به گزارش ثریا آیت الله سید محمد تقی مدرسی، از مراجع تقلید کربلای معلی و مفسر تفسیر من هدی القرآن بامداد امروز چهارشنبه اول خردادماه در اولین جلسه تفسیر سوره قیامت با اشاره به آیات ابتدایی این سوره که خداوند می‌فرماید: «لَا أُقْسِمُ بِیَوْمِ الْقِیَامَةِ وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ»، گفت: خداوند متعال دو دادگاه برای بشر قرار داده است، که اگر بشر نسبت به این دو دادگاه جدی فکر کند، کل زندگی او نظم الهی پیدا می‌کند.

دادگاه‌های الهی برای بشر

وی با اشاره به این دادگاه‌های الهی برای بشر اظهار کرد: دادگاه اساسی همان دادگاه عدل الهی در روز قیامت است که بشر یک روز باید آنجا حاضر شود و از کوچک‌ترین مسائل زندگی تا بزرگترین مسائل زندگی را جواب دهد و بازرسی شود و ممکن است خدا بعد از آن به وسیله شفاعت و مغفرت او را بیامرزد اما قبل از آن باید در مرحله اول همه چیز مشخص شود.

این اندیشمند شیعی افزود: دادگاه دوم همین نفس اماره است. ما بشر چند نفس داریم که یکی نفس اماره است که خداوند در سوره‌ای دیگر می‌فرماید: «وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی إِنَّ النَّفْسَ لاَ َمّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاّ ما رَحِمَ رَبِّی»، و دیگری نفس لوامه است. که این نفس لوامه دقیقاً در نقطه مقابل نفس اماره است. یکی انسان را به خوبی و دیگری به بدی دعوت می‌کند.

دو دریچه قلب انسان و محل حضور ملائکه و شیاطین / علت تردید در انسان

آیت الله مدرسی به وجود دو دریچه در قلب انسان محل ورود ملائکه و شیاطین اشاره و بیان کرد: در روایات ما این چنین آمده است که هر قلبی دو دریچه دارد و این دریچه تعبیر روایات است که مثل دریچه است. اما یک دریچه بیش از ۳۰ تا ملائکه و دریچه دیگر بیش از ۳۰ تا شیطان قرار دارند و هر کدام یک چیز می‌گویند. به همین دلیل ما در زندگی مبتلا و دچار تردید هستیم. تردید داریم که از این طرف حرکت کنیم یا از آن طرف حرکت کنیم، نمی‌دانیم و تردید داریم چه کنیم!

وی ادامه داد: مثلاً با جمعی از رفقای خود در یک جلسه‌ای می‌نشینم و بحث و گفتگو می‌کنیم و به اصطلاح خوش هستیم ولی در این دورهمی و صحبت کردن‌ها شروع به غیبت کردن و تهمت زدن هم می‌شود! حالا من تردید پیدا می‌کنم که آیا من هم چیزی بگویم یا حرفی نزنم؟ اگر که بگویم غیبت است و اگر نگویم رفقا از من بدشان می‌آید و می‌گویند این آقا می‌خواهد به ما پز بدهد که من متحول شده ام! به هر حال در تردید هستیم.

این مجتهد شیعی افزود: خوب این تردید ما از چیست؟ در این تردید نفس اماره به ما می‌گوید: چه کار داری آنها دارند صحبت می‌کنند تو که غیبت نکرده ای! از آن طرف نفس لوامه می‌گوید: غیبت کردن حرام است و غیبت شنیدن هم حرام است. بنابراین باید راه را دید و دانست که راه چیست؟ گاهی وقت‌ها انسان تردید دارد که دلیل این تردید این است که نفس اماره می‌گوید برو! ولی نفس لوامه می‌گوید نرو! این دادگاه اول انسان است که خودمان هستیم و این دادگاه بین خودمان است.

سه عملی که باعث جهنمی شدن می‌شود

آیت الله مدرسی سه عمل را باعث جهنمی شدن دانست و گفت: بهشتی‌ها از دوزخی ها می‌پرسند چرا جهنمی شدند؟ جهنمی‌ها سه دلیل می‌آورند و می‌گویند: دلیل اول نماز نمی‌خواندیم! دلیل دوم به مساکین و محرومین رسیدگی نمی‌کردیم! و دلیل سوم اینکه هر چه مردم می‌گفتند با همان‌ها حرکت می‌کردیم! و در قرآن هم به آنها می‌گوید: «وَ کُنّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضِینَ».

نقد ضرب المثل خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت باش!

این استاد برجسته حوزه علمیه اظهار کرد: روزی آقا امام حسن مجتبی (ع) شنیدند کسی گفت: «حشر مع‏ الناس‏ عید!»، هر جا مردم رفتند با آنها حرکت کنیم آن عید است! در فارسی هم ضرب المثلی هست که می‌گویند: «می خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت باش!» حضرت فرمودند: «وهل حشر مع‏ الناس‏ فی جهنم عید» آیا آنها جهنم بروند باز هم عید و خوب است!

وی ادامه داد: خدا روز قیامت می‌گوید: مگر پیغمبر برای شما نفرستادم! پس چرا خطا کردید؟ بعد بشر آنجا خود را توجیه می‌کند، فکر می‌کند دادگاه الهی مثل دنیا است و می‌شود توجیه کرد! اینجور نیست آنجا توجیه پذیر نیست. حالا همه کنار آیا وجدان شما نگفت این کار خطا است و آن را انجام ندهید! اما در آنجا وجدان می‌گوید چرا دروغ می‌گوئید، چرا به فطرت خود عمل نکردید؟ این دادگاه بزرگ قیامت خیلی عظیم است.

دقت دقیق علما در دادن فتوا / ماجرای دقت هم مباحثه‌ای آیت الله مدرسی در فتوا دادن

آیت الله مدرسی به دقت بالای علمای شیعی در فتوا دادن اشاره و بیان کرد: خیلی از علما بزرگ در هنگام فتوا دادن و تصمیم گرفتن در دو راهی سختی قرار گرفته اند که از چه راهی باید بروند؟ حتی گاهی یک هفته، دو هفته، سه هفته و مدتها زمان طول کشیده تا آنها تصمیم گرفتند و یا فتوایی داده اند.

وی به ماجرای دقت هم مباحثه‌ای خود در فتوا دادن اشاره و گفت: من از خیلی از علما مستقیم این موضوع را شنیدم. اما آنچه دیدم این بود که ما با یک استادی مباحثه می‌کردیم؛ اتفاقاً در کتاب صوم با ایشان مباحثه می‌کردیم و بحث‌های استدلالی داشتیم و روایات و آیات را می‌گفتیم. یک دفعه دیدم هواس ایشان پرت شده است و مات و مبهوت است و هر چه ایشان را صدا زدم، شیخنا، استادنا، جوابی نشنیدم و اصلاً ایشان متوجه نبود!

وی ادامه داد: بعد از مدتی حالت طبیعی اش برگشت و من گفتم هواس شما کجا بود خیلی صدا کردم و متوجه نشدید؟ گفت: در روز قیامت و در محکمه الهی در خدمت امام صادق (ع) بودم! گفتم چرا آنجا رفتید؟ گفت: در این بحث و مباحثه روایی خواستم نظری بدهم که یک دفعه گفتم اگر آقا امام صادق (ع) فردای قیامت از من بپرسد این نظر و فتوایی که دادی آیا حقیقتاً چنین برداشتی داشت که شما فتوا دادی؟!

این مجتهد و مفسر شیعی با اشاره به علت اثرگذاری فتوای علمای شیعی در جامعه گفت: علمای ما از این جهت خیلی مراقب و مواظب هستند و در این زمینه خیلی زحمت می کشند که البته خروجی زحمت آنها هم این است که خداوند به آنها لطف می‌کند و این صحبت‌های آنها در جامعه اثر می‌گذارد و دلیل این اثر گذاری فتوای آنها این است که بی خود فتوا نمی‌دهند.

گفتنی است؛ جلسات تفسیر و تدبر در قرآن آیت الله سید محمد تقی مدرسی هر بامداد ماه مبارک رمضان از ساعت ۲۳:۳۰ با تلاوت یک جز قرآن کریم در دفتر تهران وی واقع در چهار راه سیروس، خیابان ۱۵ خرداد شرقی، کوچه امامزاده یحیی (ع) برقرار است و ساعت ۲ بامداد این جلسات در برنامه زلال سخن از شبکه سوم سیما پخش می‌شود.

منبع: مهر