به گزارش ثریا موشکها به لطف سرعت بالا و عدم نیاز به هدایت خلبان به راهبردیترین سلاح در زرادخانه کشورها تبدیل شدهاند و حتی در دنیای امروز هم با وجود جنگندههای متنوع و پنهانکار و پهپادهای نسبتاً ارزانقیمت، این جایگاه استراتژیک را حفظ کردهاند.
همانطور که طراحان موشکی طی ۸۰ سال اخیر توانستهاند سرعت و برد و دقت موشکها را ارتقا دهند، دانشمندان دفاعی نیز تدابیر متنوعی برای دفاع در برابر موشکهای مختلف ابداع کردهاند که عمده آنها، حاصل جنگ سرد و رقابت تسلیحاتی بین دو ابرقدرت آمریکا و شوروی است. آنچه در ادامه میخوانید، راهحلهای عملیاتی است که بدون خرابکاری در تجهیزات پدافند حریف، عملیات جاسوسی و مانند آنها اتفاق میافتد.
دفاع در برابر موشکهای بالستیک
همانطور که در گزارش «موشکهای بالستیک، کروز و هایپرسونیک چه تفاوتی با هم دارند» اشاره شد، مسیر پرواز موشک بالستیک از همان ابتدا مشخص است و پس از رسیدن موشک به اوج و خاموش شدن موتور، دیگر نمیتوان مسیر آن را تغییر داد. نخستین سامانههای پدافند ضدموشکی بر همین اساس تدوین شد.
در این سامانهها، آرایه گستردهای از رادارها که در سراسر مرزها و حتی نواحی برونمرزی مستقر شدهاند، آسمان کشورهای متخاصم را زیر نظر میگیرند. وقتی موشک به پرواز درمیآید و کمی ارتفاع میگیرد، در رادارها ثبت میشود و با بررسی تصاویر چند رادار (دستکم ۳ رادار) میتوان سرعت و مسیر حرکت موشک را تعیین کرد. بر اساس این اطلاعات میتوان مسیر کلی پرواز موشک و هدف احتمالی را تشخیص داد.
بااینحال به خاطر سرعت بالای موشکها در خارج جو زمین و نبود فناوری مناسب، رهگیری موشکها در میانه مسیر و نابودی آنها تا سالها امکانپذیر نبود. در اواخر جنگ سرد که سیستمهایی مانند پاتریوت در آمریکا توانستند عملکرد خوبی در رهگیری و نابودی موشکها به نمایش بگذارند، دانشمندان شوروی با ترفندی جالب از این سیستم عبور کردند. موشکهای بالستیک قارهپیمای شوروی به مکانیسمی مجهز شدند که وقتی در اوج مسیر سوخت موتور به پایان میرسید، مرحله آخر موشک را به دوران درمیآورد و کلاهکها را در مدار جدیدی به سوی زمین پرتاب میکرد. بدین ترتیب تمام اطلاعات رهگیری موشک از زمان پرتاب تا آن لحظه، ارزش خود را از دست میداد و سیستم پدافند دوباره میبایست رهگیری جدید انجام میداد.
امروزه به لطف پیشرفت فناوری، تصویربرداری پیوسته ماهوارههای جاسوسی و حتی تجاری، پردازش بسیار سریع اطلاعات با رایانهها و ابررایانهها، افزایش سرعت و برد موشکهای زمین به هوا (SAM) و سیستمهای پیشرفته هدایتپذیر، توان سیستمهای پدافندی بهمراتب ارتقا یافته و زمان لازم برای واکنش نیز کاهش یافته است، اما سیستمهای مانورپذیری که حتی روی کلاهکها نصب میشوند، با تکیه بر حسگرها و دستورالعملهای خاصی که برایشان طراحی شده، میتوانند با مانوری کوچک از کنار موشکهای پدافند بگذرند. به همین دلیل است که عمده سیستمهای پدافند ضدموشکی وقتی فعال میشوند، چند فروند موشک شلیک میکنند تا حداقل یکی از آنها عمل کند.
دفاع در برابر موشکهای کروز
موشکهای کروز برخلاف موشکهای بالستیک، رفتاری شبیه هواپیما دارند و اساس عملکردشان، غافلگیری است؛ به همین دلیل است که در ارتفاع پایین و زیر سطح آشکارسازی رادار پرواز میکنند و اگر سامانهای آنها را تشخیص داد، توانایی خاصی برای دفاع از خود ندارند و حتی با توپ ضدهوایی هم میتوان آنها را ساقط کرد.
دفاع در برابر موشکهای هایپرسونیک
هر سیستم پدافندی هرقدر که پیشرفته باشد، به زمانی چنددقیقهای برای گردآوری اطلاعات، پردازش داده و بهترین واکنش نیاز دارد؛ بنابراین هرچه سرعت موشک بیشتر باشد، شانس سیستم پدافند برای واکنش مؤثر کاهش مییابد.
موشکهای هایپرسونیک که سرعتی بالاتر از ۶٫۵ کیلومتر بر ثانیه دارند، میتوانند بهراحتی از سد پدافندهای قدیمی بگذرند؛ اما برای مقابله با سیستمهای جدید پدافندی نهتنها به سرعت بالاتر که به مانورپذیری هم نیاز دارند.
اگر موشکهای بالستیک هایپرسونیک هنگام ورود به جو زمین سرعت خیلی بالایی داشته باشند، اصطکاک شدید با جو پیدا میکنند و سوپ داغی از ذرات یونیزه جو را در اطراف خود ایجاد میکنند که به آن پلاسما گفته میشود. این همان اتفاقی است که فضانوردان در کپسولهای فضایی هنگام ورود به جو تجربه میکنند و طی آن، ارتباط رادیوییشان با زمین قطع میشود. آزمایشها نشان داده است که ارتباط راداری نیز با کپسول فضایی قطع میشود؛ بنابراین اگر سرعت موشک خیلی زیاد باشد، رادار نمیتواند ورود آن را به جو تشخیص دهد و پوشش پلاسمایی داغ اطراف موشک همانند پوشش پنهانکار، موشک را از دید رادار پنهان میکند.
البته این ردای آتشین را میتوان در نور مرئی و فروسرخ آشکار کرد؛ بنابراین با مجهز کردن رادار به اسکنرهای فروسرخ و مرئی میتوان شانس آشکارسازی موشکها را افزایش داد. برای کسب اطلاعات بیشتر، مطلب «این موشک کابوس رادارها و سیستمهای پدافندی شده است» را بخوانید.
برگ برنده: موشک هایپرسونیک مانورپذیر؟
اما آیا سیستمهای پدافندی در برابر موشکهای کروز هایپرسونیک هم حرفی برای گفتن خواهند داشت؟ هدایت موشک در سرعتهای هایپرسونیک کار بسیار سختی است، زیرا نیروهای آیرودینامیکی نیرومندی بر موشک تأثیر میگذارند و کمتر اشتباهی به متلاشی شدن موشک منتهی خواهد شد. آزمایشهای نهچندان موفق چین و آمریکا روی گلایدرهای هایپرسونیک که مثل شاتلهای فضایی با سرعت بیش از ۲۰ ماخ وارد جو میشوند و بدون موتور به پرواز گلایدری تا هدف ادامه میدهند، این مشکل را بهوضوح نشان میدهد.
آمریکا، چین و روسیه سالها است که روی موشکهای مانورپذیری با سرعت هایپرسونیک آزمایش میکنند و موتورهای مختلفی مانند سوخت جامد یا اسکرمجت را امتحان کردهاند. تنها کشور روسیه است که موشک مانورپذیر هایپرسونیک خود را رسماً معرفی کرده و در جنگ اوکراین از آن استفاده کرده است.
موشکهای کروز هایپرسونیک تا فاصله نزدیکی از هدف زیر سطح آشکارسازی رادار پرواز میکنند و فقط زمانی اوج میگیرند که در فاصله نزدیکی از هدف قرار داشته باشند. بدین ترتیب، سیستم پدافند فرصت کافی برای تشخیص مسیر و پاسخ مناسب را در اختیار نخواهد داشت و هدف، نابود خواهد شد. البته این صحبتها فعلاً در حد نظری است ولی با توجه به ادعای نیروهای اوکراین در سرنگون کردن چند فروند موشک هایپرسونیک روسی و ادعای متناقض طرف روس، میتوان گفت که دستکم در سرعتهای پایین هایپرسونیک، سیستمهای پیشرفته پدافند میتوانند موشکهای هایپرسونیک را متوقف کنند.
راهحل ساده ولی پرهزینه حملات زنبوری
تمام سیستمهای پدافندی و محافظی که در حال حاضر عملیاتی شدهاند، نقطهضعف مشترکی دارند و آن، حملات زنبوری است؛ یعنی تعداد زیادی موشک، همزمان از جهتهای مختلف به هدف واحدی حمله کنند. وقتی تعداد موشکها از حد مشخصی فراتر برود، هیچ سیستمی نمیتواند همه اهداف را رهگیری و منهدم کند؛ درنتیجه تعدادی از موشکها از سد پدافند میگذرند و به هدف برخورد میکنند.
از سوی دیگر میبایست توجه داشت که فناوری موشکی بسیار گران است و ذخایر موشکی سیستمهای پدافندی، محدود. ازآنجاییکه برای ساقط کردن هر موشک مهاجم بیش از ۱ موشک پدافند شلیک میشود، کافی است تعداد موشکهای مهاجم بیشتر از ذخایر موشکهای پدافند باشد! عملیات حماس در ۷ اکتبر و عملیات «وعده صادق» در شامگاه ۲۵ فروردین نشان داد که سیستم گنبد آهنین و فلاخن داوود نیز در برابر چنین حملاتی آسیبپذیر است.
منبع: خبر آنلاین
نمایشگاه کتاب تهران را روایت کنید، جایزه بگیرید
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
حمایت از ۱۰ دانشجوی پسادکتری با هدف توانمند سازی نیروی انسانی بخش کوانتوم
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنکتر میکند+عکس
سازمان ملل صدای حقطلبی دنیا را بشنود/نیروهای امنیتی در اعتراضات ۱۴۰۱ وارد دانشگاه نشدند
اطلاعات تازه درباره Xperia ۱ VI سونی لو رفت+عکس
امیر خلبان اکبر معنوینژاد به یاران شهیدش پیوست
ترجمه درآمدی بر فلسفه سیاسی هوش مصنوعی چاپ شد
اسیر فلسطینی صهیونیستها برنده بوکر عربی ۲۰۲۴ شد
نقش دانشگاه امیرکبیر در تحقق شعارهای سال و اقتصاد دانشبنیان
پیشرفت علمی بدون داشتن علوم پایه قوی امکان پذیر نیست
تقدیر از پایاننامهها و رسالههای دکترای کاربردی در صنعت فولاد
معلمان تلاش کنند گره ذهنی دانش آموزان باز شود
دبیر کارگروه سلامت مدارس منصوب شد
پیگیری چهره به چهره و خانه به خانه دانشآموزان بازمانده از تحصیل در گیلان
طرح ملی درس عفاف و حجاب در طراحی پارچه و لباس دانشگاه های هنر
جزییات اولین آزمون دکتری حرفهای فیزیوتراپی اعلام شد
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
سفر محرمانه ایلان ماسک به چین لو رفت
موتور جست و جو و هوش مصنوعی به خودروهای کرهای راه پیدا کرد
گلبرگهای اطراف سحابی حلقه در فضا باز شدند+عکس
وضعیت مدارس سیل زده سیستانوبلوچستان/ تداوم آموزش دانشآموزان در مساجد
سالی که تابستان نیامد و باران و برف آمد
نظریه عجیب اینشتین درباره عمر انسان که توسط پزشکان رد شد
اعضای هیئت انتخاب رویداد استارتآپی فیلمنامه نویسی منصوب شدند
واکنش جمشیدی به مقابله با دانشجویان آمریکایی
فردا آخرین فرصت رفع نقص مدارک داوطلبان آزمون دستیاری پزشکی
مرحله مصاحبه داوطلبان مجاز آزمون دکتری ۱۴۰۳ حضوری برگزار می شود
کتاب من سید علیاکبر صنعتی هستم بازنشر شد
کودکان و نوجوانانِ امروز غرق در گوشی هستند
آموزش و پرورش سالهاست از مشکل دخالت افراد غیر مسؤول رنج میبرد
کاربران شاد در جشنواره عروسکخونه ۲۰ میلیون رأی دادند
جذب نیروی امریه در پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی
طرح پایش سلامت برای همه اعضای جهاد دانشگاهی اجرا میشود
برافراشته شدن پرچم فلسطین در برترین دانشگاه جهان
جنبش دانشجویان آمریکایی و اروپایی برای توقف حمایت آمریکا از جنایتهای رژیم صهیونیست است
دانشجویان پیام نور برای تغییر محل آزمون تا ۱۶ اردیبهشت فرصت دارند
راهاندازی مدارس جدید مطابق اقلیم در منطقه خلیج فارس
علل پیشتازی دختران در آزمون سراسری از نگاه وزیر علوم
شروع غائله هایدگر در بازار نشر
قصه تصویری کرمی که عقاب را نجات داد چاپ شد
عرضه روایت انحراف در کتابفروشیها
معلمان مهمان دانشآموزان میشوند/ تور نیم روزه معلمان به مناسبت هفته معلم
آغاز فرآیند مشاهده و تأیید سوابق تحصیلی داوطلبان ورود به دانشگاه
جزئیات جدید نحوه ارزشیابی امتحانات کشوری ریاضی و علوم پایه ششم
یهودستیزی؛ برچسبی که اعتراضات دانشجویی را تحت تاثیر قرار نمیدهد
کاهش تعداد واحدهای دانشگاهی جدی شد
باید ارتباط میان بنیادهای معرفتی و محیطهای علمی را مشخص کنیم
مهلت دانشجویان دانشگاههای تهران برای شرکت در مسابقه سدید تمدید شد
فلسطین و توطئه صهیونیستی انگلیسی به کتابفروشیها آمد
مگره و مردان محترم در کتابفروشیها دیده شدند
انتخاب رشته ۸۶ هزار نفر در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳
بیانیه شورای عالی انقلاب فرهنگی درحمایت از دانشجویان آمریکایی
ثبتنام کلاس اولیها از ۱۹ اردیبهشت آغاز میشود/اعلام چگونگی محدودهبندی مدارس
المپیاد ورزشهای فناورانه دانشجویی در چه رشتهها و سطحی برگزار میشود؟
تقدیر از یک عمر تلاش علمی و اجرایی استاد بلورچیان
اختصاص ۳۰۰ سهمیه استخدام معلم به شهرستان بشاگرد و جزایر هرمزگان
آغاز احداث ۵۰ تا ۸۰ هزار مسکن برای فرهنگیان بهزودی/ بررسی سلامت روان معلمان جدیدالاستخدام
رویداد جایزه ملی جمعیت به صورت تخصصی با همکاری جهاددانشگاهی هرمزگان برگزار میشود
ایجاد کارگروه مشترک معاونت علمی ریاستجمهوری و وزارت علوم برای مدیریت مالکیت فکری
نخستین سمپوزیوم تکنولوژی درطراحی و بازطراحی برگزار شد
همایش سلامت، حکمت و حکمرانی اواخر اردیبهشت میشود
اعلام همبستگی با دانشجویان آزادیخواه جهان در دانشگاه علم و صنعت
دانشگاهها در مقابل ظلم و ستم همیشه ایستادهاند
ایمیل حمایتی روسای دانشگاههای ایران به دانشگاههای آمریکا
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی هوشمند منصوب شد
کلاسهای دانشگاهها امروز به مدت ۲ ساعت تعطیل شد
چگونه از تهران به گرگان برویم؟
موج بیداری دانشگاههای آمریکا ارمغان خیزش افکار عمومی ضد جنایتهای صهیونیسم است
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
جزئیات تازه درباره هوش مصنوعی آیفون جدید
توپ گوستاو بزرگترین توپ جنگی دنیا که فرانسه را ویران کرد+عکس
ژاپنیها یک رنوی جدید ساختند+عکس
نقشه گنجی که از فضا دیده شد+عکس
شیکترین خودروی برقیای که تاکنون دیدهاید+عکس
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
فهرست دانشگاههای خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمیشود
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
فرصت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
دانشگاه علامهطباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
کتابی که برای آشنایی با افغانستانیها باید خوانده شود
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.