به گزارش ثریا وبینار «ملاحظاتی در باب شرق شناسی» با سخنرانی رضا داوری اردکانی، چهره ماندگار فلسفه و رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی به همت معاونت پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.
رضا داوری اردکانی در این نشست گفت: ما شرق شناسان و آثار آنها را میشناسیم، اما آنچه که لازم است به آن توجه داشته باشیم این است که شرق شناسی از کجا آمده است. فلسفه علم قارهای می پرسد یک علم از کجاست؟ چرا به وجود آمده؟ با زمان چه ارتباطی دارد و چه میکند و به کجا میانجامد؟ شرق شناسی چرا به وجود آمده و کارش به کجا انجامیده است؟ آغاز شرق شناسی در رنسانس و قرن ۱۸ است و اصلاً در جهان جدید به وجود آمده است و تا عصر پست مدرن ادامه پیدا کرده و در عصر پست مدرن در آخر قرن بیستم تمام شده است.
رئیس فرهنگستان علوم افزود: تا حدود ۴۰ سال پیش کنگرههای شرق شناسی تشکیل میشد که یکی مانده به آخرین کنگره در تهران برگزار شد. آخرین کنگره شرق شناسی در پاریس تشکیل شد. کنگرهای با جمعیت زیاد اما حاصلی تقریباً هیچ؛ لذا من آن را مجلس ترحیم و ختم شرق شناسی می دانم. هیچ سخنرانی مهمی نشد و پنل ایران تقریباً تعطیل بود. از حزب توده خیلیها آمده بودند و به ملاقات با بعضی از آنها مثل بزرگ علوی علاقه مند بودم.
وی ادامه داد: یکی دیگر از نشانههای پایان شرق شناسی مقالاتی است که در این باره نوشته اند. بعد از جنگ جهانی کسانی چون «فانون» در بیان استعمار چیزهایی هم درباره شرق شناسی نوشتند که شرق شناسی را با استعمار پیوسته میدانستند. بی تردید شرق شناسی و استعمار نسبت دارند، اما این گناه بدی است که ما فکر کنیم شرق شناسان عوامل استعمار بودند یا آن را استعمار پدید آورده باشد. شرق شناسی وجود داشته و حتی به استعمار قوت و نیرو داده است. برای من قابل تصور نیست که کسی مثل ماسینیون در خدمت استعمار باشد.
داوری اردکانی اضافه کرد: برخی از ایران شناسان به من ایراد گرفته اند که شما ما را نوکر استعمار میدانید که البته من هرگز چنین حرفی نزده ام. نباید بگوییم شرق شناسی در استخدام استعمار است. تجدد به شرق شناسی نیاز داشته و استعمار نتیجه تجدد است. شرق شناسی میبایست در تجدد به وجود بیاید چون تجدد فکر و سیاست منطقهای نیست بلکه فکری عالم گیر است. تعریفی از جهان و انسان و علم دارد. تجدد باید همه جهان را تسخیر کند و نمیتواند به دیگران کار نداشته باشد.
وی سپس گفت: تجدد دیگری نمیشناسد. گفته میشود شرق، دیگری تجدد است. این حرف به یک معنا درست است، اما غرب این را بیان میکند که تجدد دیگری خود را در شرق می بیند. حتی ادوارد سعید به این مطلب کمتر توجه کرده است. تجدد غربی، دیگری را نمیپذیرد و آن را نفی میکند. آیا شرق شناسی، شرق را نفی کرده است؟ کسانی آمدند کتیبههای ما را خواندند و نادانستهها و ابهامهای تاریخ ما را روشن کردند و برای ما کتاب تاریخ فلسفه، عرفان، دین، اجتماع و سیاست نوشتند که قبل از تجدد ما چنین تاریخهایی نداشتیم. ما از آنها یاد گرفتیم که تاریخ این رشتهها را بنویسیم. نام این نفی غرب است که کار خیلی مشکلی است. این چیزها در فرهنگ ما مسئله نبود در نتیجه به آن نپرداخته بودیم.
داوری اردکانی اظهار داشت: شرق شناسی که آمد با خودش مسئله آورد. مسئلهای که مسئله او بود. فرهنگ، ادب نفس است. اگر ادب درس به ادب نفس متکی نباشد، مؤثر نخواهد بود. شرق شناسی آمد در فرهنگ شرق مطالعه کرد. شرق، ابداع غرب است. ما که خود را شرق نمیدانستیم. غرب نام ما را شرق گذاشت و ما هم پذیرفتیم. غرب فرهنگ ما را به ما تعلیم داد. فرهنگ و ادب نفس ما که از ریشههایش آگاه نبودیم را فهمید و به ادب درس تبدیل کرد و به ما درس داد. شرق شناسی معلم ما شد. علاوه بر تاریخ، فکر کردن و نگاه کردن را به ما یاد داد. به ما یاد داد که با عینک غربی به گذشته مان نگاه کنیم.
وی افزود: کاری که هومر و یونانیان شروع کردند این بود که آنها توجه داشتند که یونان و ایران مقابل هم هستند. آیسخولوس در نمایشنامه پارسیان یا ایرانیان هرگز ایرانیان را تحقیر نکرده و ناچیز ندانسته و ایران را شرق نامیده است. بعد از او افلاطون و ارسطو درباره ایران صحبت کردند و گفتند ایرانیان جنبش و جوشش ندارند و عقل دارند و غرب جنبش و جوشش دارد، اما خرد ندارد. در قرون وسطی هم با اسلام دشمنی بود و با شرق خیلی دشمنی نبود. این تعارض ادامه پیدا کرد و در آثار نویسندگان بزرگ اثر گذاشت و در دوره جدید به شرق شناسی تبدیل شد.
داوری اردکانی خاطرنشان کرد: تا پایان قرون وسطی مسئله مواجهه و خصومت است، اما انکار نیست. در دوره جدید این مسئله شروع میشود که شرق چیزی نیست و اگر چیزی هست ما به او میدهیم. در دوره جدید به دنبال این بودند که چیزی غیر از غرب وجود نداشته باشد و این گونه القا کنند که هر چه هست تجدد است و با یک عالم و یک فکر. شرق شناسی در شرق دو چیز دیده است: یکی علم و دیگری عمل. علم را که از سنخ خودش بوده به خودش متعلق دانسته یا مقدمه خودش دانسته است. عملی که با عمل او سازگار و موافق نبوده را زشت شمرده است. باید ببینیم شرق شناسی با فکر و ذهن و عمل ما چه کرده است. این کار را هنوز انجام نداده ایم.
وی همچنین گفت: وقتی کتاب ادوارد سعید منتشر شد نقدهای بسیاری درباره آن شد. در کشور ما از کتاب استقبال نشد و یک تلقی صرفاً سیاسی از آن شد و قدر کتاب دانسته نشد که این کتاب از کجا آمده و چه حرفی دارد. بدترین استقبال از این کتاب را روشنفکران عرب کردند. بدترین حرفی که در این باره شنیدم این بود که گفته شد این عرفان بافی ها ما را از تعقل باز داشته است. آیا این پرسش که میخواهم بدانم شرق شناسی چیست، آزادی را از بین میبرد؟ میتوان راه تعقل را یاد گرفت. اگر این عرفان بافی ها را میشناسید و مانع تعقل را میشناسید بروید آن را از سر راه بردارید. مگر آنکه توانایی این کار را نداشته باشید.
داوری اردکانی در پایان گفت: شرق شناسی یک علم است. در طبقه بندی جزو علوم اجتماعی به حساب نمیآید، اما یک آغاز و یک پایانی داشته است و امروز دیگر شرق شناس نداریم. شرق شناسی امروز دیگر مطرح نیست و کار خودش را انجام داده است مبنی بر اینکه دیگر نیاز به فرهنگ نیست و تکنولوژی همه کارها را انجام میدهد و دیگر شرق و غرب معنا ندارد و تکنولوژی جای فرهنگ را گرفته است.
منبع: خبرگزاری مهر
شکست مذاکرات دانشجویان معترض با مسئولان دانشگاه ملبورن
پایهگذاری شیوهنامههای تالیف از مهمترین اقدامات جدید دانشگاه فرهنگیان
سرقت ۲۵ دلاری رمز ارز دو برادر در بلاک چین اتریوم
فصلنامه سازمان بسیج اساتید در علوم انسانی رتبه ب را کسب کرد
با برخی دانشجویان با فقدان مهارتهای اجتماعی و ارتباطی مواجهیم
آخرین مهلت اساتید پیام نور برای ثبت نمرات میان ترم اعلام شد
الزام دانشجویان غیرایرانی به گذراندن دروس به زبان انگلیسی و فارسی
آیفون16 پرومکس در باتری و شارژدهی رکوردشکن میشود
خودروهایی که بیشتر از همه در آمریکا سرقت میشوند
منتظر شفقهای قطبی بعدی باشید
خودروی معروف کرهای که برای راحتی سگها ساخته شده+عکس
خبر بد OnePlus برای طرفداران این نوع گوشی
عجیبترین خودروی تویوتا با الهام از کوسه کله چکشی به تهران آمد+عکس
خریداران Xperia ۱ VI سونی منتظر یک تغییر ویژه در صفحه نمایش باشند+عکس
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که انتهای آن هرگز مشخص نشد+عکس
اولین پیکاپ خودروی چینی با الهام از خودروی آمریکایی+عکس
خودرویی که نیسان آبی آمریکاییهاست+عکس
جزئیات کیا سورنتو جدید اعلام شد+عکس
ارزانترین سلاح پهپادکُش که ساخت بریتانیا است+عکس
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
پشمک کیهانی که از غول منظومه شمسی هم بزرگتر است+عکس
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
مشوقهایی برای اضافه تدریس معلمان در نظر گرفتهایم/تعیین تکلیف داوطلبان آموزگاری تا تیر
آغاز آزمون استخدامی دبیری و هنر آموزی از فردا
معرفی نامزدهای جایزه شعر بهاران
کتاب تازه امین فقیری در نمایشگاه کتاب
اختتامیه رویداد ستفاتک در جهاددانشگاهی اصفهان
روایت کتابها از موسیقی؛ لطف مفخّم تا مضراب
اتمام سنجشسلامت نوآموزان تاپایان اردیبهشت/هنوز۳۰ درصد نوآموزان برای سنجش مراجعه نکردهاند
جزییات برگزاری امتحانات پایان نیم سال دوم پیام نور اعلام شد
آزمون صلاحیت بالینی پزشکی در دانشگاه های علوم پزشکی برگزار شد
ضوابط جدید ارزشیابی مدارک مقاطع داروسازی خارج از کشور اعلام شد
قیمت غذای دانشجویی تا مهرماه افزایشی ندارد
قبل از بحرانی شدن اعتراضات دانشجویی اطلاع رسانی کنید
ایجاد و بازسازی ۱۰۰۰ هنرستان تا پایان برنامه هفتم توسعه
توصیههایی به دانشآموزان برای حضور در آزمونهای نهایی؛ از موارد ممنوعه تا نحوه درج پاسخها
۲۰ درصد سوالات امتحانی دشوار است/ اخذ آزمون مجدد از افراد مشکوک
دانشگاهها برای افزایش بهرهوری به میدان بیایند
جزییات ثبت نام پذیرفته شدگان بدون آزمون رشتههای ارشد اعلام شد
فهرست ۶۷۳ دانشگاه برتر جوان در رتبهبندی تایمز منتشر شد
زمان اعلام نتایج اولیه آزمون کارشناسیارشد دانشگاه معارف اسلامی
قدیمی ترین عینک فروشی تهران
جزئیات پوشش بیمه ای در عینک سازی ها
پاسخ وکیل به آیا قانون تجارت تغییر میکند؟
قنات در سرزمین قنوت و قناعت - استان یزد
تحقق اقتصاد مقاومتی دانش بنیان و مردم پایه توسط اساتید بسیجی
پرداخت حقوق معلمان خرید خدمات و حقالتدریس به روز شد
رونمایی ۱۵ کتاب با موضوع اهلبیت به زبانهای اروپایی و آفریقایی در نمایشگاه کتاب
نسل جوان آمریکایی به حاکمیت معترض است/اعتراضات دانشجویی ادامه خواهد داشت
دانشگاه تهران میزبان اجلاس رؤسای دانشگاهها شد
بدهی آموزش و پرورش به فرهنگیان بابت پاداش پایان خدمت ۱۴۰۲/ معوقاتی که تا اسفند پارسال تسویه شد
مسئولان از پیشرفتهای علمی پشتیبانی کنند
استفاده ۱۳۹هزار دانشجو از بن اعتباری خرید کتاب از نمایشگاه
۴۶ دانشگاه ایران در میان برترین دانشگاه های جوان
پشتپرده برگزاری آزمونهای کشوری ششمیها و نهمیها/ برگزاری آزمون شفاهیفارسی در مقطع ابتدایی
خبر خوش برای متقاضیان رشته پزشکی/ گام بلند دانشگاههای ایران در ارتقای جایگاه جهانی
تشکیل دبیرخانه دائمی صنایع و خانه صنعت در معاونت پژوهش و فنآوری دانشگاه تهران
سامانه him نمونه بهرهوری درون دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی است
کاهش نگران کننده دانشجویان دانشگاههای غیردولتی
نخستین بیانیه مد موقر شیراز منتشر شد
مسؤولیت امتحانات نهایی از سال آینده با سازمان ملی سنجش خواهد بود
غیرانتفاعیها بیشترین حذف کد رشته را در آمایش آموزش عالی داشتند
مشارکت ۳۰هزار استاد و کارمند دانشگاه در ارزیابی موسسات غیرانتفاعی
استخدام یک روزه اساتید در دانشگاههای غیرانتفاعی
نوجوانان با «هفتخوان» به استقبال بزرگداشت فردوسی میروند
تأکید وزیر علوم بر رعایت اخلاق دیپلماسی علمی در پذیرش دانشجویان بینالملل
ساخت و تحویل ۷۰۰۰ مدرسه در دولت سیزدهم
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
۱۰ خرداد؛ برگزاری سومین کنگره شهدای دانشگاه آزاد
اعطای مالکیت ۱۴۰۰ واحد مسکونی به اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علامه
کارت آزمون استخدامی رشته شغل دبیری و هنرآموز منتشر شد
المپیاد علمی دانشجویان فرصتی برای اصلاح نگاه و تفکر علمی است
کارت شرکت در آزمون انتخاب سردفتر اسناد رسمی سال ۱۴۰۳ منتشر شد
وزیر سابق علوم: شهریههای دانشگاههای غیرانتفاعی کفاف هزینههای دانشگاه را نمیدهد
لزوم مدیریت رشتههای یک بار پذیرش در دانشگاههای غیردولتی و غیرانتفاعی همانند دانشگاه آزاد
ایجاد دو آزمایشگاه تخصصی برای توسعه میادین نفتی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شناسایی ۸۷۴ هزار بازمانده از تحصیل با کد ملی/ بازگشت این افراد به تحصیل امکانپذیر است
نظارت وزارت کشور بر تامین «امنیت» حوزههای آزمونهای نهایی/ همکاری فراجا و آتشنشانی
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
ارزانترین سلاح پهپادکُش که ساخت بریتانیا است+عکس
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
جزئیات کیا سورنتو جدید اعلام شد+عکس
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
شفق قطبی برای اولین بار در ایران هم دیده شد+عکس
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
دو خبر خوش وزیر علوم برای جامعه دانشگاهی اعلام شد
ارائه مهلت جدید ثبت نام آزمون دکتری تخصصی داروسازی
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
سوپرآلیاژ انقلابی ناسا شروع به کار کرد
دانشجویان در شش محور در کرسیهای آزاد اندیشی با هم رقابت میکنند
مسؤولیت امتحانات نهایی از سال آینده با سازمان ملی سنجش خواهد بود
چرا هوش مصنوعی اینقدر برای دیگران پرهزینه است؟
مشاهده نشانههایی از تمدن فضاییها دانشمندان را شگفت زده کرد
المپیاد علمی دانشجویان فرصتی برای اصلاح نگاه و تفکر علمی است
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.