به گزارش شبکه علمی ثریا، متن زیر یادداشتی از محمدعلی مرادی (دانشآموخته فلسفه از دانشگاه فنی برلین) است که در ادامه می خوانید؛
شمسالدین ادیبسلطانی، بهمثابه مترجمی توانا، در طول چند دهه کوشیده است تا متنهای پایهای علوم انسانی را ترجمه کند. این امر نشان از آن دارد که او در سنت ترجمه ایرانی، دغدغه کارهای اساسی دارد و از گرایشهایی که از مد روز پیروی میکنند، به طور اساسی فاصله میگیرد. او در واقع با ارائه کارهایش استانداردهای فضای ترجمه و چاپ کتاب را به طور کیفی ارتقا داده و الگویی در زبان فارسی در عرصه ترجمه ارائه کرده که این الگو میتواند بهعنوان یک سنجه، معیار و ایدهآل پیش روی مترجم ایرانی فارسی زبان قرار گیرد. بر این اساس، با ترجمههای او میتوان ترجمههای دیگر را از جنبه دقت، سبک، و داشتن ایده برای ترجمه سنجید. او ترجمهای از کتاب سنجش خرد ناب[۱] کانت ارائه داد که میتوان گفت دقیقترین ترجمه از این متن بنیادین فلسفه از آلمانی به دیگر زبانهای زنده دنیا است و حتی میتوان بر این ادعا پافشاری کرد که ترجمه او بسیار فنیتر و دقیقتر از ترجمههای انگلیسی و فرانسوی از کتاب کانت است.
در اینجا بحث من عمدتاً درباره ترجمه سنجش خرد ناب است و در سه بخش صورتبندی میشود:
الف- درک متفاوت از زبان و ایده مخصوص در ترجمه
ب- دقت در ترجمه سنجش خرد ناب
د- نقد به کتاب و ترجمه بهمثابه امری اجتماعی
درک متفاوت از زبان و ایده مخصوص در ترجمه
ادیبسلطانی چه درکی از زبان دارد که بر پایه این درک از زبان به ترجمه مینگرد؟ ادیبسلطانی زبان را در چارچوب منطق میفهمد، از این رو، او بیشتر از هر چیز به منطق توجه کرده است. این را میتوان از خلال ترجمههای او مشاهده کرد؛ چه ترجمه او از ارگانون[۲] ارسطو که از زبان یونانی صورت گرفته، چه کتابی که در مورد «منطق تصمیم» نوشته است[۳] و چه ترجمه کتاب منطق نگریک[۴] داوید هیلبرت و ویلهلم آکرمان[۵]، همه حاکی از اهمیت دادن او به منطق - آنهم «منطق عمومی»[۶] که به آن میتوان «منطق صورت»[۷] گفت - این توجه به منطق است که تئوری او درباره زبان را میسازد و در چارچوب این تئوری است که درک او درباره زبان ساخته میشود.
لازم به توضیح است که درباره منشأ زبان تئوریهای متفاوتی وجود دارد؛ اینکه منشا زبان منطق است یا اسطوره، لوگوس[۸] است یا میتوس[۹]، مفهوم است یا استعاره، همه مباحثی جدی است در فضای آکادمیک غربی وجود دارد یا اینکه شکلگیری زبان نه در چارچوب تئوری بلکه در پراکسیس است، که در واقع زبان در یک سازوکار اجتماعی در بستر تاریخی شکل گرفته و در یک روند تناوردگی پیدا کرده است، یا آنکه زبان بهگونهای دیگر تحول یافته است. از این رو، بیش از این که زبان خصلتی ترافرازنده داشته باشد، گونهای پرفرمنس است.
اما ادیبسلطانی پیرو تئوری است که بیش از هر چیز در زبان سویه منطقی آن را میببند، پس او بر این باور است که زبان را میتوان برساخت کرد و از این رو، تلاش او در ترجمههایش - بهویژه در سنجش خرد ناب - بر فرمی از زبانسازی و برساخت زبان استوار است. اما این برساخت کردن مفاهیم را به دلخواه انجام نمیدهد، چرا که تمامی واژهها و مفاهیم او در سنت زبانهای ایرانی است، واجد منطق و قاعده خاص خود آنها است و همهی واژهسازیهای او بر پایه قواعد منطق زبانی است که از زبانهای باستانی و ایرانی استنتاج شدهاند.
از سوی دیگر، او بدین درک از زبان رسیده است که زبان با خود بار معنایی را منتقل میکند. از این رو، بار معنایی که زبان فارسی در سنت ایران دوره اسلامی به خود گرفته، از طریق ترجمه در سنت زبانی متنهای دوران جدید نیز حمل میشود و نمیتواند گسست جدی از جهانبینی اسلامی داشته باشد. بدین سبب، در این ترجمهها میکوشد تا سنت زبانی خاصی را بسط دهد و آن را بارور کند تا از آن طریق، گسست جدی از سنت زبانی فارسی دوره اسلامی را تحقق دهد.
افزون بر این، او در ترجمه سنجش خرد ناب منطق زبان آلمانی را آگاهانه در نظر گرفته است. این امر به خواننده سنجش خرد ناب کمک میکند که در خوانش متن فارسی به جملهها در تأکیدهایی که در ساخت جمله مد نظر نویسنده آلمانی بوده است، توجه داشته باشد. افزون بر این، ساختار زبان آلمانی به گونهای است که فعل در موقعیت دوم جمله است و هنگامی که میخواهیم فعل را طبق قاعده دستور زبان فارسی به آخر ببریم، به طور ناخواسته برخی تأکیدها از دست میرود و برخی تأکیدها افزوده میشود.
ادیبسلطانی در حقیقت به این ظرائف توجه جدی کرده و در واقع زبان فارسی را در پهنه زبان آلمانی گسترش داده است. برای همین توجهات است که هنگامی که متن فارسی سنجش خرد ناب را میخوانیم، چندان نیازی نیست که مرتب به متن اصلی یعنی متن آلمانی ارجاع دهیم و آنها را در نظر داشته باشیم. او خود میگوید که «مترجم خود را موظف دیده نثری درفارسی برگزیند که دستکم به میزانی، ولی به میزانی محسوس، ویژگیهای نثر متن اصلی را بازتاباند» یا «دو دیگر آنکه، نثر این ترجمهی فارسی میباید جنبههایی از نثر آلمانی ایمانوئل کانت را بازتاباند».
دقت در ترجمه سنجش خرد ناب
در این بخش میکوشم تا به دقتهای ادیبسلطانی در ترجمه سنجش خرد ناب توجه کنم که چگونه او به ظرافتهای متن آلمانی توجه کرده است، امری که در برخی موارد مترجمان انگلیسی و فرانسوی به آن بیتوجه بودهاند. در ادامه، برخی از نمونههای این دقت را برخواهم شمرد.
واژه َAnschauung را میتوان یکی از کلیدیترین مفاهیم سنجش خرد ناب دانست. این مفهوم را ادیبسلطانی برابر «سهش» قرار داده است؛ سهیدن به معنای نگریستن، که به زبان روزمره یعنی دیدن. اما مترجمان انگلیسی آن را intuition ترجمه کردهاند که اکثر قریب به اتفاق مترجمان فارسی «شهود» ترجمه کردهاند. اما در سنجش خرد ناب ما مفهوم intuitiv را نیز داریم. از جنبه فهم موضوع، اگر ما به محتوی کتاب توجه کنیم، در واقع یکی کردن دو مفهوم به شهود ما را از فهم تمایز فنومن و نومن[۱۰] ناتوان میکند. چرا که فنومنها را ما از طریق سهیدن که گونهای نگریستن است و نومن را از طریق شهود درک میکنیم؛ از طریق سهیدن، ابژهها به فنومنها و از آنجا تبدیل به مفهوم میشوند و نومنها از طریق شهود «شیء فی نفسه»[۱۱] را به نومن که در واقع مفاهیم مشکلدار هستند، مبدل میکنند. حال، اگر مترجم انگلیسی و فرانسوی هر دو را Intuition قرار دادهاند، و اکثر قریببهاتفاق مترجمان ایرانی به پیروی از آنها آن را «شهود» قرار دادهاند، پس چگونه میتوانند تمایز فنومن و نومن را که یکی از کلیدیترین مفاهیم کانت است، توضیح دهند؟ ادیبسلطانی با جایگزینی «سهش» به جای «شهود» به راحتی این موضوع را قابل بیان کرده، ضمن اینکه امر دیدن و مشاهده کنشی است که بعدها در سنت فیشته به کنشی جدی در ادراک تبدیل میشود که نمیتوان به راحتی آن را «شهود» ترجمه کرد.
کانت در سنجش خرد ناب هنگامی که از قلمرو فهم سخن میگوید، از مفهوم Gurndsatz استفاده میکند که ادیبسلطانی آن را «آغازه» ترجمه کرده، در حالی که اکثر مترجمان آن را «اصل» گذاشتهاند. «اصل»[۱۲] مفهومی اساسی در سنت فلسفی است، چرا که یونانیان تنها قومی بودند که به «اصل» فکر میکردند. در باب «اصل»، اشاره به نکتهای ضرورت دارد تا اهمیت آن بیشتر روشن شود. هنگامی که ارنست بلوخ[۱۳] کتاب اصل امید[۱۴] را نوشت، برخی به او ایراد گرفتند که چگونه او «اصل» در سنت یونانی را با «امید» در سنت یهودی تلفیق کرده است. با توجه به این اهمیتی که «اصل» دارد، ادیبسلطانی در برابر Grundsatz به درستی معادل «آغازه» نهاده است، چرا که «آغازه» در قلمرو «فهم»[۱۵] است، اما «اصل» در قلمرو «خرد»[۱۶] قرار دارد. در واقع، «اصل» در سنت متافیزیک است که معنا پیدا میکند و کانت که گفته بود «متافیزیک که دیروز شهبانوی علوم بود اینک به این فلاکت افتاده است»، میخواست متافیزیکی نو بنیانگذاری کند که واجد «اصل» است؛ اصلی که روی «خرد» استوار میشود.
مفهوم دیگری که ادیبسلطانی با دغدغه بسیار آن را ترجمه کرده، مفهوم Deduktion است. این مفهوم در سنجش خرد ناب به دو معنی به کار رفته؛ یک معنی همان «قیاس» است که در مقابل «استقراء» قرار دارد، اما معنای دومی هم دارد که کانت در مفهوم حقوقی آن به کار برده است. ادیبسلطانی آن را نخست «تنقیح مناط» ترجمه کرده بود - که در واقع استفاده از یک مفهوم فقهای است که او از دستگاه مفهومی فقه برگرفته بود - و بعدها آن را به «مناط پیرایش» تبدیل کرد. این دقتی است که ادیبسلطانی در ترجمه به کار برده و گرنه بسیاری آن را به طور ساده «قیاس» ترجمه کرده و میکنند.
«درونآخته» معادلی است که ادیبسلطانی برای Subjekt در نظر گرفته است. اینکه این واژه متناسب است یا نه، میتواند موضوع بحث باشد، اما در اینکه انتخاب مترجم حاکی از درک عمیق محتوی مفهوم بوده و اکنون در صدد ساختن واژهای متناسب برای آن است، نمیتواند چنان مورد بحث قرار گیرد. اگر به مفهوم Subjekt توجه کنیم، خواهیم دید که این مفهوم با عنصر درون در هم تنیده شده است. در واقع، هنگامی که سنتآگوستین بیان کرد که «نرو به بیرون، حقیقت درون توست»، سنگ بنای «سوژه» را نهاد تا که در تناوردگی خاص خود به نقطه اوج «فلسفه سوژه» و در نزد هگل به «فلسفه روح» تبدیل شود. مهمترین تشخص این فلسفه عنصر درونی است؛ در واقع سوژه نیرویش را از درون میگیرد و در بستر آن است که مفهوم ایمان در سنت مسیحی امکان باور شدن را مییابد. در این چارچوب است که ادیبسلطانی Objeckt را نیز «برونآخته» ترجمه میکند، تا بتوان به طور دقیق نسبت درونآخته–برونآخته را فهم کرد.
از دیگر مزایای ترجمه ادیبسلطانی، توجه به نشانهها و شمارهگذاری خاص ویرایشگر در پارگرافبندی متن آلمانی است تا خوانده فارسی زبان بلافاصله بتواند متن را پیدا کرده و با ترجمه مقایسه کند.
نقد کنش رفتاری ادیبسلطانی در ترجمه
اما در کنار نکات مثبت پروژه شمسالدین ادیبسلطانی در ترجمه علوم انسانی، نقدی که میتوان به او روا داشت، این نکته است که او بنا به درک خاص خود، تمرکز خاصی به منطق دارد و این توجه به منطق بیشتر ترجمههای او را در این جهت سوق داده است. حال آنکه اگر او به جای ترجمه ارگانون، به ترجمه دو سنجش دیگر کانت – سنجش خرد عملی[۱۷] و سنجش نیروی داوری[۱۸] - مبادرت میکرد، این پروژه میتوانست سنگبنای مناسبی باشد که بر روی آن، فلسفه دوران جدید غرب گسترش یابد. بدین معنا که دقت خاصی که در سنجش خرد ناب به کار رفته، در دیگر عرصه مثل اخلاق و ذوقیات یا زبیاییشناسی نیز به طور عملی پایههای لازم را مییافت تا این سه سنجش در انسجام و هماهنگی در فضای زبان فارسی تناوردگی یابند.
اما اکنون ما با فقدان ترجمه در کلیت کانت روبرو هستیم و امکان درک همهجانبه از کانت به طور واقعی و عملی نداریم. از سوی دیگر، او ترجمه را در بستر یک پروژه اجتماعی نمیبیند، چه اگر او این ترجمه را در بستر اجتماعی مینگریست، آنگاه شاید میکوشید تا متن ترجمه خود را نیز آموزش دهد تا از این طریق، ترجمهی او با امر بینالاذهانی محک میخورد و در این سازوکار، ترجمه در چرخه گفتوگو قرار میگرفت. از این طریق بود که نخست این کتاب بیش از پیش خوانده میشد و میتوانست درک زبانی مترجم بیشتر و بیشتر ترویج و گسترش یابد. از سوی دیگر ترجمه به مناسبت اجتماعی کشیده میشد، چرا که علم امری مبتنی بر تکگفتار نیست، بلکه حاصل گفتوگو است.
[۱]- Kritik der reinen Vernunft (۱۷۸۱)
[۲]- Organon
[۳]- پژوهشی در پیرامون مسئله تصمیم در منطق: طرح چند خوارزمیک تحلیلی-معنایی (امیرکبیر: ۱۳۷۳)
[۴]- Grundzüge der theoretischen Logik (۱۹۲۸)
[۵]- David Hilbert, Wilhelm Ackermann
[۶]- Allgemeine Logik
[۷]- Formale Logik
[۸]- Logos
[۹]- Mythos
[۱۰]- Noumenon, Phänomen
[۱۱]- Ding an sich
[۱۲]- Prinzip
[۱۳]- Ernst Bloch
[۱۴]- Das Prinzip Hoffnung (۱۹۵۴)
[۱۵]- Verstand
[۱۶]- Vernunft
[۱۷]- Kritik der praktischen Vernunft (۱۷۸۸)
[۱۸]- Kritik der Urteilskraft (۱۷۹۰)
نامه رهبر انقلاب به دانشجویان آمریکا در راستای جنگ روایتهاست
دانشگاهها شرایط جذب هیات علمی فناور را اعلام کنند
واحد درسی هوش مصنوعی و تحول دیجیتال در دانشگاهها ارائه میشود
سی و سومین نشست شورای آموزش داروسازی و تخصصی برگزار شد
دومین شب خاطره موزه ملی دفاع مقدس برگزار میشود
جزئیات مصاحبه دکتری تخصصی دانشگاه تهران اعلام شد
بزرگترین اردوگاه دانشآموزی زمستانی در چابهار احداث میشود
شهریه مدارس غیردولتی بین 10 تا 80 میلیون تومان؛ شهریه نیمدرصد مدارس بعدا اعلام میشود
بودجه دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر 44 برابر شد
نگاهی به سوابق دانشگاهی نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری
مراحل چهارگانه سنجش و ارزیابی پذیرفته شدگان آموزش و پرورش اعلام شد
امروز، آخرین مهلت مصاحبه علمی دکتری در دانشگاه شریف
روایت پرسه در لوسیل در کتابفروشیها عرضه شد
کتاب جامعه شناسی سینما روانه بازار نشر شد
ویژهبرنامه عارف مجاهد برگزار میشود
تمدید مهلت ششمین دوسالانه کارتون کتاب
زمان آغاز فعالیت خوابگاه دانشجویی پسرانه پردیس خودگردان شریف
دانشگاه تهران نیروی امریه جذب میکند
برنامه آموزشی دانشگاه خواجه نصیر برای ترم تابستان اعلام شد
زمان برگزاری آزمون زبان MSRT در مرداد ۱۴۰۳ اعلام شد
توسعه مراکز کاریابی تخصصی در مراکز آموزش علمی کاربردی استانها
کسب جایزه «البرز» توسط دانشجوی دانشگاه صنعتی امیرکبیر
توسعه قراردادهای تحقیقی دانشگاهها برای حل مشکلات جامعه و صنعت
رفع موانع ویزای دانشجویان بینالملل تا پایان برنامه هفتم توسعه
جایزه قانعیراد به برترین کنشگران عرصه اجتماعی تعلق میگیرد
لزوم حل مشکل سرانههای آموزشی در دولت چهاردهم
آغاز بارگذاری اسناد و مدارک پذیرفتهشدگان آزمون دبیری از ۲۹ خرداد/ جذب نهایی ۲۴ هزار نفر
رئیس جمهور آینده برای داشتن ایران قوی باید قدردان جایگاه عالمان باشد
نقشآفرینی دانشگاه پیام نور در عدالت آموزش عالی و حکمرانی علمی رسانهای
دیدار رییس بسیج اساتید با همسر شهید جمهور
نتایج نهایی آزمون وکالت مرکز وکلای قوه قضاییه اعلام شد
کارنامه مرحله اول آزمون استخدامی مشاغل دبیری منتشر شد
کلاهبرداران به بهانه به بهانه همستر کامبت این طور جیب شما را خالی میکنند
یک پاوربانک میتواند چند بار گوشی را شارژ کند؟
اطلاعیه مهم همستر کامبت درباره دریافت ایردراپ
آگهی/ مهریه و نفقه در طلاق؛ چالشها و راهکارها
این خودروی فیات تبدیل به جت اسکی هم میشود+عکس
خاندان سلطنتی عربستان گرانترین لامبورگینی دنیا را خرید+عکس
خودروی غیرمعروف ژاپنی با سرعت دیوانهوار ۴۳۹ کیلومتر حرکت میکند+عکس
رونمایی از خودروی هوشمند مونا ۰۳ با امکانات عالی+عکس
افزایش کیفیت نظام آموزشی به دنبال استقبال نخبگان از دانشگاه فرهنگیان
جمهوری اسلامی ایران میزبان صنایع خلاق و فرهنگی اعضای بریکس میشود
راه اندازی کاروانهای انتخاباتی در سطح مناطق آموزش عالی
آخرین مهلت ثبتنام وام ودیعه مسکن متاهلی در دانشگاه شهید بهشتی
تلاش برای پرداخت ماهانه حقالتدریس معلمان/هیچ معلمی مهر امسال بازنشسته نمیشود
بسیاری از بیسوادان بالای ۴۰ سال هستند/ تعریف سواد تغییر کرد
جهاددانشگاهی استان مرکزی آزمون استخدامی افراد دارای معلولیت را برگزار کرد
حمایت مالی تا سقف ۱۰هزار دلار برای پژوهشهای مشترک ایران و عمان
پرورش زنبور عسل
امروز؛ اختتامیه نهمین دوره مسابقات قرآن فرهنگیان برگزار میشود
انجام معاینات دهان و دندان، شرط ثبتنام دانشآموزان پایههای چهارم، هفتم و دهم
آغاز پذیرش اسکان موقت تابستان فرهنگیان از هفته جاری
روسای دانشگاهها فضای مناظره و معرفی برنامههای کاندیداها را در محیط دانشگاه فراهم کنند
وجود حدود یک میلیون دانشآموز رأیاولی/ لزوم اصلاح برنامه درس ملی توسط دولت چهاردهم
آغاز توزیع کارت ورود به جلسه آزمون مدارس سمپاد و نمونهدولتی
ایجاد بخشی برای گزارش مشکلات حوزههای امتحانی در شبکه شاد/ نام دانشآموزان محرمانه میماند
دانشجویان از رئیس جمهور آینده چه میخواهند؟
جشنواره دانشجویی شاخص را با عنوان جشنواره عیار حکمرانی دنبال کنید
افزایش شهریه دانشگاه آمریکایی برای رفع کسری بودجه
فراخوان جذب نیروی امریه در مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران
رتبه ۱۴ ایران از نظر تعداد دانشگاههای پر استناد
دوره توانمندسازی اساتید و طلاب خراسان برگزار می شود
سبک زندگی سالم دانشجویی در اولویت قرار گیرد
مدیر کارگروه مشاغل علوم انسانی، اجتماعی و هنر منصوب شد
افزایش ۷۰۰ برابری حقالزحمه دستیاران پزشکی در دولت سیزدهم
افزایش ۱۵۰۰ نفری شرکت کنندگان المپیاد دانشجویان علوم پزشکی کشور
۳۳ دانشگاه ایرانی در جمع هزار و ۵۰۰ دانشگاه تاثیرگذار جهان
عرضه شاهنامه نثر در کتابفروشیها/تصحیحی بر شاهنامه فردوسی
۷۵ گام تحولی در آموزش عالی از برکات دولت شهید آیتالله رئیسی است
اما و اگرهای بازگشت دانشآموزان به تحصیل؛ قانون چه میگوید؟
برندگان جوایز زنان ۲۰۲۴ معرفی شدند
عرضه چاپ چهارم من سهراب سپهری هستم در کتابفروشیها
سامانه ثبتنام سنجش برای دانش آموزان اتباع باز است
اضافه شدن ۳.۵ میلیون مترمربع به فضای آموزشی کشور در ۳۳ ماه
نامه ۶ بسیج دانشجویی دانشگاههای تهران بزرگ به کاندیداهای ریاستجمهوری
تعیین شرایط انتقال دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج به کشور
ایجاد فرصت مطالعاتی برای دانشجویان دکتری زبان فارسی
جزئیات آیین نامه تدوین و بازنگری برنامههای درسی
از این به بعد دست دزدها به گوشی اندروید شما بخورد قفل میشود
اوکراین پهپاد ایرانی شاهد را کپی کرد+عکس
میزان درآمد همستر کامبت اعلام شد+عکس
اوکراین پهپاد ایرانی شاهد را کپی کرد+عکس
ناوهواپیمابر بریتانیایی که در نبرد رو در رو غرق شد+عکس
اتفاق نگرانکنندهای که درباره بازی همستر به شما نگفتهاند
خودروی غیرمعروف ژاپنی با سرعت دیوانهوار ۴۳۹ کیلومتر حرکت میکند+عکس
جنگندهای که بمب هسته ای هم حریفاش نبود+عکس
خودروی لوکس چینی که با مرسدس بنز رقابت میکند+عکس
کلاهبرداران به بهانه به بهانه همستر کامبت این طور جیب شما را خالی میکنند
خودروی آلمانی محبوب ایرانیها به بازار میآید+عکس
کشف عجیب دانشمندان درباره منابع آبی زمین که باعث حیرت همه شد
اتوبوس بزرگ ویژه سفرهای آفرود و ماجراجویی ساخت جمهوری چک+عکس
ظاهر شیک و جذاب هیوندای آزرا ۲۰۲۵ با دو رنگ متفاوت+عکس
یک پاوربانک میتواند چند بار گوشی را شارژ کند؟
اطلاعیه مهم همستر کامبت درباره دریافت ایردراپ
خودروی پلیس تسلا که همه دزدها را بیچاره میکند+عکس
راز گنج مقبره امپراتور چین که ۶۰۰۰ سرباز سفالی از آن محافظت میکند+عکس
خاندان سلطنتی عربستان گرانترین لامبورگینی دنیا را خرید+عکس
اتهام سنگینی که برای ایلان ماسک گران تمام میشود
هوش مصنوعی زبان فیلها را ترجمه کرد
برای بازی همستر کامبت وقت بگذاریم یا نه؟
ورزشگاه عجیب بن سلمان با امکانات کامل برای گیمرها و بازی ویدیویی+عکس
این قطار سریع السیر در اروپا کولاک به پا کرد
از این به بعد دست دزدها به گوشی اندروید شما بخورد قفل میشود
رونمایی از خودروی هوشمند مونا ۰۳ با امکانات عالی+عکس
چین خلبانان نظامی آمریکا و کشورهای غربی را استخدام میکند
اسپیکر جدید شیائومی میتواند صدای ۳۶۰ درجه پخش کند
پاسخ فیزیکدانان برای توضیح انبساط کیهانی جنجال به پا کرد
این خودروی فیات تبدیل به جت اسکی هم میشود+عکس
دانشگاهها از نظر جذب هیات علمی رتبهبندی میشوند
زمینه بازگشت ۲۷۰۰ نخبه به کشور فراهم شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.