به گزارش ثریا سید علیرضا واسعی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و پژوهشگر سیره اهل بیت(ع) به مناسبت ایام محرم در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: سیره و منش امام حسین(ع) و دیگر پیشوایان از دو منظر قابل تحلیل و تبیین است؛ یکی از منظر خرد و محدود و به عنوان یک کنش گری مقطعی و البته حساب شده و دقیق و دیگر از منظر کلان و تمدنی که طبعا مقتضی شناخت ابعاد مختلف حیات و کنشگری های امام و دغدغه های پایه ای اوست. پرداختن به سیره با نگره دوم، البته چالش هایی را بر می انگیزد، اما در واقع نماتر و کارآمدتر است، ضمن این که جایگاه جهانی و همه زمانی امام را بر می نماید.
این کارشناس تاریخ اسلام گفت: مواجهه امام با جریان ستم، از زمان درگذشت معاویه و روی کار آمدن یزید که بیعت گرفتن از چند نفر، از جمله آن حضرت را به صورت خاص جزو اولین مأموریت خویش قرار داده بود، آشکار شد. در آن زمان امام در مدینه زندگی می کرد و فرماندار مدینه «ولید بن عتبه بن ابوسفیان» بود که مأموریت مییابد تا از آن حضرت بیعت بگیرد. روشن است اگر امام با درخواست پیشنهادی همراهی میکرد، میتوانست زندگی خوبی برای خود رقم بزند و به جایگاه بلندی از نظر مکنت، ثروت و حتی از نظر سروری و شهرت دست یافته و نزد مردم نیز به اعتبار ظاهری برسد، اما آن جناب حاضر نمیشود تسلیم وضع موجود شده و با امیر مدینه همراهی کند. نکاتی که حضرت در اولین گفتوگوهایش ابراز میکند، بی تردید نشان دهنده مبنا و رویکرد ایشان است که تا آخر حیات آن حضرت قابل پیگیری است. امام در آن نشست، پس از شنیدن سخنان یا پیشنهاد ولید، با ذکر دسته ای از ویژگی های یزید، تأکید می کند انسانی مثل من با شخصی مثل یزید بیعت نمی کند « مثلی لا یبایع مثله».
واسعی اظهار داشت: از جمله ویژگیهایی که امام حسین(ع)، برای یزید بر میشمرد، جدای از این که وی شراب می نوشد، با سگ بازی میکند و ....، این است که او قاتل نفوس محترمه است، یعنی کسی که کشتن آدمی برایش مهم نیست. کشتن یک انسان اوج ستمگری و ناپای بندی به قواعد و قوانین را نشان میدهد. امام به بیان ساده به امیر مدینه تفهیم می کند که کسی که به عنوان خلیفه مسلمین مطرح است، از ستم گری و تجاوز به حریم زندگی دیگران ابایی ندارد و به هیچ معیار و ضابطه ای گردن نمی نهد و با چنین انسانی هرگز نمیشود همراهی کرد.
بنابراین سخن حضرت این است که انسانی از جایگاه من با آدمی چون یزید که هیچ تعهدی نسبت به ارزشهای دینی، اجتماعی و قانونی ندارد، هرگز بیعت نخواهد کرد. این بُعد رفتاری امام حسین(ع) بسیار اهمیت دارد و بدون تاریخ مصرف است و اساساً وجهی تمدنی دارد، زیرا بر این پایه استوار است که اساساً پذیرش ستم و همراه شدن با تجاوز و تعدی یک انسان قانونگریز یا دینگریز و ارزشگریز، عملی غیرانسانی است.
وی در ادامه گفت: در اینجا برای درک هرچه بهتر مطلب باید به این نکته اشاره شود که پذیرش ظلم حداقل دو حیث یا دو بعد مهم دارد که هر یک در جای خود بسیار اهمیت دارد؛ ظلم پذیری، از یک جهت بها دادن به یک انسان معمولی و اقتدار بخشی به اوست و به تعبیری جایگاه خدایی دادن به اوست چون انسان ظالم برای خود شأن خدایی قایل است؛ از سوی دیگر اختیار و آزادگی خود را نفی میکند و خود را به عنوان موجود تابع و پیرو نشان میدهد و طبیعی است که هر دو بُعد قضیه برای جامعه انسانی خطر جدی و مخرب دارد. از یک سو فراتر نشاندن یک فرد از سطح انسان و از سوی دیگر فروتر نشان فردی از انسانیت است! حال برگردیم به رویکرد امام حسین(ع) که این مساله را جزو وظایف اولیه میداند که نه تنها با چنین شخصی بیعت نکند،بلکه گامی فراپیش می نهد و به مبارزه با چنین فردی روی می کند، لذا می گوید من به دنبال اصلاح در امت جد خود هستم و می خواهم جامعه انسانی را به سمت صلاح و درستی بکشانم.
وی با بیان اینکه جمله «هیهات مناالذله»، بنیاد رویکرد آن حضرت و قیام عاشوراست که از ابتدا با آن پیش رفته است، گفت: یعنی از همان آغاز که امام با ولید و با حضور مروان بن حکم به گفتگو نشست تا زمانی که به سوی کوفه حرکت کرد، برای تن ندادن به ذلت و خواری بود. امام در مواقع مختلف و با بیان های گوناگونی بر این نکته تأکید داشت که شأن و کرامت انسانی ارج و اعتباری بیش از آن دارد که به هر قیمتی معامله شود،لذا به صراحت می گوید من مرگ با عزت را جز سعادت و خوشبختی و زیستن با ستمگران را چز فلاکت و بدبختی نمی دانم.
علیرضا واسعی افزود: در ادبیات امام، مرگ و زندگی، تعریفی دقیق و انسانی دارد و تا زمانی زیستن ارزش می یابد که انسان ارزش انسانی خود را بتواند حفظ کند. در نگاه حسینی، هر انسانی که خواری را به جان میخرد عملاً واضحترین یا روشنترین کاری که انجام میدهد نادیده انگاشتن انسانیت خودش است. تفاوت میان انسان و دیگر حیوانات در این نکته است که انسان انتخاب می کند و بر اساس محاسبه و ارزیابی دقیق و ارزشی بر می گزیند و به تعبیری تابع یک تئوری است ولو ناآگاهانه پیش برود، به بیان دیگر آدمی در هرکاری که می خواهد انجام دهد یک مقایسه و بررسی دارد و بر همان اساس آنچه که بهتر است را انتخاب می کند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: انسان بر خلاف حیوانات، تابع وضع موجود و تسلیم جَو و جریان و طبیعت نیست یا نباید باشد. او با آگاهی، شعور و صلاحیت انسانی پیش می رود یا باید پیش برود،طبعا به هر گونه ای زنده ماندن را نباید بپذیرد. انسان ذلیل انسانی است که حیوان گونه زندگی می کند یعنی تسلیم و تابع است، نگاه می کند به حوزه قدرت، نگاه می کند به شخصیت های دارای «اتوریته»، به افرادی که از جایگاهی برخودارند و تابع آنها می شود، اما انسان واقعی هرگز چنین رویکردی ندارد. انسان واقعی کسی است که حیات خود را در عزت معنا می کند و اگر عزت برایش نباشد مرگ را ترجیح می دهد، اگر در یک جمله بخواهم عزت را معنا کنم یعنی انسان بزرگوارانه زندگی کند و صرفا تابع نباشد. چنین انسانی حداقل دارای سه ویژگی است: خودپذیر و خود باور است، منیع الطبع و بی نیاز است و وارسته و بدون تعلق است.
وی افزود: طبیعی است پذیرش ذلت یا عزتمدارانه زیستن در سه سطح معنا می یابد، یکی در سطح و گستره تعاملات پیرامونی و اجتماعی، دیگری در سطح ملی و سطح سوم، بینالمللی است. برای فردی که می خواهد انسانی زندگی کند، هر سه سطح باید مد نظر قرار گیرد، البته باید تاکید کنم که عزت مندی در دو ساحت باید مورد توجه قرار بگیرد؛ یکی ساحت فردی و دیگری ساحت اجتماعی است، یعنی اگر بخواهیم عزت را در حیات خودمان وارد کنیم هم باید در ساحت فردی ورود یابیم یعنی عزت مندانه زندگی کنیم و هم در ساحت اجتماعی و فرا فردی، یعنی تلاش کنیم که جامعه ما عزت مند زندگی کند. جامعه عزت مند جامعه ای است که در آن حق انتخاب گری برای انسان ایجاد می شود وفرصت تنفس یا زیست انسانی را پدید می آورد نه صرفا حیوانی زیستن. به هر صورت حیوانات هم زندگی میکنند، میخورند، می خوابند و به تعبیر سعدی:
اگر آدمی به چشم است و زبان و گوش و بینی / چه میان نقش دیوار و میان آدمیت؟
خور و خواب و خشم و شهوت شغب است و جهل و ظلمت/ حیوان خبر ندارد ز جهان آدمیت
علیرضا واسعی تصریح کرد: زندگی عزتمندانه زندگی انتخابی ومختارانه آدمی بر اساس ارزشها است. انسان بر اساس ارزش ها است که زندگی خود را معنا دار می کند. امام حسین(ع) نیز چنین کرد و حاضر نشد با یزید بیعت کند، هر چند در این انتخاب بیشترین سختی را به جان خرید،اما عزت خویش را نشان داد. عظمت انتخاب امام را در عزت پذیری و ذلت گریزی،موقعی بهتر در می یابیم که بدانیم آن جناب بین دو چیز یعنی «بیعت یا خواری» و «مرگ یا گرفتاری» مخیر می شود. حضرت بی هیچ تردیدی مرگ و گرفتاری را بر می گیزیند و می گوید: هیهات مِنَّا الذله.
وی با بیان اینکه ما باید نگاهمان به امام حسین(ع)را تغییر دهیم، گفت: نگاه فعلی بیشتر مذهبی، خرد و محدود به شیعیان است در حالی که امام شخصیتی فرازمانی، فرامذهبی، بلکه فرادینی و شخصیتی تمدنی است و باید در تراز جهانی مورد مطالعه و تامل قرار گیرد، لذا برای معرفی این زمانی آن حضرت باید با ادبیات جهانی به تبیین و تحلیل شخصیت ایشان دست زد. اینکه بگوییم حضرت برای نجات شیعیان یا برای رسیدن به حکومت و قدرت برخاست، محدود کردن دامنه وجودی امام است، در حالی که حرکت امام حسین(ع) پیام های مهمی برای جهان داشت و دارد، گرچه ایشان در بستر زمان خویش و در پرتو سنت نبوی و در حیات شیعی اقدام کرد، اما دغدغه و رویکردشان فراخ و تمدنی بود.
این کارشناس تاریخ اسلام در ادامه گفت: مقدمه دوم آن است که سوگمندانه به فراوانی از شخصیت، سیره و پیامهای امام سود جویی، یعنی مصادره به مطلوب می شود، به بیان دیگر ستمگرانه با شخصیت و حرکت امام حسین(ع) برخورد می شود و برای به تسلیم کشاندن دیگران، از حضرت یاد می کنیم و با ذکر سختی های زندگی آن امام همام، تحمل و بردباری و سکوت را القا می کنیم یا بزرگداشت عاشورا را وسیله ای برای مشغول سازی و سرگرم کردن مردم استفاده می کنیم و گویی پذیرش سختیها امر نوشته شدهای در لوح محفوظ است و گریزی هم ندارد، رویکردی که از زمان صفویه پیدا شد و در عهد قاجار گسترش یافت، غافل از آنکه اتفاقا مهم ترین درس امام حسین(ع) برای زندگی آدمیان که امروزه بیش از هر زمانی به آن نیازمند است، آن است که در برابر استبداد، ستم و سختی سر فرود نیاورید و برای آزادگی، آزادگی، عزت و بزرگی مبارزه کنید و این پیامی انسانی و جهانی و البته مغفول است.
وی گفت: بنابراین معتقدم برای بهره مندی از سبک زندگی حسینی باید به این مسأله همواره توجه کنیم که حضرت با کسانی جنگید که بی عدالتی و خودکامگی را گسترانده بودند و طبعاً پیروی از ایشان به معنای تن دادن به سختیها و گرفتاریها نیست، بلکه مبارزه کردن است، لذا مهمترین شاخصه زندگی حسینی، آزادمنشانه زیستن است، مسئولانه زندگی کردن در یعنی در قبال آنچه که در جامعه می گذرد احساس دین کنیم و خود را مسئول بدانیم نه اینکه صرفا سر در گریبان فرو ببریم و به این رضایت دهیم که زندگی ای داریم و عبادتی می کنیم و زمانه می گذرانیم، این ابتداییترین سطح و نوع زندگی است. نگاه مسئولانه و متعهدانه داشتن به جامعه و رویارویی با ستم و بی عدالتی و تلاش برای احقاق حق مظلومان و ستم دیدگان، میزان همسویی زندگی با سیره امام یا سبک زندگی حسینی را مشخص می کند و نشان می دهد ما چه قدر به دنبال تحقق حرکت حسینی هستیم.
واسعی در پایان سخنان خود گفت: انسان باید متعهد به حیاتی که دارد باشد، آگاهانه زیستن از شعارهای زندگی حسینی است. این که انسان تحت هیچ ظلمی سر تسلیم فرود نیاورد و متعهد باشد نسبت به آنچه که می گوید و آنچه که بر دوشش نهاده شده است.سبک زندگی حسینی یک زندگی متعالی و ارزشمند است و طبیعی است که این زندگی در تعامل با جهان نیز معنا پیدا می کند و هر انسان آزاده ای آن را می پذیرد.
منبع: خبرگزاری مهر
هرگونه کمک به رشد تولید دانش بنیان ها گامی در راستای تحقق شعار سال خواهد بود
اعتبار دانشگاههای ۱۴۷ کشور جهان بهروزرسانی شد
تصویب برنامه جامع پژوهانه پس از ابلاغ برنامه توسعه هفتم
فراخوان جشنواره شعر توحیدی منتشر شد
فرم امتیازدهی علمی داوطلبان جذب هیأت علمی دانشگاه ها اصلاح شد
ChatGPT دانش آموزان را بیچاره کرد +نتیجه تحقیقات اعلام شد
تأثیر آلایندههای هوا بر فشارخون کودکان و نوجوانان
تأثیرات منفی شبکههای اجتماعی خارجی بر دانشآموزان
دیدار با خانواده شهید دانشآموز پهلوان طوقانی؛ آغاز آموزش ورزش زورخانهای به دانشآموزان
دوندگیهای وزارت علوم برای تأمین خوابگاه متأهلی به کجا رسید
اقدامات جهاددانشگاهی امیرکبیر در سال ۱۴۰۲ چگونه بوده است؟
زیرساختهای دانشگاه فنیوحرفهای در سال جدید تقویت میشود
انعقاد تفاهمنامه میان دانشگاه حضرت معصومه(س) و اتحادیه طلا و جواهر استان قم
ادامه پیگیری اولویتهای پنج گانه وزارت علوم در سال ۱۴۰۳
راهاندازی فرنما /بازگشت نشاط سیاسی به دانشگاهها و درخشش دانشجویان در یونیورسیاد
دکمه جدیدی که به کیبورد لپتاپها اضافه شد
ابلاغ آیین نامه استقرار مدارس و مراکز غیر دولتی در مناطق، نواحی و محلات مختلف کشور
برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید
اعلام نتایج پویش مهر از اردیبهشت ۱۴۰۳
پذیرش فرهنگیان در مراکز اقامتی نوروزی از مرز یک میلیون نفر روز گذشت
شعارسال با توصیه محقق نمی شود/ مجلس در حوزه اقتصاد سوداگرانه ورود کند
تازهترین آمار داوطلبان نوبت دوم کنکور اعلام شد
غولهای فناوری کمر به نابودی یک شرکت بستند
کاوازاکی نینجا H2R جذابترین ابر موتورسیکلت دنیا+عکس
اولین جت پهن پیکر چینی در راه است+عکس
منتظر یک تغییر بزرگ در صفحه هوم آیفون باشید
فولکس واگن خودرویی برای ۱۸ سالهها تولید کرد+عکس
بزرگترین ناوگان نیروی هوایی دنیا برای این کشور است+عکس
تصویر لو رفته از گوشی جدید گوگل+عکس
دردسر حضور در فضا برای فضانوردان که رهایشان نمیکند
تصویر جدیدی از دماوند در بهار امسال+عکس
تصویر زیبایی از شکوفه های گیلاس و کوه فوجی ژاپن+عکس
تصویر تازه هومن برق نورد که شبیه بهنام تشکر شد+عکس
تصویر تازه از النازشاکردوست و سروش صحت که پربازدید شد+عکس
تصویری از سفره شش کیلومتری افطار در مشهد +عکس
رونمایی از خودروی مستربین مدل ۲۰۲۵+عکس
جنگنده جدید آلمان با توان حمل سلاح ۸ تنی+عکس
دورترین چیزی که با چشم غیرمسلح میتوانیم در آسمان ببینیم
رباتهای انسان نما جایگزین جمعیت کم دنیا میشوند+عکس
آمریکا یک بمب افکن جدید تست و کنسل کرد+عکس
دیزنی رنگ سبز جدیدی ابداع کرد که جای دیگری نیست+عکس
دانشمندان به دنبال ذرات شبح در تونلهای منظومه شمسی
ترفندهایی برای افزایش سرعت اینترنت موبایل
خورشید ذرهای کوچک از این ابرخوشه است+عکس
ارسال ۱۵۰۰ اثر به دبیر خانه جشنواره شعر رضوی
اجرای پویش ملی در پناه خدا ویژه دانش آموزان در ایام نوروز و ماه رمضان
برخورد قویترین طوفان خورشیدی طی سالها اخیر به زمین
دولتهای اسلامی به شریان اقتصادی دولت صهیونیستی آسیب وارد کنند
۱۱ مرحله ثبت نام نوبت دوم کنکور
نحوه برگزاری کلاسهای دانشجویان پس از تعطیلات نوروز اعلام شد
حمایت از پایاننامههای حوزه صنایع غذایی در قالب برنامه فنتز
این بخش ویندوز ۳۰ سال بدون تغییر مانده است+عکس
ماه از ایستگاه فضایی این طور دیده میشود+عکس
کمک هزینه ۱۰۰میلیون یورویی به دانشگاهها تعلق گرفت
کتاب ماجرای احمد و سارا برای کودکان و والدین
چاپ سهکتاب روانشناسی رسانه اجتماعی، هنر و شطرنج توسط دو ناشر
آغاز ثبتنام آزمونهای ورودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی از ۱۸ فروردین
وزیر آموزش و پرورش: حتی یک مورد لو رفتن سؤالات امتحان نهایی صحت نداشت
معرفی سامانه ثبتنام دانشجویان اتباع
اینفوگرافیک مراحل ثبت نام آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ ( نوبت دوم )
هدفگذاری افزایش اعضای هیات علمی تا هزار نفر/ تشکیل ۲ مرکز ملی تحقیقاتی
پذیرش بیش از۹۱۸ هزار نفر در مراکز اقامتی آموزش و پرورش/استان فارس بیشترین اسکان نوروزی فرهنگیان
نیروی دریایی کرهجنوبی یک پهپاد جدید با قابلیت حمل محموله ساخت+عکس
افزایش ۲۲۰ درصدی رتبههای برتر کنکور توسط دانشآموزان مناطق محروم
برنامه آموزش و پرورش برای استخدام ۷۲ هزار معلم جدید/امسال کتابهای پایه اول تغییر میکند
استاد اخراجی در علوم پزشکی تهران نداشتیم/ بازنشستگی اساتید طبق روال قانونی بوده است
جهاددانشگاهی کمکیار نظام آموزشی است
اعلام جزئیات برگزاری آزمون فرهنگیان
هند بالگرد تهاجمی آمریکا را مونتاژ میکند+عکس
مراکش ساخت بزرگترین و پیشرفته ترین ورزشگاه دنیا را آغاز کرد+عکس
بنسلمان با الهام از یک بازی معروف شهربازی پیشرفته میسازد+عکس
مقایسه جتهای جنگنده F-35 و F-22 آمریکا+عکس
این جنگنده قدرتمند گزینه اصلی ارتش روسیه است+عکس
تاریخ رونمایی iOS 18 به صورت رسمی اعلام شد
مادربزرگ ۷۵ ساله در این بازی کامپیوتری رکورد زد+عکس
رقابت تنگاتنگ آیفون ۱۵ با این مدل از گوشی شیائومی+عکس
مار چهار متری به فضا فرستاده شد=عکس
تامین خوابگاه یکی از شروط صدور مجوز برای جذب دانشجوی بینالملل
مسابقه کتاب شیرین برگزار میشود
پذیرفتهشدگان آزمون استخدامی مربیان تربیت بدنی مهر امسال سر کلاس میروند
به زمین دوم سلام کنید+عکس
مار چهار متری به فضا فرستاده شد=عکس
چرا خورشیدگرفتگی پیش رو از همه خورشیدگرفتیها مهمتر است؟
اولین جت پهن پیکر چینی در راه است+عکس
اولین تانک ارتش آمریکا با طراحی رنو+عکس
ماه از ایستگاه فضایی این طور دیده میشود+عکس
استخر و هتل بزرگ بنسلمان که دو ساحل را به هم وصل میکند+عکس
اینترنت میلیونها نفر به صورت همزمان قطع میشود
کشف سنگ قیمتی که از الماس سختتر است+عکس
یک خانواده با تماس ماهوارهای آیفون نجات پیدا کردند
خورشید ذرهای کوچک از این ابرخوشه است+عکس
بحرین تانکهای آبرامز آمریکایی را خرید+عکس
بنسلمان با الهام از یک بازی معروف شهربازی پیشرفته میسازد+عکس
ساعت مچی با شکلی عجیب و غریب از جنس شهاب سنگ+عکس
دکمه جدیدی که به کیبورد لپتاپها اضافه شد
دورترین چیزی که با چشم غیرمسلح میتوانیم در آسمان ببینیم
هند بالگرد تهاجمی آمریکا را مونتاژ میکند+عکس
سایه سیاهی که از فضا روی زمین افتاده بود چیست؟
آنچه که درباره اینترنت ماهوارهای نمیدانید
این بخش ویندوز ۳۰ سال بدون تغییر مانده است+عکس
یک فیلترینگ تازه بلای جان تلگرام شد
سه ابزار پیشرفته هوش مصنوعی به واتساپ اضافه شد+عکس
هوش مصنوعی به هالیوود قدم گذاشت و زنگ خطر به صدا درآمد
تصویر گلکسی M۵۵ سامسونگ لو رفت+عکس
ChatGPT دانش آموزان را بیچاره کرد +نتیجه تحقیقات اعلام شد
دردسر حضور در فضا برای فضانوردان که رهایشان نمیکند
تصویر لو رفته از گوشی جدید گوگل+عکس
رقابت تنگاتنگ آیفون ۱۵ با این مدل از گوشی شیائومی+عکس
گوشی جدید آنر به زودی رونمایی میشود+عکس
صحبت مدیرعامل اپل درباره گوشی آیفون جنجال به پا کرد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.