به گزارش شبکه علمی ثریا، گرچه پیش از این نیز تهران‌نشینان، سابقه حضور میلیونی شهروندان در مراسم‌های خاکسپاری هنرمندان و چهره‌های سلبریتی را داشتند، اما حضور این خیل عظیم جمعیت برای حضور در تشییع جنازه فردی خلافکار که بار‌ها نقض قانون کرده و سابقه بار‌ها ضرب و جرح و حتی قتل را در کارنامه خود داشت، مساله عجیبی بود که به سادگی نمی‌توان از آن گذشت. مساله‌ای که خیلی‌ها آن را ناشی از تمایل و تغییر نگرش مردم به لوطی‌ها و لات‌های عهد نه چندان دور می‌دانند و اینکه شهروندان دوباره به سمت داش‌مشتی‌ها و گنده‌لات‌ها تمایل پیدا کرده‌اند.
همین مساله بهانه‌ای شده برای گفت‌وگویی با دکتر اصغر مهاجری، جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی با محوریت آسیب‌شناسی رفتار مردم در مراسم‌های چهره‌های منفی و خلافکار کشور.
آقای دکتر، درهفته گذشته شاهد حضور بی‌سابقه مردم در مراسم تشییع جنازه وحید مرادی، شرور مشهور تهران بودیم. به همان نسبت هم به در فضای مجازی تصاویر مختلف و طرح‌ها و کلیپ‌های فراوانی از وی دست به دست می‌شد و به بیانی یک‌شبه لات‌ها درجامعه دوباره جان گرفتند. این پدیده‌ای است قابل تامل که چند سالی در کشور ما مد شده است. نمونه‌های آن را می‌توان در مراسم خاکسپاری «مرتضی پاشایی» و از این دست هم جست‌وجو کرد. اما یک تفاوت اصلی بین این‌ها وجود دارد. اینکه افرادی مثل پاشایی به هر حال چهره‌هایی فرهنگی بودند ولی در عوض فردی مثل مرادی، اصولا چه از لحاظ قانونی و چه از لحاظ عرفی، فردی شرور و سابقه‌دار بوده است.
به نظرم نباید این‌گونه ساده به مساله نگاه کرد. چون اصولا هر پدیده اجتماعی ریشه در بطن جامعه دارد. در این مورد هم وضعیت به همین منوال است. در جامعه ما شهروندان نمی‌توانند به صورت مستقیم با بخش حاکمیتی و حکومتی صحبت کنند؛ لذا آن رفتار و گفتاری که از آنها می‌بینید، لزوما بیانگر تفکر و خواسته آنها نیست. در واقع رفتار‌های شهروندان در این جامعه به نوعی آلارم‌هایی هشدار‌دهنده از شکایت و گلایه مردم از شرایط کنونی برای مسوولان هستند. در زمان کنونی نیز مردم ما از وضعیت موجود ناراضی‌اند. حالا دلایل آن هر چه می‌خواهد باشد. چه دلایل آن فرهنگی باشد، چه دلایل اجتماعی داشته باشد و چه شرایط اقتصادی موجب آن باشد.
یعنی می‌خواهید بگویید مردم در این مراسم‌ها، فرصتی برای اعتراض خود پیدا می‌کنند؟
شاید من درست مقصودم را بیان نکردم. حتما می‌دانید که مردم ما، مردمی احساسی هستند. درحقیقت شهروندانی که به وضعیت موجودشان اعتراض دارند، تلاش می‌کنند تا با ابراز همدردی اعتراض خود را بیان کنند. برای همین هم هست که به طرق مختلف تلاش گسترده‌ای را انجام می‌دهند تا از دخترخانمی که شاید در اقدامی خلاف عرف انجام داده و تصاویر رقص خود را که در قانون ما غیرقانونی است را منتشر کرده، حمایت کنند. به همان شیوه معترضان با علاقه در مراسم تشییع جنازه فردی که قانون شکن و شرور بوده، با این تفکر که وی تحقیر شده به صورتی گسترده حاضر می‌شوند؛ و هم عدم رضایت‌شان را ابراز می‌کنند. درحقیقت این همبستگی‌ها با تغییرات نظام ارزشی جامعه رابطه‌ای مستقیم دارد. در مورد چهره‌های علمی و فرهنگی هم همین طور است.
دومین عامل نگران‌کننده روانشناختی جامعه که مسوولان باید آن را بشنوند این است که مردم نسبت به گذشته خود احساس نوستالژیکی پیدا کرده‌اند. یعنی با دیدن نماد‌هایی از گذشته رفتار‌های عاطفی از خود نشان می‌دهند و می‌گویند؛ «حیف شد» چه دوران خوبی بود و... این حس نوستالژیکی اگر تبدیل به امری توده‌ای شود نشانه خوبی نیست. حالا یک وقتی فردی به شخصه احساس نوستالژیک می‌کند و به گذشته خود غبطه می‌خورد که این، چندان مهم نیست. اشکال از جایی آغاز می‌شود که درصد بالایی از جامعه حالت نوستالژی به خود بگیرند. آن وقت است که مسوولان باید احساس خطر کنند.
منظورتان حدودا چند درصد جامعه است؟
ما در زبان‌شناسی معتقدیم که وقتی‌که فراگیری یک پدیده اجتماعی؛ مرز ٢٥ درصد را رد کند، آن پدیده اپیدمی و فراگیر است. چرا؟ چون درست است که برای رسیدن به مرز فراگیری ٢٥ درصدی، زمان زیادی صرف شده باشد، ولی در مقابل، از آن به بعد رشد و توسعه و فراگیری این پدیده با سرعتی بسیار بیشتر از گذشته، پیش خواهد رفت. درست مثل موضوع بستن کمربند خودرو. اول فراگیر شدن این امر، به کندی پیش رفت ولی به یکباره سرعت گرفت و در مدت کمی همه آن را اجرا می‌کردند. البته این چیز جدیدی نیست و براساس قوانین جامعه‌شناسی، فرسایش سرمایه اجتماعی و لاغر شدن قشر متوسط جامعه، بسیار نگران‌کننده است. چون هرچقدر که قشرمتوسط را از دست بدهیم، به همان نسبت جامعه را از دست داده‌ایم. بانک مرکزی چند وقت قبل اعلام کرد که فاصله قشر متوسط از قشر فقیر تنها ١٥ درصد است. یعنی به هم خیلی نزدیک شده‌اند. این هشداری خطرناک برای مسوولان است.
چرا؟
چون اصولا در هر جامعه‌ای طبقه متوسط، پاسدار جامعه و نظام ارزش‌های آن است. به بیانی قشر متوسط هستند که سرنوشت یک جامعه را تعیین می‌کنند. حالا اگر تحولات بنیادی در برخی نظام‌های ارزشی جامعه به خصوص در بین قشر متوسط رخ دهد؛ باید منتظرفراگیر شدن آن و تبعات و خطراتی که خواهد داشت، باشیم. در مورد لوطی‌ها و لات‌ها نیز وضعیت به همین گونه است. الان حس نوستالژی در مورد لوطی‌ها، فراگیر شده و به‌شدت اوج گرفته است. بنابراین برگزاری چنین مراسمی دور از انتظار نیست. البته در این بحث نباید از موضوع جامعه‌شناسی انقلاب نیز غافل بود.
جامعه‌شناسی انقلاب به این مساله چه ارتباطی دارد؟!
ببینید، اصولا ماحصل پیروزی هر انقلابی اصل برگشت‌پذیری آن است. یعنی ارزش‌های رایج جامعه، بعد از مدتی دوباره به جامعه برمی‌گردند. مثلا در مورد انقلاب خود ما، بعد از سال ٥٧، اکثر اسامی از شکل اسامی ملی و ایرانی مثل کوروش و داریوش به اسامی مذهبی تبدیل شدند، اما دوباره بعد از چند سال اقبال مردم به نامگذاری فرزندان‌شان براساس اسامی ایرانی و ملی بیشتر شد. یا مثال دیگر، مثال هویت «ثروتمند»ی است. در سال‌های اولیه انقلاب از دید عموم، ثروتمندان افرادی منفور و فاسد بودند که باید از آنها دوری می‌کردند و مایه ننگ خانواده‌ها تلقی می‌شدند، اما به تدریج این مسیر تغییر کرد و الان کار به جایی رسیده که دوباره فرد ثروتمند باعث افتخار خانواده و نزدیکان است. لوطی‌گری یا فیلم‌های فارسی هم از این قاعده مستثنی نیستند. کمااینکه امروز مردم به این قشر تمایل زیادی پیدا کرده‌اند. البته این رویه نیز، رویه‌ای طبیعی برای انقلاب‌هاست. یعنی انقلاب‌ها نمی‌توانند با همان شرایط هیجانی اولیه به حیات خود ادامه دهند و در نهایت جوامع به همان هویت اصیل و قدیمی خود برمی‌گردند.
گفتید مسوولان باید نگران باشند. در کدامیک از این سه مورد خطر بیشتر است؟
به نظرم اگر تحلیل سوم ما، تحلیل غالب باشد جای نگرانی چندانی وجود ندارد ولی اگر دو تحلیل اول، در مورد رفتار مورد سوال شما غالب باشد، باید مسوولان به‌شدت نگران باشند!
خب چطور باید فهمید که کدامیک از این سه تحلیل دلیل رفتار‌های کنونی مردم است؟
باید دولت از طریق گروه‌های پژوهشی و دانشگاهی این موضوع را بررسی کند و از روی نتایج آن تحلیل کرد؛ و در این راه وظیفه مسوولان نیز این است که به رفتار‌های اینچنینی مردم، به صورت «عمیق» توجه داشته باشند و از کنار آن به سادگی نگذرند و دایم تلاش نکنند تا هر حرکتی را به موضوعات سیاسی مرتبط کنند. چرا که اگر چنین نکنند، خروجی آن از شیوه‌هایی مثل آشوب‌های اخیر خیابانی سر باز می‌کند.
یعنی شما معتقدید که منشأ اعتراض‌های خیابانی مردم، در ابعاد اجتماعی و جامعه‌شناسی آنها نهفته است تا اینکه بخواهد جنبه سیاسی داشته باشد؟
بله. دقیقا. البته مسیر حرکت‌ها و تحرکات سیاسی هم از جامعه می‌گذرد. یعنی سیاست هم در کالبد همین جامعه شکل می‌گیرد و ناشی از خواست‌های مردم و شهروندان است. بنابراین با تمام این تفاصیل می‌توان به صورت خلاصه گفت: مسوولان باید حضور مردم در مراسم‌هایی مانند تشییع جنازه وحید مرادی را جدی بگیرند و نه تنها به سادگی از کنار آنها بگذرند که تیم‌هایی را برای بررسی ابعاد مختلف آن و ارایه راهکار‌هایی برای حل آنها، تشکیل دهند.
آغاز ثبت‌نام کلاس اولی‌ها از فردا/ داشتن برگه سنجش سلامت شرط ثبت‌نام
نشریات دانشجویی توان نشر دستاوردهای علمی دانشگاه‌ها را در سطح ملی دارند
اخذ مجوز دانش‌بنیان توسط یکی از شرکت‌های شکل‌گرفته از سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف
امیدواریم بتوانیم به رزیدنت‌ها بالای ۲۰ میلیون تومان پول پرداخت کنیم
معدل سنی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی؛ ۵۱ سال
دومین نشست مدیران امور دانشجویی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در اردیبهشت‌ماه برگزار می‌شود
انتصاب رییس مرکز برنامه‌ریزی راهبردی و توسعه منابع دانشگاه شریف
انتصاب رییس مرکز برنامه‌ریزی راهبردی و توسعه منابع دانشگاه شریف
دانشجویان آزادی‌خواه حامی غزه را با شرایط ویژه پذیرش می‌کنیم
نتایج فراخوان جذب مدرس حق‌التدریس دانشگاه علمی کاربردی اعلام شد
معرفی برندگان پولیتزر ۲۰۲۴ در بخش روزنامه‌نگاری و کتاب
دانش بنیان‌های کرمانشاه؛ چشم به راهِ احداث شهرک فناوری
مهلت تغییر محل آزمون دانشجویان پیام نور تمدید شد
راه‌اندازی دوره ارشد زیست فناوری در دانشگاه تربیت مدرس
ابلاغ یک مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی از سوی رئیسی
آخرین مهلت ثبت نام در اولین المپیاد ورزشی فناورانه دانشجویی اعلام شد
شکستن حرمت معلم از هیچ شخصی پذیرفته نیست
ارائه یک ساعت مشاوره در مدارس به ازای هر ۱۲ دانش‌آموز
دستورالعمل اجرای اعطای پایه‌های استحقاقی اعضای هیات علمی
مشق خبرنگاری در کسوت دانشجویی/تیتر ۱۳؛ جشنواره‌ای برای ۳۷۰۰ عنوان نشریه دانشگاهی
نوجوانی که بعد از دعوا با نامادری، اقیانوس‌گَرد شد
نمایشگاه مجازی کتاب آغاز به کار کرد
انتصاب دبیرکل جدید اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان
کارگروه تحقق فرامین رهبری در وزارت آموزش‌و‌پرورش تشکیل شد
در اردوهای فرهنگِ کار، دانش‌آموزان با نقش مهارت‌آموزی در بازار کار آشنا می‌شوند
کتاب قطعات موسیقی ابوالحسن صبا به چاپ دهم رسید
رازهای دوبلین در نمایشگاه کتاب رونمایی می‌شود
کاهش شدید دانشجو در موسسات غیرانتفاعی/ نگرانی از تعطیلی رشته‌ها
صد هزار نفر به جامعه معلمان اضافه خواهند شد
آغاز ثبت‌نام متقاضیان شرکت در آزمون‌های نهایی برای ترمیم یا ایجاد سابقه تحصیلی
برگزاری اجلاس رؤسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه به میزبانی دانشگاه تهران
علوم پایه نیازمند بودجه مناسب است/باید تصمیمات بزرگ گرفته شود
نخستین سکوی تامین مالی جمعی ارزی_ریالی کشور در اینوتکس ۲۰۲۴ رونمایی می‌شود
اعطای جایزه البرز دانش‌آموزی در آبان ماه
جهاد دانشگاهی دو هزار میلیارد تومان دانش تولید کرده است
برگزاری آزمون کارشناسی ارشد علوم پزشکی؛ ۱۰ و ۱۱ خرداد
دانشجویان دانشگاه کمبریج هم به جمع معترضان ضد رژیم صهیونیستی پیوستند
دانشگاه آزاداسلامی در همه استان‌ها پروژه مسکن دارد
نتایج آزمون EPT اردیبهشت دانشگاه آزاد اعلام شد
نخستین نشریه نمایه شده ایران در مطالعات مدیریت معرفی شد
ضرورت شناسایی و تعریف فناوری نرم حلال
بورسیه دانشجویان اخراج شده از دانشگاه‌های آمریکا
انتشارات موزه انقلاب با ۴۷ اثر چاپ اولی به نمایشگاه کتاب می‌آید
افشای رازهای دوبلین در نمایشگاه کتاب تهران
خواسته اصلی دانشجویان آمریکایی و اروپایی، همبستگی با ملت فلسطین است
عدم استفاده بهینه از منابع موجب کاهش بهره‌وری در دانشگاه‌ها می‌شود
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هسته‌ای
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
خودروی شیک خارجی که نوه پژو ۴۰۵ است+عکس
برگزاری آزمون میان دوره پیش کارورزی پزشکی؛ ۱۷ خردادماه
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
دانشگاه تربیت مدرس در میان برترین دانشگاه‌های ایران در نظام رتبه‌بندی سکیمگو
تشکیل کارگروهی در وزارت آموزش و پرورش برای عملیاتی کردن فرامین رهبری
شبهات دانش‌آموزان زیاد اما عمق کمی دارد/ برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت تابستان دانش‌آموزان
نمایشگاه کتاب تهران متعلق به جریان فرهنگ و ادب کشور است
رمان تو خواب میکاییل هستی رونمایی می‌شود
برگزاری مسابقه رباتیک ورزشی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
رشته‌های پزشکی براساس نیاز کشور و تعداد داوطلبین ساماندهی می‌شود
کمبود یک هزار عضو هیات علمی در دانشگاه فنی و حرفه ای
اجرای شیوه‌نامه نظام استاد شاگردی در دانشگاه آزاد اسلامی
جدول زمانبندی نقل و انتقال دانشجویان پزشکی/ آخرین مهلت ثبت نام
برای اولین بار در ایران آزمون بورسیه باهچه شهیر برگزار می شود
آگهی/ خرید بهترین تشک طبی
آزمون میان دوره پیش کارورزی پزشکی ۱۷ خردادماه برگزار می‌شود
شیوه نامه افزایش حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد تشریح شد
۲۴۰ رشته محل دانشگاه آزاد در واحدهای بزرگ ادغام شد
شخصیت قصه‌های ایرانی بر روی پوستر نمایشگاه کتاب
شرایط دریافت وام دانشجویی چیست؟
افزایش حضور دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴
کمبود ۷۰ هزار نیروی پرورشی و مشاور در مدارس
دولت سیزدهم مجدانه به‌دنبال ارتقای منزلت و معیشت معلمان است
علوم پایه نیازمند بودجه مناسب است/باید تصمیمات بزرگ گرفته شود
شورای راهبردی دانشکده علوم خانواده درمسیر شکل‌گیری/برخی شخصیت‌های حقوقی عضویت را نپذیرفتند
جذب سرباز امریه در سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف
استقبال کم فرهنگیان از طرح بکارگیری دوباره بازنشستگان/ نرخ حق‌التدریس‌ها، علت عدم استقبال
حضور گروه‌های مردمی در فعالیت‌های پرورشی
رایگان بودن مدارس سمپاد برای دانش‌آموزان ۴ دهک اول/ والدین تخلفات را اطلاع دهند
سرکوب دانشجویان آمریکایی حامی فلسطین با لابی رژیم صهیونیستی صورت می‌گیرد
نشریات دانشجویی روایت‌گر جنبش‌های دانشجویی در حمایت از غزه باشند
بازسازی چهره زن عراقی ۷۵ هزار ساله با اسکن سه بعدی+عکس
سونی برای آدم‌ها کولر همراه ساخت+عکس
دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد
نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس
تلاش سیا برای دزدیدن زیردریایی هسته‌ای
بی ام و وانت اتوماتیک ضدخش تولید کرد+عکس
سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس
زیباترین کهکشان مارپیچی که با تسکوپ‌های آماتوری هم دیده می‌شود+عکس
کشف اتفاقی یک شهاب سنگ در لرستان+عکس
اطلاعات فاش شده درباره پرچمداران ۲۰۲۴ هواوی +عکس
جزئیات هوش مصنوعی آیفون فاش شد
سدان ال ۹۰ هم بومی سازی شد+عکس
خودروهای ایرانی چشم کره‌شمالی را گرفت+عکس
پیش بینی دانشمندان درباره مرگ زمین و پایان حیات
فشارهای اتحادیه اروپا عملکرد اپل را تغییر داد
ژاپن به دنیال اینترنت نسل ششم است
چینی‌ها از کپی تسلا رونمایی کردند+عکس
جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران می‌آید؟
اسپاتیفای یکی از قابلیت‌های خود را بی‌خبر پولی کرد
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترین‌های آسیا در رتبه‌بندی تایمز
۸۰۰۰ هزار سال پیش چگونه انسان‌های اولیه به این غار تاریک در فرانسه رفتند
خودروی جدید که شبیه گربه‌ها ساخته شده است+عکس
ظاهر عجیب جدیدترین خودروی فراری با یک موتور ۱۲ سیلندر+عکس
ناسا یک پیام از فضا در نزدیکی زمین دریافت کرد
اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی
شیوه صحیح امر به معروف و نهی از منکر مطابق با سیره امام صادق (ع)
دمای عجیب و غریب این سیاره گازی در فضا ثبت شد
ثبت‌نام پشت کنکوری‌ها جهت ترمیم نمره آغاز شد
موافقت با افزایش حق‌الزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان
هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.