به گزارش ثریا سیمین دخت بیات، افزود: سل یک بیماری عفونی است که در اثر مجموعه مایکوباکتریوم های سلی یعنی هر کدام از مایکوباکتریوم های توبرکلوزیس، بوویس و آفریکانوم ایجاد می شود، بیماری که در اکثر موارد ناشی از مایکوباکتریوم توبرکلوزیس یعنی نوع انسانی است.

به گفته وی، سل می تواند تقریبا تمام اعضای بدن را مبتلا سازد ولی شایع ترین شکل این بیماری، سل ریوی است.

بیات با اشاره به راه های  انتقال این عفونت، اظهار کرد: این میکروب تقریبا همیشه از راه تنفس وارد بدن می شود ولی میکروب سل پس از ورود به ریه و ایجاد ضایعه اولیه می تواند از طریق جریان خون، عروق لنفاوی برونش ها و یا  در اثر مجاورت، مستقیما به دیگر قسمت های بدن منتشرشود.

بیات با اشاره به تلاش های معاونت امور بهداشتی دانشگاه در راستای بیماریابی  و درمان بیماران مبتلا به سل در منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: شاخص میزان بروز بیماری سل ریوی اسمیر مثبت کشوری ۵,۶ درصد، بروز کلی سل ۱۰.۷۵ درصد و موفقیت در درمان آن ۸۵.۵۱ درصد است.

کارشناس مبارزه با بیماری های سل معاونت امور بهداشتی با اشاره به نحوه انتقال بیماری سل خاطرنشان کرد: میکروب سل به صورت ذرات ریز وارد هوا شده وهمانند سرماخوردگی به فرد منتقل می شود.

وی افزود: این ذرات توسط سرفه، عطسه، صحبت، خنده و یا فریاد بیمار، ایجاد و در هوا پخش می شوند.

بیات گفت: یک سرفه، عطسه و یا پنج دقیقه صحبت کردن می تواند ۳۰۰۰ ذره میکروبی را وارد هوا کند و چون ذرات میکروبی بیماری سل بسیار کوچک هستند، هوای موجود در هر فضای بسته برای مدت طولانی می تواند به طور معلق باقی بماند.

وی با بیان اینکه میکروب سل در خلط کاملا خشک شده و یا در گرد و غبار معلق پس از ۸ تا ۱۰ روز از بین می رود، خاطرنشان کرد: این میکروب در خاک سرد و سایه دار حداقل ۶ ماه زنده مانده و در خلط در حال پوسیدن و تجزیه، هفته ها و ماهها مقاومت دارد.

بیات گفت: هوای اطاق آلوده شده به میکروب سل، می تواند حتی در زمان غیبت بیمار نیز موجب انتقال بیماری شود.

کارشناس مبارزه با بیماری های سل معاونت امور بهداشتی توضیح داد: زمانی که فرد سالم در هوای آلوده این ذرات میکروبی تنفس کند، میکروب سل را وارد ریه خود کرده و این میکروب خود را  در عرض ۴۸ ساعت به نقاط مختلف بدن می رساند ولی بعد از آن بدن دفاع کرده و اجازه گسترش و فعالیت را به میکروب سل نمی دهد.

وی انتقال میکروب سل از بیمار به اطرافیان را در گرو سه عامل اصلی؛ واگیر بودن بیماری سل، محیطی که تماس در آن این بیماری منتقل می شود و مدت زمان تماس  ذکر کرد و گفت: بهترین راه برای توقف انتقال، دوری بیمار از اطرافیان و شروع درمان دارویی است.

بیات بر ضرورت شروع درمان های دارویی برای کاهش انتقال بیماری سل تاکید کرد و گفت: دارو درمانی به میزان قابل توجه ای در روند پیشگیری از پیشرفت این بیماری موثر است، به طوری که واگیردار بودن بیماری سل را سریعا بعد از دو هفته از شروع درمان حتی در صورت مثبت بودن آزمایش خلط کاهش می دهد.

کارشناس مبارزه با بیماری های سل معاونت امور بهداشتی یادآور شد: افرادی که به مدت طولانی در تماس نزدیک با بیماران مبتلا به سل واگیردار هستند، بیشترین میزان خطر ابتلاء به سل را دارند و تماس نزدیک بیمار معمولا با اعضای خانواده، هم اطاقی، دوستان و همکاران رخ می دهد.

وی با اشاره به اینکه افراد مبتلا، به دلیل تماس با میکروسکوب سل، در معرض خطر ابتلاء به عفونت سل هستند، اظهار کرد: مکان های پرازدحام، کوچک، سربسته، کم نور، بدون تهویه مناسب و مرطوب بهترین شرایط را برای تسهیل انتقال عفونت ایجاد می کنند.

بیات با بیان اینکه تابش مستقیم آفتاب در عرض ۵ دقیقه میکروب  سل که «باسیل سل» نام دارد را از بین می برد، اظهار کرد: گسترش و سرایت این بیماری بیشتر در خانه ها یا کلبه‌های تاریک اتفاق می افتد به همین دلیل است که در کشورهای گرمسیر و آفتابی از تماس مستقیم اشعه آفتاب برای از بین بردن میکروب سل استفاده می کنند.

وی افزود: اگرچه همه افراد استعداد ابتلا به سل را دارند اما کودکان کم سن، افراد سالمند، افراد مبتلا به بیماری دیابت (مرض قند)، مبتلایان به سوء تغذیه، سرطان ها، نارسایی مزمن کلیه و ایدز و همچنین افرادی که داروهای ضعیف کننده سیستم دفاعی بدن نظیر کورتون و دارهای ضدسرطان استفاده می کنند بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به بیماری سل هستند.

به گفته کارشناس مبارزه با بیماری های سل معاونت امور بهداشتی، آلودگی همزمان به ویروس ایدز خطر ابتلا به بیماری سل را بطور معنا داری افزایش می دهد.

پزشک هماهنگ کننده سل معاونت امور بهداشتی در ادامه، شایع ترین علامت ابتلا به بیمار سل ریوی را سرفه پایدار به مدت دو هفته یا بیشتر عنوان کرد و گفت: این سرفه معمولا همراه خلط و گاهی خلط خونی همراه  است  و علائمی از جمله تنگی نفس و درد قفسه سینه نیز در مبتلایان وجود دارد.

وی همچنین علایم عمومی و مشترک در بیماری سل را؛ تب، کاهش اشتها، کاهش وزن، بی حالی، تعریق شبانه، خستگی زودرس و ضعف عمومی عنوان کرد.

بیات در ادامه گفت: تنها بیمار مبتلا به سل ریوی خلط مثبت می توانند میکروب را در هوا پخش کرده و بیماری را به اطرافیان منتقل کنند لذا در اکثر موارد سل ریوی خلط منفی و انواع سل خارج ریوی مسری نبوده و به دیگران منتقل نمی شوند.

وی با اشاره به نحوه تشخیص بیماری سل ریوی گفت: بیش از دو هفته سرفه، خلط خونی و در نهایت سه نوبت آزمایش خلط از راه های تشخیص این بیماری است.

بیات با اشاره به اینکه خوشبختانه امروزه با داروهای موجود بیماران سلی بهبودی کامل پیدا می کنند، افزود: اکثر داروهای ضد سل خوراکی بوده و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد.

وی گفت: طول مدت درمان حداقل ۶ ماه و مصرف منظم و کامل دارو شرط اصلی موفقیت درمان سل است.

پزشک هماهنگ کننده سل معاونت امور بهداشتی با تاکید بر اینکه بیماران مبتلا به سل باید داروهای روزانه خود را با نظارت مستقیم کارمندان حوزه بهداشتی و یا فرد آموزش دیده مصرف کنند، توضیح داد: مبتلایان باید توجه داشته باشند که هرگزاقدام به قطع خود سرانه دارو نکنند چرا که با اینکار زمینه مقاومت میکروب سل را نسبت به دارو فراهم می کنند و اگر چنانچه داروهای ضدسل به صورت منظم استفاده نشود، فرد مبتلا، به بیماری سل مقاوم خواهد شد که این بیماری کشنده و درمان آن بسیار سخت و پر هزینه است.

بیات در پایان با اشاره به اینکه تمامی خدمات مبارزه با سل اعم از تشخیص، آزمایش خلط، رادیوگرافی، ویزیت پزشک، دارو، پیگیری و کنترل اطرافیان بیمار در سراسر کشور از طریق واحدهای بهداشتی به طور رایگان ارائـــــه می شود، گفت: مراکز مبارزه با سل در محدوده تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی آماده ارائه خدمات و پاسخگویی به سئوالات و مشکلات در رابطه به بیماری سل هستند.

منبع: خبرگزاری مهر