به گزارش ثریا اسکار معتبرترین جایزه سینمایی جهان است و مراسم پر زرق و برق اهدای آن فرصتی مناسب است برای دیده شدن. محلی که گاهی بر خلاف میل برگزارکنندگان آن تبدیل به سکوی اعتراض و بیانیه دادن می‌شود. اعتراضاتی که گاه اجتماعی است و سوار بر جریانات روز و گاه سیاسی می‌شود.

امسال هم از آن سال‌ها است که بر پا کنندگان اسکار نگران سیاسی شدن این مراسم هستند. با وجود فیلم‌هایی مثل «معاون» درباره یکی از قدرتمندترین سیاستمداران تاریخ آمریکا و «بلک‌ک‌کلنزمن» که روایت‌گر نژادپرستی ریشه‌دار در آمریکا است، احتمال صادر شدن بیانیه‌های سیاسی روی صحنه مراسم زیاد است. ‌آن‌ هم در دورانی که دونالد ترامپ در آمریکا روی کار آمده است و همه چیز در جامعه آشفته و فضا به شدت دو قطبی شده است.  

همین هفته پیش در مراسم گلدن گلوب وقتی کریستین بیل برای گرفتن جایزه گلدن گلوب روی صحنه رفت، از «شیطان» تشکر کرد که الهام‌بخشش شده تا از عهده به تصویر کشیدن شخصیت دیک چنی معاون اول پیشین‌ رییس‌جمهور آمریکا در فیلم «معاون»‌ برآید. شاید اظهارات بیل برای خیلی خنده‌دار و خوشایند باشد اما بی‌شک بسیاری از تندروهای جامعه آمریکا را ناخرسند می‌کند.

همه این‌ها را که کنار هم بگذارید شاید به این نتیجه برسید که امسال سیاسی‌ترین اسکار تاریخ برگزار می‌شود. نیویورک‌تایمز در یک بازخوانی تاریخی نشان می‌دهد که احتمالا در این باره اشتباه می‌کنید.

جدال عیان بزرگان هالیوود

۴۰ سال پیش از این در روزگار درخشش فیلم «جولیا» به کارگردانی فرد زینمان سیاسی‌ترین اسکار تاریخ برگزار شد و محور تمام جنجال‌های آن ونسا ردگریو بازیگر زنی بود که برای بازی درخشان کنار جین فوندا در فیلم «جولیا» جایزه اسکار گرفت. حرف‌های ردگریو در آن شب جنجالی آنقدر حساسیت‌برانگیز بود که با هو کردن برخی حاضران و حملات تند یکی از اهداکنندگان جوایز پاسخ داده شد.

تام اونیل سردبیر و بنیان‌گذار وب‌سایت معتبر «گلدبری» آن مراسم را اینگونه به خاطر می‌آورد: «آن شب جنگی تمام عیار میان بزرگان هالیوود در گرفته بود.» پنجاهمین دوره جوایز اسکار بود و «جولیا» به کارگردانی فرد زینمان در ۱۱ بخش نامزد دریافت جایزه بود، آن‌ هم در مراسمی که فیلم درخشان «آنی هال» به کارگردانی وودی آلن در آن شرکت داشت.

مستند «فلسطینی‌ها» سرآغاز درگیری بود

ونسا ردگریو در پنجاهمین دوره اسکار برای بازی در فیلم «جولیا» جایزه بهترین بازیگر زن نقش مکمل را دریافت کرد. او هنگام فیلمبرداری «جولیا» در پاریس با گروهی از دانشجویان فلسطینی آشنا شد و حقیقت جاری در زندگیشان و ظلمی که به آن‌ها روا داشته می‌شد را حس کرد. همان‌ها الهام‌بخش ردگریو شدند تا مستند جنجالی «فلسطینی‌ها» را بسازد.

ردگریو پس از آن در تور تبلیغاتی فیلم «جولیا» هر کجا که فرصت پیدا می‌کرد، فیلم «فلسطینی‌ها» را نمایش می‌داد. این کار به مذاق «اتحادیه دفاع یهودی» خوش نیامد. آن‌ها علیه ردگریو و البته فیلم «جولیا» موضع تندی گرفتند و کمپانی فاکس مالک فیلم «جولیا» را تهدید کردند.

آن گروه افراطی که بعدها به اقدامات تروریستی هم متوسل شد، درباره «جولیا» در روزنامه یهودی «هرالد» نوشت: «هر یهودی که به تماشای این فیلم برود باید در عقلش شک کرد.»

ردگریو و تریبون پرمخاطبی به نام اسکار

در نهایت ونسا ردگریو یکی از ۱۱ نامزد دریافت اسکار از فیلم «جولیا» لقب گرفت. همین موضوع باعث نگرانی هاوارد دبلیو کخ رییس وقت آکادمی علوم و هنرهای سینما و باعث شد که پیش از مراسم از ردگریو درخواست کند که موضوع فلسطین را به مراسم اسکار نکشد.

ردگریو سال ۱۹۹۱ در کتاب زندگینامه‌اش در این باره نوشت: «کخ به من گفت اگر برنده شدی فقط تشکر کن و چیز دیگری نگو. من در پاسخ گفتم که باید حق گفتن آنچه راست و درست است برای من محفوظ بماند.»

در تاریخ اسکار معمولا در شرایط این چنین بازیگران مطابق خواست آکادمی رفتار کرده بودند. مثلا جین فوندا که در فیلم «جولیا» همبازی ردگریو بود، سال ۱۹۷۲ هنگامی که برای بازی در «کلوت» برنده جایزه اسکار شد، علیرغم مخالفت آشکار و تند با جنگ ویتنام به خواست مسئولان مراسم اظهارنظر نکرد و پس از دریافت جایزه به گفتن این جملات بسنده کرد: «حرف برای گفتن بسیار دارم اما امشب نخواهم گفت. بسیار سپاسگزارم.»

ونسا ردگریو شهریور امسال در هفتادوپنجمین دوره جشنواره فیلم ونیز شیر طلایی یک عمر دستاورد هنری را دریافت کرد.

مراسم پرهیجان با حضور محسوس نیروهای امنیتی

در شب مراسم اسکار هواداران «اتحادیه دفاع یهودی»‌ بیرون محل برگزاری تجمع کردند و تصاویر او را به آتش کشیدند. در نقطه مقابل هواداران او پرچم فلسطین را به تکان می‌دادند. این در حالی بود که پلیس حضور محسوسی در محل داشت و در ساختمان‌های مجاور مستقر شده بودند.

از قرار جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن نخستین جایزه مراسم شد و ردگریو برای دریافت جایزه روی صحنه حاضر شد. سخنان او پس از دریافت جایزه اینگونه آغاز شد: «به نظرم من و جین فوندا بهترین کار زندگی‌مان را انجام دادیم و این موضوع تا حدودی مدیون فرد زینمان کارگردان کار است.» تا اینجا مشکلی نبود اما جملات بعدی او سالن را به هم ریختن و در حالی که برخی در سکوت فرو رفته بودند مخالفان با هو کردن واکنش نشان دادند.

ردگریو در ادامه گفت: «باید به خودتان افتخار کنید که در چند هفته گذشته محکم ایستادید و برابر تهدیدهای گروه کوچکی تبهکار صهیونیست که رفتارشان توهین به جایگاه یهودیان سراسر جهان و مقاومت قهرمانانه مقابل فاشیسم و سرکوب است، مقهور نشدید.»

حمله پدی چایفسکی

جنجال‌های آن شب به سخنان ردگریو ختم نشد. چندی پس از جایزه گرفتن او، پدی چایفسکی فیلمنامه‌نویسی که سال قبل با فیلم «شبکه» برنده اسکار شده بود برای معرفی برنده جایزه بهترین فیلمنامه روی صحنه رفت. او که از هواداران دو آتشه اسرائیل بود سخنان ردگریو را تاب نیاورد و سعی کرد از فرصت به دست آمده برای کوبیدن او استفاده کند.

او که سعی می‌کرد ردگریو را تحقیر کند، پیش از معرفی برنده گفت: «دوست دارم به خانم ردگریو تذکر دهم که اسکار گرفتنش لحظه‌ای کلیدی در تاریخ نیست، بیانیه دادن لازم نداشت، تشکری ساده کافی بود.»

همان‌ها که ردگریو را هو می‌کردند این بار با تشویق چایفسکی واکنش نشان دادند. حال دیگر اسکار به جدالی تمام عیار تبدیل شده بود.

پس از این ماجرای جنجالی ردگریو به فعالیتش در سینما ادامه داد و ۲ بار دیگر هم برای بازی در فیلم‌های «بوستونی‌ها» و «هاواردز اِند» نامزد دریافت اسکار شد هر چند که در نهایت به این جوایز دست پیدا نکرد.

او سال ۲۰۱۲ در گفتگویی با قاطعیت اعلام کرد که از آن کار به هیچ عنوان پشیمان نیست: «آنچه را انجام دادم که حس می‌کردم درست است.»