به هاشمی است به اردوگاه انتخاباتی خاتمی توضیحی ارائه نمیکند و نمیگوید این واکنش سیاسی با آن پیش فرض چگونه قابل جمع است، حتی توضیحی هم درباره نمازجمعه هفته قبل از انتخابات که در آن مرحوم هاشمی احتمال تقلب به نفع ناطقنوری را رد نمیکند، داده نمیشود. مستند درباره دادگاه کرباسچی و موضع اصلاحطلبان در قبال آن یا حتی علل تورم 50 درصدی نه توضیح دقیق میدهد نه اطلاعات جامعی ارائه میکند، آیا افزایش واردات تنها دلیل تورم سنگین آن دوره بوده است؟ آیا اصلاحطلبان حمایتی از کرباسچی نکردهاند؟ از این دست اشتباهات تاریخی جزئی یا کلی در مستند شاید به اندازه انگشتان دو دست وجود داشته باشد و این باعث میشود کار به لحاظ استدلال خیلی پیشبرنده و اقناعکننده نباشد. درباره علل حمله برخی رسانههای اصلاحطلب به مستند هم میتوان دو فرضیه در نظر گرفت، بخشی از هجمهها احتمالا به این برمیگردد که حلقهای از نزدیکان تحمل نقد، حتی یک نقد معمولی و دمدستی و نهچندان حرفهای را هم ندارند و احتمال دوم هم این است که عدهای با توجه به کیفیت نقد بدشان نمیآید نقد مرحوم هاشمی در همین حد باقی بماند و حمله میکنند تا دیده شود.
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
منتخبین فرهنگی مجلس حضور در کمیسیون آموزش را در اولویت قرار دهند
مراقبت کنید تا اخلال و مشکلی در برگزاری کنکور سراسری رخ ندهد
ایجاد زیرساخت هوشمند رصد رشته مقاطع و رشته محلهای علوم پزشکی
پیگیر اجرای هدفمندسازی یارانههای دانشجویی در سال جدید هستیم
بیش از ۸ هزار عضو هیات علمی خانم در دانشگاهها فعالیت میکنند
ساعت ۱۲ امشب آخرین فرصت دریافت کارت ورود به جلسه کنکور ۱۴۰۳
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
مراد صحرایی : ۱۰۰۰ هنرستان جدید در کشور ساخته می شود
از موج متلاطم بیثباتی مدیریتی تا بودجه دولتی؛ دلایل عدم اجرای ناکافی سندتحول بنیادین
پژوهشهای چراغ خاموش امنیت ایران را رقم زد
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
کتابی که برای آشنایی با افغانستانیها باید خوانده شود
رییس سازمان بسیج اساتید: ۵۰ بسته سیاستی به مسئولان ارائه شد
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
امضای تفاهمنامه فیمابین وزارت آموزشوپرورش و سازمان نظام پزشکی کشور
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
ثبت سفارش کتابهای درسی آغاز شد
فراخوان ششمین دوسالانه بینالمللی کارتون کتاب منتشر شد
ورود مسافر و مهتاب با فرقه خودبینان به کتابفروشیها
امروز، آخرین مهلت توزیع کارت کنکور/ آغاز رقابت داوطلبان از فردا
آکادمی ورزش و تندرستی دانشگاه علامهطباطبائی راهاندازی شد
کنترل دانشجویان حامی فلسطین به شهردار نیویورک رسید
هشدار پلیس فتا به کنکوریها درباره تبلیغات فروش سوالات کنکور و تجهیزات تقلب
مجموعه شعر طنز دیزی در پنت هاوس منتشر شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
دانشگاه علامهطباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
دانشمندان تعداد جهانهای موازی را اعلام کردند
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
تعلیم و تربیت اولویت اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است
جذب هیات علمی با مدرک دکتری در دانشگاه فنی و حرفه ای لغو شد
نتیجه آزمون سازمان راهداری اعلام شد
نحوه محاسبه شهریه مدارس از راه دور
سهم دانشآموزان مناطق محروم برای ورود به مدارس خاص باید بیشتر شود
مهلت ثبتنام آزمون سنجش شایستگیهای فنی وحرفهایها تا نهم اردیبهشت
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
هیچ دانشگاهی محدودیتی را برای جذب اساتید ایجاد نمیکند
جشنواره امامت و مهدویت در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می شود
نتایج آزمون جشنواره سراسری قرآن و عترت (ع) دانشجویان اعلام شد
لغو جایزه انجمن قلم آمریکا» در پی تحریم نویسندگان
برخی اختیارات را باید به مدارس تفویض کنیم
زندهگیری مار افعی در یک مدرسه
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید
سخنان شهید بهشتی درباره نماز در بیست و هفت جمله منتشر شد
مواجههای نامتعارف با منطق هگل در کتابفروشیها
دانشجویان سراسر کشور به المپیاد ورزشهای فناورانه دعوت شدند
بررسی تأثیرپذیری الکترومغناطیسی تقویت کنندههای توان کاربردی در تجهیزات مخابراتی
اقدامات دانشگاه جامع در راستای گسترش عفاف و حجاب
تغییر شیوهنامه صلاحیت علمی اساتید دانشگاههای علوم پزشکی
آمار داوطلبان کنکور به تفکیک استانها اعلام شد
کدام واحدهای دانشگاه آزاد در زمان برگزاری کنکور تعطیل هستند؟
کاهش رغبت پسران به دانشگاه؛ شخصیت کاریکاتوری آموزش عالی یا افزایش مهارتمحوری؟
هشدار دانشگاه پیام نور به متقاضیان فراگیر ارشد/ مجوز ثبتنام به موسسات ندادیم
چاپ یکرمان پلیسی دیگر از فردریک دار/آموزش آدمکشی در بازار نشر
آمار داوطلبان نوبت اول کنکور سراسری ۱۴۰۳ به تفکیک استانهای کشور
هفدهمین آزمون پذیرش دانشجوی پزشکی از لیسانس تیرماه برگزار میشود
با تخلفات کنکوری و مجازات های آن آشنا شوید
زیبایی جانوران در کتابفروشیهای ایران
صدور کارنامه تربیتی برای دانشآموزان از سال تحصیلی جدید
کسر مقرری ماه اول از دانشجومعلمان بر اساس کدام قانون است؟
محدودیت تردد در روزهای 6 و 7 اردیبهشت در دانشگاه شریف
تشدید چالش دانشگاههای آمریکا با بازداشت صدها دانشجوی حامی فلسطین
علم با طعم شیرین آزمایشهای شیمی و فیزیک با حضور دانشجویان
مجازات متخلفان کنکور چیست؟
قصیده بهاریه سعدی، جمالستایی شیخ اجل
بیماری فردگرایی و افول جنبش دانشجویی
پذیرش دانشجوی دکتری به شیوه استادمحور برای اولین بار کلید خورد
نحوه محاسبه شهریه مدارس از راه دور
موفقیت ۲۰۰۰ هنرستانی در کسب و کار
برگزاری زنگ آموزش همزمان با گرامیداشت هفته زمین پاک در مدارس شهر تهران
آزمون کنکور جشنواره بزرگ علمی کشور است
در مسیر جلوگیری از مهاجرت نخبگان باید موانع قانونی را برداریم
تشکیل کمیته اقتصادی با تمرکز بر درآمدزایی غیر شهریه ای استان تهران
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانهاش منصرف شد
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه میشود+عکس
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
رونمایی از سریعترین مرسدس بنز AMG+عکس
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
باتری این ریزسیاهچاله فضایی میتواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتمها کشف شد
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
چین جنگندههای رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
جاسوس همهفن حریف اوکراینیها که در جنگ با روسیه به کمکشان میآید
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران استعفاء کرد
سریع ترین موشکهای مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
سعدی سخنگوی بینالمللی فرهنگ ایران است
تشریح اقدامات حفاظتی سازمان سنجش در نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
اعلام جزییات پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
دوربین بامزهای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده میکند+عکس
چاپ پنجمین جلد مجموعه تاریخ ایرانزمین درباره طاهریان و آل بویه
دانشگاه آزاد امکان مشارکت گسترده مردم در امر تولید را فراهم میکند
افزایش پژوهانه اساتید برتر واحد علوم تحقیقات
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.