به گزارش ثریا نخستین کسی که رسالت پیامبر (ص) را تصدیق و به ایشان ایمان آورد حضرت خدیجه (س) بود و امام علی (ع) در این باره می‌فرمایند: در آن روز در هیچ خانه‌ای، اسلام راه نیافت، جز خانه حضرت رسول اکرم (ص) و خدیجه کبری (س) و من سومین آنان بودم، من نور وحی و رسالت را می‌دیدم و بوی نبوت را استشمام می‌کردم.

حضرت خدیجه (س) در همه مراحل زندگی مشترکی که با پیامبر اکرم (ص) داشت ایشان را حمایت کرد و تصدیق رسالت آن حضرت و ایمان به اسلام را می‌توان یکی از مهمترین حمایت‌های ایشان برشمرد. چرا که اگر ایشان به پیامبر (ص) ایمان نمی‌آورد همین می‌توانست دستمایه‌ای برای تبلیغات مشرکین علیه پیامبر (ص) باشد و بگویند که وی کسی است که اهل منزلش نیز دعوتش را قبول ندارند اما ایمان حضرت خدیجه آن هم به عنوان اولین نفر، حمایت عینی و عملی ایشان و نیز نشان از درک و بصیرت و بینش بالای وی نسبت به پیامبر اکرم (ص) داشت.

بر همین اساس همزمان با سالروز وفات این بانوی عظیم‌الشأن به منظور شناخت سیره و شخصیت حضرت خدیجه کبری (س) با دکتر محمد محمودپور عضو هیئت علمی بنیاد دائرةالمعارف اسلامی و نویسنده کتاب برگزیده سال با عنوان «سایبان آفتاب، بررسی تاریخی زندگی حضرت خدیجه (س)» به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

محمد محمودپور حضرت خدیجه (س) را از جمله زنان بافضیلت در طول تاریخ اسلام معرفی و عنوان کرد: ایشان از مهمترین شخصیت‌های تاریخ صدر اسلام به شمار می‌روند و جدای از اینکه همسر نبی مکرم حضرت محمد (ص) و مادر حضرت زهرا (س) بودند شخصیت والای این بانوی عظیم‌الشأن در تاریخ صدر اسلام بسیار حائز اهمیت است.

عضو هیئت علمی بنیاد دائرةالمعارف اسلامی ادامه داد: حضرت خدیجه (س) پیش از ازدواجش با پیامبر اکرم (ص) از زنان نامدار قریش محسوب می‌شد و از نظر نسب و وجاهت خانوادگی از قبیله بنی اسد بود. ایشان پیش از ظهور اسلام در عرصه اقتصادی فعالیت داشت و از تجار بزرگ و مشهور قریش به شمار می‌رفت بر همین اساس در مسائل اجتماعی و اقتصادی مکه شخصیتی تأثیرگذار و نقش آفرین بود.

وی به دوران سیاه جاهلیت اشاره کرد و گفت: حضرت خدیجه (س) در این دوران به دلیل پاکدامنی و خلق و خوی پسندیده به طاهره معروف بود در روایات بسیاری آمده که حضرت به جهت پاکدامنی که داشت در بسیاری از مجالس خارج از عرف مکه شرکت نمی‌کرد؛ پیامبر اکرم (ص) نیز به دلیل کمالات و مقام‌های والای این بانوی بزرگوار پس از ازدواج، ایشان را خدیجه کبری نام نهادند.

این استاد دانشگاه درباره دیگر فضائل حضرت خدیجه (س) عنوان کرد: از مهمترین فضائل این بانوی عظیم‌الشأن می‌توان به عقل و درایت، موحد بودن، ولایتمداری و شجاعت ایشان اشاره کرد. نوع برخورد پیامبر اکرم (ص) با حضرت در قیاس با دیگر همسرانی که بعد از ایشان اختیار کردند کاملاً نشان دهنده شخصیت فردی و آن ایمان قلبی بود که خدیجه به پیامبر اکرم (ص) داشت.

نقش حضرت خدیجه (س) در شکل‌گیری و پیشبرد نهضت جهانی اسلام

محمودپور افزود: پیامبر بعد از وفات حضرت خدیجه (س) به خاطر ارادت و توجهی که به این بانوی عظیم‌الشأن داشت گاهی در مواجهه با دیگر همسران مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفتند تا حدی که برخی زنان به حضرت بیان می‌کردند مگر حضرت خدیجه (س) چگونه بود که ما نیستیم؛ و حضرت در پاسخ می‌فرمودند: خداوند هیچ‌گاه برایم همسری بهتر از او جایگزین نکرد، او مرا تصدیق نمود هنگامی که هیچ‌کس مرا تصدیق نکرد، یاری‌ام کرد در زمانی که هیچ‌کس مرا یاری نکرد، از مالش در اختیارم قرار داد، زمانی که همه مالشان را از من دریغ کردند؛ با توجه به این روایت می‌توان گفت حضرت خدیجه بهترین و صادق ترین همراه و مایه آرامش حضرت بوده است.

عضو هیئت علمی بنیاد دائرةالمعارف اسلامی با بیان روایتی دیگر از پیامبر اکرم (ص) اظهار داشت: حضرت در روایت ی با اشاره به فضیلت و جایگاه حضرت خدیجه (س) فرمودند: پا برجا نشد و ایستادگی نکرد دین من، مگر بر ۲ چیز، مال خدیجه و شمشیر علی بن ابی‌طالب؛ این روایت بیانگر نقش و فضیلت انفاق مال حضرت خدیجه (س) در پیشبرد اهداف و گسترش اسلام است که در کنار شمشیر زدن‌ها و جهاد امام علی (ع) قرار می‌گیرد. خدیجه در لحظات حساس تاریخ صدر اسلام به خصوص در شعب ابی‌طالب که تمام اموالش را صرف مسلمانان کرد، از بزرگترین حامیان دین اسلام و پیامبر بود.

وی با اشاره به اینکه اموال حضرت خدیجه (س) در سخت‌ترین شرایط تحریم اقتصادی بهترین پشتوانه برای احیا و گسترش نهضت جهانی اسلام به شمار می‌رفت، گفت: در جای دیگری پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: هیچ ثروتی به اندازه ثروت حضرت خدیجه برای من سودمند نبود؛ حضرت خدیجه (س) به شأن و جایگاه پیامبر خاتم اشراف و آگاهی کامل داشت و این مواجهه با پیامبر اکرم (ص) بیانگر ولایتمداری این بانوی عظیم شأن تاریخ اسلام است.

استاد دانشگاه با بیان اینکه حضرت خدیجه (س) علاوه بر حمایت‌های اقتصادی از نظر اخلاقی و عاطفی نیز بزرگ‌ترین حامی پیامبر اکرم (ص) محسوب می‌شد، تصریح کرد: ایشان فضای کاملاً امن و آرام و سراسر با محبتی را برای حضرت فراهم آورده بودند تا حدی که بعد از نخستین مواجهه وحیانی پیامبر و دشواری رسالتی که بر عهده ایشان نهاده شده بود حضرت خدیجه (س) بود که به عنوان نخستین فرد از پیامبر اکرم (ص) حمایت کرد و به رسالت ایشان ایمان آورد تا حضرت به راحتی بتواند بار رسالت را به دوش بکشاند.

حضرت خدیجه (س)؛ ظرف امامت

محمودپور گفت: در تاریخ صدر اسلام و آغاز رسالت بسیار آمده که مردم پیامبر اکرم (ص) را مورد آزار و اذیت قرار می‌دادند حتی زنان و کودکان پشت حضرت راه می‌افتادند و ایشان را سنگ می‌زدند و مسخره می‌کردند اما در مقابل این حضرت خدیجه بود که با پشتوانه نسب و طایفه‌ای که داشت وارد میدان دفاع می‌شد و خطاب به آزاردهندگان می‌فرمود: اگر دست از آزار بر ندارید با طایفه‌ام در مقابل شما خواهم ایستاد؛ این حمایت‌های شدید و صریح در روایات متعددی نقل شده است.

عضو هیئت علمی بنیاد دائرةالمعارف اسلامی ادامه داد: البته بخشی از این حمایت‌ها مربوط به اسلام آوردن خود ایشان می‌شود که بدون هیچ درنگ و پرسشی بعد از بعثت رسول الله (ص) به رسالت ایشان ایمان می‌آورد و در مقابل بسیاری از افراد مانند ابولهب و همسرش نه تنها از پیامبر بلکه از اسلام نیز حمایت می‌کند؛ بر همین اساس نزدیکان پیامبر (ص) برای آنکه بتوانند حضرت را از ابلاغ دین منصرف کنند اقدام به آزار و اذیت حضرت خدیجه (س) کردند با این وجود در هیچ کجای تاریخ نقل نشده که حضرت در دفاع از نبی مکرم اسلام درنگ کرده باشد.

وی با تاکید بر اینکه حضرت خدیجه (س) ظرف امامت هستند، اظهار داشت: از ویژگی‌های برجسته پیامبران و امامان این است که از پدری مؤمن و مادری پاک و مطهر به دنیا آمده‌اند و به شرک و بت پرستی آلوده نشده‌اند با نگاهی به تاریخ پیامبران و امامان می‌توان دریافت که همگی آنان از زنانی پاک و پرهیزگار متولد شده‌اند. در روایت نیز بر این اصل تأکید فراوان شده است و در زیارت نامه‌ها بارها این نکته را می‌خوانیم «گواهی می‌دهم که تو طوری بودی در پشت‌های والامقام و ارحام پاک که پیامدهای دوران جاهلیت تو را نیالود؛ حضرت خدیجه (س) مادر حضرت فاطمه (س) است و حضرت فاطمه (س) مادر تمام امامان معصوم هستند بنابراین مادر چنین زنی باید در اوج ایمان و تقوا باشد تا خداوند شایستگی داشتن چنان فرزندی را به وی عطا کند. پیامبر اکرم (ص) همیشه از خدیجه به نیکی یاد می‌کردند و در روایتی به صراحت ایشان را «ظرف امامت» خوانده‌اند.

استاد دانشگاه درباره لقب مشهور حضرت خدیجه (س) که با عنوان ام المومنین یاد می‌شود، خاطرنشان کرد: لقب ام المومنین لقبی است که قرآن کریم بر ایشان نهاد و این بیانگر جایگاه و عظمت حضرت خدیجه (س) است.