شبکه علمی ثریا به نقل از ایبنا: «سفرنامه جیمز موریه» به گزارشات سفر جیمز موریه به ایران اختصاص یافته است. این کتاب در سالهاى 1812 و 1818م. منتشر شده است. کتاب حاضر از منابع مهم آن دوره از تاریخ ایران به شمار مىرود.
مجلد اول کتاب، گزارش سفر اول موریه به ایران و ارمنستان و آسیاى کوچک و قسطنطنیه میان سالهاى 1809 1808م. است و مجلد دوم، سفرنامه دوم اوست که مربوط به سالهاى 1816 1810م.. در این سفرنامه شرحى هم از رویدادهاى سفر دریایى او از برزیل و بمبئى تا خیلج فارس آمده است. این سفرنامه حاوى اطلاعات بسیار مهمى از تاریخ سیاسى و اجتماعى و فرهنگى ایران در نیمه نخست قرن نوزدهم (نیمه نخست قرن سیزدهم هجرى) است.
این اثر منبعى است براى شناخت شهرهای ایران، آداب و عادات اجتماعى، برخى از آیینهاى دینى و همین طور برخى از آثار تاریخى و سنگ نبشتههایى است که در گوشه و کنار بوده است.
دروازهها، عمارتها و کاروانسراهای تهران
موریه در توصیف تهران مینویسد: «پایتخت فعلی ایران یعنی تهران در عرض 35 درجه و چهل دقیقه جغرافیایی قرار گرفته و محوطهای بین چهارونیم تا پنج مایل دربر گرفته است به گمان من میتوان اطراف حصار شهر را سواره به مدت یک ساعت و نیم طی نمود.
تهران دارای شش دروازه است که همه را با آجر ساخته و دیوارهای مدخل این دروازهها را با تصویری از انواع جانوران مانند پلنگ و غیره با کاشیهای الوان نقاشی کردهاند. سردر و سقف این دروازهها بلند و گنبدی شکل و به مراتب بهتر از انواع مشابهی بود که تاکنون در ایران دیده بودم.
از شمال به غرب شهر، چند برج بهطور جداگانه دیده میشود. ما دو واحد توپخانه در تهران مشاهده کردهایم، که ظاهرا یک واحد خمپارهانداز و دیگری شامل یک واحد توپخانه سنگین بود. خندق اطراف شهر در چند نقطه ریزش نموده که دیوارهای آن را با آجر مرمت نمودند. شهر، تقریبا به اندازه شیراز است ولی عمارات و ساختمانهای بزرگی در آن دیده نمیشود. ظاهرا تمام ساختمانهای آن خشتی است. کار ساختمان مسجد بزرگ و اصلی شهر به نام «مسجد شاه» هنوز به پایان نرسیده است غیر از این مسجد، شش مسجد کوچکتر، و سه یا چهار مدرسه بهطوری که گفته میشود در حدود یکصد و پنجاه کاروانسرا و یکصد و پنجاه حمام عمومی وجود دارد.
شهر دارای دو میدان است که یکی در شهر، و دیگری در ارک. ارک یک کاخ مربع شکل مستحکمی است که تمام عمارات شاهی در آن قرار دارد و اطراف آن را به دیگر نقاط شهر مرتبط مینماید.»
میوهخانههای تبریز
این جهانگرد در سفرنامه خود درباره تبریز نیز مطالبی مینویسد: «جادهای که به شهر تبریز ختم میشد در امتداد دشتی زیبا قرار داشت در اطراف جاده، گاوآهنهای زیادی به چشم میخورد که هر کدام را چهارگاو نر به دنبال خود میکشیدند، چراکه شخم زدن و کندوکاو زمینهی این منطقه بسیار سخت و دشوار میباشد.
در حدود سه مایل نرسیده به شهر تبریز جاده در میان تپههای سنگلاخی به چند رشته تقسیم میشود. در اینجا یک صاحب منصب از طرف شاهزاده عباس میرزا به استقبال ما آمده بود تا ورود ما را به تبریز خیرمقدم بگویند.
سوادشهر از گوشه و کنار تپهها نمودار شد فصلی که ما وارد تبریز شدیم، فصل بسیار زیبا و پر طراوتی بود. حصار گلی و خانههای خشتی شهر در زیر پوششی از درختان سر بسر محصور شده بود و در قسمتی از حصار نزدیک دروازه تهران خرابههای یک مسجد که هنوز زیبایی خود را حفظ کرده بود به چشم میخورد. این مسجد در ششصد سال قبل به وسیله غازان شاه ساخته شده است. این مسجد در اثر یک زمین لرزه در حدود 30 سال قبل ویران گردید، آنطوری که شاردن توصیف کرده است، تبریز شهر بزرگی نیست. تمام عمارات و بناهای بزرگ آن در اثر زمین لرزه منهدم شده است. من سواره دور حصار شهر را گردش کردم و تبریز در دایرهای تقریبا بهوسعت سه مایل قرار گرفت.
سه دروازه شهر با منارههای بلند و کاشیکاریهای سبز بسیار زیبا و جالب توجه است غیر از دروازههای موصوف پنج دروازه دیگر وجود دارد که بسیار کوچک است و قابل توجه نمیباشند.
حصار شهر چندان مستحکم نیست ودر بعضی جاها که ریزش نموده آن را با خشت بازسازی نمودند. شهر تبریز در میان باغهای میوه که ایرانیها به آنها میوهخانه میگویند، محصور شده است. یکی از این باغها که بسیار بزرگ و دز سمت غربی شهر واقع شده، متعلق به حاجی محمدخان است.
گورستان قدیمی تبریز
او ادامه میدهد: «در شمال غربی شهر قبرستان وسیعی وجود دارد که تمام سنگ قبرهای این گورستان از نوع گرانیت سیاه، و بر روی هر سنگ کتیبهای به خط عربی نوشته شده بود.
در جنوب غربی شهر تعداد زیادی گورستان قدیمی دیده میشود که بعضی از سنگ قبرهای آن از نوع قرمز میباشد که من نتوانستم بفهمم که لین نوع سنگها از کدام معدن استخراج نمودهاند. یکی از این سنگ قبرها حدود هشت پا و نیم درازا و دو پا و نیم پهنا داشت و بر روی آن هیئت یک قهرمانی را کندهکاری کرده بودند، این قبر در نزدیکی مسجد کوچکی قرار داشت، این نوع سنگها بسیار صاف و شفاف و در عین حال محکم و بادوام هستند و به سنگ مرمر تبریز شهرت دارند. در حوالی تبریز این سنگ یافت نمیشود و بهطوری که گفته شده از معادن نزدیک دریاچه شاهی و شهرمراغه به حد زیاد استخراج میگردد. این نوع سنگ وقتی صیقل داده شود بسیار روشن و شفاف میگردد.
در تبریز دوازده حمام وجود دارد که بعضی بسیار زیبا و مجلل میباشند، بازار در امتداد طول شهر قرار گرفته و بسیار کثیف به نظر میرسد. در تبریز مسجدی که قابل ذکر باشد وجود ندارد، و تنها بقایای مسجدی را که قبلا شرح دادهام هنگام ورود به شهر مشاهده نمودم.
در جنوب غربی شهر در مجاور ارک، قلعه علی شاه قرار دارد این قلعه در حال حاضر به عنوان انبار مهمات و قسمتهایی هم از آن را به اتاقهای کشیک و نگهبانی تخصیص دادهاند. به نظر من قسمتهای فوقانی این قلعه چندان قابل استفاده نیست، چراکه در اثر وقوع یک زمینلرزه یا یک آتش توپخانه دشمن آسیبپذیر است. خطر زمینلرزه موجب گردید که خانههای مسکونی را در تبریز به جای سقف آجری بیشتر با چوب و دیوارهای کوتاه بسازند، به همین دلیل هم سقف بازار برخلاف سایر شهرهای ایران که از طاق آجری استفاده شده، در اینجا از چوب ساختهاند.
بهطوری که شنیدم هنگام وقوع زمینلرزه گنبد حمام خان که یک از بزرگترین ساختمانهای تبریز است، هیچگونه صدمهای ندید و محکم و استوار و آسیبناپذیر برجای مانده است، در صورتی که بیشتر دیوارها و ساختمانهای مستحکم شهر ویران شدهاند.»
تجلیل از ۶۵ عضو هیات علمی برگزیده/ جوانترین استاد ۴۵ساله و تقدیر از ۶ استاد زن
فرصت عوامل آموزشی و تربیتی مدارس برای ثبت تجربیات خلاقانه و نوآورانه خود تا ۲۰ اردیبهشت
تحویل ۱۰ هزار کلاس درس طی سال جاری در صورت تزریق بودجه
اعتراض دانشجویان در حمایت از مردم بی دفاع غزه
برگزاری اختتامیه چهارمین دوره جشنواره خودنویس در نمایشگاه کتاب
انتخاب استاد دانشگاه ایران به عنوان داور مهندسان برق و الکترونیک آمریکا
اعطای جایزه شیخ مفید به ۱۱۰ استاد برتر دانشگاه
حمایت ۳ میلیارد تومانی از پایاننامههای ارشد و دکتری
تمدید مهلت انتخاب رشته داوطلبان دوره دکتری تخصصی دانشگاه آزاد
تحلیل و آسیبشناسی شعر آیینی شاعران کاشان منتشر شد
انتشار ترجمه و شرح فصوصالحکم
اعطای گرنت برای کار پیرامون موضوعات مهم آینده پژوهشی دنیا
المپیاد ورزش دانشجویی با چاشنی فناوری
اسامی اساتید نمونه کشوری منتشر شد/معرفی جوان ترین و پیرترین استاد
فعالیت نوبت صبح مدارس ۶ شهر خوزستان غیرحضوری شد
باید در جذب نیروی انسانی مدارس ابتدایی تخصص ملاک قرار گیرد
بررسی پیشتازی بانوان در کنکور برای جلوگیری از آسیب به نظام خانواده و آموزش عالی
حمایت جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران از خیزش ضد صهیونیستی دانشجویان ایالات متحده آمریکا
ترامپ خطاب به دانشجویان آمریکایی: اعتراضات حمایتی از فلسطین را متوقف کنید
مخبر: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش سریعتر اجرایی شود
ساخت روزانه ۸ مدرسه در کشور/ استخدام ۱۹ هزار مربی ورزشی و مشاور پس از ۱۵ سال
معرفی ۲۵۰ موقعیت شغلی در نمایشگاه کار دانشگاه صنعتی امیرکبیر
سرکوب دانشجویان ضد صهیونیستی برگ دیگری از دموکراسی دروغین آمریکا را رقم زد
مهلت انتخاب رشته در آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ برای بار سوم تمدید شد
اختتامیه جشنواره قرآنی، فرهنگی و هنری شهید آوینی برگزار می شود
دانشگاهها در اجرای برنامهها سند دانشگاه اسلامی را ملاک قرار دهند
نمایشگاه کتاب تهران را روایت کنید، جایزه بگیرید
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
حمایت از ۱۰ دانشجوی پسادکتری با هدف توانمند سازی نیروی انسانی بخش کوانتوم
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنکتر میکند+عکس
سازمان ملل صدای حقطلبی دنیا را بشنود/نیروهای امنیتی در اعتراضات ۱۴۰۱ وارد دانشگاه نشدند
اطلاعات تازه درباره Xperia ۱ VI سونی لو رفت+عکس
امیر خلبان اکبر معنوینژاد به یاران شهیدش پیوست
ترجمه درآمدی بر فلسفه سیاسی هوش مصنوعی چاپ شد
اسیر فلسطینی صهیونیستها برنده بوکر عربی ۲۰۲۴ شد
نقش دانشگاه امیرکبیر در تحقق شعارهای سال و اقتصاد دانشبنیان
پیشرفت علمی بدون داشتن علوم پایه قوی امکان پذیر نیست
تقدیر از پایاننامهها و رسالههای دکترای کاربردی در صنعت فولاد
معلمان تلاش کنند گره ذهنی دانش آموزان باز شود
دبیر کارگروه سلامت مدارس منصوب شد
پیگیری چهره به چهره و خانه به خانه دانشآموزان بازمانده از تحصیل در گیلان
طرح ملی درس عفاف و حجاب در طراحی پارچه و لباس دانشگاه های هنر
جزییات اولین آزمون دکتری حرفهای فیزیوتراپی اعلام شد
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
سفر محرمانه ایلان ماسک به چین لو رفت
موتور جست و جو و هوش مصنوعی به خودروهای کرهای راه پیدا کرد
گلبرگهای اطراف سحابی حلقه در فضا باز شدند+عکس
وضعیت مدارس سیل زده سیستانوبلوچستان/ تداوم آموزش دانشآموزان در مساجد
سالی که تابستان نیامد و باران و برف آمد
نظریه عجیب اینشتین درباره عمر انسان که توسط پزشکان رد شد
اعضای هیئت انتخاب رویداد استارتآپی فیلمنامه نویسی منصوب شدند
واکنش جمشیدی به مقابله با دانشجویان آمریکایی
فردا آخرین فرصت رفع نقص مدارک داوطلبان آزمون دستیاری پزشکی
مرحله مصاحبه داوطلبان مجاز آزمون دکتری ۱۴۰۳ حضوری برگزار می شود
کتاب من سید علیاکبر صنعتی هستم بازنشر شد
کودکان و نوجوانانِ امروز غرق در گوشی هستند
آموزش و پرورش سالهاست از مشکل دخالت افراد غیر مسؤول رنج میبرد
کاربران شاد در جشنواره عروسکخونه ۲۰ میلیون رأی دادند
جذب نیروی امریه در پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی
طرح پایش سلامت برای همه اعضای جهاد دانشگاهی اجرا میشود
برافراشته شدن پرچم فلسطین در برترین دانشگاه جهان
جنبش دانشجویان آمریکایی و اروپایی برای توقف حمایت آمریکا از جنایتهای رژیم صهیونیست است
دانشجویان پیام نور برای تغییر محل آزمون تا ۱۶ اردیبهشت فرصت دارند
راهاندازی مدارس جدید مطابق اقلیم در منطقه خلیج فارس
علل پیشتازی دختران در آزمون سراسری از نگاه وزیر علوم
شروع غائله هایدگر در بازار نشر
قصه تصویری کرمی که عقاب را نجات داد چاپ شد
عرضه روایت انحراف در کتابفروشیها
معلمان مهمان دانشآموزان میشوند/ تور نیم روزه معلمان به مناسبت هفته معلم
آغاز فرآیند مشاهده و تأیید سوابق تحصیلی داوطلبان ورود به دانشگاه
جزئیات جدید نحوه ارزشیابی امتحانات کشوری ریاضی و علوم پایه ششم
یهودستیزی؛ برچسبی که اعتراضات دانشجویی را تحت تاثیر قرار نمیدهد
کاهش تعداد واحدهای دانشگاهی جدی شد
باید ارتباط میان بنیادهای معرفتی و محیطهای علمی را مشخص کنیم
مهلت دانشجویان دانشگاههای تهران برای شرکت در مسابقه سدید تمدید شد
فلسطین و توطئه صهیونیستی انگلیسی به کتابفروشیها آمد
مگره و مردان محترم در کتابفروشیها دیده شدند
پیشفروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنکتر میکند+عکس
آخرین محور رویداد من یک دانشآموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
آییننامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار میشود
نسلکُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
فهرست دانشگاههای خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
60 درصد پروژهای مدرسهسازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمیشود
فرصت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه میرود
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
دانشگاه علامهطباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.