به گزارش ثریا - کسب رتبه‌های علمی بالاتر یا دست‌یافتن به موقعیت اداری و شغلی خاص که به ارائه اثر مکتوب علمی یا ادبی وابسته است، گاه موجب بروز نوعی رفتارهای غیراخلاقی در استفاده از دستاوردهای علمی دیگران بدون ارجاع به نام آنها می‌شود که از آن به عنوان سرقت علمی یا ادبی و تخلف علمی یاد می‌شود.
موضوع تقلب یا تخلف علمی به اشکال مختلف؛ از جمله سفارش مقاله یا پایان‌نامه و رساله در ازای دریافت پول، استفاده از آثار دیگران بدون استناد به نام شخص یا استناد دقیق به اثر و در مواردی ردیابی آنها در کتب و مقالات گسترده و پیچیده است؛ زیرا از نسبت دادن دستاوردهای علمی مکتوب دیگران به خود تا تخلف در روند داوری مقالات و تحریف در آثار دیگران و انتشار آثار بدون اجازه در فضای حقیقی و مجازی را دربر می گیرد.
با وجود این گستردگی، دستگاه‌های وضع قوانین و مجری آن بیکار نبوده‌اند و قوانین مختلفی در این زمینه وضع شده است. قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان (مصوب ۱۳۴۸) و قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی (مصوب ۱۳۹۶) دو قانونی هستند که در این زمینه جلوی تضییع حقوق مولفان، صاحبان فکر و اندیشه و آثار علمی و ادبی را می‌گیرند. با وجود اجرا شدن قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی از سال ۹۶ هنوز مواردی از تقلب در روند تولید آثار علمی به چشم می‌خورد.
سه دلیل برای تقلب و سرقت علمی در پایان‌نامه‌ها
محمد حسن‌زاده در مورد دلایل وجود تقلب و سرقت علمی در پارساها (پایان‌نامه کارشناسی ارشد و رساله دکتری) و حتی مقالات علمی استادان ایرانی در خارج از کشور توضیح داد: سه مساله در این زمینه وجود دارد؛ مساله (دلیل) اول اینکه نیاز به فرهنگ‌سازی، توانمندسازی و ایجاد گفتمان حرفه‌ای در پژوهش و پایبندی به اخلاق پژوهش و فناوری داریم.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) افزود: در مورد بخش عمده‌ای از آثاری که برچسب سرقت یا تقلب علمی به آنها می‌خورد، نویسنده از مرز بین سرقت و بهره‌برداری از محتوای دیگران آگاه نبوده است. بنابراین ابتدا باید تا می‌توانیم در حوزه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و همه آنها که در پدید آوردن آثار علمی سهم و نقش دارند، فرهنگ‌سازی و آنها را آگاه کنیم.
وی اقدام بعدی را تنقیح قوانین دانست و گفت: قوانین مرتبط با حقوق مالکیت معنوی روزآمد و تنقیح شود و هزینه سرقت علمی و ادبی افزایش یابد. نبود هماهنگی بین نهادهای مرتبط با علم از جمله وزارتخانه، دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی از دیگر مسائل این حوزه است.
عضو هیات‌علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: برای نمونه در قانون مصوب سال ۹۶ مجلس شورای اسلامی به‌صراحت ذکر شده ایرانداک وظیفه همانندجویی پارساها را برعهده دارد؛ اما در آیین‌نامه اجرایی این قانون آمده: «ایرانداک یا موسسه مشابه همانندجویی را برعهده دارند». همین امر موجب سردرگمی در اجرای قانون شده و امیدواریم این مساله به زودی حل شود.
از آنجا که ایرانداک تنها مرجع گردآوری پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها است، هیچ موسسه دیگری به دلیل عدم دسترسی به همه منابع نمی‌تواند همانندجویی را به شکل جامع انجام دهد.
وی تاکید کرد: برای اجرای قانون و پیشگیری از تقلب در تهیه آثار علمی از یک سو پژوهشگران باید توانمند شوند و از سوی دیگر، سازوکارهای قانونی و رویه‌های حقوق مالکیت معنوی تقویت شود و در نهایت، هماهنگی بین نهادها افزایش یابد.
فناوری اطلاعات، حوزه راهبردی علم و فناوری است
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در مورد اولویت‌های این پژوهشگاه نیز گفت: پژوهشگاه به دلیل سابقه و خدماتی که به نظام علم و فناوری کشور ارائه کرده، انتظار می‌رود چشم و چراغ نظام علم و فناوری در حوزه علوم و فناوری اطلاعات باشد و با بهره‌برداری از امکانات درونی و ارتباطات بیرونی باید به قطب این حوزه تبدیل شود.
حوزه علوم و فناوری اطلاعات از جمله حوزه های راهبردی علم و فناوری قلمداد می شود و کشور ما به طور ویژه به جهش در این زمینه نیاز دارد. از این رو، در صدد آن هستیم که ارتباط پژوهشگاه را با صنعت و جامعه، دولت و دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی تقویت کنیم.
وی با تاکید بر اشتراک منابع علمی اظهار داشت: هم اکنون منابع علمی متفاوت و متنوعی در دانشگاه‌های مختلف وجود دارد که در نبود یک شبکه منسجم بین کتابخانه‌های دانشگاهی امکان استفاده مناسب از آنها در جامعه علمی وجود ندارد.
همه نهادها باید بروندادهای خود را همانندجویی کنند
رئیس ایرانداک ادامه داد: پژوهشگاه در صدد است با ایجاد هم‌افزایی در قالب یک شبکه کتابخانه دانشگاهی منابع علمی را بهم متصل کند. همچنین مستندسازی علم در کشور باید به شکل جدی‌تری ترویج شود. به عنوان بخشی از یک فرایند کلی برای ایجاد یک فرهنگ علمی و پژوهشی سالم، لازم است همه نهادها که در ایجاد بروندادهای علمی مشارکت دارند، بروندادهای خود را همانندجویی کنند. ما در تلاش هستیم که این امکان برای ادعانامه های ثبت اختراعات، مقالات و کتاب‌ها نیز فراهم شده و گسترش یابد.
حسن‌زاده تاکید کرد: پژوهشگاه در نظر دارد با توجه به اهمیت کارآفرینی فناورانه در حوزه کارآفرینی و نوآوری بیشتر فعال شود. علوم ارتباطات و فناوری ارتباطات در سال جاری میلادی از اولویت‌های سرمایه‌گذاری دولت در کشورهای مختلف بوده و انتظار می رود در سال های آینده نیز همچنان در صدر جدول باقی بماند. بنابراین لازم است هم سرمایه‌گذاری در این زمینه افزایش یابد و هم ظرفیت سرمایه‌گذاری در زمینه فناوری ارتباطات بیشتر حمایت شود.
منبع : رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)
معرفی برندگان پولیتزر ۲۰۲۴ در بخش روزنامه‌نگاری و کتاب
دانش بنیان‌های کرمانشاه؛ چشم به راهِ احداث شهرک فناوری
مهلت تغییر محل آزمون دانشجویان پیام نور تمدید شد
راه‌اندازی دوره ارشد زیست فناوری در دانشگاه تربیت مدرس
ابلاغ یک مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی از سوی رئیسی
آخرین مهلت ثبت نام در اولین المپیاد ورزشی فناورانه دانشجویی اعلام شد
شکستن حرمت معلم از هیچ شخصی پذیرفته نیست
ارائه یک ساعت مشاوره در مدارس به ازای هر ۱۲ دانش‌آموز
دستورالعمل اجرای اعطای پایه‌های استحقاقی اعضای هیات علمی
مشق خبرنگاری در کسوت دانشجویی/تیتر ۱۳؛ جشنواره‌ای برای ۳۷۰۰ عنوان نشریه دانشگاهی
نوجوانی که بعد از دعوا با نامادری، اقیانوس‌گَرد شد
نمایشگاه مجازی کتاب آغاز به کار کرد
انتصاب دبیرکل جدید اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان
کارگروه تحقق فرامین رهبری در وزارت آموزش‌و‌پرورش تشکیل شد
در اردوهای فرهنگِ کار، دانش‌آموزان با نقش مهارت‌آموزی در بازار کار آشنا می‌شوند
کتاب قطعات موسیقی ابوالحسن صبا به چاپ دهم رسید
رازهای دوبلین در نمایشگاه کتاب رونمایی می‌شود
کاهش شدید دانشجو در موسسات غیرانتفاعی/ نگرانی از تعطیلی رشته‌ها
صد هزار نفر به جامعه معلمان اضافه خواهند شد
آغاز ثبت‌نام متقاضیان شرکت در آزمون‌های نهایی برای ترمیم یا ایجاد سابقه تحصیلی
برگزاری اجلاس رؤسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه به میزبانی دانشگاه تهران
علوم پایه نیازمند بودجه مناسب است/باید تصمیمات بزرگ گرفته شود
نخستین سکوی تامین مالی جمعی ارزی_ریالی کشور در اینوتکس ۲۰۲۴ رونمایی می‌شود
اعطای جایزه البرز دانش‌آموزی در آبان ماه
جهاد دانشگاهی دو هزار میلیارد تومان دانش تولید کرده است
برگزاری آزمون کارشناسی ارشد علوم پزشکی؛ ۱۰ و ۱۱ خرداد
دانشجویان دانشگاه کمبریج هم به جمع معترضان ضد رژیم صهیونیستی پیوستند
دانشگاه آزاداسلامی در همه استان‌ها پروژه مسکن دارد
نتایج آزمون EPT اردیبهشت دانشگاه آزاد اعلام شد
نخستین نشریه نمایه شده ایران در مطالعات مدیریت معرفی شد
ضرورت شناسایی و تعریف فناوری نرم حلال
بورسیه دانشجویان اخراج شده از دانشگاه‌های آمریکا
انتشارات موزه انقلاب با ۴۷ اثر چاپ اولی به نمایشگاه کتاب می‌آید
افشای رازهای دوبلین در نمایشگاه کتاب تهران
خواسته اصلی دانشجویان آمریکایی و اروپایی، همبستگی با ملت فلسطین است
عدم استفاده بهینه از منابع موجب کاهش بهره‌وری در دانشگاه‌ها می‌شود
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هسته‌ای
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
خودروی شیک خارجی که نوه پژو ۴۰۵ است+عکس
برگزاری آزمون میان دوره پیش کارورزی پزشکی؛ ۱۷ خردادماه
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
دانشگاه تربیت مدرس در میان برترین دانشگاه‌های ایران در نظام رتبه‌بندی سکیمگو
تشکیل کارگروهی در وزارت آموزش و پرورش برای عملیاتی کردن فرامین رهبری
شبهات دانش‌آموزان زیاد اما عمق کمی دارد/ برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت تابستان دانش‌آموزان
نمایشگاه کتاب تهران متعلق به جریان فرهنگ و ادب کشور است
رمان تو خواب میکاییل هستی رونمایی می‌شود
برگزاری مسابقه رباتیک ورزشی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
رشته‌های پزشکی براساس نیاز کشور و تعداد داوطلبین ساماندهی می‌شود
کمبود یک هزار عضو هیات علمی در دانشگاه فنی و حرفه ای
اجرای شیوه‌نامه نظام استاد شاگردی در دانشگاه آزاد اسلامی
جدول زمانبندی نقل و انتقال دانشجویان پزشکی/ آخرین مهلت ثبت نام
برای اولین بار در ایران آزمون بورسیه باهچه شهیر برگزار می شود
آگهی/ خرید بهترین تشک طبی
آزمون میان دوره پیش کارورزی پزشکی ۱۷ خردادماه برگزار می‌شود
شیوه نامه افزایش حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد تشریح شد
۲۴۰ رشته محل دانشگاه آزاد در واحدهای بزرگ ادغام شد
شخصیت قصه‌های ایرانی بر روی پوستر نمایشگاه کتاب
شرایط دریافت وام دانشجویی چیست؟
افزایش حضور دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴
کمبود ۷۰ هزار نیروی پرورشی و مشاور در مدارس
دولت سیزدهم مجدانه به‌دنبال ارتقای منزلت و معیشت معلمان است
علوم پایه نیازمند بودجه مناسب است/باید تصمیمات بزرگ گرفته شود
شورای راهبردی دانشکده علوم خانواده درمسیر شکل‌گیری/برخی شخصیت‌های حقوقی عضویت را نپذیرفتند
جذب سرباز امریه در سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف
استقبال کم فرهنگیان از طرح بکارگیری دوباره بازنشستگان/ نرخ حق‌التدریس‌ها، علت عدم استقبال
حضور گروه‌های مردمی در فعالیت‌های پرورشی
رایگان بودن مدارس سمپاد برای دانش‌آموزان ۴ دهک اول/ والدین تخلفات را اطلاع دهند
سرکوب دانشجویان آمریکایی حامی فلسطین با لابی رژیم صهیونیستی صورت می‌گیرد
نشریات دانشجویی روایت‌گر جنبش‌های دانشجویی در حمایت از غزه باشند
پیام تسلیت رییس دانشگاه تهران در پی درگذشت دانشجوی نخبه
در نشست هم‌اندیشی وزرای ادوار وزارت علوم چه گذشت؟
کسب چهار افتخار علمی بین‌المللی توسط عضو پیوسته فرهنگستان علوم
ضرورت مشارکت ذی‌نفعان حوزه علوم انسانی در تدوین سیاست‌ها
ماده واحده «اصلاح ماده 4 آیین‌نامه شورای تخصصی حوزوی»
صدور مجوز اجرای ۲۴دوره کوتاه مدت اشتغال‌محور در دانشگاه علمی کاربردی
انتشار کلید اولیه پنجاه و یکمین دوره آزمون دستیاری پزشکی
در چهل‌وششمین دوره مسابقه ریاضی دانشجویی در سطح کشوری، ۴ دانشجوی دانشگاه کاشان حضور یافتند و از این میان، ۲ نفر موفق به کسب مدال شدند.
درِ دانشگاه‌های ایران به روی دانشجویان معترض آمریکایی باز شد
موافقت دولت با راه‌اندازی دانشگاه فرهنگیان در گلپایگان
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدم‌ها کولر همراه ساخت+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هسته‌ای
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپ‌های آماتوری هم دیده می‌شود+عکس
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
خودروهای ایرانی چشم کره‌شمالی را گرفت+عکس
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
چینی‌ها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران می‌آید؟
اسپاتیفای یکی از قابلیت‌های خود را بی‌خبر پولی کرد
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترین‌های آسیا در رتبه‌بندی تایمز
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسان‌های اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
خودروی جدید که شبیه گربه‌ها ساخته شده است+عکس
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
ثبت‌نام پشت کنکوری‌ها جهت ترمیم نمره آغاز شد
موافقت با افزایش حق‌الزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان
هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.