به گزارش ثریا «انتظار میرود که شاه تا ده سال آینده فعالانه در قدرت باقی باشد». این نتیجهگیری گزارشی کاملاً سری دربارۀ آیندۀ شرایط سیاسی ایران بود که تحلیلگران سازمان سیا در آبانماه سال ۱۳۵۷ به دولت ایالات متحده ارائه کردند. ۱۰۰ روز بعد، پادشاهیِ ۳۷ سالۀ محمدرضا پهلوی سقوط کرد. انقلاب اسلامی ایران از همان لحظۀ پیروزی چالشی دشوار پیش پای تحلیلگرانی گذاشت که وضعیت ایران را مطالعه میکردند: چرا هیچ کس نتوانسته بود انقلابی چنین سهمگین را پیشبینی کند؟
چارلز کرزمن، استاد جامعهشناسی دانشگاه کارولینای شمالی، در این کتاب به مطالعۀ همین تصورناپذیری میپردازد.
او تحلیلهای رایج دربارۀ انقلاب اسلامی را مطرح میکند و نشان میدهد چطور در نظر نگرفتنِ «پیشبینیناپذیریِ وقایع» باعث شده است تجربۀ انقلاب بهدرستی تجزیه و تحلیل نشود. گری سیک، تحلیلگر بلندآوازۀ سیاسی، دربارۀ انقلاب تصورناپذیر در ایران گفته است: «کاری عظیم دربارۀ انقلاب ایران، و انقلاب بهطور کلی».
وی در مقدمه این اثر از دوران تحصیل خود در دبیرستان و شرکت در تظاهرات علیه ایران به خاطر گروگان گیری دیپلماتهای آمریکایی در ایران میگوید و اذعان میکند که نه ایران را می شناخته و نه اسلام را. به هر حال او در ادامه تحصیلات خود زبان فارسی را میآموزد و به ایران سفر میکند و در طول دانشگاه و پس از آن با ایرانیهای بسیاری کار میکند و اکنون معتقد است انقلاب ایران نمونهای غیرعادی است. این انقلاب اولین جمهوری اسلامی دوران جدید را تأسیس کرد و همچنان تنها نمونه یک انقلاب اسلامی تودهای است. یکی از عظیمترین خیزشهای تاریخ جهان است: حداقل ده درصدد از جمعیت ایران در راهپیماییهای اعتراضی و اعتصابهای عمومی ای که محمدرضا شاه پهلوی را به زیر کشید شرکت کردند. در مقایسه کمتر از دو درصد از جمعیت در انقلاب فرانسه دخیل بودند و کمتر از یک درصد مردم در برانداختن شوروی کمونیستی شرکت داشتند.
انقلاب ایران در معنای آکادمیک آن نیز نوعی نمونه غیرعادی به شمار میرود. بنابر تبیینهای اجتماعی علمی از انقلاب، این انقلاب نباید در آن زمان رخ داد اتفاق میافتاد، یا اصلاً نباید اتفاق میافتاد. این تئوریها ما را به سمتی سوق میدهند که منتظر سکوتی حزن انگیز در برابر نیروهای تا دندان مسلح سلطنت باشیم، تا اعتراضاتی پراکنده را در پرتو کمبود منابع افراطیون توقع داشته باشیم یا سناریوهای رنگارنگ دیگری را متصور شویم. هر چه بیشتر درباره جزئیات انقلاب بیاموزیم، شواهد بیشتری مییابیم که در برابر تبیینهای موجود مقاومت میکنند.
به طور خاص فضایی را کشف میکنیم که در آن سردرگمی بر همه چیز غالب است. آن زمان که اعتراضات علیه شاه داشت بالا میگرفت، ایرانیان ذهنیتی نداشتند از اینکه چه اتفاقی دارد میافتد. آیا رژیم شاه سقوط میکند؟ آیا اعتراضات سرکوب میشود یا کمرنگ خواهد شد؟ ایرانیان بلاوقفه از دوست و بیگانه نظر میخواستند تا جوابی برای این سوالات پیدا کنند، اما جوابها حاکی از پیش بینی ناپذیری امور بودند. در این دوران به یادماندنی، ایرانیان حتی نمیتوانستند اقدامات خودشان را پیش بینی کنند، چه برسد به پیش بینی رفتار هم میهنان خود.
این کتاب این تجربه سردرگمی را که در فرآیند انقلاب ایران بسیار همه گیر بود، مطالعه میکنند. این تحلیل از نظر زمانی تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، یعنی روزی که رژیم شاه سقوط کرد را بررسی میکند، اما اشارات این مطالعه ممکن است از این دوره فراتر رود، همین طور که ممکن است از شرایط منحصر به فرد و غیرعادی انقلاب ایران نیز فراتر رود. اگر تحلیل نویسنده درست باشد، آنگاه باید گفت اعتراضات تودهای حقیقتاً پیش بینی ناپذیرند، نه تنها وقتی در حال رخ دادن هستند بلکه حتی وقتی بر میگردیم و آنها را مینگریم. پیش پای این پدیدارها، درهای از سردرگمی گسترده میشود که هر تلاشی برای پیش بیتی را در خود فرو میبرد، بدون اینکه نتیجهای به بار آید.
آیا دیگر رژیمهای خاورمیانه، یا سایر جاها قرار است با خیزشهای تودهای روبرو شوند؟ آیا قدرت نظامی برتری که حکومت ایالات متحده دارد آن را در برابر اعتراضات، چه در جاهایی که در آن سوی آبها اشغال کرده است و چه در سرزمین خودش، واکسینه خواهد کرد؟ این سوالات پاسخ ناپذیر باقی خواهد ماند، حتی اگر اطلاعاتی بی نقص درباره روحیات و نیات تک تک افرادی که در ماجرا دخیل اند داشته باشیم، که مسلم است چنین اطلاعاتی را نیز نداریم. ما تنها قادریم درباره آینده حدسهایی بزنیم، نمیتوانیم بدانیم که مردم وقتی در وضعیت سرگشتگی قرار بگیرند، چگونه عمل خواهند کرد، مگر آنکه چنین موقعیتی فرارسد. تغییرات عظیم را پیشاپیش نمیتوان دانست، مگر وقتی که دارند اتفاق میافتند. مردم حس میکنند که چیزی عظیم در منصه ظهور است، و واکنشهایشان به شکل گیری آن رویداد کمک میکند.
شاید این نتیجه گیری انتزاعی به نظر آید، اما پیامدهای سیاسی واقعی ای که دارد، اگر میخواهیم دنیا را تغییر دهیم - و چه کسی است که نخواهد؟ - آنگاه داریم با بی باکی به سمت وضعیتی از سرگشتگی گام بر میداریم، به سوی آن لحظهای که رسم و رسوم کهنه شروع به ناپدید شدن میکند و الگوهای جدید جای آنها را میگیرد. برای تغییراتی به عظمت انقلابها، نمیتوانیم دقیقاً بدانیم که چه کسانی به راههای قدیمی چنگ خواهند زد و چه کسانی برای امر جدید آغوش میگشایند. تنها راهی که باقی میماند دنبال کردم اهداف است. به خاطر خودشان، به خاطر اینکه تصور میکنیم این کار درست است، تنها کاری که از دست ما ساخته است این است که بکوشیم آنچه را باورنکردنی است باور کنیم. این کاری است که [امام] خمینی انجام داد؛ چه با اهداف او موافق باشیم چه مخالف. میتوانیم از نحوه پیگیری اهدافش بیاموزیم.
تاریخ همه انقلابها مملو از کارنامه رهبران انقلاب است، اما چنان که میدانیم صحنهای از سیاست نیست که حضور مردم عادی در آن به اندازه انقلاب چشمگیر باشد، زنان و مردان گمنامی که تاریخ نویسان جز در تخمین میزان جمعیت حاضر در این اعتصاب یا آن راهپیمایی یادی از آنها نمیکنند.
انقلاب تصورناپذیر در ایران تلاشی است برای نگریستن به انقلاب از چشم این آدمهای معمولی که هر یک با دلایل و روشهای خود به موج اعتراضات پیوسته اند. اگرچه شمه ای از چنین نگاهی را در روایتهای شخصی انقلابیان از روزهایی که پشت سر گذاشته اند دیده ایم - به عنوان نمونهای چشمگیر باید به لحظههای انقلاب محمود گلابدره ای اشاره کرد -، اما تبدیل آن به برنامهای پژوهشی که معیارهای اعتبار علمی را نیز رعایت کند، سخت پیچیده است.
کرزمن در این مسیر با تبیینهای انقلاب، به مثابه نیرومندترین صورتهای فهم و روایت انقلاب، جدالی دامنه دار را آغاز میکند و می کوشد تا با تمرکز بر جزئیات تاریخی مهم اما مغفول مانده، نشان دهد که هر کدام از این تبیینها از چه شکافها و افتادگیهایی رنج میبرند و چرا نباید وظیفه روایت انقلاب را یک باره بر دوش آنها گذاشت.
انقلاب تصورناپذیر در ایران رفت و برگشتی مداوم است میان نظریه اجتماعی و جزئیات تاریخی؛ میان سازههای ذهنی ساخته شده از مفاهیم و بدنهای انسانی ای که با خون و استخوان شأن انقلاب را رقم زده اند و به همین جهت، نه تنها خود اثری شایان توجه است که میتواند راهنمایی برای گشودن مسیرهای تازه پژوهشی در راه فهم انقلاب اسلامی ایران باشد.
یادآور میشود، کتاب انقلاب تصورناپذیر در ایران نوشته چارلز کرزمن با ترجمه محمد ملاعباسی به همت انتشارات ترجمان منتشر شده است.
منبع: خبرگزاری مهر
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
به تشکلهای دانشجویی گرنت اعطا میشود
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترینهای آسیا در رتبهبندی تایمز
نشست «سواد بصری در مد و لباس» برگزار میشود
اولین نکوداشت روانشناسان رضوی برگزار می شود
پذیرش دانشجوی دکتری در پژوهشگاهها قانونی است
جزییات برگزاری کنکور مجدد برای داوطلبان سیل زده اعلام شد
کتاب چشمها تنها برای دیدن نیستند منتشر شد
رمان اجتماعی معمایی آفرودیت در نمایشگاه کتاب عرضه میشود
انتشار وضعیت فرهنگی ایران در پیمایش ارزشهای جهانی
آدرخش و رقص فانتومها در نمایشگاه کتاب طنین میاندازد
مهلت ثبت نام پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد پیام نور تمدید شد
ترقی در علم و دانش کشور مرهون تلاش معلمان و سنگربانان تعلیم و تربیت است
حمایت دانشگاه علوم پزشکی شیراز از بیماران مبتلا به به سلیاک
انتخاب عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی به عنوان استاد نمونه کشوری
رئیس جهاد دانشگاهی کشور وارد گلستان شد
طرح پایش و ارتقای سلامت اعضای جهاد دانشگاهی سلامت محور است
بررسی تاریخ ایران در چهار سده نخستین پس از اسلام
حمایت ۳۷ میلیارد تومانی از طرحهای حوزه اینترنت کوانتومی
کسب رتبه دوم در بین شرکت های بورسی و افزایش فروش و تولید در داروسازی دانا
هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد
جذب امریه سربازی در سازمان جهاد دانشگاهی خواجه نصیر
۱۷۰ دانشجوی نخبه امروز به عمره مفرده اعزام میشوند
کلید اولیه نوبت اول کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ منتشر شد
بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی
جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران میآید؟
خودروی جدید که شبیه گربهها ساخته شده است+عکس
خودروهای ایرانی چشم کرهشمالی را گرفت+عکس
بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی
تمدید مهلت ثبتنام در جشنواره علمی - پژوهشی پژوهشسراهای دانشآموزی
خدمات رایگان دندانپزشکی برای دانشآموزان ۶ تا ۱۴ ساله روستایی
موافقت با افزایش حقالزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان
دیدار جمعی از معلمان با رهبر انقلاب در روز چهارشنبه
تصویب نقشه راه اجراییسازی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
کشف ۸ هزار و ۳۰ نفر دانش آموزان بازمانده از تحصیل در استان اصفهان
طحاننظیف: قانون اساسی به کلاسهای درس برده شود
احداث ۵ دهکده جامع ورزشی/ جذب نخبگان در دانشگاه فرهنگیان
تعلیق بودجه دانشگاه فرانسوی به دلیل حمایت از فلسطین
اعزام دو کاروان از دانشجویان بنیاد نخبگان به عمره آغاز شد
حمله خشونتآمیز پلیس نیویورک به دانشجویان حامی فلسطین در کلمبیا
آیین بزرگداشت مقام معلم در دانشگاه اصفهان برگزار شد
ثبتنام پشت کنکوریها جهت ترمیم نمره آغاز شد
دانشگاهیان کشور باید با شبکهسازی به جنبش دانشجویان جهان بپیوندند
برگزاری بیست و دومین نشست شورای عالی اتحادیه دانشگاهها و مراکز پژوهشی ساحلی و دریایی
آزمون مجدد برای کنکوریهای زیرکوه ۲۱ اردیبهشت برگزار میشود
چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس
موشک سنگین آنگارا-آ۵ با موفقیت پرتاب شد+عکس
ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس
سلاح قدیمی و کوچک اوکراینیها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس
سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟
تعرفه وحشتناک جیمیل با هوش مصنوعی اعلام شد
علم حکمی؛ لازمه دستیابی به تمدن نوین اسلامی
بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس
مسئله جدی امروز، زیستجهان مدرن است که راه مقابله فرهنگی با آن، تعامل بیشتر با جوانان است
ناسا به صورت تصادفی مریخ را بمباران کرد
ویژگیهای خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس
این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمیدهد+عکس
داوطلبان متقلب دستگاههای جاسوسی پیشرفته داشتند/احتمال محرومیت تا ۵ سال
فراخوان ثبت پرسشنامه در بانک اطلاعاتی ابزارهای سنجش سلامت و کیفیت زندگی
دستگیری ۲۵ نفر از داوطلبان متقلب کنکور/ حدود ۱۲ درصد داوطلبان غایب بودند
پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی در پژوهشگاه اقیانوسشناسی
برای نگهداشت حرمت معلم بکوشیم
واریزهدیه روز معلم به حساب فرهنگیان؛ امشب/ پرداخت معوقات حقالتدریسها تا ۲ هفته دیگر
چاپ کتابی درباره سکوت و پایبندی در آثار آلبر کامو
مجموعه دفتر یادداشت روزانه داستایوفسکی به چاپ چهارم رسید
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل منصوب شد
وعده صادق نتیجه دانشگاههای ما است
۸۸ هزار داوطلب آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ انتخاب رشته کردند
اگر جریان علمی در کنار جریان دفاعی نبود بازدارندگی رقم نمی خورد
گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول میشود
همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمیشود و سالم میماند+عکس
خودروهای پرنده غول پیکر در آسمان به پرواز درآمدند
کشف تازه از وجود سیاره نهم در منظومه شمسی
اسب سیاه مقابل تلسکوپ جیمز وب نمایان شد+عکس
تصاویر واقعی آیفون۱۶ در توییتر لو رفت+عکس
داخل ساختمانهای عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس
نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد
بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس
همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمیشود و سالم میماند+عکس
سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟
این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمیدهد+عکس
نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد
سلاح قدیمی و کوچک اوکراینیها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس
چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
ویژگیهای خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول میشود
ملاقات ستاره دنباله دار با ماه و مشتری و اورانوس+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
تعرفه وحشتناک جیمیل با هوش مصنوعی اعلام شد
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
داخل ساختمانهای عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس
خودروهای ایرانی چشم کرهشمالی را گرفت+عکس
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنکتر میکند+عکس
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
فرصت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
ایمیل حمایتی روسای دانشگاههای ایران به دانشگاههای آمریکا
چگونه از تهران به گرگان برویم؟
دانشگاهها در مقابل ظلم و ستم همیشه ایستادهاند
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.