به گزارش ثریا سیزدهم جمادیالثانی سالروز وفات حضرت امالبنین سلام الله علیها، مادر بزرگوار حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام، است که در مسیر حقطلبی و ترویج اسلام و پیروی از امام زمان خود چهار پسر خود را به میدان کربلا فرستاد و توصیه مؤکد کرد که حافظ جان امام حسین علیه السلام باشند.
حضرت امالبنین بهاندازهای برای اسلام دلسوز و برای امام حسین علیه السلام فداکار بود که بهشهادت تاریخ بعد از شهادت فرزندان خود، تا آخر عمر مدام نام مبارک حضرت سیدالشهدا را تکرار میکرد و مدافع حریم اهلبیت علیهم السلام بود. ایشان مادری بود که غریبانههای خود و حتی سوگ مادرانهاش را با یاد شهادت امام حسین همراه میکرد.
بهمنظور آشنایی بیشتر با سیره و سبک زندگی حضرت امالبنین سلام الله علیها بهعنوان یکی از بانوان بزرگ، دانا و تأثیرگذار تاریخ اسلام، گفتگویی با حجتالاسلام محسن دستافکن، استاد حوزه و پژوهشگر اسلامی انجام دادهایم تا به جنبههای کمتر مطرحشده از زندگی این بانوی مؤمن و مجاهد پرداخته شود.
این کارشناس مسائل دینی تصریح میکند: «وقتی سبک زندگی حضرت امالبنین سلام الله علیها را مرور میکنیم، مشاهده میشود که ایشان، خود الگوی ادب در برابر فرزندان حضرت زهرا علیها السلام بودند. نقل شده که وقتی ایشان با امام علی علیه السلام ازدواج کردند، با وجود اینکه نام ایشان هم فاطمه بود، از آن حضرت خواستند تا ایشان را با عنوان فاطمه خطاب نکنند تا مبادا خاطر فرزندان حضرت فاطمه زهرا با شنیدن نام مادرشان مکدر شود. در روایت دیگری نقل شده که حضرت امالبنین الگوی رفتاری کاملی برای فرزندان خود بودند بهطوری که حضرت عباس علیه السلام و سایر برادران ایشان از همان دوران کودکی شاهد بودند که مادرشان چگونه و تا چهاندازه به فرزندان حضرت زهرا احترام میگزارد، این گونه بود که درس ادب را در مکتب مادر خود آموختند».
*برای شروع گفتگو خوب است آشنایی کلی با زندگی و سیره حضرت امالبنین سلام الله علیها داشته باشیم. میخواهیم بدانیم این بانوی بزرگوار چگونه شخصیتی داشتند که پس از شهادت حضرت فاطمه زهرا علیها السلام، لایق همسری حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام شدند و فرزندان رشیدی مانند حضرت عباس علیه السلام تربیت کردند؟
نام اصلی حضرت امالبنین سلام الله علیها، فاطمه بود و دختر حزامبن خالد کلابی بودند. ایشان پس از ازدواج با حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام صاحب چهار پسر شدند بهنامهای حضرت عباس علیه السلام، جعفر، عثمان و عبدالله، به این ترتیب حضرت ابوالفضل العباس پسر بزرگ ایشان بود. امالبنین بهمعنای «مادر پسران» است که همه فرزندان ایشان در روز عاشورا در دفاع از دین خدا و حریم حضرت سیدالشهدا علیه السلام به شهادت رسیدند.
ماجرای ازدواج امام علی(ع) با حضرت امالبنین(س)
*در اینجا این سؤال مطرح میشود که چه شد حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام پس از شهادت حضرت زهرا علیها السلام، با حضرت امالبنین سلام الله علیها ازدواج کردند؟ زمینه و دلایل این ازدواج چه بود؟
باید توجه داشت که بعد از شهادت حضرت زهرا، تنها ازدواجی که بهانتخاب خود حضرت امیرالمؤمنین صورت گرفت، ازدواج ایشان با حضرت امالبنین بوده است.
ماجرا از این قرار بود که حضرت امیرالمؤمنین برادری بهنام عقیل داشتند که آشنایی خوبی با اقوام و قبیلههای مختلف داشت و در علم نسبشناسی جزء افراد سرشناس بود. پس از شهادت حضرت زهرا علیها السلام که امام علی علیه السلام تصمیم به ازدواج گرفتند، از برادر خود خواستند تا خانواده و شخصیتی را معرفی کند که برای ایشان فرزندانی شجاع به دنیا آورده و تربیت کند. در این شرایط، عقیل به آن حضرت پیشنهاد داد تا دختری از قبیله بنیکلاب را بههمسری انتخاب کند و در آن میان، فاطمه بنت حزام را به همسری انتخاب کند چون این خانواده دارای مردان و زنان شجاع، قدرتمند، باوفا و شاعر و اهل ادب بودند.
نکته جالب این است که بهتصریح تاریخ، مادر حضرت امالبنین سلام الله علیها هم در ادبیات عرب و شاعری دارای دانش و هنر بود.
تربیت فرزند در مکتب حضرت امالبنین(س)
*خوب است به سیره تربیتی حضرت امالبنین سلام الله علیها هم اشاره کنیم که درسهای مهمی برای همه مردم و بهخصوص مادران دارد. آن حضرت فرزندان خود را در دوران کودکی و خردسالی چگونه تربیت میکردند و چه مطالبی را به آنها آموزش میدادند که بعد از سالها مردان مؤدبی مانند حضرت عباس علیه السلام سرآمد و الگوی مردان و زنان تاریخ شد؟
این مطلب نکته مهمی است که به سیره و نحوه تربیت فرزندان توسط حضرت امالبنین سلام الله علیها بپردازیم تا بدانیم چگونه چنین فرزندان دانا و مؤمنی را به میدان کربلا فرستادند. یکی از نکات بسیار مهم که در منابع بسیاری به آن اشاره شده، آن است که حضرت امالبنین از زمانی که فرزندان ایشان کودک و خردسال بودند به آنها آموزش میدادند که حرمت و ادب را در محضر فرزندان حضرت زهرا علیها السلام حفظ کنند.
درواقع حضرت امالبنین به شأن و مرتبه امامت امام حسن و امام حسین علیهما السلام و همچنین منزلت و مقام حضرت زینب و حضرت سکینه سلام الله علیهما آشنا بودند و به فرزندان خود، از همان دوران خردسالی و کودکی آموزش میدادند که آنها را بهعنوان مولا و آقا خطاب کنند، نه برادر.
*با این توضیحات، حضرت امالبنین را باید بانوی ادب دانست که فرزندشان، حضرت عباس، بهعنوان مرد ادب در کربلا شناخته میشود.
درست است. وقتی سبک زندگی حضرت امالبنین مرور میکنیم، مشاهده میکنیم که ایشان، خود الگوی ادب در برابر فرزندان حضرت زهرا بودند.
نقل شده که وقتی ایشان با امام علی علیه السلام ازدواج کردند، با وجود اینکه نام ایشان هم فاطمه بود، از آن حضرت خواستند تا ایشان را با عنوان فاطمه خطاب نکنند تا مبادا خاطر فرزندان حضرت فاطمه زهرا علیها السلام با شنیدن نام مادرشان مکدر شود.
الگوی رفتاری برای فرزندان
در روایت دیگری نقل شده که حضرت امالبنین الگوی رفتاری کاملی برای فرزندان خود بودند بهطوری که حضرت عباس و سایر برادران ایشان از همان دوران کودکی شاهد بودند که مادرشان چگونه و تا چهاندازه به فرزندان حضرت زهرا احترام میگزارد، این گونه بود که درس ادب را در مکتب مادر خود آموختند.
مشاهده میکنیم فرزندان ایشان در میدان کربلا هم بهطور کامل واقف به شأن و منزلت امام حسین علیه السلام، بهعنوان امام زمان خود بودند و تا پای جان از حریم امامت دفاع کردند.
شخصیت اجتماعی حضرت امالبنین(س)
*برای الگو گرفتن از شخصیت اجتماعی حضرت امالبنین، باید به کدام ویژگیهای ایشان توجه بهخصوصی داشته باشیم؟
یکی از مهمترین و بارزترین ویژگیهای آن بانوی بزرگوار، توجه ویژه ایشان به موضوع امامت و ولایتپذیری بود، بهاندازهای که نگه داشتن حرمت امام حسن و امام حسین علیهما السلام را بسیار رعایت میکردند و آن بزرگواران را امام و پیشوای خود میدانستند.
حتی از دوران کودکی آنها با احترام خاصی با ایشان رفتار میکردند، آن هم در زمانی که بهجای حضرت زهرا به امور ایشان میپرداختند، باز هم بهعنوان مأمومی مهربان، مطیع، آگاه و عالم به مقام امام و مولای خود رفتار میکردند.
ماجرای اماننامهای که برای فرزندان حضرت امالبنین(س) فرستاده شد
*چطور بود که در واقعه کربلا میخوانیم که از لشکر ابنزیاد برای حضرت ابوالفضل و برادران ایشان اماننامه فرستاده شد و آنها بهعنوان برادرزاده یکی از فرماندههای لشکر دشمن خوانده شدند؟
یکی از چهرههای شناختهشده و مطرح در لشکر ابنزیاد، شخصی به نام عبداللهبن ابیمحلبن حزام کلابی بود که این شخص برادرزاده حضرت امالبنین محسوب میشود. چون حضرت امالبنین همان فاطمه دختر حزام کلابی بود و ابیمحل برادر ایشان بود و عبدالله هم برادرزاده ایشان، به همین دلیل طبق رسم عرب، عبدالله خودش را بهحساب پدرش، دایی فرزندان حضرت امالبنین دانست و آنها را خواهرزاده خود میخواند، این در حالی است که در حقیقت فرزندان حضرت امالبنین خواهرزاده پدرش بودند، نه خود او.
بر همین اساس بود که در ماه محرم سال 61 هجری وقتی عبداللهبن ابیمحل همراه شمر ذیالجوشن، ابنزیاد را دید، به او خبر داد و گفت که «خواهرزادههای من یعنی عباس، عبدالله، جعفر و عثمان با حسینبن علی هستند. اگر صلاح میدانی برای آنها اماننامه بنویسیم». ابنزیاد از این پیشنهاد استقبال کرد، چون فرزندان حضرت امالبنین را بهعنوان مردانی بسیار شجاع و رشید میشناخت که در جنگهای بسیاری شرکت کرده و پیروز شده بودند، در عین حال برای اینکه قدری از یاران و لشکریان امام حسین علیه السلام کم کند، از این حیله استقبال کرد و به همین دلیل به کاتبش دستور داد تا برای حضرت عباس علیه السلام و برادران ایشان اماننامه بنویسد، هرچند که درنهایت آن بزرگان که تربیتشده مکتب حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام و حضرت امالبنین سلام الله علیها بودند، اماننامه را نپذیرفتند و آن را بهشدت رد کردند.
البته در روایت دیگری هم نقل شده که چون شمر ملعون از قبیله بنیکلاب و همقبیله حضرت امالبنین بود، فرزندان آن بانوی گرامی را با عنوان خواهرزاده خواند و با دسیسهای برای ایشان اماننامه فرستاد.
*سالروز وفات حضرت امالبنین سلام الله علیها را بهعنوان روز تکریم و نکوداشت همسران و مادران شهدا نامگذاری کردهاند، دلیل چنین عنوانی چیست؟
همان طور که اشاره شد حضرت امالبنین سلام الله علیها چهار پسر جوان و شجاع داشتند که هر چهار نفر آنها در روز عاشورا و در میدان دفاع از حق و دین خدا به شهادت رسیدند. دلیل نامگذاری روز وفات آن بانوی بزرگ بهعنوان روز تکریم از همسران و مادران شهدا همین موضوع است. اولین فرزند حضرت امالبنین سلام الله علیها، حضرت ابوالفضل عباس علیه السلام بود که در زمان شهادت تقریباً 35ساله بودند. عبداللهبن علیبن ابیطالب هم فرزند دیگر آن بانوی بزرگوار بود که در زمان شهادت، 25 سال داشت که بهدست هانیبن ثبیت به شهادت رسید و یا با تیر خولی از پا درآمد و مردی از بنیتمیم او را به شهادت رساند.
عثمانبن علیبن ابیطالب هم پسر دیگر آن بانوی ارجمند، در روز شهادت خود 21 سال داشت که مردی از قبیله بنیابانبن دارم به او حمله کرد و وقتی توسط نیروهای دشمن، پیکر مطهرش بر زمین افتاد، سر او را برید. جعفربن علیبن ابیطالب هم پسر دیگر حضرت امالبنین سلام الله علیها بود که در زمان شهادت 19ساله بود که بعد از رشادت فراوان و دفاع از حریم اسلام و امام زمان خود بهدست خولی یا هانیبن ثبیت به شهادت رسید.
مبلغ پیام عاشورا
*درباره زندگی حضرت امالبنین بعد از شهادت چهار پسرش کمتر مطلبی میدانیم. زندگی ایشان در آن دوران چگونه بود؟
طبق آنچه در تاریخ نوشته شده است و دارای اعتبار و استناد محکمی است، حضرت امالبنین سلام الله علیها پس از شهادت چهار پسر خود در روز عاشورا، مدتها در شهر مدینه زندگی میکرد و حتی در همین شهر از دنیا رفت، چنانکه پیکر مطهر ایشان در قبرستان بقیع دفن شده است.
طبق حدیثی از امام صادق علیه السلام، آن حضرت بعد از شهادت فرزندانش بهطور مدام به قبرستان بقیع و بر سر مزار رسول خدا صلی الله علیه و آله و امام حسن علیه السلام میرفت و طوری از رشادتهای فرزندان خود و دفاع آنها از حق میگفت که پیام اسلام و حقمحوری را بهبیانی شیوا و با سوز و گداز و عاطفه مادرانه به مردم منتقل میکرد. وقتی صدای گریه آن مادر ارزشمند و فداکار در کوچههای مدینه میپیچید، مردم دور ایشان جمع میشدند و در رثای امام حسین علیه السلام و شهیدان کربلا گریه میکردند.
*با این توضیحات باید حضرت امالبنین را یکی از پیامآوران بزرگ کربلا و یکی از مبلغین اسلام بدانیم.
همین طور است. ایشان در مدتی که بعد از شهادت فرزندان خود میان مردم زندگی میکرد، رسالت پیامرسانی اسلام و خون شهدای کربلا را بهعهده داشت که با توجه به درایت و هشیاری که داشتند، مطالب برحق و دلاوریهای شهدای بزرگ کربلا را که در راه خدا جان خود را نثار کرده بودند، با بیانی شیوا و گویا مطرح میکردند.
به هر حال روزهای بعد از واقعه عاشورای سال 61 هجری زمانی مناسب برای بیان معارف اسلامی بود و حضرت امالبنین از این فرصت بهبهترین نحو ممکن بهره بردند و غریبی اهلبیت رسول خدا صلی الله علیه و آله را بازگو کردند.
منبع: تسنیم
رولزرویس کولینان ۲۰۲۵ با ظاهری خشن میآید+عکس
ضرورت توجه به هنرِ حکمی در دانشگاهها
آغاز بررسی جزئیات پیشنویس سند ملی توسعه علوم و فناوریهای کوانتومی
قسمتهای داخلی همه خودروها در این فصل سرطانزا میشوند
سیاهچالههای فضایی را چطور ببینیم؟
۳۸هزار میلیارد عملیات در ثانیه کاری که تراشه اپل انجام میدهد
راه حل عالی و جدید برای گرمایش زمین پیدا شد
نقشه متروی فضایی برای سفرهای فضایی منتشر شد+عکس
جواهری در گونی در نمایشگاه کتاب رونمایی شد
کتاب جدید بهناز ضرابی زاده با نام پری خانه ما رونمایی میشود
نوزدهمین مجمععمومی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی کشور برگزار میشود
جامعه اسلامی دانشجویان اشغال گذرگاه رفح را محکوم کرد
معدن بعد از نفت دومین زمینه ثروت آفرینی برای کشور است
امروز؛ آخرین مهلت ثبتنام آزمون زبان MSRT اردیبهشت ۱۴۰۳
کیفیسازی خدمات دانشجویی در دستور کار قرار دارد
پاسخ به۲۰سوال کلیدی داوطلبان کنکور درباره ایجاد سابقهتحصیلی و ترمیم نمره
حمایت سازمان ثبت از استعدادهای درخشان
هر رشتهای تأسیس شود پیوست اشتغال خواهد داشت
اولین پارتی شبیه سازی شده با هوش مصنوعی برگزار شد
هفته خوابگاههای دانشجویی مقارن با دهه کرامت در اردیبهشت ماه برگزار میشود
ربان انساننمای زن چری به ایران میآید+عکس
مرسدس بنز ترکیبی از دو خودروی خود را ساخت+عکس
زمان واریز وام تحصیلی نیمسال دوم ۱۴۰۴-۱۴۰۳ دانشجویان علوم پزشکی
اگر انسان درون سیاهچاله سقوط کند چه اتفاقی میافتد؟
۲۰۰ نفر در دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی جذب می شوند
خفاش سرچکشی موجودی بازمانده دوران باستانی+عکس
ضرورت توجه به هنر حکمی در دانشگاهها
دانشجویان بین الملل دانشگاه های علوم پزشکی تجمع می کنند
باغ گیاه شناسی ملی ایران
شادابسازی و مرمت ۱۱۰ هزار کلاس درس تا مهرماه
آغاز ثبتنام الکترونیکی کلاس اولیها / فعلا اتباع خارجی ثبتنام نمیشوند
جزییات سومین دوره آموزشی حلقههای میانی حامیم در دانشگاه علامه اعلام شد
کتاب آقاسید محمودبه نمایشگاه کتاب می آید
مسابقه کتابخوانی هشتبهشت با ۳۵ جایزه ویژه به مناسبت سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران
دانشگاه لوزان به دنبال پایان دادن به اعتراضات ضد اسرائیلی
قوانین جدید استفاده دانشجویان از شبکههای مجازی اعلام شد
تصویب قانون مالکیت فکری جهاد دانشگاهی در آیندهای نزدیک/ متخصصان جهاد دانشگاهی پای کار آمدند
شهدا و کودکان غزه دانشگاههای اروپا و آمریکا را فتح کردند
مساله فلسطین محور بازسازی جنبش دانشجویی در جهان شده است
بورسیه دستیاران تخصصی پزشکی برای ارائه خدمت در رشتههای مورد نیاز
رونمایی از شب آبستن در نمایشگاه کتاب تهران
کتاب حضرت فاطمه (س) رونمایی میشود
سیر تکامل آموزش و پرورش در ایران/ از کجا به کجا میرویم؟
بازنگری و اصلاح قانون تاسیس و اداره مدارس غیردولتی
ثبت رکورد تاریخی دانشگاه تبریز با صعود ۲۸ پلهای در نظام رتبهبندی تایمز
۷۰ دانشگاه علوم پزشکی در کشور داریم
لزوم اصلاح نظام تعرفه گذاری ترجیحی برای جذب دانشجو در رشتههای کم اقبالتر علوم پزشکی
دستورالعمل اجرای اعطای پایههای استحقاقی اعضای هیئت علمی ابلاغ شد
دو دانشجوی اردبیلی برگزیده جایزه البرز سال ۱۴۰۳ شدند
آغاز ثبتنام کلاس اولیها از فردا/ داشتن برگه سنجش سلامت شرط ثبتنام
نشریات دانشجویی توان نشر دستاوردهای علمی دانشگاهها را در سطح ملی دارند
اخذ مجوز دانشبنیان توسط یکی از شرکتهای شکلگرفته از سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف
امیدواریم بتوانیم به رزیدنتها بالای ۲۰ میلیون تومان پول پرداخت کنیم
معدل سنی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی؛ ۵۱ سال
دومین نشست مدیران امور دانشجویی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی در اردیبهشتماه برگزار میشود
انتصاب رییس مرکز برنامهریزی راهبردی و توسعه منابع دانشگاه شریف
انتصاب رییس مرکز برنامهریزی راهبردی و توسعه منابع دانشگاه شریف
دانشجویان آزادیخواه حامی غزه را با شرایط ویژه پذیرش میکنیم
نتایج فراخوان جذب مدرس حقالتدریس دانشگاه علمی کاربردی اعلام شد
معرفی برندگان پولیتزر ۲۰۲۴ در بخش روزنامهنگاری و کتاب
دانش بنیانهای کرمانشاه؛ چشم به راهِ احداث شهرک فناوری
مهلت تغییر محل آزمون دانشجویان پیام نور تمدید شد
راهاندازی دوره ارشد زیست فناوری در دانشگاه تربیت مدرس
ابلاغ یک مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی از سوی رئیسی
آخرین مهلت ثبت نام در اولین المپیاد ورزشی فناورانه دانشجویی اعلام شد
شکستن حرمت معلم از هیچ شخصی پذیرفته نیست
ارائه یک ساعت مشاوره در مدارس به ازای هر ۱۲ دانشآموز
دستورالعمل اجرای اعطای پایههای استحقاقی اعضای هیات علمی
مشق خبرنگاری در کسوت دانشجویی/تیتر ۱۳؛ جشنوارهای برای ۳۷۰۰ عنوان نشریه دانشگاهی
نوجوانی که بعد از دعوا با نامادری، اقیانوسگَرد شد
نمایشگاه مجازی کتاب آغاز به کار کرد
انتصاب دبیرکل جدید اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشآموزان
کارگروه تحقق فرامین رهبری در وزارت آموزشوپرورش تشکیل شد
در اردوهای فرهنگِ کار، دانشآموزان با نقش مهارتآموزی در بازار کار آشنا میشوند
کتاب قطعات موسیقی ابوالحسن صبا به چاپ دهم رسید
رازهای دوبلین در نمایشگاه کتاب رونمایی میشود
کاهش شدید دانشجو در موسسات غیرانتفاعی/ نگرانی از تعطیلی رشتهها
صد هزار نفر به جامعه معلمان اضافه خواهند شد
آغاز ثبتنام متقاضیان شرکت در آزمونهای نهایی برای ترمیم یا ایجاد سابقه تحصیلی
برگزاری اجلاس رؤسای دانشگاههای برتر ایران و روسیه به میزبانی دانشگاه تهران
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدمها کولر همراه ساخت+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هستهای
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپهای آماتوری هم دیده میشود+عکس
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
ربان انساننمای زن چری به ایران میآید+عکس
چینیها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
اسپاتیفای یکی از قابلیتهای خود را بیخبر پولی کرد
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسانهای اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترینهای آسیا در رتبهبندی تایمز
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
آمار نهایی انتخاب رشته در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
راه حل عالی و جدید برای گرمایش زمین پیدا شد
اعلام جدیدترین نتایج اعتباربخشی دانشکدههای پزشکی کشور
مقایسه صحنه اعتراضات دانشجویی در ایران و آمریکا
ضرورت مشارکت ذینفعان حوزه علوم انسانی در تدوین سیاستها
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.