
سوگل مشایخی جامعهشناسی فرهنگی در یادداشتی کوتاه به فرصتها و تهدیدهای پدیده سلبریتی از منظر فرهنگی و با نگاه جامعهشناسانه پرداخته و به قدرت این نیروی عظیم اجتماعی اشاره کرده تا ضمن بیان اهمیت و ارزشمندی بالقوه این گروه، ریشههای افول آنها نیز بازخوانی شود.
مشروح متن اینیادداشت در ادامه میآید:
سقوط و یا شکست چهرههای مشهور در دنیای معاصر، به نقش و جایگاه متفاوت و طی نمودن مسیر آنها از یک نقطه به نقطهی دیگر بستگی دارد و بر اساس همین نسبی بودن، شرایط و تعاریف متعددی را شامل میشود. در گزینهی نخست، وضعیت یک چهره نسبت به ایدهآل و تعریفی که از سلبریتی در ذهن خود اوست سنجیده و به تعبیری سقوط یک ستاره به نسبت آن چه که باید باشد ارزیابی میشود. سقوط در شکل دوم بر مبنای زمان حال و گذشته سلبریتی بررسی میشود و وضعیت کنونی ستاره نسبت به آن چه در گذشته بوده است، مد نظر قرار میگیرد. از آن جا که زندگی هر انسانی با فراز و نشیبهایی همراه است، این مقایسه ممکن است موقتی و گذرا باشد و از همین روی الزاماً به معنای سقوط نخواهد بود. چرا که سقوط فرد از جایگاه خود در صورتی پذیرفته است که دائمی و پیشرونده باشد. سقوط در گزینهی دیگر در بررسی وضعیت یک ستاره نسبت به دیگر ستارگانی که زمانی همطراز او بودهاند سنجیده میشود. از آن جا که شرایط هر فرد و مسیر رشد یا افول او متفاوت و قابل تعمیم به دیگری نیست، بنابراین معیاری برای قیاس صعود یا افول یکی بر دیگری نیست و سقوط و ناکامی در این مورد نیز ممکن است نسبی قلمداد شود.
اما از منظر مفاهیم جامعهشناسی، سقوط سلبریتیها از دو جنبه قابل بررسی است که هر کدام از آنها به نوع نگرش ستاره از معنای سقوط وابسته است. در دیدگاه اول سقوط ستاره از منظر خود او دیده میشود. سقوط در این شکل از منظر جامعه به وقوع نپیوسته و یا این که هنوز نمود بیرونی پیدا نکرده، اما فرد از درون به سقوط روحی و اخلاقی رسیده است. اما از جنبهی دوم، سقوط سلبریتی از دیدگاه اجتماع عیان است و نمود بارزی مییابد.گاهی ستاره خود را در اوج میبیند در حالی که جامعه او را در خطر انحطاط و سقوط میداند. در بسیاری از این موارد خود ستاره از درستی این قضاوت بیاطلاع است و یا آن را نمیپذیرد. اگر اتفاقی که در این شرایط برای یک ستاره رخ داده، قیاس نادرست یا بررسی شرایط موقتی او نباشد و سقوط قلمداد شود، نوع و محدودهی آسیبپذیری سقوط در چند گروه طبقهبندی و دلایل آن روشن خواهد شد که در این میان میتوان به سقوط حرفهای، سقوط اجتماعی، سقوط روحی و سقوط معنوی سلبریتیها اشاره کرد.
به طور کلی سقوط حرفهای در سه عامل ریشه دارد. یکی آن که آگاهی فرد به اندازهی موقعیت او افزایش نمییابد. سلبریتی اطلاعات و تجارب خود را برای همیشه و هر موقعیتی کافی میداند، در جهت افزایش و بهروزرسانی دانش خود تلاشی نمیکند و حتی از تجربههای دیگران نیز بهره نمیبرد و همین امر به شکست و یا سقوط او میانجامد. دلیل دوم سقوط حرفهای ستارهها، در انتخاب اشتباه و غیرتخصصی آنها و تکرار و استمرار این اشتباهات بررسی میشود. اما مهمترین عامل سقوط حرفهای، در موضوعات و انحرافات اخلاقی و انسانی ریشه دارد و عدم رعایت و پایبندی به مسائل اخلاقی مانند ریاکاری، کبر، غرور، خودشیفتگی، برتریجویی و مسائل دیگری که در عرف اخلاقی پذیرفته نیست، از عوامل مهم این سقوط قلمداد میشود. این دلایل به قدری حائز اهمیت است که میتواند بر سقوط شأن و منزلت و پایگاه اجتماعی چهرهها نیز مؤثر باشد و به انواع دیگر سقوط از جمله سقوط اجتماعی، سقوط روحی، سقوط معنوی و سقوط تاریخی آنان هم منجر شود.
سقوط اجتماعی در زمانی رخ میدهد که سلبریتیها به هنجارها یا ارزشهای جامعه توجهی ندارند. اگر چه در مواردی این ارزشها را در منظر عمومی بیان میکنند، اما از سویی اعتقاد و تعهدی به ارزشها ندارند و آن را در زندگی شخصی خود نادیده میگیرند و بر همین اساس به نفاق و دوریی یا انحطاط اخلاقی در امور فردی و عمومی محکوم و از منظر اجتماعی مطرود و حذف خواهند شد.
زمانی که سلبریتی به فروپاشی درونی میرسد، به مرزهای سقوط روحی و احساسی نزدیک میشود. این سقوط هنگامی اتفاق میافتد که تمامی ابعاد شخصیتی یک ستاره به صورت متوازن و همگام رشد نکرده است. ورود و حضور یک عامل و انگیزه جدید بدون آمادهسازی بستر فرهنگی مرتبط و تأثیرگذار و یا توانایی کاربرد درست آن که در مفهوم جامعهشناسی «تأخر فرهنگی» خوانده میشود، میتواند بهعنوان یکی از دلایل این شکست و ناکامی بر شمرده شود. بهعنوان مثال هنگامی که پدیدهای در عرصهی تکنولوژی وارد فرهنگ عمومی جامعه میشود و عناصر دیگر جامعه -مانند بسترهای فرهنگی، اجتماعی و رسانهای- با آن تناسب و همخوانی ندارد و همزمان با آن رشد نمیکند، به تأخر فرهنگی منجر میشود.
تأخر فرهنگی در مورد چهرههای مشهور به گونه دیگری هم تجلی مییابد. در این گزینه تنها یکی از ابعاد توانمندی و شخصیتی فرد رشد میکند و ممکن است آن ستاره در یکی از رشتههای تخصصی به مقام استادی هم نائل شود، اما سایر ابعاد شخصیتی او در حد پایین باقی بماند. به تعبیری این ستارهها شخصیتهای کاریکاتوری مییابند و همان گونه که در کاریکاتور ممکن است در یکی از اجزای صورت و اندام اغراق شود، یکی از وجوه شخصیتی این سلبریتیها هم بزرگنمایی میشود.
شاید از همین جهت است که بسیاری از ستارگان در اوج شهرت، ثروت و محبوبیت، در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی خود با چالشهای فراوانی مواجهند و به روابط متعدد عاطفی روی میآورند و در مواردی هم دست به خودکشی -یا دیگر کشی- میزنند. عدم رشد متناسب روحی، تنزل موقعیت حرفهای، اجتماعی و شخصیتی سبب شکلگیری چهرههای اغراقآمیز کاریکاتوری و سقوط روحی فرد خواهد شد.
نمونه دیگر آن که بازیگران، خوانندگان، کارگردانان و ستارههای بزرگ دنیا که در اوج ثروت و محبوبیت و شهرت هستند، به دلیل تأخر فرهنگی به مشروبات الکلی و مواد مخدر روی میآورند و به خاطر افراط در مصرف آن جان خود را از دست میدهند.
اما منظور از سقوط معنوی سلبریتیها زمانی است که آنها در اوج شهرت به چنان حدی از خودشیفتگی میرسند که حتی وجود منبع آفرینش را منتفی میدانند و همهچیز را از آن خود و در خدمت خویش میخواهند. نتیجه اینتفکر به سقوط معنوی سلبریتی میانجامد و آنها پس از رشد و رسیدن به جایگاه بزرگ خود، تمام آن چه در طی این مسیر رخ داده است را انکار میکنند. آنها منشأ و مسیر رشد خود را بیتأثیر دانسته و تمام شهرتشان را ناشی از قدرت و عملکرد خود میدانند.
بدیهی است که بیان انواع سقوط، شامل تمام سلبریتیها نمیشود و ممکن است هیچکدام از این موارد برای یک ستاره رخ ندهد.
ستارهها میتوانند با افزایش دانش و آگاهی، معاشرت با افراد مقبول و صاحب اندیشه، توجه به مسائل اخلاقی و هنجارهای اجتماعی و توسل به مراقبه و امور معنوی از هرگونه ناکامی و شکست در امان بمانند و در آموزش و ارتقاء بینش مردم جامعه نقشآفرین باشند.
نتیجه آنکه عدم توجه به انواع سقوط در سلبریتیها به سقوط تاریخی آنها منجر میشود. در اینسقوط، ستارهها به تاریخ انقضای خود میرسند و به قدری بدنام و منفور و مطرود میشوند که همانند چیزی که اصلاً وجود نداشته است، حذف و فراموش و در گذر تاریخ محو و ناپدید میشوند.
این سقوط در حقیقت، نتیجه و در بردارنده تمامی سقوطهای دیگر است که بر هم تأثیر گذاشته و سبب شده تا انحراف و ناکامی در یک گزینه -به دلیل عدم آسیبشناسی و رفع انحراف در زمان مناسب- بر سایر موقعیتها اثر بگذارد و سلبریتی در زمینههای حرفهای، روحی، اجتماعی و معنوی به میزانی از انحطاط برسد که به بدنامی، حذف و سقوط تاریخی او منجر شود.
پیام تسلیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پی ارتحال حجتالاسلام والمسلمین دکتر سید محمدباقر حجتی
تشریح جزئیات برگزاری نوبت دوم آزمون سراسری
دانشگاه علم و صنعت امسال ترم تابستانی برگزار نمی کند
تصمیم جدید وزارت بهداشت برای تسهیل شرایط آموزشی دستیاران تخصصی
رفع نقص کارت شرکت در نوبت دوم آزمون سراسری سال ۱۴۰۴ در این مراکز
رونمایی از گلکسی واچ ۸ با قابلیتهای سلامتی جدید
استفاده از نانوحباب برای مهار گازهای گلخانهای
بازگشایی آزمایشی فاز نخست موزه ملی علوم و فناوری ایران
در معرض ابتلا به آلزایمر هستید؟/ چهار مسیر منتهی به این بیماری را بشناسید
درمان سادهای که میتواند از ۷۵ درصد سرطانهای معده جلوگیری کند
ابتکار دانشمند ایرانی در استفاده از چوب برای افزایش طول عمر باتری
دستیابی فناوران کشور به یکی از اختصاصیترین رادیو داروهای سرطان
چگونه ماه باعث شکلگیری حیات در زمین شد؟
تصویب سه استاندارد جدید برای تولید انبوه محصولات نانوساخت
تشخیص علائم اولیه پوکی استخوان با هوش مصنوعی
اولین مرورگر وب مبتنی بر هوش مصنوعی، گوگل را به چالش میکشد
یکپنجم سال زیر تیغ فرابنفش؛ ازون از ما محافظت میکند ولی نه همیشه
استخراج لیتیوم از آب امکانپذیر شد
تدارک تمهیدات کامل برای برگزاری نوبت دوم کنکور
نوآوری در ترویج نماز؛ از منبرهای ۳ دقیقهای تا اپلیکیشن نور چشم
فناوری جدید الهام گرفته از لکه قهوه، جان انسانها را نجات میدهد
فناوری تولید برق از امواج دریا
جزئیات طرحهای احیاشده، در حال اجرا و برنامههای آینده بنیاد ملی نخبگان
انقلاب انویدیا در هوش مصنوعی با پاسخدهی ۳۲ برابر سریعتر به کاربران
یافتههای دانشمند ایرانی درباره توانایی چتجیپیتی در درک رنگها
احتمال تغییر زمان امتحانات گواهینامه و ارتقا برای برخی دستیاران پزشکی
آمادگی کامل برای برگزاری نوبت دوم آزمون سراسری سال ۱۴۰۴
ترور دانشمندان ایرانی در مجامع بینالمللی پیگیری میشود
.ترفند رسانهای رژیم صهیونیستی برای توجیه تجاوز نظامی به ایران
شعری زیبا/میشود من هم برایت شعر «ای ایران» بخوانم؟
کودک اهل کتاب ایرانی، آیندهساز گفتوگو و دانایی است
شرکت ۳۵۰۰ نفر در پویش قرآنی «به نام پیروزی»
تصویر/ هیئات با پیوند «ایده، شعر و اجرا» از مکتب حسین به ایران حسین پل زدند
گامی در مسیر توسعه شبکه ملی اطلاعات امن و پایدار
کشف نوع جدیدی از سلول استخوانخوار در مارهای پیتون!
تصویربرداری بیسابقه از ذرات نوری در نانولولههای کربنی
اختراعی که قوانین فیزیک را دور میزند: گرم باش، سرد باش اما دیده نشو
درمان سینوزیت با رباتهای نانویی؛ بینیاز از جراحی
تشریح آخرین وضعیت مرجانهای ایران
چرا افراد باهوش تصمیمات بهتری میگیرند؟
عکس روز ناسا از سحابی سهتکه
صفحه تجربیات به پنل فرهنگی در پنجره واحد خدمات الکترونیک آموزش و پرورش اضافه شد
جهش آماری ثبت نام پایه اول
احصای لیست تجهیزات مورد نیاز مدارس در حال ساخت
آغاز فعالیت پایگاههای تابستانه اوقات فراغت دانش آموزان/ برنامهریزی سناریوهای مختلف برای شرایط متفاوت
مصرف لبنیات غیرپاستوریزه از علل شایع ابتلای انسان به تبمالت
ارزش سازنده استارشیپ به ۴۰۰ میلیارد دلار میرسد
کشف یک متحد جدید برای مبارزه با تغییرات اقلیمی
بخش ایران IEEE برترین بخش جهانی سال ۲۰۲۵ شد
سامسونگ برای پیشرفت در فناوری پزشکی پوشیدنی یک شرکت میخرد
برگزاری ۱۱ آزمون گروه علوم پزشکی در مردادماه امسال
میراث شهید طهرانچی: تحول در جذب و ارتقای استادان
اولویت تجهیز با مدارس عشایری و روستایی چندپایه است
گردوغبار با این فناوری تصفیه میشود
کنترل حرفهای پهپاد با دستکش!
وقتی سلولهای کشنده به ناجی تبدیل میشوند
رونمایی از اولین توربینهای ضربهای ۵۰۰ مگاواتی جهان
طراحی گوشی تاشو سهمرحلهای سامسونگ فاش شد
اوپو A۱۷؛ رقیب گوشیهای اقتصادی در بازار موبایل
مدارس شهر تهران در طول هفته خدمات آموزشی ارائه میدهند
نوار قلب جیبی؛ دستگاهی به اندازه یک کارت بانکی!
طرح ملی ایران دیجیتال در اجلاس جهانی به عنوان پروژه برتر برگزیده شد
اطلاعیه درباره پایش و ارزیابی عملکرد مدارس در فرآیند ثبتنام
بهسازی و شاداب سازی ۱۱۰ هزار کلاس درس
فعالیت کلاسهای مجازی پایگاههای تابستانی تا ۲۰ شهریور
تشکیل کمیته مشاوره و مددکاری اجتماعی برای ارائه خدمات به دانش آموزان و فرهنگیان آسیبدیده
آغاز اصلاح روشهای آموزش و یادگیری در مدارس ابتدایی
راهکاری طبیعی برای مبارزه با قارچ پژمردهکننده گوجهفرنگی
گنبد مینا الهامبخش تحول در نمای شیشهای/پوشش نانویی ایرانی گرما را تا ۹۰ درصد مهار میکند
ضرورت پوشش حرارتی نماهای شیشهای برای ساختمانها
استفاده از سوسکهای سایبورگ برای زندهیابی در بلایای طبیعی
تاکسیهای رباتیک ویمو در راه فیلادلفیا و نیویورک
معرفی پشهکش لیزری با توانایی نابودی ۳۰ حشره در ثانیه
امکان ترمیم اعصاب نخاع با تزریق ژل نانویی
منوی عجیب یک پیتزافروشی در نیاوران تهران که پربازدید شد
تصاویری از قرار ملاقات مهم عراقچی در عربستان
آغاز پذیرش تکمیل ظرفیت جامعهالزهرا(س)
تصویر/ شهید کوچک ما که اسرائیل او را کشت
نتایج نهایی کنکور اختصاصی دانشگاههای افسری اعلام شد
مهلت انتخاب رشته در آزمون دستیاری تخصصی پزشکی باز هم تمدید شد
شعری زیبا/میشود من هم برایت شعر «ای ایران» بخوانم؟
پیام تسلیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پی ارتحال حجتالاسلام والمسلمین دکتر سید محمدباقر حجتی
تصویر/ شهید کوچک ما که اسرائیل او را کشت
تصویر/ وقتی آقا گفت: ای ایران» بخوان
پاسخ به یک شبهه/ چرا امام حسین (ع) در روز عاشورا طلب باران نکرد؟
وقایع روز عاشورا به تفکیک ساعت و مقتلهای معتبر
سازمان ملل از نامزدی کربلا به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی حمایت کرد
نگاهی به زندگی عباس (ع)علمدار لشکر سیدالشهدا و محافظ خیام
خداوند خود توبه را به گناهکاران پیشنهاد میکند؛ گناهانی که حسنه می شوند
آماده کردهاند چرا خیزران، پدر؟ / یا دختر یتیم خودت را بیا ببر
چگونه امام سجاد (ع) با دعا جامعه را متحول کرد؟
سیره امام علی (ع) و امام صادق (ع) تلاش برای آبادانی دنیا همراه با دینداری بود
کودک اهل کتاب ایرانی، آیندهساز گفتوگو و دانایی است
نگاهی نو به زندگی امام سجاد(ع) در شاهکار سیدجعفر شهیدی
ویژه برنامه های دهه دوم ماه محرم در شبکه قرآن سیما
برگزاری ۱۱۴ محفل انس با قرآن کریم ویژه بزرگداشت شهدای قرآن
ترویج فرهنگ دعا و نیایش به مثابه ابزار تربیتی و معرفتی توسط امام سجاد (ع)
تحلیل ابعاد معنوی و عملی «طهارت» انسانی در پرتو قرآن و اهل بیت (ع)
شرکت ۳۵۰۰ نفر در پویش قرآنی «به نام پیروزی»
استقبال دانشگاه تهران از دهه دوم محرم با مراسم «از دانشگاه تا کربلا»
منظومه «ظهر روز دهم» یک اثر ادبی بینظیر برای نوجوانان
تصویر/ هیئات با پیوند «ایده، شعر و اجرا» از مکتب حسین به ایران حسین پل زدند
فرهمندپور: اعتماد، حلقه اساسی زنجیره ولایت است/ غفلت و گناه آگاهانه، راه بازگشت را سختتر میکند
مدینه فاضله نیازمند تحقق فضائل اخلاقی است
واقعه عاشورا حماسهای مبارزاتی و غنی از معارف اخلاقی و تربیتی است
منوی عجیب یک پیتزافروشی در نیاوران تهران که پربازدید شد
فراخوان دریافت یادداشتهای تخصصی-علمی با موضوع تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران
امشب آخرین فرصت انتخاب رشته آزمون دستیاری
تصویب استفاده از ظرفیت اساتید بازنشسته در دانشگاههای غیر انتفاعی
ماهواره آمریکایی هر ۲۰ دقیقه یکبار زمین را رصد میکند
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.