به گزارش ثریا - محمد جواد گودینی نویسنده کتابهایی چون «صعود و سقوط ادبیات سیاسی در عصر بنیامیه»، «تاملی بر زندگانی ابوالاسود دؤلی و شرح گزیدهی اشعارش»، «بررسی تحلیلی صلح امام حسن (ع) و آغاز خلافت اموی»، «چهل حدیث در ستایش حسن خلق»، «تحولات سیاسی عصر امامت حضرت سجاد (ع)»، «درآمدی بر زندگانی و سرودههای صاحب بن عباد»، «بررسی و تحلیل زندگی سید حمیری و گزیده اشعارش»، «بررسی، شرح و تحلیل قصیده فرزدق در ستایش امام سجاد (ع)»، «تاملی بر زندگانی و سخنان امام حسن عسکری (ع)»، «چهل حدیث در فضایل حضرت فاطمه زهرا (س)»، «واکاوی زندگانی و سخنان عمربنعبدالعزیز» و… است.
مشروح یادداشت گودینی درباره حدیث منزلت در ادامه میآید؛
یکی از احادیث متواتر که در بسیاری از منابع روایی شیعه و اهل سنت نقل شده، حدیث منزلت است که اهمیت بهسزایی دارد و از فضیلتهای شاخص و برجسته امام علی بن أبی طالب (ع) محسوب میشود. این روایت در تعداد بسیاری از منابع اهل سنت نیز با اندک اختلافی و از اصحاب پیامبر (ص) و تابعان روایت شده که در این مختصر به آن اشاره میشود.
پیامبر بزرگوار اسلام (ص) در جریان تبوک به سال نهم هجری، پیش از حرکت به سوی این منطقه، امام علی (ع) را به عنوان جانشین خود در مدینه برگزید و امور مدیریتی آن را به وی (ع) واگذار کرد. نظر به دور بودن منطقه تبوک و احتمال تحرکات خائنانه منافقان در نبود پیامبر اسلام (ص)، جانشینی امام علی (ع) از اهمیت ویژهای برخوردار بود و به تعبیر دقیقتر، نقشههای منافقان داخل مدینه را نقش برآب میکرد؛ چرا که این انتخاب هیچ راهی برای اجرای نقشههای منافقان (اعم از شورش یا کودتا و برهم زدن نظم عمومی مدینه و…) برای آنان باقی نمیگذاشت. (اسوهی رادمردی، ص ۱۵۸)
منافقان که از این درایت و حُسنِ انتخاب رسول خدا (ص) آزرده خاطر شدند، در شهر شایع کردند که پیامبر (ص) از علی بن أبی طالب (ع) ناراحت بود و از این رو نمیخواهد او (ع) را با خود در این سفر طولانی و مهم که نمایش قدرتی از سوی مسلمانان به رومیان ارزیابی میشد، همراه کند. این سخنان به مولای متقیان (ع) نیز رسید و وی (ع) خدمت پیامبر (ص) آمد و با زبانی از رسول خدا (ص) درخواست کرد در این تصمیم تجدید نظر فرمایند. پیامبر (ص) نیز در پاسخ، وصی گرامی و والاتبار خود علی بن أبی طالب (ع) را به هارون بن عمران (ع) [برادر، جانشین و مهمترین یاور حضرت موسی بن عمران «ع»] تشبیه کرده و او (ع) را همچون هارون (ع) برای موسی (ع) دانسته است؛ هارون (ع) کسی بود که به تصریح قرآن کریم، برادر، یاور و وزیری از میان خاندان موسی (ع) بوده است که خداوند او را در کار عظیم و مسئولیت سنگین رسالت شریک حضرت موسی بن عمران (ع) قرار داده بود.
پیامبر اسلام (ص) خطاب به امام علی (ع) فرمود: «أنتَ مِنِّی بِمَنزِلَةِ هَارُونَ مِن مُوسَی إلا أنَّه لانَبیَّ بَعدِی.» (تهذیب التهذیب، ج ۴ ص ۲۱۲). تو برای من همچون هارون هستی نسبت به موسی؛ جز اینکه پس از من پیامبری نخواهد بود.
در بسیاری از منابع اهل سنت، این حدیث از صحابی معروف پیامبر (ص) سعد بن أبی وقّاص نقل شده که وی از پیامبر (ص) چنین روایت کرده است:
«هنگامی که رسول خدا (ص) راهی غزوه تبوک شدند [به دلیل حساسیت شرایط و خطر شورش منافقان داخل مدینه الرسول «ص»]، علی (ع) را جانشین خود [در مدینه] قرار داد. علی (ع) فرمود: آیا مرا میان کودکان و زنان قرار میدهی؟ رسول خدا (ص) فرمود: آیا خشنود نیستی که جایگاه تو به من به مانند جایگاه هارون نسبت به موسی است؛ جز آنکه پس از من پیامبری نخواهد بود.» (اللؤلؤ و المرجان فیما اتفق علیه الشیخان، ج ۳ ص ۱۳۲)
همان گونه که اشاره شد، هارون بن عمران (ع)، برادر، جانشین و وزیر حضرت موسی (ع) در انجام وظایف و پذیرش مسئولیت والا و خطیر پیامبری بوده که در مواجهه با فرعون و درباریانش، یاور قابل اعتماد برادرش حضرت موسی (ع) به شمار می رفته است که او را در انجام وظیفهی نبوت و فراخواندن مردم به یکتا پرستی و مبارزه با شرک و خرافاتی که در آن روزگار در سرزمین نیل متداول بوده، یاری می کرده است. (الفصول المهمة فی معرفة الأئمة، ص ۵۸)
سعید بن مسیب [یکی از بزرگان تابعین] نیز در این خصوص چنین گفته است: «از سعد بن أبی وقاص پرسیدم: آیا شما از رسول خدا (ص) شنیدهای که به علی (ع) میفرمود: تو نسبت به من به مانند هارون نسبت به موسی هستی؛ جز اینکه همراه با من پیامبری نیست؟ او نیز پاسخ داد: آری.» (الأمالی، ص ۲۳۲)
به روایت سیره نویس و محدث نامدار اهل سنت «ابن حجر عسقلانی» خاتم پیامبران (ص) به امام علی بن أبی طالب (ع) چنین فرمود:
«آیا خوشنود نیستی که جایگاه تو نسبت به من به مانند جایگاه هارون نسبت به موسی است؛ جز آنکه پیامبری پس از من نخواهد بود.» (الإصابة فی تمییز الصحابة ج ۳ ص ۵۶۹-۵۶۸).
أحمد بن حنبل از بزرگان و شیوخ اهل سنت، این روایت را از أسماء بنت عُمَیس نقل کرده که پیامبر اسلام (ص) به علی (ع) چنین فرمود: «أنتَ مِنِّی بِمَنزِلَةِ هَارُونَ مِن مُوسَی إلا أنَّهُ لَیسَ بَعدِی نَبِیٌّ.» (فضائل أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب «ع»، ص ۲۸۹): تو برای من، همچون هارون هستی نسبت به موسی؛ جز آنکه پس از من پیامبری نیست.»
سبط بن جوزی نیز در کتاب تذکرة الخواص، این جریان مهم تاریخی را نقل و با اِسناد خود از ابن بریده و او از پدرش روایت کرده است: «علی (ع) برای خداحافظی با پیامبر (ص) همراه شد و میگریست؛ به پیامبر (ص) فرمود: ای رسول خدا (ص)، مرا با زنان و کودکان [در شهر] میگذارید؟ من دوست ندارم شما جایی بروید مگر آنکه من همراه شما باشم. پیامبر اسلام (ص) فرمود: آیا خشنود نیستی که جایگاه تو به من همانند جایگاه هارون است نسبت به موسی هستی به جز مقام نبوت و اینکه تو جانشین من هستی؟» (تذکرةالخواص، ج ۱ ص ۲۱۵).
وی در ادامه، چنین نوشته است: «هنگامی که پیامبر اسلام (ص) رهسپار تبوک بود، علی (ع) را میان خاندان و همسرانش برجای گذاشت؛ چرا که مدینه از مردان خالی میشد و این نگران کننده بود. منافقین در مدینه این چنین سخن میگفتند: [پیامبر «ص»] از همراهی با او [امام علی (ع) ناراحت میشود] از این رو علی (ع) نزد پیامبر (ص) آمد و رسول خدا (ص) آن حدیث را فرمود.» (همان)
با بررسی و تامل در حدیث منزلت که در بسیاری از کتب برجسته و مهم اهل سنت نیز وارد شده و از سوی بزرگان اهل سنت نیز صحت آن تایید شده، امام علی بن أبی طالب (ع) از چنین جایگاهی برخوردار بود و در نزدیکی به پیامبر (ع) و همنشینی با آن حضرت (ص) و دفاع از مکتب اسلام و رویارویی با فراعنه زمان، به هارون (ع) تشبیه شده و بسان هارون (ع) برای برادرش موسی (ع) توصیف شده است که مقامی است بس رفیع و والا و امتیازی اختصاصی برای امیرمومنان (ع) به شمار میرود؛ به ویژه هنگامی که فضیلت و برتری پیامبر گرامی اسلام (ص) به عنوان آخرین پیامبران و سفیران الهی (ع) را در مقایسه با دیگر پیامبران (ع) بدانیم و در این باره بیاندیشیم.
فهرست منابع
ابن حجر عسقلانی، الإصابة فی تمییز الصحابة، به کوشش: علی محمد بجاوی، بیروت، دارالجیل ۱۹۹۲
ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، بیروت، دار إحیاء التراث العربی ۱۹۹۱
ابن صباغ مالکی، الفصول المهمة فی معرفة الأئمة (ع)، المجمع العالمی لأهل البیت (ع) ۱۴۲۷ ق
أحمد بن حنبل، فضائل أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب (ع)، المجمع العالمی لأهل البیت (ع) ۱۴۲۵ ق
سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، المجمع العالمی لأهل البیت (ع) ۱۴۲۶ ق
طوسی، ابوجعفر بن محمد، الأمالی، بیروت، مؤسسة الوفاء ۱۹۸۱
عبدالباقی، محمد فؤاد، اللؤلؤ و المرجان فیما اتفق علیه الشیخان، بیروت، دار الجیل ۱۹۸۶
گودینی، محمد جواد، اسوه رادمردی، نشر نظری ۱۳۹۹
منبع : استاد حوزه و دانشگاه، پژوهشگر تاریخ اسلام
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
پشمک کیهانی که از غول منظومه شمسی هم بزرگتر است+عکس
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
مشوقهایی برای اضافه تدریس معلمان در نظر گرفتهایم/تعیین تکلیف داوطلبان آموزگاری تا تیر
آغاز آزمون استخدامی دبیری و هنر آموزی از فردا
معرفی نامزدهای جایزه شعر بهاران
کتاب تازه امین فقیری در نمایشگاه کتاب
اختتامیه رویداد ستفاتک در جهاددانشگاهی اصفهان
روایت کتابها از موسیقی؛ لطف مفخّم تا مضراب
اتمام سنجشسلامت نوآموزان تاپایان اردیبهشت/هنوز۳۰ درصد نوآموزان برای سنجش مراجعه نکردهاند
جزییات برگزاری امتحانات پایان نیم سال دوم پیام نور اعلام شد
آزمون صلاحیت بالینی پزشکی در دانشگاه های علوم پزشکی برگزار شد
ضوابط جدید ارزشیابی مدارک مقاطع داروسازی خارج از کشور اعلام شد
قیمت غذای دانشجویی تا مهرماه افزایشی ندارد
قبل از بحرانی شدن اعتراضات دانشجویی اطلاع رسانی کنید
ایجاد و بازسازی ۱۰۰۰ هنرستان تا پایان برنامه هفتم توسعه
توصیههایی به دانشآموزان برای حضور در آزمونهای نهایی؛ از موارد ممنوعه تا نحوه درج پاسخها
۲۰ درصد سوالات امتحانی دشوار است/ اخذ آزمون مجدد از افراد مشکوک
دانشگاهها برای افزایش بهرهوری به میدان بیایند
جزییات ثبت نام پذیرفته شدگان بدون آزمون رشتههای ارشد اعلام شد
فهرست ۶۷۳ دانشگاه برتر جوان در رتبهبندی تایمز منتشر شد
زمان اعلام نتایج اولیه آزمون کارشناسیارشد دانشگاه معارف اسلامی
قدیمی ترین عینک فروشی تهران
جزئیات پوشش بیمه ای در عینک سازی ها
پاسخ وکیل به آیا قانون تجارت تغییر میکند؟
قنات در سرزمین قنوت و قناعت - استان یزد
تحقق اقتصاد مقاومتی دانش بنیان و مردم پایه توسط اساتید بسیجی
پرداخت حقوق معلمان خرید خدمات و حقالتدریس به روز شد
رونمایی ۱۵ کتاب با موضوع اهلبیت به زبانهای اروپایی و آفریقایی در نمایشگاه کتاب
نسل جوان آمریکایی به حاکمیت معترض است/اعتراضات دانشجویی ادامه خواهد داشت
دانشگاه تهران میزبان اجلاس رؤسای دانشگاهها شد
بدهی آموزش و پرورش به فرهنگیان بابت پاداش پایان خدمت ۱۴۰۲/ معوقاتی که تا اسفند پارسال تسویه شد
مسئولان از پیشرفتهای علمی پشتیبانی کنند
استفاده ۱۳۹هزار دانشجو از بن اعتباری خرید کتاب از نمایشگاه
۴۶ دانشگاه ایران در میان برترین دانشگاه های جوان
پشتپرده برگزاری آزمونهای کشوری ششمیها و نهمیها/ برگزاری آزمون شفاهیفارسی در مقطع ابتدایی
خبر خوش برای متقاضیان رشته پزشکی/ گام بلند دانشگاههای ایران در ارتقای جایگاه جهانی
تشکیل دبیرخانه دائمی صنایع و خانه صنعت در معاونت پژوهش و فنآوری دانشگاه تهران
سامانه him نمونه بهرهوری درون دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی است
کاهش نگران کننده دانشجویان دانشگاههای غیردولتی
نخستین بیانیه مد موقر شیراز منتشر شد
مسؤولیت امتحانات نهایی از سال آینده با سازمان ملی سنجش خواهد بود
غیرانتفاعیها بیشترین حذف کد رشته را در آمایش آموزش عالی داشتند
مشارکت ۳۰هزار استاد و کارمند دانشگاه در ارزیابی موسسات غیرانتفاعی
استخدام یک روزه اساتید در دانشگاههای غیرانتفاعی
نوجوانان با «هفتخوان» به استقبال بزرگداشت فردوسی میروند
تأکید وزیر علوم بر رعایت اخلاق دیپلماسی علمی در پذیرش دانشجویان بینالملل
ساخت و تحویل ۷۰۰۰ مدرسه در دولت سیزدهم
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
۱۰ خرداد؛ برگزاری سومین کنگره شهدای دانشگاه آزاد
اعطای مالکیت ۱۴۰۰ واحد مسکونی به اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علامه
کارت آزمون استخدامی رشته شغل دبیری و هنرآموز منتشر شد
المپیاد علمی دانشجویان فرصتی برای اصلاح نگاه و تفکر علمی است
کارت شرکت در آزمون انتخاب سردفتر اسناد رسمی سال ۱۴۰۳ منتشر شد
وزیر سابق علوم: شهریههای دانشگاههای غیرانتفاعی کفاف هزینههای دانشگاه را نمیدهد
لزوم مدیریت رشتههای یک بار پذیرش در دانشگاههای غیردولتی و غیرانتفاعی همانند دانشگاه آزاد
ایجاد دو آزمایشگاه تخصصی برای توسعه میادین نفتی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شناسایی ۸۷۴ هزار بازمانده از تحصیل با کد ملی/ بازگشت این افراد به تحصیل امکانپذیر است
نظارت وزارت کشور بر تامین «امنیت» حوزههای آزمونهای نهایی/ همکاری فراجا و آتشنشانی
نماد سنت آموزش عالی در ایران در دانشگاه تهران رونمایی شد
ارائه مهلت جدید ثبت نام آزمون دکتری تخصصی داروسازی
نتایج پذیرش بدون کنکور دانشگاه تهران اعلام شد
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
تحصیل ۸ درصد دانشجویان کل کشور در دانشگاههای غیردولتی/صدور مجوز دانشگاه علوم پزشکی غیرانتفاعی
ترجمه ماجرای زندگی و آثار الیور استون منتشر شد
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
حافظ» جلوتر از همه شاعران و نویسندگان ایرانی!
مناظره با گزاره «مداخله دولت در حوزه نشر از هر جهت زیانبار است» با حضور دو گروه از دانشگاههای الزهرا و تهران، در سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد.
دستگاهها برای کمک به آموزش و پرورش فراتر از سخن گام بردارند
امروز؛ آخرین مهلت ثبتنام دانشجویان در المپیاد ورزشهای فناورانه
دانشکده رسانه فارس دانشجو میپذیرد
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
۱۰۷۳ مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانشآموز تا مهر امسال ساماندهی میشوند
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
پرونده چهارمین مسابقه خودنویس در نمایشگاه کتاب تهران بسته میشود
بزرگداشت فردوسی در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار میشود
نیاز سالانه سازمان نوسازی مدارس به ۱۶۸ هزار میلیاردتومان اعتبار/ساخت ۲۰۰ مدرسه بزرگ در سال جاری
تقدیر وزیر علوم از شیمیدانها / درخواست کمک برای دانشجویان علوم پایه/ تحقیر کمدین یهودی
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
تمام اقدامات برای دستیاران پزشکی/ از افزایش حقوق تا بورسیه تحصیلی
شفق قطبی برای اولین بار در ایران هم دیده شد+عکس
نحوه برگزاری امتحانات نهایی و تصحیح اوراق دانشآموزان اعلام شد
پذیرش ۲۶ هزار دانشجوی دکتری در دانشگاهها/ نحوه محاسبه نمره دکتری
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
تولیدات دانشگاهها نظم دنیا را تغییر داده است
دو خبر خوش وزیر علوم برای جامعه دانشگاهی اعلام شد
سوپرآلیاژ انقلابی ناسا شروع به کار کرد
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
راهاندازی ۱۰۰ واحد مسکونی متاهلی برای دانشجویان و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران
دانشجویان در شش محور در کرسیهای آزاد اندیشی با هم رقابت میکنند
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
راهنمای عملی آزمونهای نهایی دوره دوم متوسطه نظری منتشر شد
استادان نمونه دانشگاه علامهطباطبائی معرفی شدند
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.