به گزارش ثریا حادثه اخیر تالش بحثهای مختلفی را خصوصاً در فضای مجازی برانگیخته است. نکته جالب در مباحث مجازی این است که بسیاری از افرادی که همواره قصاص را حکمی غیر انسانی معرفی میکردند، این بار خواهان قصاص شده اند.
این بحث که چرا پدر برای قتل فرزند قصاص نمیشود، ابعاد فقهی و روایی خاصی دارد که در گزارش پیش رو در گفتگو با دو کارشناس دینی به آن پرداخته شده است؛
حجت الاسلام حسین کامکار، طلبه درس خارج حوزه علمیه قم و استاد حوزه علمیه مشکات در این باره به خبرنگار مهر گفت: مطابق شریعتِ اسلامی، والدین، مجاز نیستند که به هر صورتی با فرزندان خویش رفتار کنند یا آنان را به قتل برسانند. قرآن کریم با رسمِ «فرزندکشی» که در مواردی در شبهجزیره رخ میداد، مخالفتهای اکیدی کرده و آن را «خِطء کبیر» خوانده است.
وی اظهار داشت: همچنین در احادیثِ فریقین، با اسنادِ نسبتاً خوبی از نبیّ اسلام (ص) نقل شده است که «أَنْتَ وَ مَالُکَ لِأَبِیکَ»، اما پسزمینه این جمله، یک پسزمینه مالی و اقتصادی است، به این معنا که وقتی پدر، فقیر شده و احتیاجِ مالی دارد میتواند از مال فرزند، استفاده نماید. نمونهای از این روایات بدین شرح است:
رَوَی الْحُسَیْنُ بْنُ أَبِی الْعَلَاءِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ۷: مَا یَحِلُّ لِلرَّجُلِ مِنْ مَالِ وُلْدِهِ؟ قَالَ ۷: قُوتُهُ بِغَیْرِ سَرَفٍ إِذَا اضْطُرَّ إِلَیْهِ؛ قَالَ فَقُلْتُ: لَهُ فَقَوْلُ رَسُولِ اللَّهِ ۶ «أَنْتَ وَ مَالُکَ لِأَبِیکَ»؟ فَقَالَ ۷: إِنَّمَا جَاءَ بِأَبِیهِ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ ۶ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ هَذَا أَبِی وَ قَدْ ظَلَمَنِی مِیرَاثِی مِنْ أُمِّی فَأَخْبَرَهُ الْأَبُ أَنَّهُ قَدْ أَنْفَقَهُ عَلَیْهِ وَ عَلَی نَفْسِهِ فَقَالَ «أَنْتَ وَ مَالُکَ لِأَبِیکَ» وَ لَمْ یَکُنْ عِنْدَ الرَّجُلِ شَیْءٌ أَ فَکَانَ رَسُولُ اللَّهِ ۶ یَحْبِسُ أَباً لِابْنٍ. (من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۱۷۷) حسینبنأبیالعلا گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: آیا از مال فرزند بر پدر چیزی حلال است؟ فرمود: در صورتی که چارهای نداشته باشد به اندازه خوراکش بدون زیادهروی اشکالی ندارد، راوی گوید: از ایشان پرسیدم پس اینکه رسول خدا (ص) فرموده: «أنت و مالک لابیک» چه میشود؟ فرمودند: موضوع این بود که فرزندی پدرش را به شکایت نزد رسول (ص) آورد و گفت: یا رسول اللَّه، این پدر من است و در میراث مادرم به من ستم کرده، پدر گفت: من آن را هزینه زندگی خودم و او کردم، اینجا بود که رسول خدا (ص) فرمود: «تو و اموالت از آن پدرت هستید» و پدر مالی نداشت تا رسول خدا (ص) بستاند و به فرزند دهد، آیا میگوئی آن حضرت پدر را برای پسر به زندان افکند؟!
وی افزود: توجیه این مسأله نیز در برخی روایات، چنین ذکر شده که به جهتِ مسئولیتِ مالی که بر عهده پدر گذاشته شده است و اگر پدر معیشت فرزند را در کوچکی و بزرگی تأمین نکند، بازخواست میگردد، این منصفانه نیست که در حالِ احتیاج، نتواند از مال فرزند استفاده نماید.
اما حکمِ محل بحث این است که پدر، برای فرزند کشته نمیشود. درباره حکم مذکور، بین اهلسنت سه دیدگاه وجود دارد: دیدگاه مشهور (شافعی، سفیان ثوری، اصحاب رأی، اوزاعی، اسحاق بن راهویه): پدر برای فرزندش کشته نمیشود. دیدگاه اقلیت (ابن نافع، ابن عبدالحکم، ابنالمنذر): پدر قصاص میشود، چرا که پدر، حُرّ است و قرآن کریم میفرماید: «الحُرّ بالحرّ» و دیدگاه مالک بن انس این است که اگر با شمشیر فرزندش را زده باشد کشته نمیشود، ولی اگر فرزند را سر بریده باشد قصاص میشود.
حجت الاسلام کامکار گفت: ظاهراً درباره این حکم، بین شیعیان، اختلاف نظری وجود ندارد و روایات متعددی درباره مسأله در دست است که پدر برای فرزند، کشته نمیشود. این درست است که در فقه شیعه پدر برای فرزند کشته نمیشود، اما سایر مجازات، مثل تعزیر حکومتی، دیه، کفاره جمع بر عهده اوست و در برخی از روایات، علاوه بر مضروب کردن شدید پدر، سخن از تبعید او نیز به میان آمده است.
وی با بیان اینکه فلسفه این حکم که چرا پدر برای فرزند کشته نمیشود، چندان واضح در متون حدیثی تشریح نشده است و در این باره تنها میتوان گمانهزنیهایی داشت، گفت: مثل اینکه رابطه تکوینی و حقوقیِ پدر با فرزند در حدی است که گویا فرزند، پارهای از وجودِ پدر است و همانطور که شخص را برای لطمهای که به پاره وجودش زده قصاص نمیکنند، فرزند نیز به همین صورت است.
این استاد حوزه علمیه ادامه داد: در رابطه با مادر، اختلافنظرهایی بین عالمان اسلامی وجود دارد و برخی از اهلسنت قائلند که مادر نیز همانندِ پدر، برای فرزندش کشته نمیشود و عموم عالمان شیعه قائلند که مادر، همانند سایر خویشاوندان چون برادر و خواهر و … قصاص میگردد و حکم مذکور، به اجدادِ پدری اختصاص دارد، اما این مسأله ارتباطی با «مردسالاری» ندارد، چرا که «جد مادری» نیز «مرد» است، اما برخلافِ جدِ پدری قصاص میشود. تعبیرِ دقیقِ مردمشناختی از این وضعیت، «پدر تباری» است نه «مردسالاری» و بین این دو تفاوتهای بسیاری هست. بسیاری از جوامعِ انسانی، «پدر تبار» هستند و تعداد انگشتشماری هم «مادر تبار» (و نه زنسالار). اسلام به مثابه یک فرهنگ، نه بهکلی پدر تبار است و نه بهکلی مادر تبار؛ بلکه در مواضع و احکام مختلف، مسأله متفاوت است.
وی در پایان سخنان خود گفت: مطمئناً ما علاقه داریم که فلسفه احکام را بدانیم و پرسش از فلسفه احکام، امری مذموم نیست، بلکه میتواند بصیرت و فهمِ ما از شریعت را عمیقتر نماید، اما اگر اطلاعات کافی درباره فلسفه حکم شرعی به دست نیامد، در فرض اینکه دلایلِ اثباتِ اصلِ حکم تمام باشد مجوزی برای ترک حکم شرعی وجود ندارد و این مطلبی است که بین مجتهدان و علمای اسلام مورد وفاق است.
حجت الاسلام والمسلمین داوود اسفندیاری، دانش آموخته کلام اسلامی نیز در این باره گفت: قرآن کریم درباره قتل (فرزند یا غیر فرزند) میفرماید: «و من یقتل مومنا متعمدا فجزاوه جهنم خالدا فیها وغضب الله علیه و لعنه و اعد له عذابا عظیما»، هر کس فرد با ایمانی را عمداً بکشد، مجازات او جهنم است، همیشه در آن میماند و خداوند بر او غضب میکند و او را از رحمتش دور میکند وعذاب بزرگی برای او آماده ساخته است. پس مجازات اخروی قتل فرزند هم بسیار بسیار سنگین است. در آیه دیگری میفرماید هر کس انسانی (فرزند و غیر فرزند) را بی گناه به قتل رساند مثل این است که تمام انسانها را کشته (مائده ،۳۲) در آیات دیگری هم از قتل فرزندان نکوهش شده است، (انعام، آیه ۱۴۰)( تکویر، آیه ۸ و۹) (نحل، آیه ۵۸ و۵۹)...
وی با بیان اینکه قتل فرزند یا غیر فرزند از گناهان کبیره است که توبه از آن هم بسیار مشکل است، گفت: مجازات دنیوی قتل فرزند توسط پدر طبق روایات شریف، پرداخت دیه است، که الان طبق قانون بین ۳ تا ۱۰ سال حبس هم دارد.
منبع: خبرگزاری مهر
دانشگاه آزاد امکان مشارکت گسترده مردم در امر تولید را فراهم میکند
تشریح اقدامات حفاظتی سازمان سنجش در نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
اعلام جزییات پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور
احکام رتبهبندی ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته اصلاح شد
سخنگوی وزارت آموزش و پرورش از اصلاح احکام رتبهبندی ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ خبر داد.
شاهنامه هنر فردوسی است و لاغیر
دستگیری متهمانی که برای تقلب در کنکور، رمز ارز میگرفتند
امکان افشای سوالات آزمونهای آموزش و پرورش غیرممکن شد/ سهم ۵۰ درصدی سوابق تحصیلی در کنکور
تدوین طرح مدرسه مجازی بزرگسالان برای کاهش تنوع مدارس
آزمونهای نهایی دانش آموزان به سازمان جدید سنجش واگذار می شود
انتشار فراخوان دورههای ۲۳ و ۲۴ جایزه مهرگان ادب
آمادگی رفع نیاز فناورانه سازمان سنجش در مقابله با تقلب کنکور
کلاهبرداری از داوطلبان کنکور با دریافت رمزارز و سکه طلا
اساسنامه سازمان ملی سنجش بعد از کنکور ابلاغ میشود
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
چراغهای خودروی جدید آئودی سخنگو هستند+عکس
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
چرا سوئد در یک قدیمی ساخت بمب اتم منصرف شد؟
رونمایی شریک قبلی ایران خودروی از خودروی عجیب آفرودیاش+عکس
کشف یک سیاه چاله عظیم در نزدیکی زمین
کارکرد عجیب مایع ظرف شویی در هواپیمای بوئینگ
اینترنت استارلینک در این کشورها قطع میشود
مشکل بزرگ ناسا در مریخ که فعلا حل نشدنی است
بمب الکترومغناطیسی چطور منفجر میشود؟
شروع احداث و افتتاح ۲۷ کلاس درس در سفر رئیس سازمان نوسازی مدارس به هرمزگان
مرحله غیرمتمرکز المپیاد علمی دانشجویی ۳۱ فروردین برگزار میشود
مهلت ارسال ایده به ششمین دوره رویداد «از ایده تا بازار» تمدید شد
تعیین ظرفیت ۶۰۰ نفری در دوره فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳
مدارس تا فرارسیدن ایام امتحانات باید دایر باشند
پذیرش بدون آزمون قاریان و حافظان قرآن در دانشگاه فرهنگیان
نقش حمایتی خانوادهها از دانشآموزان در روزهای امتحانی
فردا؛ آخرین مهلت ثبتنام آزمونهای ورودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی
انتشار مقاله استاد دانشگاه شریف در معتبرترین مجله انجمن فیزیک آمریکا
آگهی/ گیربکس سایکلو گومائو چه تاثیری در افزایش سرعت و کارایی صنایع دارد؟
سیزدهمین دوره جشنواره تیتر ۱۵ اردیبهشت ماه برگزار می شود
شیوهنامه مشوقهای خدمتی برای کسب مهارت دانشآموختگان دانشگاهی ابلاغ شد
اساتید دانشگاههای جهان صهیونیستها را تحریم کنند
منتخبین هجدهمین مسابقات ربوکاپ ۹ سهمیه جهانی دریافت میکنند
واگذاری مالکیت ساختمان سابق دانشگاه علمی کاربردی واحد استان اردبیل به دانشگاه محقق اردبیلی
جرائم متخلفان کنکور اعلام شد
تشریح مأموریت جهاددانشگاهی در راستای نیازهای کشور
بیانیه مدرسین دروس معارف اسلامی دانشگاههادر حمایت از حمله موشکی سپاه
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ تمدید شد
۴۵ قفسه کتاب کانون در مدارس ۱۰ استان کشور جاگذاری شد
سامانه نقل و انتقال دانشجویان علوم پزشکی از یکم اردیبهشت فعال میشود
وزیر علوم بر پیگیری امور معیشتی یاوران علمی دانشگاهها تاکید کرد
طرح رتبهبندی و اعتبارسنجی مؤسسات آموزش عالی تهیه میشود
سهچهارم مسافران از اقامتگاههای غیررسمی و بدون مجوز استفاده کردند
گذر نهضت سوادآموزی از وضعیت حاضر به مدلهای جدید آموزشی طبق برنامه هفتم
تایید انتخاب ۱۰ رییس دانشگاه و مرکز آموزشی و تحقیقاتی کشور
زمان ثبت نام وام شهریه دانشجویی دانشگاه علمی کاربردی اعلام شد
شنبه آخرین مهلت ثبت نام برای امریه سربازی دانشگاه تهران
آزمونهای شبه نهایی از ۹۰ درصد محتوای برنامه و کتاب درسی است
امکان استفاده از تک ماده برای ۴ درس با نمره ۷ به بالا
بکارگیری معاون پرورشی در مدارس غیردولتی ضروری است
تاریخ طب در ایران معرفی و بررسی میشود
رونمایی از پلتفرم نشر دانشگاهی
مدارک مورد نیاز پذیرفتهشدگان آزمون استخدامی جهت بارگذاری در سامانه گزینش
تدوین طرح مدرسه مجازی در راستای کاهش تنوع مدارس
مهلت ثبت نام آزمون EPT اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد اسلامی تمدید شد
شورای تحقیق جذب هیات علمی تشکیل میشود
صدور مجوز راهاندازی مدارس سمپاد عشایری در سه استان کشور
جزئیات اعلام نتایج آزمون آموزگاری و حضور در مراحل مختلف استخدام
تداوم توزیع شیر رایگان در مدارس تا پایان امتحانات/ چالش تامین پاکت استریل شیر
تحلیل بیانات رهبر انقلاب در دیدار با دانشجویان/ پاشنه آشیل جهاد تبیین محیط دانشگاه است
شیوهنامه المپیاد ورزشهای فناورانه دانشجویی ابلاغ شد
واگذاری آزمونهای ارتقا و گواهینامه دستیاران پزشکی به دانشگاهها
جاماندگان نوبت دوم کنکور ۱۴۰۳، امروز و فردا نامنویسی کنند
قدرت نظامی ایران حرف اول و آخر را در منطقه میزند
زمان اعلام نتایج اولیه آزمون دکتری اعلام شد
پروژههای اولویتدار دانشگاه تهران تکمیل می شود
انجام عملیات «وعده صادق» مایه مباهات است
نشست شورای مسکن دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد
ایران جزء ۱۵ کشور برتر جهانی در جذب دانشجویان بین المللی
نتایج اولیه و زمان انتخاب رشته آزمون دکتری ۱۴۰۳ منتشر شد
کتاب ای کاش زودتر برای سوالات نوجوانان درباره حجاب منتشر شد
فلسفه عشق نقد و بررسی میشود
ورود شخصیتهای خارجی به محصولات خواب کودکان
دهمینجلسه درسگفتارهای سعدیخوانی برگزار میشود
طنز یعنی چه؟
ایران چطور گنبد آهنین را در هم شکست؟ +عکس
تغییر شکل عجیب هرم بزرگ مصر+عکس
چرا آدم فضاییها خودشان را به انسانها نشان نمیدهند؟
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
آنچه درباره ناوگان پهپادی ایران نمیدانید+عکس
ستاره نوترونی مرده در کهکشان دوباره زنده شد+عکس
قابلیت ارتباط ماهوارهای به گوشیهای گوگل اضافه شد
این موشک نیست یک هواپیمای خاص و پرسرعت است+عکس
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
مشخصات موشک سنگینی که دیشب روسیه پرتاب کرد+عکس
انفجار این بمب الکترومغناطیسی قربانیان را ۲۰۰ سال عقب میبرد+عکس
جزئیات اعلام نتایج آزمون آموزگاری و حضور در مراحل مختلف استخدام
ناگفتههای کسر ۱۰ میلیون تومان از حقوق دانشجومعلمان به عنوان مقرری ماه اول!
تفاوت موشکهای بالستیک، کروز و هایپرسونیک ایران در چیست؟
چهار تغییر در دانشگاه فرهنگیان
فعالیت دانشگاه بینالمللی زاگرس غیرقانونی اعلام شد
ترجمه روسی به فارسی دکتر ژیواگو منتشر شد
موشک ایرانیای که سامانه ضد موشک اسراییل را فلج میکند+عکس
مدیریت غذای دانشجویی احتمالا به وزارت علوم واگذار میشود
توسعه تضمین اشتغال با راهاندازی مراکز جدید در دانشگاه علمیکاربردی
کسر ۴۵ درصد از حقوق دانشجومعلمان لغو شد
موتور خودروی فرمول یک در خودروی معمولی قرار گرفت+عکس
جزییات نمایشگاه کار به میزبانی دانشگاه امیرکبیر اعلام شد
جهش علمی ایران نسبت به سرمایهگذاری مالی در دنیا بینظیر است
۴۵ درصد به دریافتی دستیاران اضافه شد
زمان برگزاری نخستین کنفرانس ملی مهارت اعلام شد
یک سیارک بزرگ به زمین نزدیک میشود
گوشیهای سامسونگ آیفون را شکست دادند
کتاب مهندسی مرجع جامع کنترل، در سیستم حمل و نقل چاپ و راهی بازار نشر شد
مهلت ثبت نام دکتری بدون آزمون شریف تمدید شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.