به گزارش ثریا متن زیر برشی از کتاب «معرفت امام زمان (عج)» اثر ابراهیم شفیعی سروستانی است که در ادامه میخوانید؛
داستان آفرینش انسان و آغاز حیات او بر کره خاک با یک عهد و پیمان شکل میگیرد. عهد و پیمانی که بر پذیرش پروردگاری خداوند متعال و نفی پرستش شیطان بسته شد و همه انسانها بر وفای به آن همداستان شدند: أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنیآدَمَ أَنْ لاتَعْبُدُوا الشَّیطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ وَ أَنِ اعْبُدُونی هذا صِراطٌ مُسْتَقِیمٌ. [۱] ای فرزندان آدم، مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را مپرستید؛ زیرا وی دشمن آشکار شماست و اینکه مرا بپرستید؛ این است راه راست.
وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنیآدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَتهِم وَ أَشْهَدَهُمْ عَلی أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلَی شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقیامَةِ إِنّا کُنّا عَنْ هذا غافِلینَ. [۲] و [یاد کن] هنگامی را که پروردگارت از پشت فرزندان آدم، ذرّیه آنها را برگرفت و ایشان را بر خودشان گواه ساخت که آیا پروردگار شما نیستم؟ گفتند: «چرا، گواهی دادیم» تا مبادا روز قیامت بگویید ما از این [امر] غافل بودیم.
پیامبران الهی و جانشینان آنها، این عهد و پیمان را در طول تاریخ، بارها و بارها به انسانها یادآوری کردند تا آنان نسبت به عهدی که با خدای خود داشتند، دچار فراموشی نشوند: وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطّاغُوتَ.... [۳] و در حقیقت، در میان هر امتی، فرستادهای برانگیختیم [تا بگوید:] «خدا را بپرستید و از طاغوت [= فریبگر] بپرهیزید».
وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ إِلاّ نُوحِی إِلَیْهِ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنَا فَاعْبُدُونِ. [۴] و پیش از تو هیچ پیامبری نفرستادیم مگر اینکه به او وحی کردیم: «خدایی جز من نیست. پس مرا بپرستید».
از سوی دیگر، برای اینکه مردم در وفا به پیمانی که بر عهده داشتند، دچار مشکل نشوند و در تشخیص راهی که به اطاعت و بندگی خدا و مخالفت با شیطان میانجامد، گرفتار سردرگمی نگردند، به آنان گوشزد شد اطاعت خدا در اطاعت رسول اوست و هر کس بیشتر در طریق اطاعت رسول گام بردارد، در اطاعت خدا از دیگران پیشی گرفته است: مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللّهَ و مَنْ تَوَلّی فَما أَرْسَلْناکَ عَلَیْهِمْ حَفیظا. [۵] هر کس از پیامبر فرمان بَرَد، در حقیقت، خدا را فرمان برده است و هر کس رویگردان شود، ما تو را بر ایشان نگهبان نفرستادهایم.
... وَ ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَ اتَّقوُا اللّهَ إِنَّ اللّهَ شَدیدُ الْعِقابِ. [۶]... و آنچه را فرستاده [او] به شما داد، آن را بگیرید و از آنچه شما را باز داشت، باز ایستید و از خدا پروا بدارید که خدا سخت کیفر است.
با پایان یافتن عصر رسالت، نه تنها از بار عهد و پیمانی که آدم خاکی با خدای خود داشت، کاسته نشد، بلکه بسیار شدیدتر از دوران حیات پیامبر اعظم (ص) از او خواسته شد به عهد و پیمان خود وفا کند؛ زیرا او در وفاداری به این پیمان بازخواست خواهد شد: «… وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إنَّ الْعَهْدَ کانَ مَسْئُولاً؛ … و به پیمان [خود] وفا کنید؛ زیرا از پیمان، پرسش خواهد شد». [۷]
این عهد، چنانکه امام موسی کاظم (ع) در تفسیر آیه یادشده میفرماید، چیزی نبود جز پیروی از امیر مؤمنان علی (ع): اَلْعَهْدُ ما أَخَذَ النَّبیُّ عَلَی النّاسِ فِی مَوَّدَتِنا وَ طاعَةِ أَمیرِالْمُؤْمنینَ أَنْ لایُخالِفُوهُ وَ لایَتَقَدَّمُوهُ وَ لایَقْطَعُوا رَحِمَهُ وَ أَعْلَمَهُمْ أَنَّهُمْ مَسْئُولُونَ عَنْه. [۸]
[مراد از] عهد [در این آیه] آن پیمانی است که پیامبر درباره دوستی ما و پیروی از امیر مؤمنان [علی (ع)] از مردم گرفت؛ اینکه با او مخالفت نورزند، از او پیشی نگیرند، با خاندانش نیکی کنند و آنها را آگاه کرد که درباره این پیمان بازخواست خواهند شد.
این بار عهد آدمی با خدای خود در صورتی دیگر متجلی شد و اطاعت امیرمؤمنان و امامان پس از او همسنگ اطاعت خدا و رسول او گردید. چنانکه امامصادق (ع) در تفسیر آیه «لا یَمْلِکُونَ الشَّفاعَةَ إِلاّ مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمنِ عَهْدا؛ [آنان] اختیار شفاعت را ندارند، جز آن کس که از جانب [خدای] رحمان پیمانی گرفته است». [۹] میفرماید: أَلا مَن دانَ اللّهَ بِوَلایةِ أَمیرِالمُؤمِنینَ و الأَئِمَّةَ مِن بَعْدِهِ فَهُوَ العَهْدُ عِندَ اللّهِ. [۱۰] آگاه باشید، هر کس خدا را درباره ولایت امیر مؤمنان و امامان پس از او پیروی کند، این همان پیمان گرفته شده از سوی خداوند است.
برای اینکه هیچ کس در شناسایی شخصی که پس از پیامبر اکرم (ص) باید با او عهد اطاعت بسته میشد، به اشتباه نیفتد، در اجتماعی عظیم از مسلمانان، نو شدن عهد آدمی به آگاهی همگان رسید و اعلام شد هر کس پیمان ولایت نبی خاتم (ص) را پذیرفته است، از این پس باید به پیمان ولایت امیر مؤمنان علی (ع) گردن نهد: «مَنْ کُنْتُ مَولاهُ فَهذا عَلیٌّ مَوْلاهُ…؛ هر کس را من مولای اویم، پس این علی مولای اوست…». [۱۱] همچنین اعلام شد: مَعاشِرَ النّاسِ! مَنْ یُطِعِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ عَلیِّا وَ الْأَئِمَّةَ الَّذینَ ذَکَرْتُهُمْ فَقَدْ فازَ فَوْزا عَظیماً. [۱۲] ای مردم! هر کس خدا و رسولش و علی و امامانی را که از آنها یاد کردم، اطاعت کند، بیتردید، به رستگاری بزرگی دست یافته است.
از همین رو بود که این روز را روز «عهد معهود» نامیدند: إِنَّ هذا یَوْمٌ عَظیمُ الشَّأنِ… یَوْمُ کَمالِ الدِّینِ وَ یَوْمُ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ. [۱۳] همانا امروز، روزی بس بزرگ است… امروز، روز کامل شدن دین و روز عهد و پیمان است.
انسانها مأمور شدند پس از رحلت نبی خاتم (ص)، با وصی او تجدید عهد کنند و دست در دست او بگذارند تا به فرموده حضرت زهرا (س)، آنها را به راحتی و ملایمت به راه هدایت و رستگاری رهنمون شود: به خدا سوگند، اگر پای در میان مینهادند و علی را بر کاری که پیامبر به عهده او نهاد، تنها نمیگذاردند، آسان آسان، ایشان را به راه راست میبرد و حق هر یک را بدو میسپرد، چنانکه کسی زیانی نبیند و هر کس میوه آنچه کِشته است، بچیند. تشنگان عدالت از چشمه معدلت او سیر و زبونان در پناه صولت او دلیر میگشتند. اگر چنین میکردند، درهای رحمت را از زمین و آسمان به روی آنان میگشود. با این حال، چنان نکردند و به زودی خدا به کیفر آنچه کردند، آنان را عذاب خواهد فرمود. [۱۴]
به گفته فاطمه زهرا (س)، چنین نشد و بدعهدی و عهدشکنی از همان نخستین روزهای عروج رسول خدا (ص) آغاز شد. بدین ترتیب، پیمانی که جماعت مسلمان در روز غدیر بر اطاعت ولیّ خدا بسته بودند، به راحتی شکست و جز جمع اندکی، همه امت اسلامی از اطراف امام و حجت عصر پراکنده شدند: إِنَّ النَّبیَ (ص) لَمَّاقُبِضَ إِرْتَدَّ النّاسُ عَلی أَعْقابِهِمْ کُفّارا إِلاّ ثَلاثَةً: سَلْمانُ وَ الْمِقدادُ وَ أَبُوذَرُ الْغِفاریُ. [۱۵] هنگامی که پیامبر درود و سلام خدا بر او و خاندانش باد رحلت فرمود، همه مردم جز سه تن؛ سلمان، مقداد و ابوذر غفاری، به گذشته کفرآمیز خود برگشتند.
از آن پس، اگر چه در دورههایی از دوران ۲۵۰ ساله امامت شیعه، شاهد رویآوردن مردم به ائمه معصومین (ع) و مرجعیت علمی آنها هستیم، ولی هیچگاه عهدی که مردم در برابر امامان خود داشتند، به تمامی پاس داشته نشد. امامانمعصوم (ع) فرموده بودند: إِنَّما کُلِّفَ النّاسُ ثَلاثَهً: مَعْرِفَةَ الْأَئمَّةِ وَ التَّسْلیمَ لَهُم فیما وَرَدَ عَلَیْهِمْ وَ الرَّدَّ إِلَیْهِمْ فیما اخْتَلَفُوا فیهِ. [۱۶] مردم تنها به سه چیز تکلیف شدهاند: شناخت امامان، تسلیم شدن به ایشان در آنچه بر آنها وارد میشود و رجوع به آنها در آنچه در آن اختلاف دارند.
این سخن ائمه هیچگاه محقق نشد و سرانجام بدعهدیها و عهدشکنیهای امت اسلام به مقتول و مسموم شدن یازده امام و غیبت آخرین امام انجامید. بدینترتیب، جامعه اسلامی از برکات حضور امام معصوم (ع) در میان خود محروم گشت. این همان اتفاقی بود که پیش از این در کلام امام محمد باقر (ع) پیشبینی شده بود: إِذا غَضِبَ اللّهُ تَبَارکَ وَ تعالی عَلی خَلْقِهِ، نَحّانا عَنْ جَوارِهِمْ. [۱۷] هنگامی که خداوند تبارک و تعالی، از آفریدگانش خشمگین شود، ما [اهلبیت] را از مجاورت با آنها دور میسازد.
غیبت امام از جامعه و به درازا کشیدن آن، نتیجه بدعهدی و پیمانشکنی مردم نسبت به حجتهای الهی و جانشینان به حق رسول خدا (ص) است. تا زمانی که مردم چنان که باید و شاید، به پیمانی که در برابر امامان معصوم (ع) برعهده دارند، وفا نکنند و با همه وجود، آماده پذیرش اوامر و نواهی آنها نشوند، ظهور محقق نخواهد شد، چنانکه امام عصر (ع) فرمود: لَوْ أَنَّ أَشیاعَنا، وَفَّقَهُمُ اللّهُ لِطاعَتِهِ، عَلی اجْتِماعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیْهِمْ، لَما تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیُمْنُ بِلِقائِنا وَ لَتَعجَلَّتْ لَهُمُ السَّعادَةُ بِمُشاهدَتِنا عَلی حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِها مِنْهُمْ بِنا. [۱۸] اگر شیعیان ما که خداوند توفیق طاعتشان دهد، در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، همدل میشدند، میمنت دیدار ما از ایشان به تأخیر نمیافتاد و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنان میگشت؛ دیداری بر مبنای شناخت راستین و صداقتی از آنها نسبت به ما.
با توجه به همین اهمیت وفا به عهد و پیمان و تأثیر آن در ظهور امام عصر (ع) بوده است که از ما خواستهاند هر بامداد، عهد و پیمان اطاعتی را که نسبت به امام خود بر دوش داریم، به یاد آوریم و آن را تجدید کنیم: أللّهُمَّ إِنّی أُجَدِّدُ لَهُ فی صَبیحَةِ یَوْمی هذا وَ ماعِشْتُ مِنْ أَیّامِ حَیاتی عَهْدا وَ عَقْدا وَ بَیْعَةً لَهُ فی عُنُقی لا أَحُولُ عَنْها وَ لا أَزُولُ أَبَدا. [۱۹] بار خدایا! من در بامداد این روز و تمام دوران زندگانیام، عهد، عقد و بیعتی را که نسبت به او (امام مهدی (ع)) بر گردن دارم، تجدید میکنم که هرگز از آن برنگردم و بر آن پایدار بمانم.
در پایان این گفتار، توجه شما را به روایتی بلند و پرمعنا از امام باقر (ع) جلب میکنیم. در این روایت، امام باقر (ع) در پاسخ پرسش یکی از یاران خود که از زمان فرا رسیدن امر [ظهور] پرسیده بود، در قالب یک داستان یا حکایت تمثیلی، با تقسیم زمانها به سه زمان گرگ، قوچ و ترازو بر این واقعیت تصریح میکند که مردم در دوره زمانی که آن را «زمان گرگ» مینامد، یکسره از در پیمانشکنی با خاندان رسالت برآمدند و حتی در فکر وفا به پیمان خود نبودند. در دوره زمانی دیگر که از آن به «زمان قوچ» یاد میکند، هر چند مردم تصمیم دارند به پیمان خود وفا کنند، ولی در عمل، پیمانشکنی میکنند و از بازگرداندن حقوق اهل بیت (ع) سر باز میزنند. سرانجام، در دورهای از زمان که «زمان ترازو» نامیده میشود، مردم واقعاً تصمیم میگیرند به پیمان خود عمل کنند و حقوق غصب شده خاندان رسالت را به آنها برگردانند. این زمان، زمانی است که میتوان در آن به تحقق ظهور امید داشت.
زراره نقل میکند که حمران از امام باقر (ع) پرسید: قربانت گردم! کاش به ما میفرمودید این امر (ظهور امام مهدی (ع)) چه زمانی خواهد بود تا به آن خبر شادمان شویم؟ آن حضرت فرمود: ای حمران! تو دوستان و برادران و آشنایانی داری. [۲۰] در زمانهای قدیم، مرد دانشمندی بود که پسری داشت و آن پسر به علم پدرش علاقه ای نشان نمیداد و در مورد دانش پدرش، چیزی از او نمیپرسید. آن مرد دانشمند، همسایه ای داشت که نزد او میآمد، پرسشهایش را با او مطرح میکرد و مطالبی از او میآموخت. تا اینکه زمان مرگ مرد دانشمند نزدیک شد. پس او فرزندش را فرا خواند و گفت: «تو از آنچه نزد من بود، دوری میگزیدی. علاقهای به آن نشان نمیدادی و چیزی از من نمیپرسیدی، ولی همسایه ای دارم که نزد من میآمد و از من میپرسید و چیزهایی فرا میگرفت و به ذهن میسپرد. اگر به چیزی نیاز داشتی، نزد او برو» و همسایه اش را به او معرفی کرد. مرد دانشمند از دنیا رفت و پسر (همچنان) زنده بود تا اینکه پادشاه آن زمان خوابی دید و سراغ آن مرد دانشمند را گرفت. به او گفته شد: «آن مرد از دنیا رفته است.» پادشاه گفت: «آیا فرزندی از او به جای مانده است؟» گفتند: «آری او یک پسر به جا گذاشته است.»
پادشاه گفت: «او را نزد من بیاورید» و کسانی را به دنبال پسر فرستادند تا او را نزد پادشاه بیاورند. پسر [با خود] گفت: «به خدا سوگند، نمیدانم چرا پادشاه مرا احضار کرده است. من هیچ دانشی ندارم و اگر پادشاه چیزی از من بپرسد، بیشک، رسوا خواهم شد.» در این حال، سفارش پدرش را (هنگام مرگ) به خاطر آورد. پس نزد همسایهای که از پدرش علم میآموخت، رفت و به او گفت: «پادشاه، کسانی را به دنبال من فرستاده و نمیدانم چرا احضارم کرده است. پدرم به من گفته بود اگر به چیزی نیاز داشتم، به شما مراجعه کنم.» همسایه گفت: «اما من میدانم [۲۱] چرا تو را احضار کرده است. اگر به تو بگویم، تو باید هر چیزی را که خدا از این طریق نصیب تو گرداند، با من تقسیم کنی.» پسر گفت: «می پذیرم.» همسایه از او خواست سوگند یاد کند و به او اطمینان دهد که به عهدش وفا میکند.
پسر هم سوگند یاد کرد. آن مرد گفت: «پادشاه میخواهد از تو در مورد خوابی که دیده است، پرسش کند و بداند که این زمان چه زمانی است. پس بگو این زمان «گرگ» است.» پسر نزد پادشاه رفت و پادشاه گفت: «آیا میدانی به چه دلیلی تو را احضار کرده ام؟» پسر گفت: «مرا احضار کردهاید تا در مورد خوابی که دیدهاید، از من بپرسید و بدانید که اکنون چه زمانی است.» پادشاه گفت: «درست گفتی. پس به من بگو این زمان چه زمانی است؟» پسر گفت: «این زمان زمان گرگ است.» پادشاه دستور داد پاداشی به آن پسر بدهند. آن پسر جایزه را گرفت و به سوی خانهاش رفت. از اینکه به دوستش (مرد همسایه) وفا کند، خودداری کرد و [با خود] گفت: «شاید پیش از اینکه این مال را به او بدهم یا خودم بخورم، از دنیا رفتم و شاید پس از این، به آن مرد نیاز نداشته باشم و دیگر از این گونه پرسشهایی که از من پرسیده شد، از من پرسیده نشود.» پس مدت زیادی [در وفا کردن به آن مرد] درنگ کرد.
مدتی بعد، پادشاه خوابی دید و به دنبال پسر فرستاد. پسر از کرده خود پشیمان شد و [با خود] گفت: «به خدا سوگند، هیچ دانشی ندارم که با آن نزد پادشاه بروم و نمیدانم با دوستم (همسایه) چه کار کنم؛ چون به او نیرنگ زده و به او وفا نکردهام.» بعد گفت: «به هر حال نزد او میروم، از او عذرخواهی میکنم و برای او سوگند یاد میکنم. شاید او [از خواب پادشاه] به من خبر دهد.» پسر نزد مرد همسایه رفت و گفت: «کاری کردهام که نباید میکردم و به آنچه میان من و تو بوده است، وفا نکردهام و آنچه داشتم، از دستم رفته و به تو نیازمند شدهام. تو را به خدا سوگند میدهم که مرا تنها نگذاری. من به تو اطمینان میدهم هر چه بهدست آوردم، با تو تقسیم کنم. پادشاه به دنبال من فرستاده است و نمیدانم از من چه میپرسد.» آن مرد (همسایه) گفت: «پادشاه میخواهد از تو در مورد خوابی که دیده است، بپرسد و بداند این زمان چه زمانی است. پس تو به پادشاه بگو: این زمان، زمان «قوچ» است.» آن پسر نزد پادشاه رفت، پادشاه وارد شد و گفت: «میدانی چرا به دنبال تو فرستادهام؟» آن پسر گفت: «شما خوابی دیدهاید و میخواهید بدانید اکنون چه زمانی است.» پادشاه خطاب به پسر گفت: «درست گفتی. پس به من بگو این زمان، چه زمانی است؟» پسر گفت: «این زمان، زمان قوچ است.» پس از آن، پادشاه دستور داد پاداشی به پسر بدهند. پسر آن پاداش را گرفت و به سمت خانه اش رفت و فکر میکرد که آیا به دوستش وفا کند یا نه. یک بار تصمیم میگرفت وفا کند و یک بار تصمیم میگرفت به عهدش وفا نکند. پس از آن گفت: «شاید پس از این؛ دیگر تا ابد به آن همسایه نیازی نداشته باشم.» در نهایت تصمیم گرفت بیوفایی کند و به عهدش وفا نکند. پس مدتی دیگر در وفا به عهدش درنگ کرد.
مدتی بعد، پادشاه خوابی دید و به دنبال پسر فرستاد. آن پسر برای آنچه با دوستش کرده بود، پشیمان شد و پس از دو بار بیوفایی گفت: «چه کنم که دانشی ندارم.» سپس تصمیم گرفت که نزد مرد همسایه برود. پسر نزد آن همسایه رفت و او را به خدای تبارک و تعالی سوگند داد و از وی خواست او را [در مورد خواسته پادشاه] آگاه سازد و به همسایه گفت این بار به او وفا میکند و به او اطمینان داد و گفت: «مرا به این حال وا مگذار! بدون شک، دیگر پیمان شکنی نمیکنم و به تو وفا میکنم.» همسایه از وی خواست تا به او اطمینان دهد. سپس گفت: «تو را خوانده است تا در مورد خوابی بپرسد که دیده و بداند که این زمان چه زمانی است. وقتی که پادشاه از تو پرسید، بگو این زمان، زمان «ترازو» است.» آن پسر نزد پادشاه رفت و پادشاه وارد شد و گفت: «[میدانی] چرا تو را احضار کردهام؟» پسر گفت: «شما خوابی دیدهاید و میخواهید بپرسید که این زمان چه زمانی است. پادشاه گفت: «درست گفتی. پس به من بگو اکنون چه زمانی است؟» پسر گفت: «این زمان، زمان ترازو است.» پادشاه دستور داد هدیه ای به او بدهند. پسر هدیه را گرفت و آن را نزد مرد همسایه برد و آن را جلوی همسایه گذاشت و گفت: «آنچه من به دست آورده ام، برای تو آوردم. پس تو آن را تقسیم کن».
آن همسایه دانشمند گفت: «زمان اول، زمان گرگ بود و تو از گرگها بودی و زمان دوم، زمان قوچ بود که قوچ تصمیم میگیرد و انجام نمیدهد و تو هم مثل قوچ تصمیم میگرفتی، ولی وفا نمیکردی و این زمان (سوم) زمان ترازو بود و تو در آن زمان وفادار بودی. پس بگیر آنچه برای تو است؛ چون من نیازی به آن ندارم.» آن دانشمند (همسایه)، هدیه را به پسر برگرداند. [۲۲]
[۱]. سوره یس (۳۶)، آیه ۶۰ و ۶۱.
[۲]. سوره اعراف (۷)، آیه ۱۷۲.
[۳]. سوره نمل (۱۶)، آیه ۳۶.
[۴]. سوره انبیا (۲۱)، آیه ۲۵.
[۵]. سوره نساء (۴)، آیه ۸۰.
[۶]. سوره حشر (۵۹)، آیه ۷.
[۷]. سوره اسرا (۱۷)، آیه ۳.
[۸]. بحارالانوار، ج ۲۴، ص ۱۸۷، ح ۱.
[۹]. سوره مریم (۱۹)، آیه ۸۷.
[۱۰]. بحارالانوار، ج ۲۴، ص ۳۳۳، ح ۵۸.
[۱۱]. الإحتجاج، ج ۱، صص ۱۴۶.
[۱۲]. همان، ص ۱۶۰.
[۱۳]. بحارالانوار، ج ۳۷، ص ۱۶۴، ح ۴۰.
[۱۴]. همان، ج ۴۳، ص ۱۵۸؛ ر. ک: سید جعفر شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا (س)، چاپ چهارم: تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۶۴، ص ۱۵۱.
[۱۵]. بحارالانوار، ج ۲۸، ص ۲۵۹، ح ۴۲.
[۱۶]. حدیث از امام باقر (ع)، الکافی، ج ۱، ص ۳۹۰، ح ۱.
[۱۷]. همان، ص ۳۴۳، ح ۳۱.
[۱۸]. بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۷.
[۱۹]. همان، ج ۹۹، ص ۱۱۱.
[۲۰]. علامه مجلسی در توضیح این سخن امام باقر (ع) که «تو را دوستان و برادرانی است» میفرماید: «شاید هدف از آوردن این حکایت، این باشد که این زمان، زمانه وفای به عهد نیست و اگر زمان ظهور این امر را به تو بگویم، تو دوستان و آشنایانی داری و زمان ظهور را به آنها میگویی. در نتیجه، خبر میان مردم پراکنده میشود و باعث فساد میشود. عهد و پیمان به پوشیده داشتن زمان ظهور هم فایدهای ندارد؛ اگر هنوز زمان ترازو نرسیده باشد، تو به عهد خود وفا نمیکنی. یا معنای این سخن این است که تو آشنایانی داری. پس به آنها بنگر آیا آنها با تو در چیزی همرأی هستند یا اینکه اصلاً به عهد تو وفا میکنند. پس چگونه امام زمان (ع) در این گونه زمان ظهور میکند! یا اینکه مقصود این است که تو خود میتوانی آن را دریابی. پس برای کسب علم، به حال آشنایان و برادرانت بنگر. هر چه از آنها عزم و تصمیم قاطع بر فرمانبرداری و اطاعت و تسلیم کامل از امامشان دیدی، پس بدان آن زمان، زمان ظهور حضرت قائم خداوند ظهور و فرجش را نزدیک گرداند است و قیام آن حضرت مشروط به این امر است و عموماً اهل هر زمانی بر یک حالت هستند، همانگونه که از این داستان پیداست.» بحارالانوار، ج ۱۴، ص ۵۰۰.
[۲۱]. علامه مجلسی در توضیح عبارت «اما من میدانم» مینویسد: «شاید علم آن مرد از اطلاع دادن آن عالم باشد و آن عالم هم علمش را از انبیا گرفته باشد؛ یعنی آنها بر اساس وحی آسمانی به او خبر دادهاند که پادشاه به زودی آن خوابها را خواهد دید و این تعبیر آن خوابهاست یا اینکه او از آن دانشمند، نوعی دانش فراگرفته که شخص با آن میتواند امثال آن امور را استنباط نماید. این احتمال هم وجود دارد که آن مرد، پیامبری باشد که این امور را از طریق وحی فهمیده است. (همان)
[۲۲]. الکافی، ج ۸، ص ۳۶۲، ح ۵۵۲؛ بحارالانوار، ج ۱۴، صص ۴۹۷ ۴۹۹.
منبع: خبرگزاری مهر
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
چالش کمبود معلم در استان مرکزی کاهش مییابد
بازدید رئیس ستاد برگزاری آزمونهای سراسری اردبیل از حوزههای امتحانی کنکور
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
رمان جدید اکبر والایی چاپ شد/بر فراز کشتزاردر بازار نشر
زندگی عشایر فارس
تحویل واحدهای مسکونی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تا پایان شهریور
جذب امریه سربازی در پژوهشگاه ابن سینا جهاددانشگاهی
امتیاز ویژه دانشجو معلمانی که زودتر از فارغالتحصیلی سرکلاس درس میروند
آخرین آمار توزیع کارت کنکور اعلام شد
برخی ابزارهای جاسوسی کنکور را در بدن کار گذاشتند/ داوطلبان کانالهای تقلب را ترک کنند
کنکوریها اضطراب نداشته باشند/ فرصت جبران وجود دارد
فهرست دانشگاههای خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
نتایج اولیه کنکور ۱۴۰۳ نیمه مرداد اعلام می شود
اختصاص 10 امتیاز رتبهبندی به 5709 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان
کتاب «اُمّ علاء» در نمایشگاه کتاب عرضه میشود
تمهیدات لازم برای کنکور ۱۴۰۳ اندیشیده شد
رقابت کنکور ۱۴۰۳ با آزمون علوم ریاضی و علوم انسانی آغاز شد
جزییات آزمون اختصاصی پذیرش دانشجو – معلم در کنکور ۱۴۰۳
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمیشود
مراسم تقدیر از دست اندرکاران جشنواره جایزه ملی ثریا برگزار شد
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
منتخبین فرهنگی مجلس حضور در کمیسیون آموزش را در اولویت قرار دهند
مراقبت کنید تا اخلال و مشکلی در برگزاری کنکور سراسری رخ ندهد
ایجاد زیرساخت هوشمند رصد رشته مقاطع و رشته محلهای علوم پزشکی
پیگیر اجرای هدفمندسازی یارانههای دانشجویی در سال جدید هستیم
بیش از ۸ هزار عضو هیات علمی خانم در دانشگاهها فعالیت میکنند
ساعت ۱۲ امشب آخرین فرصت دریافت کارت ورود به جلسه کنکور ۱۴۰۳
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
مراد صحرایی : ۱۰۰۰ هنرستان جدید در کشور ساخته می شود
از موج متلاطم بیثباتی مدیریتی تا بودجه دولتی؛ دلایل عدم اجرای ناکافی سندتحول بنیادین
پژوهشهای چراغ خاموش امنیت ایران را رقم زد
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
کتابی که برای آشنایی با افغانستانیها باید خوانده شود
رییس سازمان بسیج اساتید: ۵۰ بسته سیاستی به مسئولان ارائه شد
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
امضای تفاهمنامه فیمابین وزارت آموزشوپرورش و سازمان نظام پزشکی کشور
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
ثبت سفارش کتابهای درسی آغاز شد
فراخوان ششمین دوسالانه بینالمللی کارتون کتاب منتشر شد
ورود مسافر و مهتاب با فرقه خودبینان به کتابفروشیها
امروز، آخرین مهلت توزیع کارت کنکور/ آغاز رقابت داوطلبان از فردا
آکادمی ورزش و تندرستی دانشگاه علامهطباطبائی راهاندازی شد
کنترل دانشجویان حامی فلسطین به شهردار نیویورک رسید
هشدار پلیس فتا به کنکوریها درباره تبلیغات فروش سوالات کنکور و تجهیزات تقلب
مجموعه شعر طنز دیزی در پنت هاوس منتشر شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
دانشگاه علامهطباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
دانشمندان تعداد جهانهای موازی را اعلام کردند
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
تعلیم و تربیت اولویت اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است
جذب هیات علمی با مدرک دکتری در دانشگاه فنی و حرفه ای لغو شد
نتیجه آزمون سازمان راهداری اعلام شد
نحوه محاسبه شهریه مدارس از راه دور
سهم دانشآموزان مناطق محروم برای ورود به مدارس خاص باید بیشتر شود
مهلت ثبتنام آزمون سنجش شایستگیهای فنی وحرفهایها تا نهم اردیبهشت
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
هیچ دانشگاهی محدودیتی را برای جذب اساتید ایجاد نمیکند
جشنواره امامت و مهدویت در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می شود
نتایج آزمون جشنواره سراسری قرآن و عترت (ع) دانشجویان اعلام شد
لغو جایزه انجمن قلم آمریکا» در پی تحریم نویسندگان
برخی اختیارات را باید به مدارس تفویض کنیم
زندهگیری مار افعی در یک مدرسه
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید
سخنان شهید بهشتی درباره نماز در بیست و هفت جمله منتشر شد
مواجههای نامتعارف با منطق هگل در کتابفروشیها
دانشجویان سراسر کشور به المپیاد ورزشهای فناورانه دعوت شدند
بررسی تأثیرپذیری الکترومغناطیسی تقویت کنندههای توان کاربردی در تجهیزات مخابراتی
اقدامات دانشگاه جامع در راستای گسترش عفاف و حجاب
تغییر شیوهنامه صلاحیت علمی اساتید دانشگاههای علوم پزشکی
آمار داوطلبان کنکور به تفکیک استانها اعلام شد
کدام واحدهای دانشگاه آزاد در زمان برگزاری کنکور تعطیل هستند؟
کاهش رغبت پسران به دانشگاه؛ شخصیت کاریکاتوری آموزش عالی یا افزایش مهارتمحوری؟
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانهاش منصرف شد
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه میشود+عکس
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
رونمایی از سریعترین مرسدس بنز AMG+عکس
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
باتری این ریزسیاهچاله فضایی میتواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتمها کشف شد
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
چین جنگندههای رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
جاسوس همهفن حریف اوکراینیها که در جنگ با روسیه به کمکشان میآید
سعدی سخنگوی بینالمللی فرهنگ ایران است
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران استعفاء کرد
سریع ترین موشکهای مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
تشریح اقدامات حفاظتی سازمان سنجش در نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
اعلام جزییات پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور
ورود «مهمان سرزده» به کتابفروشیها/یکقصه تصویری برای کودکان
ثبتنام وام شهریه آغاز شد
دوربین بامزهای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده میکند+عکس
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.