تاریخ‌گذاری رادیوکربن (که در سال ۲۰۰۹ انجام گرفت) نشان داد، این کتاب متعلق به اوایل قرن پانزدهم است.

ووینیچ کلمه‌ای از دست‌نوشته‌های ووینیچ نیست، بلکه نام یکی از صاحبان آن است. ویلفرد مایکل ووینیچ، فروشنده کتاب‌های نایاب و عتیقه بود که در سال ۱۹۱۲ این کتاب خطی را خریداری کرد. زمانی که ووینیچ این دست‌نوشته‌ها را خرید، همراه آن نامه‌ای از یوهانس مارکوس مارکی (۱۵۹۵-۱۶۶۷) عالم و دانشمند اهل پراگ بود. او ادعا می‌کرد، این کتاب به قیمت ۶۰۰ دوکات به امپراتور مقدس روم، رودولف دوم فروخته شده است.

در ابتدا تصور بر این بود که نویسنده کتاب احتمالاً راجر بیکن بوده است. ووینیچ بعدا گفت که احتمال دارد جان دی، عالم علوم غیبه و فیلسوف نویسنده کتاب بوده باشد. ظاهراً ووینیچ بعد از خواندن یک رمان تاریخی به این نتیجه رسیده بود. کتاب مدتی در پراگ دست به دست شده است. احتمالاً وقتی بدانیم، اولین مالک تأییدشده نسخه خطی ووینیچ، گئورگ بارشیوس، کیمیاگر قرن هفدهم اهل پراگ است، ماجرا حتی از این هم اسرارآمیزتر شود.

در هیچ کجای کتاب خطی ووینیچ نشانه‌ای از تصحیح یا اصلاح به چشم نمی‌خورد.

بارشیوس پس از درماندگی از کشف اسرار کتاب به یکی از زبان‌شناسان متبحر و متخصصان هیروگلیف‌های دوران رنسانس نوشت: «در اینجا در کتابخانه‌ام، معمای ابوالهول مشخصی وجود دارد که سال‌ها فضای بیهوده‌ای را به اشغال خود درآورده است.»

ولیفرد ووینیچ معتقد بود کتاب غیرقابل‌فهم او حاوی حکمتی اصیل است

در آنجا او بخشی از حلقه روشنفکری به رهبری سرگئی کراوچینسکی مشهور به استپنیاک، نویسنده و انقلابی شهیر روسیه‌ای بود. ووینچیچ با بالا رفتن سن و پس از ماجراجویی‌های فراوان تصمیم گرفت، زندگی عادی را دنبال کند، از این رو، تصمیم گرفت وارد پیشه‌ی دلالی کتاب شود. شغلی که ظاهراً او در آن استعداد شگرفی داشت و به‌زودی به یکی از مشهورترین نام‌های حوزه‌ی کتاب‌های عتیقه و نایاب در انگلستان و سراسر اروپا و حتی آمریکا تبدیل شد. حتی گفته شده که او چند بار تصادفا (که همچنان در مورد آن ابهام وجود دارد) نسخه‌های خطی قلابی به موزه بریتانیا فروخته است.

ووینیچ معتقد بود کتاب غیرقابل‌فهم او حاوی حکمتی اصیل است. دستکم او در تبلیغات فروش کتاب در آمریکا چنین گفته بود. او حتی در مصاحبه‌ای با روزنامه تایمز گفت: «وقتی زمان آن فرا برسد، به دنیا ثابت خواهم کرد که جادوی سیاه قرون وسطی در کشفیات خود بسیار جلوتر از علم قرن بیستم بوده‌ است.»

خود ولیفرد ووینیچ با وجود دهه‌ها تلاش نتوانست، پرده از رموز این کتاب بردارد. پس از مرگ ویلفرد ووینیچ، بیوه‌اش، اتل ووینیچ دست‌نوشته‌ها را به دوستش آن نیل سپرد. او هم نهایتا این کتاب خطی را در سال ۱۹۶۱ فروخت.

دست‌نوشته‌های ووینیچ پس از آن به دست هانس کراوس، فروشنده کتاب اهل نیویورک افتاد که امیدوار بود با فروش آن سود قابل‌توجهی به دست بیاورد. اما وقتی کراوس بعدا از چندین سال تلاش موفق به فروش کتاب نشد، تصمیم گرفت آن را در سال ۱۹۶۹ به دانشگاه ییل اهدا کند.

تلاش‌ها برای رمزگشایی معمای دست‌نوشته‌های ووینیچ

هر آنچه درباره دست‌نوشته‌های ووینیچ می‌دانیم، (به جز نتایج تاریخ‌گذاری رادیوکربن) تنها حاصل گمانه‌زنی‌های بی‌شمار محققان، رمزشناسان و زبان‌شناسانی است که طی ۳ قرن اخیر کتاب را بررسی کرده‌اند. در این بین، رمزشناسان در طی دهه‌های اخیر تلاش بی‌وقفه‌ای برای رمزگشایی محتوای کتاب داشته‌اند. بسیاری تلاش کرده‌اند معنای نوشته‌های کتاب را پیدا کنند، اما با وجود اینکه رموز ناگشودنی نسخه خطی ووینیچ خواب از چشم آن‌ها ربوده، در کمال حیرت هیچ مفهوم و محتوایی را در کتاب پیدا نکردند.

حتی در سال‌های اخیر محاسبات کامپیوتری و هوش مصنوعی نیز مقهور این متن اسرارآمیز شده است. امروزه زبان‌های رومی (رومانس) شامل زبان‌های گالیسی، کاتالانی، اسپانیایی، پرتغالی، فرانسوی، رومانیایی و ایتالیایی هستند، اما این زبان‌ها در قرون وسطی با آنچه حالا می‌شناسیم تفاوت‌های زیادی داشته‌اند. یکی از سوالات مهمی که در حین تلاش برای رمزگشایی این کتاب اسرارآمیز مطرح می‌شود، این است که آیا نمادهای آن نمایانگر رمزی برای یک زبان شناخته‌شده‌ هستند یا اینکه تمام آن‌ها در واقع هجاهای یک زبان کاملاً ناشناخته‌اند؟

رموز ناگشودنی نسخه خطی ووینیچ خواب از چشم برخی از بزرگ‌ترین مغزهای تاریخ ربود

برخی از رمزشناسان زبان مبدأ متن را به لئوناردو داوینچی نسبت داده‌اند. برخی می‌گویند، راهبه‌های دومینیکن دست‌نوشته‌های ووینیچ را نوشته‌اند. برخی آن را نوع مبهمی از هیروگلیف‌های مصری می‌دانند که همچنان رمزگشایی نشده‌اند. کسانی هستند که اصرار دارند این کتاب خطی را موجودات فضایی نوشته‌اند. به نقل از پادکست Stuff You Should Know ، کسانی هم متن را کار گروهی از جادوگران قرون وسطی می‌دانند (نظریه مورد علاقه‌ی نگارنده) که اسرار محفل سِرّی و جادوهای سیاه خود را در آن ثبت و ضبط کرده‌اند. ساحران و جادوگران این محفل دانش شگرف خود را سینه‌ به سینه به نسل‌های بعدی منتقل کرده‌اند. اما وقتی که سنت جادوگران رو به زوال رفت، این زبان هم برای همیشه در دل تاریخ فراموش شد.

برخی عقیده دارند کتاب برای پنهان نگه داشتن محتوای آن از کلیسا به زبان رمزی نوشته شده است. دیگرانی هم هستند که آن را حقه‌بازی شارلاتان‌های قرون وسطی می‌دانند. اگر اینطور باشد، خالق این اثر شگفت‌انگیز فرد فوق‌العاده خلاق و باتخیلی نبوغ‌آسا بوده است، چراکه الگوها و نمادهای منحصربه‌فرد کتاب برخی از باهوش‌ترین مغزهای تاریخ را مات و مبهوت گذاشته است.

شکل حروف حلقوی زبان ووینیچی گاهی به زبان اِلفی که جی. آر. آر. تالکین، نویسنده مشهور آثار فانتری ساخته شباهت پیدا می‌کند.

به هر حال، نویسنده کتاب هر شخصی که باشد، حتی یک کلمه از آن در هیچ‌کدام از دست‌نوشته‌های باستانی دیده نشده است. آکادمی قرون وسطی آمریکا حتی یک کنفرانس دو روزه برگزار کرد و در طی آن محققان به بررسی ریشه و تاریخچه دست‌نوشته‌های ووینیچ پرداختند. یکی از مهم‌ترین سوالاتی که در این کنفرانس به آن پرداخته شد، احتمال این بود که کتاب خطی در واقع یکی از متون گمشده آزتک‌ها بوده باشد.

یکی از بزرگ‌ترین مغزهایی که روی رمزگشایی نسخه خطی کار کرده، ویلیام فردریک فریدمن، رمزشناس مشهور آمریکایی است. او که عمده شهرتش را مرهون رمزشکنی در ارتش آمریکا است، از نخستین افرادی بود که از کامپیوتر برای تجزیه و تحلیل متن ووینیچ استفاده کرد. فریدمن و همسرش الیزابت که او هم رمزشناس بود در سال ۱۹۲۵ با کتاب آشنا شدند.

منبع: زومیت