به گزارش ثریا - در هفته گذشته طی دو روز، یازده مقاله از پژوهشگران ایرانی ریترکت شدند! در بیانیه ریترکشن این مقالات عنوان شده است که مجله شواهدی در مورد دستکاری فرآیند بررسی همتایان (peer review) دریافت کرده و طبق توافق بین سردبیر مجله، نویسنده مسئول مقاله و انتشارات وایلی (Wiley)، این مقالهها ریترکت شدهاند و بر همین اساس نتایج گزارششده در مقالات قابل اعتماد نیستند.
همه این مقالات در مجله «Health Science Reports» که زیر مجموعه انتشارات وایلی (Wiley) است، منتشر شده بودند. این مجله، یک مجله بینالمللی و با دسترسی آزاد است که مطالعات انجامشده در همه رشتههای علوم پزشکی و بهداشت را منتشر میکند. این مجله دارای ایمپکت فاکتور یا ضریب تاثیر ۲ است و ۴ نفر از هیئت تحریریه (Editorial Board) آن، ایرانی هستند.
نام برخی از پژوهشگران در این یازده مقاله تکرار شده است. همچنین نویسنده مسئول در ۱۰ مقاله از این ۱۱ مقاله، یک نفر بوده است و ۸ مقاله از یازده مقاله ریترکتشده، مقاله مروری بودند.
در این مقالات همکاریهای بین دانشگاهی و بینالمللی وجود داشته است؛ به طوری که تنها در یک مقاله پژوهشگرانی از دانشگاههای علوم پزشکی تهران، خلخال، اسفراین، کرمانشاه، شیراز و اردبیل حضور داشتهاند. در مقاله دیگری نیز پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران، زابل، تبریز، خلخال و دانشگاه آزاد اسلامی مشارکت داشتند. همچنین در برخی از این مقالات همکاری بینالمللی با پژوهشگرانی از غنا، برزیل، فرانسه و ... نیز وجود داشته است.
مخالفت نویسنده مسئول با ریترکت شدن مقالات
با وجود اینکه در بیانیه ریترکت این ۱۱ مقاله ریترکت شده از توافق بین مجله، ناشر و نویسنده مسئول برای ریترکت صحبت شده است، ولی نویسنده مسئول این مقالات در فضای مجازی عنوان کرده که چنین توافقی را تایید نمیکند و عنوان میکند که مخالف ریترکت مقاله بوده است، ولی مخالفت نویسنده مانعی برای ریترکت شدن مقاله نیست. در بسیاری از بیانیههای ریترکت، مخالفت نویسنده با ریترکت شدن مقالات درج میشود، ولی در بیانیه ریترکت این مقالات اشارهای به مخالفت نویسنده مسئول نشده است.
بر اساس شیوهنامه ریترکشن یا بازپسگیری مقالات در کمیته اخلاق نشر (COPE)؛ «در صورت امکان، ویراستاران مجله باید با نویسندگان مذاکره کنند و سعی کنند روی شکلی از جملهبندی به توافق برسند که برای خوانندگان روشن و آموزنده باشد و برای همه طرفها قابل قبول باشد. با این حال، مذاکرات طولانی نباید به طور غیرمنطقی بازپسگیری را به تأخیر بیندازد و ویراستاران باید بازپسگیریها را منتشر کنند، حتی اگر به اجماع نرسیده باشند». همچنین کمیته اخلاق نشر تاکید دارد که ریترکت کردن باید بیدرنگ اتفاق بیفتد تا اثرات مضر آن به حداقل برسد.
این نویسندگان در فضای مجازی عنوان کردهاند که خواستار ارائه شواهد و مدارکی به مجله بودند، ولی مجله پاسخی به آنها نداده است.
همکاری ناشران بزرگ برای یافتن مقالات جعلی
در ماههای اخیر، ناشران بینالمللی تلاشهای جدیدی را برای مقابله با سوءرفتارهای علمی شروع کردهاند و ممکن است این ریترکشن و بازپسگیری یکباره مقالات ناشی از تغییر سیاستها و استفاده ناشران علمی برای یافتن تقلبهای علمی باشد. البته نویسنده مسئول این مقالات، در فضای مجازی انجام هرگونه تقلبی را رد کرده است.
سال گذشته میلادی، انجمن بینالمللی ناشران علمی، فنی و پزشکی (STM) به نمایندگی از ۱۲۰ ناشر از جمله الزویر، تیلور اند فرانسیس، وایلی، اسپرینگر نیچر و ... پروژهای به نام «Integrity Hub» را برای توسعه ابزارهای جدید برای مقابله با تقلبهای علمی و حفظ یکپارچگی علم کلید زدند.
ناشرانی که در Integrity Hub ثبتنام کردهاند میتوانند یک مقاله را در یک ابزار مبتنی بر فضای ابری آپلود کنند و این ابزار آن مقاله را برای یافتن نشانههایی از کلاهبرداری احتمالی مانند تصاویر دستکاریشده و شباهت با مقالاتی که پیش از این تولید آنها به کارخانههای مقالهسازی مرتبط شده بود، اسکن میکند. عنوان شده است که در آینده این ابزار، توسعه بیشتری خواهد یافت.
در مورد جزییات چگونگی عملکرد Integrity Hub اطلاعات زیادی در دسترس نیست و STM اطلاعات زیادی در مورد روشهای تشخیصی آن فاش نمیکند تا از سرنخ دادن به کارخانههای مقالهسازی جلوگیری کند. به گفته یکی از مسئولان این پروژه در این بین کمی مسابقه تسلیحاتی وجود دارد.
البته باید به این نکته اشاره کرد که انجمن بینالمللی ناشران علمی، فنی و پزشکی (STM) هنوز ارقامی در مورد دقت یا میزان مثبت کاذب این ابزار تولید نکرده است، چرا که این پروژه بسیار جدید است و نتایج بهدست آمده از این ابزار کشف مقالات جعلی، هنوز باید توسط بازبینان ماهر، تایید شود.
همچنین STM در حال توسعه یک سیستم جداگانه است که میتواند ناشران مختلف را برای ارسال چندگانه مقاله از کارخانههای مقالهسازی نیز اسکن کند. زمانی که ارسال مقالات تکراری مشاهده میشود، این ابزار یک اعلان برای مدیران و ویراستاران مجله ارسال میکند تا بتوانند این موضوع را بررسی کنند. این ابزار در سال جاری میلادی به صورت آزمایشی اجرا میشود.
شیوهنامه کمیته اخلاق نشر نیز در ماههای اخیر بهروزرسانی شده است. پیش از این، کمیته اخلاق نشر مجلات را تشویق میکرد تا از نویسندگان هر مقاله مشکوک، اطلاعات بیشتری بخواهند، ولی در شیوهنامه جدید عنوان شده که ناشران ممکن است تصمیم بگیرند که یک دسته از مقالاتی که مشکوک به تولید در کارخانههای مقالهسازی هستند را رد کنند و یا آنها را ریترکت کنند. به همین دلیل ممکن است ریترکشن جمعی این یازده مقاله، ناشی از تغییر رویکرد کمیته اخلاق نشر باشد.
سابقه منفی پژوهشگران ایرانی در مقالههای ریترکتشده
در سال ۱۳۹۵، انتشارات «الزویر» ۲۶ مقاله نویسندگان ایرانی را به دلیل تقلب در داوری از مجلات خود حذف کرد. «نیچر» نیز در همان سال ۵۸ مقاله نویسندگان ایرانی را به خاطر جعل علمی و دستکاری نویسندگان، تعلیق کرد. همان زمان عنوان شد که در تهیه این ۵۸ مقاله، ۳۹۸ محقق وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی دست داشتند.
بر اساس آمار مقالات ریترکتشده که اول اسفندماه ۱۴۰۰ در پنجاه و پنجمین اجلاس معاونان پژوهش و فناوری دانشگاهها و رؤسای پژوهشگاهی سراسر کشور، ارائه شد؛ ایران تا سال ۲۰۲۲ میلادی از نظر تعداد مقالات ریترکتشده، در دنیا رتبه هشتم را پس از کشورهای چین، آمریکا، انگلستان، هند، ژاپن، آلمان و کانادا داشته است.
همچنین بر اساس این آمار؛ نسبت مقالات ریترکتشده در هر ۱۰ هزار مقاله نشان میدهد که ایران در رتبه دوم پس از چین قرار دارد و از هر ۱۰ هزار مقاله منتشرشده در ایران، ۱۱.۵۸ مقاله، ریترکت شده است.
در گزارشی که در اکتبر ۲۰۱۸ ( آبان ۱۳۹۷) در نشریه ساینس منتشر شده، عنوان شد که در معیار نسبت تعداد مقالات ریترکتشده به ازای مقالات منتشر شده، ایران جایگاه اول را در بین کشورهای جهان دارد.
در دنیا نگرانیها برای افزایش مقالههای جعلی افزایش یافته است و همین نگرانیها باعث شده ناشران بینالمللی در یک حرکت جمعی کارخانههای مقالهسازی را زیر ذرهبین قرار دهند. متاسفانه کمتر کسی وجود دارد که مصادیق کارخانههای مقالهسازی ایرانی را در سطح شهرها و فضای مجازی ندیده باشد و با توجه به حساسیت جدید ناشران بینالمللی نسبت به این موضوع باید مسئولان جدیتر به این موضوع توجه داشته باشند.
هنوز جزئیاتی از اینکه چرا این ۱۱ مقاله به یکباره ریترکت شدهاند، در دسترس نیست و نویسندگان مقالات، نسبت به اقدام این مجله معترض هستند. ریترکت شدن مقالات یک مجله برای مجله و ناشر نیز اهمیت زیادی دارد و به همین دلیل مجلات نیز این موضوع را با دقت مورد بررسی قرار میدهند، ولی در صورتی که نویسندگان این مقالات مستنداتی مبنی بر عدم تخلف داشته باشند، برای مجله عواقبی به همراه خواهد داشت.
آیا تجربه پیشین ریترکت یکباره ۲۶ و ۵۸ مقاله در سال ۱۳۹۵، در حال تکرار شدن است؟ پاسخ این است که نمیدانیم. ولی باید از بحث و گفتگوی بیشتر در مورد موضوعات مرتبط با اخلاق پژوهش استقبال کنیم تا در سطح ملی و بینالمللی به دستاوردهای پژوهشگرانی که بدون چشمداشت و با وجود مشکلات بسیار در راه پیشبرد علم قدم بر میدارند، خدشهای وارد نشود.
منبع : پژوهشگران ایرانی ریترکت
گلکسی S24 FE سامسونگ به زودی معرفی میشود+عکس
دومین نسخه بتا اندروید ۱۵ با ویژگیهای جدید منتشر شد
نحوه نظارت بر شیوه نامه پذیرش دانشجوی استاد محور اعلام شد
سفر به قلب زیبایی های کیهانی
پایان میزبانی ۱۱ روزه مصلی؛ خواندیم و ساختیم
موزیلا فایرفاکس به کمک این فناوری کیفیت ویدئوها را بالاتر میبرد
نیازمند سرمایهگذاری با برنامه و غیرشعاری دولتمردان در زمینه هوش مصنوعی هستیم
جزئیات اختتامیه دومین جشنواره بینالمللی سلامت دانشجویان اعلام شد
احیای پروژههای بزرگ صنعتی در دانشگاه امیرکبیر/ آمار مهاجرت نخبگان ریشه رسانهای سیاسی دارد
تامینامنیت حوزههای آزمون نهایی با راکتفلزیاب و سیگنالیاب/تجهیز حوزهها به دوربین مداربسته
اپلیکیشن جدیدی که مخصوص معتادین به گوشی است
تغییر زمان آزمون روز اول پایههای دهم، یازدهم و دوازدهم به دلیل مشکلات سامانه کارت ورود
طلب ۱.۵ همتی شرکتهای لبنی بابت طرح شیر مدارس
تاکید وزیر علوم بر تسهیل جذب نخبگان به عنوان عضو هیاتعلمی
برگزاری جشن ازدواج ۱۳۰ زوج دانشجوی دانشگاه محقق اردبیلی
فرهنگ سازی گام اول فریلنسری است
هر ایرانی یک فریلنسر می شود
طلاب صورت خود را با سیلی سرخ نگاه داشتهاند
تحول به معنای کنارگذاشتن سنتهای اصیل حوزوی نیست
جدول معیارهای جدید برای رتبه بندی دانشگاهها
آییننامه تسهیل جذب دانشجویان بینالملل تدوین شد
سرعت در جذب اعضای هیات علمی رتبه دانشگاهها را تغییر میدهد
حضور رییس دانشگاه علامهطباطبایی در گردهمایی روسیه و جهان اسلام
اعزام ۲۰۰ طلبه جهادی به مناطق سیلزده فریمان
تانکهای بریتانیایی به یک وسیله عجیب مجهز شدند+عکس
بنسلمان امنیت فرودگاه کلان شهر نئوم را با هوش مصنوعی تامین میکند
ترکیه رقیب جنگنده F-35 آمریکا را ساخت+عکس
هوشمندسازی افزایش کیفیت زندگی مردم و رشد اقتصاد
گیاهان دارویی کلید رسیدن به اقتصاد دانشبنیان
ایجاد بنیه علمی و فناورانه جهت رسیدن به اهداف بزرگ در حوزه نانو
تصویر واقعی از آیفون ۱۶ در دست یکی از کاربران فاش شد+عکس
حرکت کثیف اپل درباره عکسهای کاربران لو رفت
آگهی/دستمزدهای نجومی؛ بررسی درآمد وکلا شایع یا واقعیت
علت انتخاب نام Gemini برای هوش مصنوعی گوگل چه بود؟
گلکسی S25 با تراشه ۳ نانومتری و قدرت شارژدهی قوی+عکس
شکست سنگین مرسدس بنز در فروش این خودروها+عکس
لغو امتحانات نهایی روزهای ۳۰ و ۳۱ اردیبهشت دانشآموزان
کشف استخر سرپوشیده ۱۶۰۰ساله در ساحل آلبانی همه را انگشت به دهان گذاشت+عکس
ردپای تازه کشف شده انسانها در آمریکا سن این کشور را بالا برد+عکس
موشک تازه از راه رسیده روسیه فشار به اوکراین را بیشتر کرد+عکس
اطلاعات لو رفته تازه درباره آیفون SE اپل
قابلیت تازه اندروید که از دزدی گوشی شما جلوگیری میکند
حقایقی درباره کهکشان راه شیری میلهای که چیزی درباره آن نمیدانید
ساخت هندزفری جدیدی که هرگز گره نمیخورد+عکس
تصویری از گودال ۸۰۰۰ متری یخزده در مریخ ثبت شد+عکس
گوشی جدید شیائومی با نمایشگر بزرگ رونمایی شد+عکس
بیامو قدرتمند با بدنه مخملی همه را متعجب کرد+عکس
خودروی پرفروش اروپا به ایران آمد+عکس
پس زمینه تابلوی مونالیزا متعلق به این مکان است+عکس
من یک پایین شهریام در کتابفروشیها
جشنواره ایده های برتر جوانان در کردستان برگزار می شود
جنس کنش دولتمردان سیزدهم اعتقاد به مشارکت خیرین است
ساخت مدارس خیرساز در دولت سیزدهم بهطور میانگین ۲ برابر شده است
افرادی که با قرآن مانوس شده اند؛ حق طلب و حق جو هستند
درخواست دانشجویان لهستان برای تحریم رژیم صهیونیستی
استقرار میز پاسخگویی امتحانات نهایی در ادارات آموزش و پرورش مناطق ۱۹گانه تهران
اولویت سازمان سنجش پس از ملی شدن چیست؟
جشنواره برهان ؛ تلاش دوباره برای احیای کرسیهای آزاداندیشی در دانشگاهها
پیام تسلیت جهاد دانشگاهی تهران در پی شهادت یکی از رزمندگان حزبالله
چگونگی تبدیل نظریه علوم انسانی به فناوری نیاز امروز جامعه است
موسسه علم و فناوری شهید مسعود علیمحمدی راهاندازی شد
دبیر شورای تحول و ارتقای علوم انسانی انتخاب شد
مشکل خوابگاههای دانشجویی با بومیگزینی حل میشود
روایت آخرین جمعه نمایشگاه سی و پنجم؛ همهمه بازی و کتا
حضور دانشآموزان بدون کارت امتحان نهایی در جلسه با «شناسنامه»/ امکان دریافت آدرس حوزه از مدرسه
اختصاص شعب ویژه رسیدگی به جرائم حوزه فروش سوالات امتحانات نهایی
آغاز ثبتنام اوقات فراغت دانشآموزان از اول خرداد
اجرای طرحهای هوشمند سازی در صنعت نفت در دستور کار دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شرایط و نحوه حذف اضطراری دانشجویان شریف اعلام شد
تاکید بر انجام رویدادهای فرهنگی توسط دانشجویان برای همنسلان خود
مرحله نهایی سی و هشتمین جشنواره قرآن و عترت دانشجویان برگزار شد
رونمایی آمریکا از بزرگترین هواپیمای رادارگریز دنیا+عکس
دانشگاه اصفهان عنوان برگزیده در جشنواره دریچه را کسب کرد
امکان ثبت نام سرویس مدرسه در سامانه سپند از اول خرداد
تمام اطلاعات آیفونها و آیپدها لو رفت
داستانهای طنز کودک و نوجوان پرمخاطب در نمایشگاه کتاب
خانمها در آزمون استخدامی آموزش و پرورش هم گوی سبقت را ربودند
دانشگاههای غیرانتفاعی و چالشهایی که حل نشده باقی مانده است
نتایج اولیه آزمون استخدامی رشتههای دبیری هفته سوم خردادماه اعلام میشود
دانش آموزان نگران دریافت کارت ورود به جلسه آزمونهای نهایی نباشند
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
گوشی جدید شیائومی با نمایشگر بزرگ رونمایی شد+عکس
تصویری از گودال ۸۰۰۰ متری یخزده در مریخ ثبت شد+عکس
ارزانترین سلاح پهپادکُش که ساخت بریتانیا است+عکس
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
تصویر واقعی از آیفون ۱۶ در دست یکی از کاربران فاش شد+عکس
بیامو قدرتمند با بدنه مخملی همه را متعجب کرد+عکس
تانکهای بریتانیایی به یک وسیله عجیب مجهز شدند+عکس
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
جزئیات کیا سورنتو جدید اعلام شد+عکس
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
حرکت کثیف اپل درباره عکسهای کاربران لو رفت
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
بنسلمان امنیت فرودگاه کلان شهر نئوم را با هوش مصنوعی تامین میکند
آیفون16 پرومکس در باتری و شارژدهی رکوردشکن میشود
گلکسی S25 با تراشه ۳ نانومتری و قدرت شارژدهی قوی+عکس
تمام اطلاعات آیفونها و آیپدها لو رفت
حقایقی درباره کهکشان راه شیری میلهای که چیزی درباره آن نمیدانید
رونمایی آمریکا از بزرگترین هواپیمای رادارگریز دنیا+عکس
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
ردپای تازه کشف شده انسانها در آمریکا سن این کشور را بالا برد+عکس
قابلیت تازه اندروید که از دزدی گوشی شما جلوگیری میکند
کشف استخر سرپوشیده ۱۶۰۰ساله در ساحل آلبانی همه را انگشت به دهان گذاشت+عکس
خریداران Xperia ۱ VI سونی منتظر یک تغییر ویژه در صفحه نمایش باشند+عکس
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
منتظر شفقهای قطبی بعدی باشید
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
اطلاعات لو رفته تازه درباره آیفون SE اپل
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.