کد خبر: 74948
ف
اشرف‌السلطنه اولین خبرنگار زن ایران+عکس
۲۸ ساله بود کتاب سه جلدی "خیرات حسان" را که زندگینامه زنان برجسته ایرانی، هندی، عرب و ترک در جهان اسلام است، برای چاپ آماده کرد.

به گزارش ثریا ۱۰۷ سال پیش در چنین روزی اشرف‌السلطنه در مشهد درگذشت. خاطرات همسرش اعتمادالسلطنه به قلم اوست. عزت‌ملک خانم ملقب به اشرف‌السلطنه در سال ۱۲۳۸ در کرمانشاه زاده شد.

 

پدرش فرماندار کرمانشاه بود و نخست به یاری آموزگاران سرخانه در آموزش و پرورش او کوشید، اما نُه ساله که شد او را به همسری اعتمادالسلطنه، مترجم دربار و وزیر انطباعات وقت درآورد و به دربار ناصرالدین شاه فرستاد. او در آنجا نخست مهارت‌های رایج زنان درباری یعنی آشپزی، گلدوزی و خیاطی را آموخت و سپس از همسرش فرانسه و با آموزگار خصوصی ترکی استانبولی فراگرفت و در شطرنج و تخته نرد زبانزد شد.

سپس نزد سلطان محمد میرزا از شاهزادگان قاجاری مقیم دربار، عکاسی آموخت و، چون عکس‌های خوبی از حرم‌خانه و شکار‌های شاه می‌گرفت و شاه خود دستی در عکاسی و ظهور عکس‌ها داشت، در کنار همسرش با ناصرالدین شاه رفت‌و‌آمد بسیار یافت و آنقدر به شاه نزدیک بود که یکبار شاه به شوخی چارقد او را از سرش برداشت و او به تلافی کلاه شاه را کشید و سر بیموی او را نمایان ساخت.
 
فرمانروای خودکامه که معمولا تاب هیچ بیباکی را نمی‌آورد، فقط از فرط ناراحتی چند بار با عصایش او را زد. ولی جز این شاه او را محترم می‌داشت و به او لقب اشرف‌السلطنه داد و حتا اجازه داشت در پیشگاه او گستاخی کند. ۲۸ ساله بود کتاب سه جلدی "خیرات حسان" را که زندگینامه زنان برجسته ایرانی، هندی، عرب و ترک در جهان اسلام است، برای چاپ آماده کرد.

گرچه اعتمادالسلطنه خود را نگارنده این کتاب نامیده، اما شواهد و قراینی حاکی از آنند که اگر او این کتاب را برای همسرش ننوشته باشد، دستکم در تألیف آن دست بلندی داشته به ویژه که زندگینامه مسلمانان غیر ایرانی، ترجمه از ترکی کتاب "مشاهیر النسا" نوشته محمد ذهنی افندی است و اشرف السلطنه بوده که ترکی استانبولی می‌دانسته است.

او افزون بر این چند کتاب دیگر اعتمادالسلطنه به ویژه اثر ماندگارش "روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه" را پاکنویس و ویرایش کرده است.
 
«سیدفرید قاسمی» پژوهشگر تاریخ مطبوعات ایران در کتاب «مطبوعات ایرانی» با اشاره به این موضوع از اشرف‌السلطنه به‌عنوان نخستین زن روزنامه‌نگار ایرانی یاد می‌کند و می‌نویسد: «نخستین زن مطبوعات ایران عزت ملک خانم دختر امامقلی میرزای عمادالدوله دولتشاهی است. او در سال ۱۲۵۰ شمسی به عقد محمدحسن خان صنیع‌الدوله (اعتمادالسلطنه) درآمد و از سال ۱۳۰۶ لقب اشرف‌السلطنه را دریافت کرد.
 
اشرف‌السلطنه؛ نخستین زنِ عکاس و خبرنگار ایرانیخانه اشرف السلطنه
 
همسر اشرف‌السلطنه در دوران ۲۵ سال زندگی مشترک با او عهده‌دار امور مطبوعاتی بود و ۹ نشریه انتشار داد و نامش به‌عنوان نخستین وزیر انطباعات در تاریخ به ثبت رسید. در این مدت اشرف‌السلطنه صمیمانه با او همکاری کرد و حتی بیشتر آنچه به‌عنوان روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه بر جای مانده است، تقریر اعتمادالسلطنه و تحریر اشرف‌السلطنه است و دور نیست که آثار دیگری نیز تحریر او باشد.»
 
البته جز روزنامه‌نگاری بسیاری اشرف‌السلطنه را نخستین زن عکاس ایرانی هم می‌دانند. اعتمادالسلطنه، همسر این بانوی خبرنگار، در کتابش «خاطرات اعتمادالسلطنه» بار‌ها به فعالیت‌های همسرش در حوزه عکاسی اشاره کرده است. همچنین درباره این بانوی خبرنگار چنین نقل شده است: «اشرف‌السلطنه در زمان حکمرانی پدرش در کرمانشاهان متولد شد.
 
او در جوانی با اعتمادالسلطنه که پیشخدمت شاه بود، ازدواج کرد و به تهران آمد. از آن جا که فرزندی نداشت، عمر خود را بیشتر به مطالعه گذراند. به تاریخ و طب علاقه زیادی داشت و به دلیل مسئولیت‌های همسرش بر سیاست دربار ایران و اتفاقات مملکت و روابط با خارج مسلط بود.
 
اشرف‌السلطنه بعد از ۲۵ سال که همراه همسرش گرداننده مطبوعات عهد ناصری بود، در سال ۱۳۱۳ به علت فوت شوهرش از تهران رفت. او همه املاک شوهرش به جز کتاب‌های خطی اعتمادالسلطنه را در تهران فروخت و راهی مشهد شد.»

۳۶ ساله بود که سه سال پس از درگذشت همسرش با نایب‌التولیه امام هشتم شیعیان حسین عرب پیوند زناشویی بست و به مشهد رفت و زمین‌ها و کتابخانه بزرگش را وقف آستان قدس رضوی کرد. او سال‌های پایانی زندگی‌را به مطالعه در رشته تاریخ و پزشکی گذراند.

اشرف‌السلطنه در ۵۴ سالگی در مشهد درگذشت.
 
منبع: فرادید

مرتبط ها
ارسال نظر
حداکثر تعداد کاراکتر نظر 200 ميياشد .
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.

رویدادهای مهم و تأثیرگذار دنیای کریپتوکارنسی در سال ۲۰۲۴

مهلت شرکت در جشنواره رویدادهای برتر دانشگاه‌ها جریان» تمدید شد

کتاب کارآفرینی و تشخیص فرصت‌ها بررسی می‌شود

نام شهید رحمتی بر یکی از سالن‌های دانشگاه خوارزمی

نقش مراکز آموزش عالی غیردولتی در تحول نظام آموزشی کشور

پیام تسلیت رییس دانشگاه خواجه نصیر به فرزند امیرعبداللهیان

نخستین نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی به کار خود پایان داد

ابراز همدردی بیش از ۲۵۰ سینماگر در پی شهادت خادمان ملت

ادای احترام جشنواره کن به رئیس جمهور شهید

موزه‌های سراسر کشور دوم خرداد تعطیل است

همدردی هنرمندان تجسمی با خلق آثار هنری

تصویر قدیمی از شهید آیت‌الله سیّد محمدعلی آل هاشم به‌همراه استاد شهریار

۲ نماهنگ به مناسبت شهادت رئیس‌جمهوری منتشر شد

جامعه دانشگاهی باید وقایع پس از شهادت رییس جمهور را موشکافانه بررسی کند

کتاب‌هایی که شهید رئیسی نوشته بود

آغاز پیش‌ثبت‌نام کلاس اولی‌ها در مدارس شاهد از امروز

آغاز ثبت‌نام نقل‌ و انتقالات معلمان از ۵ خرداد + ضوابط و مقررات

آیت‌الله رئیسی آموزش و پرورش را به اولویت کشور تبدیل کرد/ لزوم تداوم راه شهیدجمهور

طرح مربوط به تغییر در شیوه برگزاری کنکور به مجمع تشخیص مصلحت رفت

برگزاری امتحانات نهایی از شنبه

از دستور بازگشایی حضوری دانشگاه‌ها تا تبدیل این مراکز به اتاق فکر اندیشه‌ورزی دولت

آیت‌الله رئیسی، الگویی برای سیاستمداران کشور است

بیانیه اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در پی شهادت آیت الله رئیسی و همراهانشان

قدردانی نمایندگان مجلس از عملکرد دانشگاه آزاد اسلامی

تبیین گری اساتید در کلاس های درس برای معرفی شخصیت شهید رییسی

اعلام اسامی پذیرفته‌شدگان استعدادهای درخشان دانشگاه خواجه نصیر

امکان رفع نقص مدارک داوطلبان آزمون فلوشیپ ۱۴۰۳ فراهم شد

اعلام جزییات سامانه دستیاران برای شرکت در آزمون ارتقا و گواهینامه

نتایج نهایی کنکور ۱۴۰۳ در نیمه مهرماه اعلام می‌شود

کلاس‌های عصر دانشگاه قم تعطیل شد

حوادث کمر شکن در کشور ما تحمل می‌شود و راه شهیدان ادامه می‌یابد

دسته بزرگ عزاداری هیأت دانشجویی به مناسبت شهادت رئیس جمهور

تصویری از سوگواری همسر رئیس‌جمهور و آیت الله علم الهدی بر پیکر ایشان

شهادت در راه خدمت بی وقفه و مخلصانه به مردم افتخار بزرگی است

آخرین مهلت ثبت نام بدون آزمون دکتری پیام نور اعلام شد

نوبت دوم کنکور سراسری در روزهای ۲۱ و ۲۲ تیر برگزار می‌شود

چهارشنبه سراسر کشور تعطیل است

لغو همه امتحانات دانش‌آموزان تا پایان هفته جاری/ تقویم جدید آزمون‌های مدارس اعلام می‌شود

شهید آیت الله رئیسی یک چهره فراملی بود

پیام تسلیت طیب‌نیا در پی شهادت سید ابراهیم رئیسی

بیانیه سازمان امور دانشجویان در پی شهادت رییس جمهور ایران

احتمال تغییر زمان برگزاری نوبت دوم کنکور سراسری ۱۴۰۳

فقدان شهید آیت الله رئیسی ضایعه بزرگی برای کشور خواهد بود

تسلیت مدیر انجمن سواد رسانه‌ای به‌خاطر شهادت رییس جمهور

آرتین شبح‌کش به بازار آمد

جهاددانشگاهی شهادت آیت‌الله رئیسی و همراهانش را تسلیت گفت

تسلیت مدیر حوزه‌های علمیه خواهران در پی شهادت رئیس جمهور و یاران

چقدر سخت است باور نبودنت ...

هر لحظه شهادت را در چهره نورانی آیت الله رئیسی می‌دیدم

دانش‌آموزان در زمان مقرر در محل آزمون امتحانات نهایی حاضر شوند

زلفی‌گل: الحق که سید و سالار اخلاق و ایمان بودی

فعالیت دانشگاه‌ها تا زمان اطلاع از طرف دولت برقرار است

برگزاری امتحانات نهایی دانش‌آموزان طبق برنامه

امیرعبداللهیان عنایت ویژه به موضوعات بین‌الملل دانشگاه شریف داشتند

پیام تسلیت سرپرست سازمان ملی سنجش و ارزشیابی در پی شهادت رئیس جمهور

خانه کتاب و ادبیات ایران شهادت رییس جمهور را تسلیت گفت

هم‌کلاسی‌های «شریف» در سوگ پدران خود

واکنش جامعه دانشگاهی به شهادت رییس جمهور و همراهان

جای خالی شهید جمهور در جلسه هیات دولت+عکس

آیت الله رئیسی الگوی شهید رجایی را دوباره برای مردم زنده کرد

پیام تسلیت خیرین مدرسه‌ساز در پی شهادت رئیس‌جمهوری اسلامی ایران

روایت وزیر آموزش‌وپرورش از پیگیری و حل مشکل ‌دانشگاه فرهنگیان توسط رئیس‌جمهور

نسخه تلخیص جامع علم کلام توماس آکوئیناس چاپ شد

لغو برخی برنامه‌های دانشگاه تهران در پی شهادت رییس‌ جمهور

پیام تسلیت وزارت علوم در پی شهادت رییس جمهور

تعطیلی درس یک مرجع تقلید به دلیل شهادت رییس جمهور و همراهان ایشان

کلاس‌های دانشگاه تهران تا اطلاع ثانوی دایر است

استقامت سید محرومان در حل مشکلات مردم مثال زدنی است

کلینیک صنعت پتروشیمی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر راه اندازی می‌شود

کلاس‌های دانشگاه‌ها فعلا برقرار است/منتظر تصمیم هیات‌ دولت هستیم

حرکت اعتراضی دانشجویان آمریکایی، رنسانسی در جنبش دانشجویی دنیا

رئیس دانشگاه خواجه نصیرالدین شهادت رییس جمهور را تسلیت گفت

۱۰ هزار کلاس درس در اصفهان به بازسازی، بهسازی و نوسازی نیاز دارند

مدیریت خانواده» و «سبک زندگی دختران و پسران در کتابهای درسی

اعلام شهریه مدارس غیردولتی طی چند روز آینده

امتحانات دانش‌آموزان امروز برگزار می‌شود

۱۵ ایده برتر درباره محصولات دانش‌بنیان در همایش ملی فن‌آوری و نوآوری ارائه شد

سن کمتر؛ شانس بیشتر در جذب هیات علمی

پیام دانشگاه صنعتی شریف در پی بروز سانحه برای بالگرد رییس جمهور

چالش‌های محققان علوم تجربی و انسانی در بررسی آیات الهی در طبیعت

چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی می‌کنند؟

بن‌سلمان امنیت فرودگاه کلان شهر نئوم را با هوش مصنوعی تامین می‌کند

تصویری از گودال ۸۰۰۰ متری یخ‌زده در مریخ ثبت شد+عکس

گوشی جدید شیائومی با نمایشگر بزرگ رونمایی شد+عکس

تصویر واقعی از آیفون ۱۶ در دست یکی از کاربران فاش شد+عکس

حرکت کثیف اپل درباره عکس‌های کاربران لو رفت

گلکسی S25 با تراشه ۳ نانومتری و قدرت شارژدهی قوی+عکس

ارزان‌ترین سلاح پهپادکُش که ساخت بریتانیا است+عکس

حقایقی درباره کهکشان راه شیری میله‌ای که چیزی درباره آن نمی‌دانید

آیفون16 پرومکس در باتری و شارژدهی رکوردشکن می‌شود

بزرگ‌ترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض‌ دایناسورها شد+عکس

تمام اطلاعات آیفون‌ها و آیپدها لو رفت

تانک‌های بریتانیایی به یک وسیله عجیب مجهز شدند+عکس

بی‌ام‌و قدرتمند با بدنه مخملی همه را متعجب کرد+عکس

جزئیات کیا سورنتو جدید اعلام شد+عکس

موزیلا فایرفاکس به‌ کمک این فناوری کیفیت ویدئوها را بالاتر می‌برد

کشف خیره کننده دانشمندان درباره یون‌ها همه را شگفت زده کرد

قابلیت تازه اندروید که از دزدی گوشی شما جلوگیری می‌کند

رونمایی آمریکا از بزرگ‌ترین هواپیمای رادارگریز دنیا+عکس

ردپای تازه کشف شده انسان‌ها در آمریکا سن این کشور را بالا برد+عکس

ارزان‌ترین باتری مادام‌العمر دنیا کشف شد+عکس

اطلاعات لو رفته تازه درباره آیفون SE اپل

کشف استخر سرپوشیده‌ ۱۶۰۰ساله در ساحل آلبانی همه را انگشت به دهان گذاشت+عکس

خریداران Xperia ۱ VI سونی منتظر یک تغییر ویژه در صفحه نمایش‌ باشند+عکس

منتظر شفق‌های قطبی بعدی باشید

گلکسی S24 FE سامسونگ به زودی معرفی می‌شود+عکس

سرقت ۲۵ دلاری رمز ارز دو برادر در بلاک چین اتریوم

اپلیکیشن جدیدی که مخصوص معتادین به گوشی است

تصاویر واضح‌ از بالگرد رئیس جمهور پیش از وقوع سانحه

خبر بد OnePlus برای طرفداران این نوع گوشی