شبکه علمی ثریا: شپش ها حشراتی پهن و بدون بال هستند که به پوست می چسبند و از خون انسان تغذیه می کنند و روی ساقه موها تخم می گذارند. البته این حشرات توانایی پرواز، جهیدن یا نفوذ به درون پوست سر را ندارند، ولی پای آنها برای چسبیدن به موها تکامل یافته است.

ابتلا به شپش چه علائمی دارد؟
به گفته دکتر نیلفروش زاده، متخصص بیماری های پوست و مو، خارش شدید و بدون علت سر از  جمله علائم شایع ابتلا به شپش است،  طوری که بر اثر خارش شدید گاهی عفونت پوستی و زردزخم در ناحیه پشت سر و پشت گوش ایجاد می شود.

شپش را نمی توان یک مشکل بهداشتی دانست، بلکه بیشتر یک مشکل فرهنگی است، چون اگر به موقع به پزشک مراجعه شود و فرد تحت درمان قرار بگیرد و از اقدامات پیشگیرانه بهره ببرد، از انتقال آن به دیگران جلوگیری خواهد شد.

متاسفانه وقتی فردی مبتلا می شود، به دلیل بی توجهی به راحتی این حشره را به دیگران منتقل می کند و زمانی فرد متوجه شپش سر می  شود که دچار خارش  شدید شده  و چند ماه از بیماری  اش گذشته و ده ها نفر را مبتلا کرده  است.

آیا تراشیدن موها لازم است؟
در قدیم موی مبتلایان به شپش را می تراشیدند، در حالی که به گفته دکتر نیلفروش زاده، برای درمان شپش سر نیازی به تراشیدن مو نیست و با یک شامپو می توان به راحتی آن رابرطرف کرد.

نکته مهم این است که تمام افرادی که ساعات زیادی را در کنار هم سپری می کنند، مثل اعضای یک خانواده باید همزمان مورد درمان قرار بگیرند؛ حتی اگر علامتی از شپش نداشته باشند. علت شکست درمان بیماران هم رعایت نکردن همین نکته است. برخی بیماران مبتلا نیز به تکرار درمان پس از یک هفته نیاز دارند.

روسری یا مقنعه، شانه، برس، کلاه، روبالشی و ملحفه باید در آب داغ شسته شوند، اما نیازی به ضدعفونی کردن فرش، موکت، مبل و خانه نیست.

پیشگیری کجای ماجراست؟
اگر فرزند شما به شپش مبتلا شد، نترسید، بلکه سریع تر برای درمان اقدام کنید، چون اگر مدتی بدون درمان بماند، می تواند مشکلاتی برای سلامت خود و دیگران ایجاد کند. پیشگیری با ارتقای بهداشت کل جامعه میسر است و بر خلاف باور عام، طول و رنگ مو تاثیری در انتقال شپش ندارد. از طرفی خارش سر به ویژه خارش بدون علت در کودکان مدرسه ای، باید مورد بررسی قرار بگیرد.

به گفته دکتر نیلفروش زاده، خارش در ناحیه پشت سر و اطراف گوش هاست یا در این نقاط شدت بیشتری دارد. به عبارتی، اولین علائم بالینی در سر موقعی دیده می شود که شپش شروع به حرکت می کند.

شپش سر با چسبیدن به قاعده مو خود را از چشمان شما مخفی می کند و از نور و گرما گریزان است و دور از تاج سر قرار می گیرد. به همین دلیل، معاینه پزشک نقش مهمی در تشخیص بیماری دارد.

در عین حال، تخم های شپش سفید رنگ، سفت و بیضی شکل ستند که به ساقه مو می چسبند و نباید آنها را با شوره اشتباه گرفت، چون شوره سر، پوست مرده است که بر خلاف رشک (تخم شپش) به راحتی از مو جدا می شود. 

اگر فرزند شما به شپش مبتلا شد، نترسید، بلکه سریع تر برای درمان اقدام کنید

 
همه چیز درباره شپش کشی

برای درمان شپش، شامپویی به نام لیندان استفاده می  شود که 5 تا 10 دقیقه روی سر می ماند و بعد شسته می  شود و 7 تا 10 روز پس از مصرف، نیاز به مصرف دوباره دارد.

به گفته دکتر نیلفروش زاده، مصرف این شامپو در کودکان زیر شش سال و مادران باردار ممنوع است و با تجویز پزشک، باید از شامپو های جدیدتری برای این گروه از افراد استفاده کرد.

معمولا بعد از یک بار استفاده از شامپو، قدرت سرایت شپش از بین می  رود و پس از مصرف شامپو، رفتن افراد به مدرسه و مهد کودک بلامانع است. تکرار مصرف شامپو پس از یک هفته هم برای از بین  بردن تخم  های چسبیده به مو توصیه می شود.

اصلاح باورهای غلط
به گفته دکتر نیلفروش زاده، وجود شپش سر دلیل بر رعایت نکردن نظافت و بهداشت شخصی نیست و هر کسی ممکن است به آن مبتلا شود، ولی در بچه های 4 تا 11 سال بیشترین میزان شیوع و در دختران بیش از پسران مشاهده می شود. همچنین در سن شروع مدرسه شایع تر است.

شپش سر معمولا به شکل فرد به فرد و با تماس سر افراد منتقل می شود و حدود 30 ثانیه طول می کشد که یک شپش از یک سر به سر دیگر انتقال پیدا کند، اما سرایت از طریق کلاه، شانه و بالش شیوع کمتری دارد.

در این میان کم نیستند خانواده هایی که حیوان خانگی دارند و این پرسش برایشان مطرح می شود که آیا شپش سر از حیوانات قابل سرایت است؟ باید گفت شپش ها انگل های اجباری انسان هستند و روی بدن حیوانات دیگر یا روی اشیا و وسایل منزل نمی توانند زنده بمانند و از حیوانات قابل سرایت نیستند. از طرفی نگهداری حیوانات شناسنامه داری که به صورت دوره ای توسط دامپزشک معاینه می شوند، واکسن می زنند و تحت درمان ضدانگلی قرار می گیرند، معمولا مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

شانه ای که شپش ها را از بین می برد
محققان موسسه مهندسی سطح و غشای نازک فرانهوفر آلمان یک شانه طراحی کرده اند که شپش را به وسیله پلاسمای سرد از بین می برد.

درمان شپش، کار بسیار دشواری است. به طور معمول یک شامپو یا لوسیون حاوی مواد سمی، اولین درمان هایی هستند که برای پوست سر بیمار تجویز می شوند و پس از آن با کشیدن یک شانه مخصوص به موها، شپش ها از بین می روند. این شامپوها نمی توانند تخم شپش را از بین ببرند، بنابراین درمان نیاز به تکرار دارد. به این ترتیب مواد شیمیایی تند و زننده می توانند سبب ایجاد ناراحتی برای کودکان یا بزرگسالان شوند.

شانه مذکور که در حال حاضر در برخی از کلینیک های اطفال در آلمان بکار گرفته شده است، از دندانه های رسانا برخوردار بوده که به عنوان الکترود  عمل می کنند. هنگامی که پالس های الکتریکی به دندانه های شانه ارسال می شود، فاصله هوایی بین آنها یونیزه شده و شروع به تولید پلاسما می کند. هم شپش و هم تخم آن که به رشک معروف هستند، با قرار گرفتن در معرض پلاسما از بین می روند.

از آنجا که این پالس ها بسیار کوتاه هستند، دمای پلاسما از دمای اتاق بیشتر نیست. بنابراین خطر سوختگی یا داغ شدن برای بیمار وجود ندارد.

تنها یک بار درمان می تواند نیمی از شپش ها را بلافاصله از بین ببرد و نیمه دیگر این شپش ها بدون نیاز به مواد شیمیایی و یا درمان دیگر، در همان روز از بین می روند. علاوه بر این، با تغییر فاصله بین دندانه های شانه، می توان از آن در حیوانات خانگی نیز استفاده کرد.

این محصول قرار است به زودی در بسته بندی های کوچک در بازار عرضه شود.

منبع: جام جم