به گزارش ثریا - کتاب «روسیه در خاورمیانه چه می‌خواهد؟» نوشته دمیتری ترنین به‌تازگی با ترجمه خشایار رحمانی و مرضیه جوادی ارجمند توسط انتشارات جهان کتاب منتشر و راهی بازار نشر شده است. نسخه اصلی این‌کتاب سال ۲۰۱۸ توسط انتشارات Polity منتشر شده است.
دمیتری ترنین نویسنده این‌کتاب متولد ۱۹۵۵، سرهنگ بازنشسته ضداطلاعات ارتش روسیه است که پس از ۲۱ سال خدمت در سال ۱۹۹۴ به شعبه مسکوی بنیاد کارنگی برای صلح بین‌الملل پیوست و در دسامبر ۲۰۰۸ مدیر این‌مرکز شد. او تا سال ۲۰۲۲ که از حمله نظامی روسیه به اوکراین جانبداری کرد، مدیر این‌موسسه بود اما به‌دلیل این‌موضع‌گیری برکنار شد. سرهنگ ترنین در حال حاضر عضو شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه است.
مولف در کتاب پیش‌رو نگاهی به تاریخ مناسبات خارجی روسیه به شرق و خاورمیانه دارد. بهانه نوشتن کتاب هم حضور نظامی روسیه در جنگ سوریه است. نگاه تاریخی کتاب از زمان پیدایش امپراتوری روسیه آغاز می‌شود و تا دوران پس از فروپاشی شوروی ادامه پیدا می‌کند. ترنین می‌گوید ایده نوشتن این‌کتاب را لوئیز نایت مدیر نشر پالیتی مطرح کرده و از او خواسته مساله مداخله نظامی روسیه در سوریه را دنبال کند. جنگ داخلی سوریه از مقاطع تعیین‌کننده تاریخ معاصر خاورمیانه است؛ مانند اشغال نظامی عراق توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳.
مساله سوریه هم مانند عراق، پیامدهای جهانی داشت و اشغال عراق توسط آمریکا، بالاترین سطح سلطه آمریکا از روزگار جنگ سرد تا امروز بوده است. پس از بحران عراق، تحولاتی از بحران اقتصادی جهانی ۲۰۰۸ تا بهار عربی، بحران اوکراین و جنگ سوریه، پایان موقعیت منحصربه‌فرد آمریکا در منطقه را اعلام می‌کردند و مقدمات حضور چندکشور بزرگ اما نابرابر ازنظر اندازه و قدرت را خبر می‌دادند؛ هرکدام از این‌کشورها دنبال اثرگذاری و ایده موردنظر خود بودند. سرهنگ ترنین می‌گوید البته مسکو جای واشنگتن را به‌عنوان بازیگر اصلی یا تامین‌کننده اصلی امنیت در خاورمیانه نگرفت چون نه علاقه و نه قصدی برای تحقق این‌امر داشت، نه منابع مورد نیازش را. در عوض، روسیه از شرایط پساشوروی که مستلزم حضورش در سرحدات امپراتوری پیشین و غیبت در دیگر نقاط جهان بود، گذر کرده است.
کتاب «روسیه در خاورمیانه چه می‌خواهد؟» ۴ فصل اصلی دارد که به‌ترتیب عبارت‌اند از: «تاریخ»، «جنگ»، «دیپلماسی» و «تجارت». در فصل اول این‌عناوین درج شده‌اند: «روسیه به جنوب می‌رود»، «در فاصله دو جنگ جهانی»، «اتحاد شوروی وارد خاورمیانه می‌شود»، «جنگ‌های ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ اعراب و اسراییل»، «انقلاب ایران و جنگ افغانستان»، «جنگ خلیج‌فارس و مرگ اتحاد جماهیر شوروی»، «ناشناختگی فدراسیون روسیه»، «۱۱ سپتامبر و حمله آمریکا به عراق»، «بهار عربی»، «بحران لیبی» و «بحران سوریه».
در دومین فصل کتاب ۷ بخش «جنگ انتخاب‌ها»، «اهداف و راهبرد جنگ»، «نبرد هوایی»، «جنگ ائتلافی»، «تلفات»، «جنگ و صلح» و «نتایج اولیه» درج شده‌اند. سومین‌فصل کتاب با عنوان «دیپلماسی» هم ۹ بخش دارد که به این‌ترتیب‌اند: «روسیه و مناقشه فلسطینی_اسراییلی»، «اسراییل_سوریه»، «ایران و اسراییل»، «ایران و ترکیه»، «ترکیه و کردها»، «شیعه_سنی، ایران و حکومت‌های حاشیه خلیج‌فارس»، «کشورهای حوزه خلیج فارس و ایران»، «مصر: مبارک، مرسی و سیسی» و «طرف‌های درگیر در جنگ لیبی».
فصل چهارم کتاب هم دربرگیرنده ۳ بخش «تسلیحات»، «انرژی» و «سایر مراودات اقتصادی» است.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
در اواخر سپتامبر ۲۰۱۵ ولادیمیر پوتین برای شرکت در نشست هفتادمین سالگرد تاسیس سازمان ملل متحد به نیویورک سفر کرد. وی در مجمع عمومی سازمان ملل به سیاست‌های ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورهای غربی حاضر در خاورمیانه، از حمله به عراق تا بهار عربی، تاخت و با صراحت این‌سوال را مطرح کرد: «آیا متوجه هستید که چه کرده‌اید؟» در همان سخنرانی، پوتین از ایالات متحده آمریکا و قدرت‌های منطقه در خاورمیانه خواست در قالب اتحادی گسترده برای مبارزه با تروریسم به روسیه ملحق شوند.
حساسیت روزافزون واشنگتن نسبت به تحرکات نظامی روسیه در سوریه، رئیس‌جمهور باراک اوباما را واداشت تا برخلاف نظر مشاوران خود، در زمان حضور رهبر کرملین در نیویورک با او ملاقات کند. این‌اولین مواجهه حقیقی دو رئیس‌جمهور از زمان بحران اوکراین به شمار می‌آمد، یعنی از زمانی که ایالات متحده سیاست خود مبنی بر منزوی ساختن روسیه را علنی کرد. پوتین با استفاده از انباشت تسلیحات در سوریه (حضور نظامی در سوریه) به‌خوبی توانسته بود اوباما را مجبور سازد شیوه خود را کنار گذاشته، برای مذاکره به وی رجوع کند. پوتین به اوباما گفت که در صدد است تا فرمان آغاز عملیات هوایی روسیه در سوریه را صادر کند. اولین حملات در کمتر از چهل‌وهشت‌ساعت پس از آن دیدار صورت گرفتند.
این‌کتاب با ۱۰۴ صفحه، شمارگان ۴۰۰ نسخه و قیمت ۹۰ هزار تومان منتشر شده است.
منبع : انتشارات جهان کتاب