به گزارش ثریا فرزانه گشتاسب، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و مدیر گروه زبان‌های باستانی در نشست «چهارشنبه سوری؛ پرسش از ابعاد اجتماعی و فرهنگی» که روز گذشته در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، ضمن اشاره به ارتباط جشن چهارشنبه سوری با جشن فروردگان گفت: این دو جشن با هم ارتباط دارند و رسومی که در آن بزرگ داشته می‌شود از جشن فروردگان گرفته شده است. تحقیق در شباهت سنت‌ها و خرده رسم‌هایی که این جشن در سرتاسر ایران با فروردگان دارد، تاکیدی دیگر بر این ارتباط و ریشه است.
گشتاسب در ادامه بیان داشت: تنوعی که در برگزاری رسم چهارشنبه سوری در ایران وجود دارد در کمتر آیینی به چشم می‌خورد. به عقیده من رسم‌هایی که دینی هستند و اعتقاد واحد دینی بر آنها سایه می‌اندازد، چهارچوب خاصی دارند که کمتر از آن می‌توانند تخطی کنند. اما رسمی مثل چهارشنبه سوری که از رسوم و آداب متفاوتی بهره می‌برد علتش شاید این است که بر پایه تقویم و رسمی غیر دینی است. موافق آن دسته از پژوهشگرانی هستم که رسم چهارشنبه سوری را به ایران باستان و جشن فروردگان یا پنجه آخر سال بر می‌گردانند. (جشن فروردگان یا جشن همسپتمدم نام جشنی بوده که به مدت ده روز از ۲۵ اسفند تا ۵ فرودین، در ایران باستان در روزهای پایان سال برگزار می‌شده است) جشنی که هنوز هم در سنت زرتشتی در شهرهایی مثل یزد از سوی زرتشتیان برگزار می‌شود.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: افزوختن آتش در چهارشنبه سوری در بسیاری از نقاط ایران مثل آذربایجان یا کاشان بر روی پشت بام‌ها انجام می‌شود. این شکل دقیقا صورت آیینی است که در جشن فرودگان هم انجام می‌شود. جشن هم افروختن آتش رسم مرکزی است و آن را در بلندترین جای خانه برمی‌افروختند. دلیل برافروختن آتش در رسم فروردگان این بود که آنها اعتقاد داشتند روح درگذشتگان یا فروهرها در ده روز آخر سال به خانه خود مراجعت می‌کنند و باز در روز نوروز به آسمان بر‌می‌گردند. آتش برای بدرقه آنان بوده است.
«برخلاف سنت متداول شده پریدن از روی آتش که نوعی بی‌احترامی به آن به حساب می‌آید، در نزد گذشتگان از این رسم پرهیز می‌شد و در شهری مثل شاهرود از لگدکوب کردن خاکستر آن اجتناب می‌شود. در برخی مناطق شمالی هم آتش را در دریا می‌ریزند. این هم شباهتی دیگر است. در فردای رسم فروردگان هم آتش برافروخته شده را به آتشکده پیوند می‌دهند تا مبادا بی‌احترامی صورت بگیرد.»
گشتاسب در ادامه ابراز داشت: در برخی مناطق مثل گیلان رسم است که کاسه آبی را کنار آتش چهارشنبه سوری قرار می‌دهند و پس از جشن آن را به روی زمین می‌ریزند. در رسم فروردگان هم در هنگام تدارک وسایل برای برافروختن آتش شب پنجه، بوته های آتش و ظرف میوه به همراه ظرف آبی می‌برند. این عناصر تا جشن پنجه سال بعد بر روی بام ها می‌ماند. این در روستاهای زرتشنی‌نشین یزد هنوز هم جاری است. این آب آورده شده در بالای پشت بام، در جشن فروردگان هم بر روی پشت بام ریخته می‌شود تا فروهرها (ارواح درگذشتگان) بدرقه شوند. در اردیبل دو شاخه بوته تمشک را می‌چینند و تا چهارشبه آخر سال بعد بالای در خانه می‌گذارند. این شکل در رسم فروردگان هم وجود دارد.
مدیر گروه زبان‌های باستانی توضیح داد: در کمیجان ابتدا به خانه کسی می‌روند که عزیزی را از دست داده است. فروردگان هم که اساسا آیین بدرقه روح مردگان است. تهیه آجیل هفت مغز و تقسیم بین دیگران به عنوان نذری و اصرار بر خوردن آجیل شیرین یا بدون نمک در تهران و برخی دیگر از شهرها و هفت نوع غله در تالش دیگر شباهت‌های فروردگان با لزوم هفت نوع میوه خشک در رسم فرودگان است. در غروب چهارشنبه در گیلان هم ضمن انداختن سفره ای، آیینه و آب و سبزه و آجیل در آن قرار داده می‌شوند و تا شب سال نو آن را نگه می‌دارند. این شکل شباهت کاملا دقیقی با سفره جشن پنجه دارند. مردم تالش هم ضمن تهیه خوراکی‌هایی، آن را پشت در خانه می‌گذارند تا «چهارشنبه خاتون» به خانه‌های آنان سر بزند و با خوشحال شدن از آن خوراکی‌ها برکت را به خانه آنان بیاورد. این دیگر وجه شباهت با سر زدن روح مردگان به زمین در آیین فروردگان است.
گشتاسب در پایان سخنان خود گفت: چهارشنبه سوری چهار رسم مشترک در سرتاسر ایران دارد که علیرغم اشکال مختلف برگزاری، در همه جا قابل مشاهده است. افروختن آتش، خوردن آجیل، تفأل زدن و آیین‌های بلاگردانی و رفع نحوست از این جمله‌اند. دو رسم افروختن آتش و خوردن آجیل از رسم فروردگان به چهارشنبه سوری منتقل شده است. به عقیده من رسم تفأل زدن از جمله رسوم نوروزی است که به علت مقدمه بودن چهارشنبه سوری به آن اضافه شده است. رسم بلاگردانی نیز به واسطه همزمانی جشن فروردگان با روز چهارشنبه و رفع نحوست چهارشنبه به اعتقاد مردم آن زمان، به آن افزوده شده است.
منبع: فارس
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه می‌رود
چالش کمبود معلم در استان مرکزی کاهش می‌یابد
بازدید رئیس ستاد برگزاری آزمون‌های سراسری اردبیل از حوزه‌های امتحانی کنکور
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
رمان جدید اکبر والایی چاپ شد/بر فراز کشتزاردر بازار نشر
زندگی عشایر فارس
تحویل واحدهای مسکونی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تا پایان شهریور
جذب امریه سربازی در پژوهشگاه ابن سینا جهاددانشگاهی
امتیاز ویژه دانشجو معلمانی که زودتر از فارغ‌التحصیلی سرکلاس درس می‌روند
آخرین آمار توزیع کارت کنکور اعلام شد
برخی ابزارهای جاسوسی کنکور را در بدن کار گذاشتند/ داوطلبان کانال‌های تقلب را ترک کنند
کنکوری‌ها اضطراب نداشته باشند/ فرصت جبران وجود دارد
فهرست دانشگاه‌های خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
نتایج اولیه کنکور ۱۴۰۳ نیمه مرداد اعلام می شود
اختصاص 10 امتیاز رتبه‌بندی به 5709 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان
کتاب «اُمّ علاء» در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شود
تمهیدات لازم برای کنکور ۱۴۰۳ اندیشیده شد
رقابت کنکور ۱۴۰۳ با آزمون علوم ریاضی و علوم انسانی آغاز شد
جزییات آزمون اختصاصی پذیرش دانشجو – معلم در کنکور ۱۴۰۳
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمی‌شود
مراسم تقدیر از دست اندرکاران جشنواره جایزه ملی ثریا برگزار شد
60 درصد پروژهای مدرسه‌سازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
منتخبین فرهنگی مجلس حضور در کمیسیون آموزش را در اولویت قرار دهند
مراقبت کنید تا اخلال و مشکلی در برگزاری کنکور سراسری رخ ندهد
ایجاد زیرساخت هوشمند رصد رشته مقاطع و رشته محل‌های علوم پزشکی
پیگیر اجرای هدفمندسازی یارانه‌های دانشجویی در سال جدید هستیم
بیش از ۸ هزار عضو هیات علمی خانم در دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند
ساعت ۱۲ امشب آخرین فرصت دریافت کارت ورود به جلسه کنکور ۱۴۰۳
نسل‌کُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
مراد صحرایی : ۱۰۰۰ هنرستان جدید در کشور ساخته می شود
از موج متلاطم بی‌ثباتی مدیریتی تا بودجه دولتی؛ دلایل عدم اجرای ناکافی سندتحول بنیادین
پژوهش‌های چراغ خاموش امنیت ایران را رقم زد
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
کتابی که برای آشنایی با افغانستانی‌ها باید خوانده شود
رییس سازمان بسیج اساتید: ۵۰ بسته سیاستی به مسئولان ارائه شد
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار می‌شود
آیین‌نامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
امضای تفاهم‌نامه فی‌مابین وزارت آموزش‌وپرورش و سازمان نظام پزشکی کشور
آخرین محور رویداد من یک دانش‌آموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
ثبت سفارش کتاب‌های درسی آغاز شد
فراخوان ششمین دوسالانه بین‌المللی کارتون کتاب منتشر شد
ورود مسافر و مهتاب با فرقه خودبینان به کتابفروشی‌ها
امروز، آخرین مهلت توزیع کارت کنکور/ آغاز رقابت داوطلبان از فردا
آکادمی ورزش و تندرستی دانشگاه علامه‌طباطبائی راه‌اندازی شد
کنترل دانشجویان حامی فلسطین به شهردار نیویورک رسید
هشدار پلیس فتا به کنکوری‌ها درباره تبلیغات فروش سوالات کنکور و تجهیزات تقلب
مجموعه شعر طنز دیزی در پنت هاوس منتشر شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
دانشگاه علامه‌طباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
پیش‌فروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
دانشمندان تعداد جهان‌های موازی را اعلام کردند
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
تعلیم و تربیت اولویت اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است
جذب هیات علمی با مدرک دکتری در دانشگاه فنی و حرفه ای لغو شد
نتیجه آزمون سازمان راهداری اعلام شد
نحوه محاسبه شهریه مدارس از راه دور
سهم دانش‌آموزان مناطق محروم برای ورود به مدارس خاص باید بیشتر شود
مهلت ثبت‌نام آزمون سنجش شایستگی‌های فنی وحرفه‌ای‌ها تا نهم اردیبهشت
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
هیچ دانشگاهی محدودیتی را برای جذب اساتید ایجاد نمی‌کند
جشنواره امامت و مهدویت در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می شود
نتایج آزمون جشنواره سراسری قرآن و عترت (ع) دانشجویان اعلام شد
لغو جایزه انجمن قلم آمریکا» در پی تحریم نویسندگان
برخی اختیارات را باید به مدارس تفویض کنیم
زنده‌گیری مار افعی در یک مدرسه
آغاز ثبت سفارش کتاب‌های درسی سال تحصیلی جدید
سخنان شهید بهشتی درباره نماز در بیست و هفت جمله منتشر شد
مواجهه‌ای نامتعارف با منطق هگل در کتابفروشی‌ها
دانشجویان سراسر کشور به المپیاد ورزش‌های فناورانه دعوت شدند
بررسی تأثیرپذیری الکترومغناطیسی تقویت کننده‌های توان کاربردی در تجهیزات مخابراتی
اقدامات دانشگاه جامع در راستای گسترش عفاف و حجاب
تغییر شیوه‌نامه صلاحیت علمی اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی
آمار داوطلبان کنکور به تفکیک استان‌ها اعلام شد
کدام واحدهای دانشگاه آزاد در زمان برگزاری کنکور تعطیل هستند؟
کاهش رغبت پسران به دانشگاه؛ شخصیت کاریکاتوری آموزش عالی یا افزایش مهارت‌محوری؟
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانه‌اش منصرف شد
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه می‌شود+عکس
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
پیش‌فروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
رونمایی از سریع‌ترین مرسدس بنز AMG+عکس
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
باتری این ریزسیاه‌چاله فضایی می‌تواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتم‌ها کشف شد
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
چین جنگنده‌های رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
جاسوس همه‌فن حریف اوکراینی‌ها که در جنگ با روسیه به کمک‌شان می‌آید
سعدی سخنگوی بین‌المللی فرهنگ ایران است
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران استعفاء کرد
سریع ترین موشک‌های مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
تشریح اقدامات حفاظتی سازمان سنجش در نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
اعلام جزییات پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور
ورود «مهمان سرزده» به کتابفروشی‌ها/یک‌قصه تصویری برای کودکان
دوربین بامزه‌ای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده می‌کند+عکس
ثبت‌نام وام شهریه آغاز شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.