به گزارش ثریا - این بخشی از صحبت‌های علی‌اکبر عباسی، عضو هیئت‌علمی گروه تاریخ و ایران‌شناسی دانشگاه اصفهان است که به مناسبت پنجم اسفندماه، «زاد روز خواجه نصیرالدین طوسی» که به‌عنوان «روز مهندسی» نام گذاری شده، مطرح کرد. این متخصص تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی در و در آغاز سخنانش چنین اظهار کرد: خواجه نصیرالدین طوسی بیشتر عمرش در قرن هفتم هجری قمری، یعنی قرن اقتدار مغول‌ها، سپری شد. او تا سال ۶۵۳ هجری قمری زنده بود. ۷۲ سال عمر خود را تقریباً در قرن هفتم هجری قمری و دوران بسیار کوچک‌سالی‌اش را نیز در قرن ششم گذراند. قرن هفتم هجری قمری، زمانه و روزگار این دانشمند، جهان اسلام و ایران وضعیت خاصی دارد و ویژگی‌های متعددی را می‌توان برای این دوران برشمرد. در پی حمله مغولان با ناامنی و افول اقتصادی روبه‌رو می‌شویم و از طرفی دگرگونی‌های دینی و مذهبی را هم می‌بینیم.
او ادامه داد: خواجه نصیرالدین از نظر علمی در ریاضی و شاخه مثلثات، همچنین در کلام و نجوم بسیار ممتاز بود و بیش از رشته‌ها و شاخه‌های دیگر تبحر داشت. در فلسفه هم کم‌وبیش از اهمیت برخوردار بود. منصب سیاسی هم داشت و در مقام کارگزار حکومت مغولان فعالیت می‌کرد. از منظر سیاسی، مخصوصاً به‌دلیل ایفای نقش در فتح مرکز مهم اسلامی، یعنی بغداد که پایتخت خلافت عباسیان بود، اهمیت دارد.
این پژوهشگر با نظر به پنجم اسفند، روز مهندسی، بیان کرد: در بین تخصص‌های خواجه نصرالدین طوسی آنچه به مهندسی نزدیک‌تر است، ریاضی و نجوم محسوب می‌شود. در ریاضی و نجوم دستاوردهای بزرگ و درخشانی داشت. وقتی از نجوم می‌گویم، پیشگویی و خرافات و مسائل مشابه مقصودم نیست. در علم نجوم به معنای واقعی آن شاخص بود.
این مورخ افزود: خواجه نصیرالدین طوسی در علم نجوم، کتاب «تذکرة الهیئه» را نوشت. نجوم را در آن زمان غالباً با نام «هیئت» می‌شناسند. «تذکرة الهیئه» یک کتاب دائرة‌المعارفی نجوم است. او آرای نجومی نابی را در این کتاب ارائه کرد و در کتابش، خصوصیات طرح‌های نجومی یونانیان، مخصوصاً دیدگاه‌های بطلمیوس را که در ستاره‌شناسی شخصیت شاخصی بود، نقد کرد. یک نظریه هم دارد، معروف به نظریه «جفت طوسی» که برآمده از همین نقدهایش است.
وی تاکید کرد: نقدهای خواجه نصیرالدین بر بطلمیوس از نقدهای کسی چون ابن‌سینا یا ابن‌هیثم هم اساسی‌تر بود. به باور برخی از صاحب‌نظران، از دیدگاه‌های خواجه نصیر می‌توان با عنوان نظرگاه‌های پیش‌کوپرنیکی یاد کرد. به‌هرروی، او بیش از همه در نجوم درخشید و نمود این موفقیت او نیز بیش از همه در کتاب «تذکرة الهیئه» یافتنی است.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان، خاطرنشان کرد: در ریاضیات و شاخه مثلثات توانست به تحقیقات مهمی دست بزند. خلاقیت و ابتکار او در این شاخه شایسته توجه است. کتاب «شکل القطاع» خواجه نصیرالدین طوسی بازتاب‌دهنده اهمیت شخصیت علمی وی در رشته ریاضی و گرایش مثلثات محسوب می‌شود.
این پژوهشگر یادآور شد: در کنار مقام والای خواجه نصیرالدین طوسی در دو رشته نجوم و ریاضی، باید به جایگاه و اهمیت وی در کلام اسلامی و به‌خصوص شیعه امامی هم نظر کرد. او ضمن فعالیت‌های علمی یادشده، یکی از مهم‌ترین و مستدل‌ترین دفاعیه‌ها را در حمایت از شیعه امامیه نوشته است.
عباسی توضیح داد: کتاب «تجرید الاعتقاد» این منجم و ریاضی‌دان در کلام شیعه از مرتبه مهمی برخوردار است که در تمامی قرون بعد بارها بر آن شرح نوشته شد و مورد توجه قرار گرفت. از آن می‌توان به نام شاخص‌ترین و جامع‌ترین و دقیق‌ترین اثر در کلام شیعه یاد کرد. در فلسفه هم تخصص داشت، اما نمی‌توان او را در این دانش، درجه یک دانست.
این نویسنده و محقق به همکاری و رابطه مسالمت‌آمیز خواجه نصیرالدین طوسی با مغولان نیز اشاره کرد و گفت: این ارتباطات از برخی جوانب در حوزه‌های علمی، آموزشی و فرهنگی تأثیرات مفید و مثبتی داشت. او از این فرصت که نصیب هر دانشمندی نمی‌شد، استفاده کرد و برای مثال توانست کتاب‌های بسیاری را حفظ کند؛ کتاب‌هایی که ممکن بود به دست مغول‌ها از میان بروند. کتابخانه‌های جدیدی نیز تأسیس و آثار این چنینی را در آن‌ها نگهداری کرد.
این متخصص تاریخ به ساخت رصدخانه مراغه نیز توجه و بیان کرد: یکی از اقدامات مهم این دانشمند ایرانی بنیان رصدخانه مراغه بود که با بهره‌مندی وی از اعتماد مغولان حاصل شد. علاقه مغولان به علم نجوم در گشایش این رصدخانه بی‌تأثیر نبود. خواجه نصیرالدین از همین علاقه آن‌ها استفاده کرد و توانست حمایت مالی فرمانروایان مغول را برای ساخت رصدخانه جلب کند. مرکز اکتشافات و تحقیقات نجومی خواجه نصیرالدین طوسی همین مرکز بود. به‌طورکلی، این دانشمند کوشید تا از طریق روابط هدفمند با مغولان آن‌ها را از خرابکاری‌ها و ویرانگری‌های بیشتر و در واقع آسیبی که به ایران و جهان اسلام می‌زدند، باز دارد.
منبع : دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی
مناظره دانشجویی با گزاره آزادسازی آموزش و بهداشت برگزار شد
کتاب هفتم نامه‌هایی از پراگ چاپ شد/ دست‌هایش در بازار نشر
ترجمه دوربین عکاسی به چاپ نهم رسید
ماجرای تذکر جدی شهید رئیسی به وزیر علوم
اختصاص 41 همت به مدرسه‌سازی در 14 سفر دور دوم دولت
انتصاب افراد انقلابی به مدیریت دانشگاه‌ها از دستاوردهای مهم دولت سیزدهم است
دیدار دانشگاهیان با همسر رئیس‌جمهور شهید
کمیته پشتیبانی از دانشجویان ایرانی خارج تشکیل شد
مهارت افزایی کارگزاران فرهنگی دانشگاه‌ها در صدر اولویت
سمپاد سرباز امریه می‌گیرد
واکنش وزیر علوم به اعلام کاندیداتوری برخی روسای دانشگاه‌ها در انتخابات ریاست جمهوری
جزئیات برنامه ترم تابستانی دانشگاه شریف اعلام شد
سبزترین امام به کتابفروشی‌ها آمد
عرضه یک‌کتاب دیگر از مجموعه ژول ورن/ پرتو سبز در کتابفروشی‌ها
کسب جایزه نوبل ایرانی توسط دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی
اعلام آمادگی ۶۰ شرکت صنعتی برای جذب دانشجویان دانشگاه آزاد
رییس دانشگاه تهران کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری می‌شود
شهید رئیسی شورای عالی انقلاب فرهنگی را احیا کرد
کارت آزمون کارشناسی ارشد علوم پزشکی منتشر شد/ امکان ویرایش معدل
مراسم بزرگداشت شهدای خدمت در دانشگاه خواجه نصیر برگزار می‌شود
هوش مصنوعی به حوزه‌های علمیه خواهران راه پیدا می‌کند
مهلت مجدد ثبت نام با تاخیر نوبت دوم کنکور سراسری ۱۴۰۳ آغاز شد
نخبگان حوزه از شهید جمهور روایت کردند
دوره تربیت مربی تجوید قرآن ویژه حوزه‌های خواهران برگزار می شود
آخرین مهلت ثبت نمرات میان‌ترم دانشجویان دانشگاه پیام نور اعلام شد
متقاضیان گزینش با نمره کنکور ۱۴۰۲ باید در کنکور ۱۴۰۳ ثبت نام کنند
کارت‌های ورود به جلسه آزمون که پیش از این دانش‌آموزان دریافت کردند «معتبر» است
آغاز به کار سامانه نقل و انتقالات معلمان
آغاز توزیع کارت ارشد علوم پزشکی از امروز/ متقاضیان رشته‌های بدون آزمون بخوانند
انتخاب موزه تاریخ علوم اردبیل برای هفتمین بار پیاپی به عنوان موزه برتر کشور
رقابت ۵۸ هزار نفر در آزمون کارشناسی ارشد علوم پزشکی سال ۱۴۰۳
تلگرام کاربران ایرانی را از این امکانات خود محروم کرد
۱۰۰۰ روز خدمت بی‌منت شهید جمهور در آموزش و پرورش
بازدید وزیر آموزش و پرورش از حوزه‌های برگزاری آزمون نهایی
زمزمه‌های از سرگیری واردات آیفون به ایران شنیده می شود
حضور حماسی مردم در آیین وداع با رئیس‌جمهورِ شهید، نیازمند بازشناسی است
بازگشت ۲۰ درصدی دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل عشایری به مدارس
معصومه ابتکار: رئیسی به‌دنبال همدلی ملّی بود
جزییات ثبت‌نام با تاخیر در آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ اعلام شد
کارکرد دانشگاه حقیقت جویی است
نقش رایزنان علمی در ارائه توانمندی‌های ایران در عرصه جهانی
ثبت‌نام آزمون انتخاب مترجم رسمی قوه قضائیه سال ۱۴۰۳ آغاز شد
پیشرفت فوق‌العاده ترکیه در صنایع دفاعی پس از رونمایی از پهپاد مافوق صوت
لایک‌ها از شبکه ایکس حذف می‌شوند؟
اطلاعات تازه درباره گوشی‌های سری آیفون ۱۴
پاسخ اپل درباره دسترسی به عکس‌های حذف شده گالری کاربران
صدها ستاره‌ای که ناگهان در آسمان ناپدید شدند کجا رفتند؟
ثبت لحظه ورود شهاب‌سنگ غول‌پیکر به زمین+عکس
نگاهی به سیستم‌های ضدپهپاد روسیه و اوکراین
کیا اسپورتیج خودروی محبوب شاسی بلند به ایران می‌آید+عکس
پژوهش‌های حوزه به سمت اجتهاد تمدن‌ساز حرکت کند
تلاش وزارت علوم برای جذب ۳۲۰ هزار دانشجوی بین‌الملل
تلاش وزارت علوم برای جذب ۳۲۰ هزار دانشجوی بین‌المللی در برنامه هفتم توسعه
پیشنهاد تشکیل کارگروه ویژه اشتغال دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در همایش مردمی استان کرمانشاه
نقش فعالیت رسانه‌ای اعضای هیات علمی در ارتقای رتبه دانشگاه‌ها
یک خودروی محبوب شاسی بلند خارجی به ایران می‌آید+عکس
چاپ ترجمه کتابی در روایت‌شناسی سفیانی و نشانه‌های ظهور
عرضه قهوه قجری در فنجان ادبیات در کتابفروشی‌ها
آغاز توزیع کارت آزمون کارشناسی ارشد علوم پزشکی سال ۱۴۰۳ از فردا
ابلاغ ماموریت جدید به دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی
گرامیداشت «شهدای خدمت» در دانشگاه‌های سراسر کشور برگزار می‌شود
نشست رایزنان علمی دانشجویان ایرانی خارج از کشور برگزار می شود
ماموریت بزرگداشت سنت دانشگاهی به دانشگاه تهران واگذار شد
جذب نخبگان پزشکی با پیگیری‌های شهید رئیسی
آغاز بررسی آیین‌نامه پیشنهادی ستاد علم، فناوری و نوآوری شورای عالی انقلاب فرهنگی
جذب نخبگان پزشکی با پیگیری‌های آیت‌الله شهید رئیسی
آیت‌الله رئیسی دغدغه حل مسئله را داشت
فروش ضعیف شاسی بلند معروف کار دست‌اش داد+عکس
استقبال خیره کننده کلاسیک‌بازها از بی‌ام‌و مدرن +عکس
فرهنگ توضیحی مثل‌های ژاپنی روانه بازار نشر شد
عرضه ترجمه آموزش مهارت‌های تفکر نقادانه در بازار نشر
فرصت ۲۴ ساعته دانشگاه تورنتو به دانشجویان معترض
امتحانات نهایی خرداد دانش‌آموزان آغاز شد
متقاضیان بازی‌های المپیاد ورزش‌های فناورانه بخوانند
نحوه پذیرش دانشجوی دکتری در پژوهشگاه رنگ
آغاز مهلت مجدد ثبت نام نوبت دوم کنکور سراسری ۱۴۰۳ از فردا
سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای تجهیز آزمایشگاه دانشگاه امیرکبیر
منابع امتحانات نهایی فقط کتاب‌های درسی است
وضعیت تامین معلم و فضای آموزشی شهرستانهای استان تهران
نشست تصویرپردازی از حکمرانی متعالی بر تراز سنت حکمرانی شهید جمهور برگزار می شود
ثبت لحظه ورود شهاب‌سنگ غول‌پیکر به زمین+عکس
پیشرفت فوق‌العاده ترکیه در صنایع دفاعی پس از رونمایی از پهپاد مافوق صوت
استقبال خیره کننده کلاسیک‌بازها از بی‌ام‌و مدرن +عکس
تلگرام کاربران ایرانی را از این امکانات خود محروم کرد
صدها ستاره‌ای که ناگهان در آسمان ناپدید شدند کجا رفتند؟
جای خالی شهید جمهور در جلسه هیات دولت+عکس
آیت الله رئیسی الگوی شهید رجایی را دوباره برای مردم زنده کرد
دانش‌آموزان در زمان مقرر در محل آزمون امتحانات نهایی حاضر شوند
رویدادهای مهم و تأثیرگذار دنیای کریپتوکارنسی در سال ۲۰۲۴
فعالیت دانشگاه‌ها تا زمان اطلاع از طرف دولت برقرار است
تصویر قدیمی از شهید آیت‌الله سیّد محمدعلی آل هاشم به‌همراه استاد شهریار
اتفاق بی سابقه تاریخ آموزش عالی در دوره ریاست جمهوری شهید جمهور
تصویری از سوگواری همسر رئیس‌جمهور و آیت الله علم الهدی بر پیکر ایشان
طرح مربوط به تغییر در شیوه برگزاری کنکور به مجمع تشخیص مصلحت رفت
دانشگاه‌ها مجاز به اعلام حدنصاب مرحله دوم مصاحبه کنکور دکتری شدند
روایت وزیر آموزش‌وپرورش از پیگیری و حل مشکل دانشگاه فرهنگیان توسط رئیس‌جمهور
کامل‌ترین مجموعه از نزار قبانی در ایران
پیام تسلیت خیرین مدرسه‌ساز در پی شهادت رئیس‌جمهوری اسلامی ایران
رئیس دانشگاه خواجه نصیرالدین شهادت رییس جمهور را تسلیت گفت
سیاست فرصت بروز و ظهور به ادبیات مقاومت فلسطین نمی‌دهد
اعلام شهریه مدارس غیردولتی طی چند روز آینده
فقدان شهید آیت الله رئیسی ضایعه بزرگی برای کشور خواهد بود
زمان برگزاری آزمون جامع دکتری ۱۴۰۳ تغییر کرد
امتحانات دانش‌آموزان امروز برگزار می‌شود
اطلاعات تازه درباره گوشی‌های سری آیفون ۱۴
چالش‌های محققان علوم تجربی و انسانی در بررسی آیات الهی در طبیعت
هر لحظه شهادت را در چهره نورانی آیت الله رئیسی می‌دیدم
عدم تغییر زمان اعلام نتایج آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری
نسخه تلخیص جامع علم کلام توماس آکوئیناس چاپ شد
لغو همه امتحانات دانش‌آموزان تا پایان هفته جاری/ تقویم جدید آزمون‌های مدارس اعلام می‌شود
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.