دومین سال تحصیلی با آموزش مجازی در حال اتمام است و اوضاع این آموزش نسبتا نوین که کرونا عاملی شد تا به اجبار مهمان ناخوانده و به بیان دقیق‌تر حتی جزو جدایی ناپذیر نظام تعلیم و تربیت باشد همچنان در برخی زیرساخت‌ها اندرخم کار‌های اداری است؛ گویی دیگر دستگاه‌های مرتبط با آموزش  مسئولیت خود در این باره را چندان جدی نگرفته اند و ماحصل این شرایط نبود پوشش کامل اینترنت در سراسر کشور، نبود دسترسی به گوشی موبایل و تبلت برای همه دانش‌آموزان و جا ماندن آن‌ها از روند آموزش مجازی است که این روز‌ها مرجع اصلی تحصیل به شمار می‌رود.

موضوعی که بار مسئولیتش نه فقط بر دوش آموزش و پرورش بلکه دستگاه‌هایی دیگر، چون وزارت ارتباطات در تامین زیرساخت‌های نرم افزاری و وزارت صمت در تامین سخت افزارهاست، اما گویی مسئولیت اجتماعی در این شرایط کمرنگ دیده شده است.

اجرای طرح هدایت و کمک به تامین مدرسه نوین دانش‌آموزان

همانطور که بار‌ها و بار‌ها به اصل ۳۰ قانون اساسی اشاره شده است، به موجب این قانون که صراحتا می‌گوید «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد» در نتیجه آموزش رایگان حقی قانونی برای دانش‌آموزان محسوب می‌شود.

اما ورود به دنیای آموزش مجازی گویی این اصل را زیر سوال برده است و وسایل آموزشی و پرورشی دیگر برای تحصیل رایگان نیست از هزینه چندین میلیون تومانی برای خرید گوشی موبایل و تبلت گرفته تا هزینه اینترنت که فقط در مواردی آن هم با شرط و شروطی خاص رایگان می‌شود؛ در این میانه دانش‌آموزان اقشار کمتر برخوردار روز به روز ناتوان‌تر در ورود به عرصه تحصیل و از طرفی دیگر دنیای لاکچری بازی برای برند گوشی و به روز بودن مدل آن در دنیای پرشتاب فناوری رونق گرفته است.

هرچند توزیع بسته‌های آموزشی برای مناطق کمتر برخوردار به منظور جلوگیری از ترک تحصیل انجام شده است، اما خلا دسترسی نداشتن به مسیر اصلی آموزش فعلی برای دانش‌آموزان نگران کننده است.

با وجود این شرایط کلید خوردن طرح هدایت با شعار «هر دانش آموز یک تبلت و هر تبلت یک مدرسه و یک کلاس درس» در کشور سرآغازی بود تا با یادآوری اهمیت مسئولیت اجتماعی به جامعه، آن‌ها را در موضوع تامین مدرسه جدید دانش‌آموزان که در ابزار‌های الکترونیکی تعریف می‌شود، همراه کند.

سید جواد حسینی معاون وزیر و مسئول طرح هدایت در جدیدترین اظهارات خود در این باره اعلام کرد که با کمک امکانات دولتی، عمومی، مردمی و خیرین تاکنون ۲۶۰هزار تبلت و گوشی تلفن همراه به ارزش ۹۰۰میلیارد تومان تهیه و میان دانش آموزان نیازمند در سراسر کشور توزیع کردیم.

او هدفگذاری این طرح را تامین یک میلیون و ۵۰۰تبلت و گوشی اعلام کرد و گفت: تحقق این هدف نیازمند ۱۰هزار میلیارد تومان اعتبار است و بر اساس تفاهم نامه‌ای که با استانداری‌های هر استان منعقد کردیم قرار شد با بهره گیری از منابع داخلی این اعتبارات را تامین کنند.

هزینه تراشی آموزش مجازی

راه اندازی شبکه شاد که بستری نوپا با طول عمر فعالیت یک سال و چند روزه است تا حدی برای پاسخ به برخی نگرانی‌ها ایجاد شد، اما همچنان خلا کم توجهی به آن بعد از یک سال به چشم می‌خورد؛ هرچند پیشرفت‌هایی در رفع مشکلات از قبیل رایگان شدن اینترنت شاد، بهبود گرافیک بسترش و افزایش سرعت این شبکه اجتماعی حاصل شده است، اما هنوز هم تمام و کمال در جامعه مخاطبان رسمیت ندارد و ناگزیر دانش آموزان باید بستر‌های مجازی دیگری را هم که بعضا کارایی بهتری از حیث سرعت عمل دارند، تجربه کنند، ولی همین موضوع، خود منشا مشکلاتی دیگر است که نگرانی خانواده‌ها را در پی دارد.

با وجود این اوضاع و احوال برای آن دسته از دانش‌آموزانی هم که در تامین ابزار آموزش مجازی مانند موبایل و تبلت مشکلی نداشته‌اند و این ابزار‌ها به راحتی در اختیارشان قرار گرفته معضل آموزش مجازی رفع نشده است و همچنان برای این کودکان و نوجوانان هم نگرانی‌هایی وجود دارد؛ نگرانی‌هایی از جنس وبگردی در فضا‌های نامناسب برای گروه سنی شان و دسترسی به هر محتوایی که گاه ممکن است خارج از شرع و عرف جامعه باشد.

اما و اگر‌های توزیع سیم‌کارت دانش‌آموزی

آسیب‌های ورود بدون حساب و کتاب دانش‌آموزان به فضای مجازی آن هم در شرایطی که نسل جدید از حیث سواد مجازی چندین قدم جلوتر از والدین خود هستند، معضلی شده است که نگرانی بیش از کیفیت تدریس و آموزش را به دنبال داشته است؛ البته که مسئولان آموزش و پرورش از تابستان سال گذشته برای پاسخ به این مشکل داعیه رفع آن را دارند و بار‌ها از سوی وزیر آموزش و پرورش و به ویژه مسئولان حوزه فناوری اطلاعات که اغلب اوقات موضع سکوت دارند، توزیع سیم‌کارت دانش آموزی یا پاک مطرح شد، اما چندی بعد تحقق نیافتن آن به وزارت ارتباطات منسوب شد و توپ در زمین این وزارتخانه افتاد.

  اواخر فروردین امسال محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دیدار مجازی با رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، گفت که ۱۰ میلیون سیم کارت جدید و بسته‌های اینترنتی رایگان به دانش آموزان عرضه خواهد شد.

علاوه بر آن حسینی هم بار دیگر از اختصاص ۱۰ میلیون سیمکارت ویژه برای دانش آموزان خبر داده و گفته بود این سیمکارت‌ها فقط قابلیت استفاده آموزشی دارند همچنین برای دانش آموزان رایگان است.

توزیع سیم کارت دانش آموزی آن هم بعد از چند مدت پاسکاری آموزش و پرورش و وزارت ارتباطات اقدامی مثبت بود، اما هنوز جزئیات دقیقی از نحوه فعالسازی معلوم نیست و هرچه در این مورد سعی بر اطلاع رسانی به جامعه ذینفعان را داشتیم اما گویی مسئولان حوزه فناوری ارتباطات آموزش و پرورش یا معتقد به حرکت چراغ خاموش هستند یا آنکه برنامه‌ای روشن و جزئی برای این مورد تاکنون در نظر نگرفتند و بنابراین حاضر به پاسخگویی نشدند.

آنطور که شواهد نشان می‌دهد ممکن است توزیع سیم کارت دانش آموزی که از آن نام برده شد همان طرح انارستان باشد که همراه اول چند مدتی می‌شود آن را راه اندازی کرده است تا دسترسی محدود و ایمن برای کودکان داشته  باشد، اما باز هم به طور قطع نمی‌توان در این مورد توضیح داد تا آنکه بالاخره حوزه فناوری اطلاعات آموزش و پرورش و دیگر مسئولان مربوط روزه سکوتشان در این مورد بشکند.

باشگاه  خبرنگاران  جوان