به گزارش ثریا بخشعلی قنبری دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی در یادداشتی به جایگاه عید قربان در نهج البلاغه پرداخته است:
واژه «عید» به معنای رجوع و برگشتن، تنها یک بار در قرآن آمده و به معنای روزی است که نعمت‌های آسمانی بر مۆمنان فرود می‌آید: «رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَیْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَةً مِنْکَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ» (مائده / ۱۱۴)؛ پروردگارا، از آسمان، خوانی بر ما فرو فرست تا عیدی برای اول و آخر ما باشد و نشانه‌ای از جانب تو و ما را روزی ده که تو بهترین روزی‌دهندگانی».
امیرمومنان (ع) عید را رهاشدن از ناهنجاری اخلاقی و گناه می‌داند، به این معنا که هرگاه انسان بتواند روزی را بدون این دو سپری کند در آن روز باید جشن بگیرد، زیرا در آن روز محبوب را خشنود ساخته است: «کُلُّ یَومٍ لا یُعصَی اللهُ فیهِ فَهُوَ یَومُ عید»، (نهج‌البلاغه، حکمت ۴۳۷) هر روزی که در آن گناه نشود همان روز، روز عید است.
از این رو امیرالمؤمنین (ع) در روز عید قربان خطبه‌ای ایراد کرد که بخشی از آن مربوط به این عید بزرگ و توجه به معنای باطنی عید است. امام (ع) اشاره کردند که امروز روزی است که حرمتی بس بزرگ دارد و برکتش مورد امیدواری است و در این روز امید آمرزش گناهان می‌رود، پس خدا را بسیار یاد کنید و از او آمرزش بخواهید و به درگاه او توبه کنید، زیرا که او توبه‌پذیری مهربان است.
کیفیت ذبح حیوان
در میان عرب از قدیم قربانی به عنوان رسم رواج داشت، اما وقتی پیامبر اسلام (ص) در میان عرب به ظهور رسید به سنت‌های رایج در این سرزمین جهت گیری توحیدی داند که یکی از این رسوم، قربانی بوده است، البته بهترین قربانی در اسلام قربانی نفس است نه قربانی حیوان اما چون همه مردم نتوانسته اند به قربانی باطنی دست یابند، از این رو قربانی ظاهری در عید قربان مطرح شده است. از این نظر امام علی (ع) برای قربانی ظاهر شرایطی در نظر گرفته اند که بخشی از آن چنین است: «اگر کسی از شما بزغاله‌ای را (در مقام قربانی حج) قربان کند کفایت نخواهد کرد، ولی قربان کردن برّه‌ای کفایت می‌کند و از شروط کمال قربانی معاینه و بازرسی چشم و گوش آن است، و چون چشم و گوش آن سالم باشد قربان درست و تمام است و اگر شاخ آن شکسته باشد یا پای خود را در راه قربانگاه به زمین بکشد. کفایت نمی‌کند، چون این عیوب ظاهری علامت بیماری حیوان است و به همین ملاحظه بهای آن کمتر است».
اینکه علی (ع) بر سالم بودن قربانی از جهات مختلف تأکید دارد برای آن است که انسان‌ها بتوانند با انجام قربانی از خود بگذرند و چیزی را در راه خدا قربانی کنند که از نظر آنان ارزشمند است وگرنه از دست دادن چیزهای بخس و بی ارزش به لحاظ اخلاقی تأثیر چندانی ندارد.
عید قربان تقرب به درگاه خدا
قربان در لغت به معنای نزدیک شدن چیزی به چیز دیگر است. قربان را هم به لحاظ نزدیکی انسان به خدا به این عنوان، نامگذاری کرده اند. قربانی، وسیله قرب است و عید قربان، روز تقرب و نزدیکی به درگاه پروردگار. قربانی کردنِ هر آنچه غیر اوست و در دل و جان مسکن گزیده، مقدمه قُرب است، البته قرب هم مراتبی دارد که کمترین آن ورود انسان به بهشت است، اما بالاترین درجه آن رسیدن به وصال الهی و خداگونه شدن است که البته در دیدگاه علی (ع) این درجه به عارفان اختصاص دارد و اغلب مردم از قربانی انجام وظیفه شرعی و احیاناً طلب روزی و دنیوی و یا رسیدن به بهشت را دنبال می‌کنند.
یکی از کسانی که بر جنبه عرفانی عید قربان تأکید دارد مولاناست. او از بنیانگذار عرفان اسلامی یعنی علی (ع) معنای عرفانی قربانی را به نیکی آموخته و در مواضعی از مثنوی به شرح این نگرش پرداخته است:
من عاشق قربانم و کشته شدن و جان من در نوبت طبل بلا و مصیبت ایستاده است:
ای حریفان من از آنها نیستم کز خیالاتی در این ره بیستم
من چو اسماعیلیانم بی‌حذر بل چو اسماعیل آزادم ز سر
فارغم از طمطراق و از ریا قل تعالوا گفت: جانم را بیا...
از گمان و از یقین بالاترم و ز ملامت بر نمی‌گردد سرم
چون دهانم خورد از حلوای او چشم روشن گشتم و بینای او
پا نهم گستاخ چون خانه روم پا نلرزانم نه کورانه روم...
بر دلم زد تیر و سوداییم کرد عاشق شکر و شکر خاییم کرد
عاشق آنم که هر آن آن اوست عقل و جان جاندار یک مرجان اوست
من نلافم ور بلافم همچو آب نیست در آتش کشی‌ام اضطراب
چون بدزدم چون حفیظ مخزن اوست چون نباشم سخت رو پشت من اوست
هر که از خورشید باشد پشت گرم سخت رو باشد نه بیم او را نه شرم
همچو روی آفتاب بی‌حذر گشت رویش خصم سوز و پرده در
هر پیمبر سخت رو بد در جهان یک سواره کوفت بر جیش شهان
رو نگردانید از ترس و غمی یک تنه تنها بزد بر عالمی
سنگ باشد سخت رو و چشم شوخ او نترسد از جهان پر کلوخ...
گوسفندان گر برونند از حساب ز انبهیشان کی بترسد آن قصاب
خلاصه عید قربان، حکایت آزمایش ابراهیم، اسماعیل و هاجر (علیهم السلام) و تاریخ عبودیت است که عاشقانه خود را در مصاف تندباد الهی قرار دادند و جان را در طبق اخلاص نهادند تا جانان را از خود خوشنود سازند، بلکه با این کارشان از حد جسمانیت رها گشته اوج گرفتند و بر بلندای تاریخ ایستادند به گونه‌ای که امروزه میلیون‌ها مسلمان با انجام قربانی و اعمال حج گام خود را جای پای آنان می‌گذارند و هر سال این کار را به صورت نمادین تکرار می‌کنند تا به آدمیان بگویند که هر کس با اخلاص روی به خدای آورد جاودانه می‌شود، همان طور که ابراهیم و هاجر و اسماعیل شدند و این نقش برای همه ابنای بشر در نظر گرفته شده است.
منبع: خبرگزاری مهر
همگرایی اسلامیت و ایرانیت پشتوانه هویتی و فرهنگی ایران عزیز
روایت خواندنی سردبیر تهران تایمز از روزنامه‌نگاری در جنگ
شرکت در دوره ارتقای معرفت دینی الزامی شد
دکتر عباس انواری رئیس اسبق دانشگاه صنعتی شریف درگذشت
رابطه گروه خونی والدین و فرزند چیست؟
بیش از ۴۵۰ هزار نفر کارت نوبت دوم کنکور را دریافت کردند
آزمایشگاه بلعیدنی محقق ایرانی سلامت دستگاه گوارش را رصد می کند
اعلام زمانبندی فرآیند برگزاری نوبت دوم آزمون سراسری سال ۱۴۰۴
دقت ۹۵ درصدی در پلاک‌خوانی خودرو با فناوری بومی
شیوه پذیرش دانشجوی پزشکی عمومی از مقطع کارشناسی تغییر کرد
کشف یک راه جدید برای کاهش وزن بدون کم خوردن
دریافت بیش از ۴۵۰ هزار کارت کنکور/آغاز رفع نواقص کارت از چهارشنبه
ارسال نتایج ارزیابی داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان به سازمان سنجش تا ۱۵ مرداد/ انتخاب ۲۶ هزار و ۸۰۰ دانشجو معلم
اعلام زمان فرآیند برگزاری و نحوه حضور داوطلبان در نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴
اسپیس‌ایکس یک ماهواره مرموز را به مدار زمین فرستاد
متا شرکت صداساز هوش مصنوعی PlayAI را خرید
تلاش برای ارائه سازوکار جدید مطالعه کیهان با کمک امواج گرانشی
خشکسالی فرهنگی؛ بحران ناپیدای کم‌آبی در ایران/ضعف‌های مدیریتی را پشت واژه تغییر اقلیم پنهان می‌کنیم
خوارزمی؛ الگوریتمی از افتخار برای دنیای دیجیتال و عصر هوش مصنوعی
کدام سیاره ۱۵ دقیقه از تابستان امسال ما دزدید؟!
کشف روش ساده برای نزدیک کردن کردن مغز به حالت بندباز
تصفیه هوای آلوده با نانولوله‌های تیتانیومی
اثبات خواص افزایش طول عمر و ضد پیری جوانه گندم
دقیق‌ترین زبان مصنوعی جهان با گرافن ساخته شد
۵۰۰ هزار داوطلب کنکور متقاضی شرکت در دانشگاه فرهنگیان/ پذیرش داوطلبان صرفاً به کانون ارزیابی وابسته نیست
گزینش بیش از۷۰درصد داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان/ بیش از ۷۵ درصد ثبت نام پایه اول انجام شده است
تاکید رئیس کمیته ایمنی شورای شهر بر توجه به پدافند غیرعامل در پایتخت/ ایمنی مدارس در اولویت قرار گیرد
تکمیل ثبت‌نام دانش‌آموزان تا اول شهریور/ آغاز ثبت‌نام دهمی‌ها پس از هدایت تحصیلی
اجرای ۷۲۰۰ پروژه مدرسه‌سازی با ۴۶ هزار کلاس درس در کشور
مدیر مدرسه باید از تعداد دانش‌آموزان پرخطر و برنامه مداخله‌ای برای آنها مطلع باشد
اعلام نتایج آزمون ورودی مدارس استعدادهای درخشان طی هفته اول شهریور
تعیین دو اولویت برای نهمی‌ها جهت انتخاب رشته
این پروتز زانو، توانایی حرکت طبیعی را به افراد قطع عضو شده بازمی‌گرداند
کشف آنچه درد را به رنج پایدار عاطفی تبدیل می‌کند
دود روغن آشپزی، عامل پنهان سرطان ریه در زنان
دانشمند ایرانی با ابداع تراشه مویی به سرعت انتقال ۱۰۰۰ گیگابیت در ثانیه رسید
بازسازی اعتماد به چیزی فراتر از تبلیغات و رسانه نیاز دارد
کنکوری‌ها مواظب عضویت در این گروه‌ها باشند
اگر دلتان یک مجموعه شعر می‌خواهد «باران کبوتر» منتشر شد
سهمیه دانشگاهی برای خانواده شهدای حمله رژیم صهیونیستی اعمال می‌شود
تصویر/ کتابت قرآن در مدت کمتر از ۳ سال توسط یک کودک هندی
سید امیرحسین فقهی دانشمند شهیدی که با خون، علم را امضا کرد
منابع تاریخی که به وجود حضرت رقیه (س) و اتفاقات شام اشاره می‌کنند
نویسنده زن سودانی جایزه قلم پینتر ۲۰۲۵ را گرفت
شروط قرآن برای پیروزی یک جامعه در برابر توطئه‌های دشمن
«مرگ مغزی جامعه شناسی ایرانی» بررسی می‌شود
تغییر قبله به سمت کعبه معظمه برای دشمنان اسلام شکننده بود
نگاهی به مراحل هفت گانه سلوک تا شهود عرفانی در پرتو مقاومت عرفانی
دانشگاه صنعتی امیرکبیر میزبان اولین المپیاد ورزش‌های فناورانه کشور
ادای احترام وزیر علوم به مقام استادان شهید دانشگاه شهید بهشتی
مهلت انتخاب رشته در آزمون دستیاری پزشکی امروز به پایان می‌رسد
پیام تسلیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پی ارتحال حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید محمدباقر حجتی
تشریح جزئیات برگزاری نوبت دوم آزمون سراسری
دانشگاه علم و صنعت امسال ترم تابستانی برگزار نمی کند
تصمیم جدید وزارت بهداشت برای تسهیل شرایط آموزشی دستیاران تخصصی
رفع نقص کارت شرکت در نوبت دوم آزمون سراسری سال ۱۴۰۴ در این مراکز
رونمایی از گلکسی واچ ۸ با قابلیت‌های سلامتی جدید
استفاده از نانوحباب برای مهار گازهای گلخانه‌ای
بازگشایی آزمایشی فاز نخست موزه ملی علوم و فناوری ایران
در معرض ابتلا به آلزایمر هستید؟/ چهار مسیر منتهی به این بیماری را بشناسید
درمان ساده‌ای که می‌تواند از ۷۵ درصد سرطان‌های معده جلوگیری کند
ابتکار دانشمند ایرانی در استفاده از چوب برای افزایش طول عمر باتری
دستیابی فناوران کشور به یکی از اختصاصی‌ترین رادیو داروهای سرطان
چگونه ماه باعث شکل‌گیری حیات در زمین شد؟
تصویب سه استاندارد جدید برای تولید انبوه محصولات نانوساخت
تشخیص علائم اولیه پوکی استخوان با هوش مصنوعی
اولین مرورگر وب مبتنی بر هوش مصنوعی، گوگل را به چالش می‌کشد
یک‌پنجم سال زیر تیغ فرابنفش؛ ازون از ما محافظت می‌کند ولی نه همیشه
استخراج لیتیوم از آب امکان‌پذیر شد
تدارک تمهیدات کامل برای برگزاری نوبت دوم کنکور
نوآوری در ترویج نماز؛ از منبرهای ۳ دقیقه‌ای تا اپلیکیشن نور چشم
فناوری جدید الهام گرفته از لکه قهوه، جان انسان‌ها را نجات می‌دهد
فناوری تولید برق از امواج دریا
جزئیات طرح‌های احیاشده، در حال اجرا و برنامه‌های آینده بنیاد ملی نخبگان
انقلاب انویدیا در هوش مصنوعی با پاسخ‌دهی ۳۲ برابر سریع‌تر به کاربران
یافته‌های دانشمند ایرانی درباره توانایی چت‌جی‌پی‌تی در درک رنگ‌ها
احتمال تغییر زمان امتحانات گواهینامه و ارتقا برای برخی دستیاران پزشکی
آمادگی کامل برای برگزاری نوبت دوم آزمون سراسری سال ۱۴۰۴
ترور دانشمندان ایرانی در مجامع بین‌المللی پیگیری می‌شود
.ترفند رسانه‌ای رژیم صهیونیستی برای توجیه تجاوز نظامی به ایران
شعری زیبا/می‌شود من هم برایت شعر «ای ایران» بخوانم؟
پیام تسلیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پی ارتحال حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید محمدباقر حجتی
تصویر/ شهید کوچک ما که اسرائیل او را کشت
سازمان ملل از نامزدی کربلا به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی حمایت کرد
خداوند خود توبه را به گناهکاران پیشنهاد می‌کند؛ گناهانی که حسنه می شوند
آماده کرده‌اند چرا خیزران، پدر؟ / یا دختر یتیم خودت را بیا ببر
«مرگ مغزی جامعه شناسی ایرانی» بررسی می‌شود
تغییر قبله به سمت کعبه معظمه برای دشمنان اسلام شکننده بود
کودک اهل کتاب ایرانی، آینده‌ساز گفت‌وگو و دانایی است
چگونه امام سجاد (ع) با دعا جامعه را متحول کرد؟
سیره امام علی (ع) و امام صادق (ع) تلاش برای آبادانی دنیا همراه با دینداری بود
نگاهی نو به زندگی امام سجاد(ع) در شاهکار سیدجعفر شهیدی
منابع تاریخی که به وجود حضرت رقیه (س) و اتفاقات شام اشاره می‌کنند
تصویر/ کتابت قرآن در مدت کمتر از ۳ سال توسط یک کودک هندی
ویژه برنامه های دهه دوم ماه محرم در شبکه قرآن سیما
برگزاری ۱۱۴ محفل انس با قرآن کریم ویژه بزرگداشت شهدای قرآن
شرکت ۳۵۰۰ نفر در پویش قرآنی «به نام پیروزی»
ترویج فرهنگ دعا و نیایش به مثابه ابزار تربیتی و معرفتی توسط امام سجاد (ع)
تحلیل ابعاد معنوی و عملی «طهارت» انسانی در پرتو قرآن و اهل بیت (ع)
تصویر/ هیئات با پیوند «ایده، شعر و اجرا» از مکتب حسین به ایران حسین پل زدند
استقبال دانشگاه تهران از دهه دوم محرم با مراسم «از دانشگاه تا کربلا»
نگاهی به مراحل هفت گانه سلوک تا شهود عرفانی در پرتو مقاومت عرفانی
شروط قرآن برای پیروزی یک جامعه در برابر توطئه‌های دشمن
منوی عجیب یک پیتزافروشی در نیاوران تهران که پربازدید شد
درمان ساده‌ای که می‌تواند از ۷۵ درصد سرطان‌های معده جلوگیری کند
مغز انسان در پیری هم عصب می‌سازد
در معرض ابتلا به آلزایمر هستید؟/ چهار مسیر منتهی به این بیماری را بشناسید
نویسنده زن سودانی جایزه قلم پینتر ۲۰۲۵ را گرفت
ماهواره آمریکایی هر ۲۰ دقیقه یکبار زمین را رصد می‌کند
جزئیات پذیرش کاردانی فنی‌حرفه‌ای اعلام شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.