به گزارش ثریا یکی از مظاهر توسعه نیافتگی این است که عناوین و قالبهای مدرنیته و کشورهای توسعه یافته را میگیریم ولی در عمل توسعه نیافته رفتار میکنیم، نمونه اش بسیاری از تکنولوژیهای پیشرفتهای که در سالهای ابتدایی ورود به کشورمان طریقه استفاده درست از آن را بلد نبودیم. اما این توسعه نیافتگی فقط محدود به استفاده از وسایل و تکنولوژی نمیشود و در مورد علوم مدرن هم این اتفاق در کشورهای توسعه نیافته میافتد. مثلاً اینکه عنوان رشته جامعه شناسی را از کشورهای مدرن و پیشرفته میگیریم ولی توجهی به دیسیپلینهای آن نداریم و هر مطلبی را در قالب این عنوان میریزیم. خبرگزاری مهر مدتیست که به موضوع نظر دادن همه افراد درباره همه موضوعات علوم انسانی سلسله گزارش و گفتگوهایی را منتشر میکند و رویکرد اصلیاش در این گزارشها جامعه شناسی زرد است؛ جامعه شناسی که فقط عنوان جامعه شناسانه دارد ولی هیچ ربطی به علم جامعه شناسی ندارد. مصداقمان برای این موضوع هم کتابهایی مثل «جامعه شناسی خودمانی» مرحوم نراقی، «چقدر خوبیم ما» ابراهیم رها و امثال اینهاست که با اینکه همه تلاش خود را کرده اند تا در زمره کتابهای جامعه شناسانه قرار بگیرند اما هیچ ربطی به کتابهای جامعه شناسی ندارند و فقط اصطلاحات جامعه شناسانه در آنها استفاده شده است این درحالیست که ما در این حوزه کتابهایی مثل «ما ایرانیان» مقصود فراستخواه و یا پژوهشهای علمی محمدرضا جوادی یگانه را داریم که سالها برای تهیه این آثار تلاش کرده اند و با تحقیق، پژوهش و دقت فراوان تهیه شده است و به نظر میرسد قرار دادن کتابهایی که فقط بیان حرفهای مردم است در زمره آثار جامعه شناسانه جفا در حق این اساتید است.
یادم است در یکی از جلسات نقد وبررسی کتاب «چقدر خوبیم ما» نوشته ابراهیم رها، مرحوم قانعی راد که در آن دوران (سال ۱۳۹۵) رئیس انجمن جامعه شناسی ایران بود خطاب به نویسنده اثر گفت: ما جامعه شناسان معمولاً از اینکه یک کتاب در حوزه جامعه شناسی منتشر شود استقبال میکنیم و خوشحال میشویم اما از آن طرف هم نگران میشویم که آیا این اثر واقعاً جامعه شناسی است یا نه؟ در مورد کتاب «چقدر خوبیم ما» هم این نگرانی وجود دارد چون روی جلد این کتاب عنوان جامعه شناسی آمده و ممکن است مردم با خواندن این اثر تصور کنند که واقعاً یک اثر جامعه شناختی است در حالی که این طور نیست و من نمیدانم چرا نویسنده این کتاب را یک اثر جامعه شناختی تلقی کرده است. شاید به خاطر اینکه نویسنده فکر کرده که هر امر فراگیری را توصیف کند یک کار جامعه شناسی است در حالی که این طور نیست. ایشان روی بحث فراگیر بودن و ما (همه ما) خیلی تأکید میکنند و از اصطلاحات جامعه شناختی مثل «روح جمعی» که جزو اصطلاحات و خصایص جامعه شناسی است استفاده میکنند. از طرفی نویسنده برای هیچ چیز استثنا قائل نشده و همه را با یک چشم دیده است. مثلاً در جایی از کتاب آورده است: «همه ما یک میثاق جمعی بستیم که کتاب نخوانیم» در حالی که اینطور نیست. به طور کلی، این کتاب به ما توهم این را میدهد که ما خیلی بدیم، دقت کنید که نه «یک کمی» بلکه «خیلی» بدیم. عمومی کردن پدیدهها تا این حد آنها را تبیین ناپذیر و تبدیل به یک امر غیرتاریخی میکند. اینکه شما از پدیدهها یک امر غیرتاریخی بسازید در نهایت منجر به این نتیجه گیری میشود که ما ایرانیها از همه دنیا بدتریم. به نوعی «هنر نزد ایرانیان است و بس» معنی «خباثت نزد ایرانیان است و بس» را میدهد. ممکن است که نویسنده پاسخ دهد که اینها همه طنز است و من در حالتی این کتاب را مینوشتم که لحنم طنز بوده است منتها ممکن است خواننده وقتی این کتاب را میخواند چنین حسی نداشته باشد و متوجه طنز بودن خیلی از آنها نشود.
این نقد به جا و درست تنها یک نمونه از نقدهایی بود که به این اثر وارد شد و این کتاب هم فقط یکی از چندین کتابی است که خود را یک اثر جامعه شناسانه میداند در حالی که اصلاً در زمره آثار جامعه شناسانه قرار ندارد.
اینکه خصایص و ویژگیهای مردم را ببینیم و بیان کنیم و بدتر از آن، آنها را تعمیم دهیم عمل جامعه شناسانه نیست، جمع آوری دیدهها و شنیده هاست و مورد استقبال قرار میگیرد چون مردم خوششان میآید راجع به چیزهایی بخوانند و بشنوند که حرف دل خودشان است اما هیچگونه پشتوانه علمی ندارد. در این میان خیلیها میگویند همین که چنین کتابی چاپ و خوانده میشود اتفاق خوبیست یا مثلاً همین که موضوعی مطرح شود و مردم به فکر روند خودش اتفاق خوب و مثبتی است ولی واقعیت امر این است که حتی اگر قرار باشد مردم به فکر فرو بروند باید به شکل درست وعلمی به موضوع فکر کنند همان نکتهای که در اولین گزارش هم به آن اشاره کردیم، چالهای عمیق بهتر از اقیانوسی به عمق یکسانت.
در گزارشهای قبلی اشاره کردیم که این روزها شبکههای اجتماعی هم بستری فراهم کرده اند تا همه افراد نظرات خود را مطرح کنند و بعضاً به گفتههای معمولی شأن رنگ و بوی جامعه شناسانه بدهند و جدی جدی باورشان شود که کار جامعه شناسانه کرده اند منتها نکته خیلی مهمی که در گفتگوی قبلی هم سعید معیدفر، جامعه شناس و پژوهشگر اشاره کرد، این است که اینگونه مطالب که جامعه شناسی واقعی نیستند زمانی جای خود را باز میکنند که فضا برای رشد جامعه شناسی اصیل و واقعی فراهم نیست و در عوض چنین مطالبی جای جامعه شناسی خوانده میشوند در حالیکه در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته، جامعه شناسی تریبون رسمی دارد و با همه دیسیپلین هایش پذیرفته شده نه اینکه فقط در نام وجود داشته باشد در واقع در کشورهای توسعه یافته، جامعه شناسی جای خود را در بدنه جامعه پیدا کرده است.
نکته دیگری که در گزارش و گفتگوهای بعدی قصد داریم به آن بپردازیم اینکه آیا شبکههای اجتماعی فضای مناسبی برای مطرح شدن مباحث جامعه شناختی و جدی هستند یا نوعی جفا در حق این علوم حساب میشوند؟ اینکه دوخط از یک فلسفی و جامعه شناسی را برداریم و با آب وتاب در اینستاگرام، فیسبوک و امثال این شبکههای اجتماعی بنویسیم و هزاران نفر هم بخوانند و لایک کنند یعنی یک کار جامعه شناسی کرده ایم؟ به نظر میرسد این روزها فاصله و شکاف میان جامعه شناسی فیک (FAKE) و واقعی روزبه روز در حال بیشتر شدن است و این اتفاق بوی خوشی برای اهالی جامعه شناسی ندارد.
منبع: خبرگزاری مهر
جهانبین: جهش تولید جز با مشارکت مردم رخ نمیدهد
۱۳ هزار نفر از اساتید دانشگاههای کشور ابعاد عملیات «وعده صادق» را تبیین کردند
انتخاب رشته دوره دکتری سال ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد اسلامی آغاز شد
دانشگاه فنی و حرفه ای اولین کنفرانس ملی مهارت را برگزار میکند
همه چیز درباره فلسفه حقوق بینالملل
بذر آینده کشور در حیات مدرسه کاشته میشود
وضعیت حقوق سرایداران مدارس در سال جدید چگونه است؟
۲۴ عنوان قرارداد چاپ کتاب توسط جهاد دانشگاهی لرستان بسته شد
تشریح ماموریت موسسه ISC در راستای تحقق شعار سال
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران استعفاء کرد
خلبان صدیق برای دومینبار به کتابفروشیها آمد
مجموعهداستان گوش قرمز چاپ شد
واریز ۳۱ هزار میلیارد ریال به حساب فرهنگیان بازنشسته در سال ۱۴۰۲/ سهم الشرکه اسفندماه پرداخت شد
کتاب اصل درستنمایی رونمایی، نقد و بررسی میشود
پیام تسلیت رئیس دانشگاه شهید چمران اهواز در پی درگذشت پدر علم قنات ایران
نشست علمی توسعه اجتماعی در ایران با حضور صاحبنظران برگزار میشود
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
هیچ واحد فنی حرفهای حذف نمی شود/ ادغامی با علمی کاربردی در کار نیست
پیام تسلیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی برای درگذشت دکتر پرویز داوودی
چگونه در کشورهای جهان بستر تحقیق دانشگاهی فراهم میشود؟ /۱/
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
رباتهای سوسکی به میدان میآیند+عکس
۹۵۶ هزار نفر در نوبت دوم کنکور سراسری ۱۴۰۳ ثبتنام کردند
۸ پیشنهاد ایران به نشست وزیران علوم سازمان همکاری شانگهای
رئالیستها وارد بازار نشر شدند
نشان سبز درباره زندگی پیامبر اکرم (ص) منتشر شد
آغاز انتخاب رشته آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ از امروز
پرداخت تا دو میلیون تومان مازاد بر حقوق به سرایداران
آغاز ثبتنام در آزمون ترمیم معدل از امروز
پاداش سوادآموزان قبولشده سالهای ۱۳۹۸ و ۱۴۰۱ پرداخت شد
تمام جزئیات مصوبه «حفظ حریم شخصی و اجتماعی دانشآموزان و معلمان»
نتایج کارشناسی ارشد بدون کنکور دانشگاه شریف اعلام شد
آغاز انتخاب رشته مجازی دکتری از امروز/ مردان بیشترین آمار پذیرفته شدگان اولیه
بسته سیاستی تحقق شعار سال مهار تورم و رشد تولید تدوین شد
ثبتنام وام شهریه آغاز شد
تفکیک بخش تغذیه و خوابگاه از دانشگاهها
ورود «مهمان سرزده» به کتابفروشیها/یکقصه تصویری برای کودکان
چاپ پنجمین جلد مجموعه تاریخ ایرانزمین درباره طاهریان و آل بویه
کتابی که نگاه به معلولیت را تغییر میدهد
تایید ۴۷ کتاب کار و بسته تربیت و یادگیری برای کودکستانها
بازداشت گسترده معترضان به جنایات اسرائیل در دانشگاه کلمبیا
اعلام حمایت وزیر ارشاد از طرحها و برنامههای فرهنگی جهاددانشگاهی
جنبش عدالتخواه دانشجویی: عملیات وعده صادق نقطه عطف معادله جدید منطقهای است
افزایش پژوهانه اساتید برتر واحد علوم تحقیقات
دانشگاه آزاد امکان مشارکت گسترده مردم در امر تولید را فراهم میکند
تشریح اقدامات حفاظتی سازمان سنجش در نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
اعلام جزییات پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور
احکام رتبهبندی ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته اصلاح شد
سخنگوی وزارت آموزش و پرورش از اصلاح احکام رتبهبندی ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ خبر داد.
شاهنامه هنر فردوسی است و لاغیر
دستگیری متهمانی که برای تقلب در کنکور، رمز ارز میگرفتند
امکان افشای سوالات آزمونهای آموزش و پرورش غیرممکن شد/ سهم ۵۰ درصدی سوابق تحصیلی در کنکور
تدوین طرح مدرسه مجازی بزرگسالان برای کاهش تنوع مدارس
آزمونهای نهایی دانش آموزان به سازمان جدید سنجش واگذار می شود
انتشار فراخوان دورههای ۲۳ و ۲۴ جایزه مهرگان ادب
آمادگی رفع نیاز فناورانه سازمان سنجش در مقابله با تقلب کنکور
کلاهبرداری از داوطلبان کنکور با دریافت رمزارز و سکه طلا
اساسنامه سازمان ملی سنجش بعد از کنکور ابلاغ میشود
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
چراغهای خودروی جدید آئودی سخنگو هستند+عکس
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
چرا سوئد در یک قدیمی ساخت بمب اتم منصرف شد؟
رونمایی شریک قبلی ایران خودروی از خودروی عجیب آفرودیاش+عکس
کشف یک سیاه چاله عظیم در نزدیکی زمین
کارکرد عجیب مایع ظرف شویی در هواپیمای بوئینگ
اینترنت استارلینک در این کشورها قطع میشود
مشکل بزرگ ناسا در مریخ که فعلا حل نشدنی است
بمب الکترومغناطیسی چطور منفجر میشود؟
شروع احداث و افتتاح ۲۷ کلاس درس در سفر رئیس سازمان نوسازی مدارس به هرمزگان
مرحله غیرمتمرکز المپیاد علمی دانشجویی ۳۱ فروردین برگزار میشود
مهلت ارسال ایده به ششمین دوره رویداد «از ایده تا بازار» تمدید شد
تعیین ظرفیت ۶۰۰ نفری در دوره فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳
مدارس تا فرارسیدن ایام امتحانات باید دایر باشند
پذیرش بدون آزمون قاریان و حافظان قرآن در دانشگاه فرهنگیان
نقش حمایتی خانوادهها از دانشآموزان در روزهای امتحانی
فردا؛ آخرین مهلت ثبتنام آزمونهای ورودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی
انتشار مقاله استاد دانشگاه شریف در معتبرترین مجله انجمن فیزیک آمریکا
آگهی/ گیربکس سایکلو گومائو چه تاثیری در افزایش سرعت و کارایی صنایع دارد؟
ایران چطور گنبد آهنین را در هم شکست؟ +عکس
تغییر شکل عجیب هرم بزرگ مصر+عکس
چرا آدم فضاییها خودشان را به انسانها نشان نمیدهند؟
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
آنچه درباره ناوگان پهپادی ایران نمیدانید+عکس
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
قابلیت ارتباط ماهوارهای به گوشیهای گوگل اضافه شد
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
انفجار این بمب الکترومغناطیسی قربانیان را ۲۰۰ سال عقب میبرد+عکس
تفاوت موشکهای بالستیک، کروز و هایپرسونیک ایران در چیست؟
جزئیات اعلام نتایج آزمون آموزگاری و حضور در مراحل مختلف استخدام
چهار تغییر در دانشگاه فرهنگیان
موشک ایرانیای که سامانه ضد موشک اسراییل را فلج میکند+عکس
توسعه تضمین اشتغال با راهاندازی مراکز جدید در دانشگاه علمیکاربردی
موتور خودروی فرمول یک در خودروی معمولی قرار گرفت+عکس
کسر ۴۵ درصد از حقوق دانشجومعلمان لغو شد
جهش علمی ایران نسبت به سرمایهگذاری مالی در دنیا بینظیر است
گوشیهای سامسونگ آیفون را شکست دادند
راهاندازی سامانه مهارت افزایی هدفمند و نوآورانه در دانشگاه امیرکبیر
کتاب مهندسی مرجع جامع کنترل، در سیستم حمل و نقل چاپ و راهی بازار نشر شد
شرکت هزار عضو هیات علمی در فرصتهای مطالعاتی جامعه و صنعت
لازمه ارتباط بیشتر اساتید با صنعت، تسهیل و جهتدهی قوانین است
دشمن اذعان دارد که گنبد آهنین شکسته شد
مدارک مورد نیاز پذیرفتهشدگان آزمون استخدامی جهت بارگذاری در سامانه گزینش
دانشجویان میهمانی چه شرایطی باید داشته باشند؟
مرحله غیرمتمرکز المپیاد علمی دانشجویی ۳۱ فروردین برگزار میشود
حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.