به گزارش ثریا ادیسون آن موقع نمیدانست که کمتر از یک ربع قرن بعد، ایرانیها به قدری شیفته اختراعش میشوند که برای داشتنش فرش خانهشان را هم میفروشند.
همهچیز از سفر سوم مظفرالدین میرزا به فرنگ شروع شد. ولیعهدی که عمر دراز سلطنت پدر صاحبقرانش باعث شد با ریش و سبیل جوگندمی شده بر تخت شاهی بنشیند. مظفرالدین شاه عقده دیررسیدن به آرزوهایش را در خوشگذرانیهای به هم فشردهاش گشود. متصل با خدموحشم به سفر فرنگ میرفت و بیتالمال را به تاراج میداد و با بدهیهای بالا آورده به اندرونی کاخ برمیگشت. کمی بعد دوباره هوایی میشد و بذل و بخششی میکرد. کاخ و ییلاقی را پشت قباله یکی از سلطنهها میانداخت و خرج سفر بعدی را چاق میکرد. شاه ایران بیکله به خیابانها و کاخها و موزههای فرنگ میزد. همراهان اجنبی باخبر از جیبهای پرپول شاه، او را به کمپانیهایشان دعوت میکردند و تا سرکیسه نمیشد رهایش نمیکردند.
در سفر سوم فرنگ بود که صاحبان یک کمپانی آمریکایی، مظفرالدین میرزا را به ملاقات گرامافون بردند. شاه، یکدل نه هزار دل عاشق نواهایی شد که از دل صفحههای لغزان مومی زیر سوزن، در لوله حلزونی شکل گرامافون میریخت و حال دیگری به احوال سرخوشش میداد.
جناب صدراعظم هواها خوب است!
آمریکاییهای مقیم پاریس برای اینکه شاه را به این جعبه موسیقی عاشقتر کنند از او میخواهند صفحهای را با صدای خودش پر کند. دکتر عبدالحسین نوایی دراینباره مینویسد: «در طی سفر سوم شاه به فرنگستان یک کمپانی ضبطصوت آمریکایی، شاه ایران را به دیدار از شعبه شرکت در پاریس دعوت کرد و شاه نیز آن دعوت را پذیرفته است.» آمریکاییها برای اینکه شاه ایران را به این دستگاه تازه از راه رسیده عاشقتر کنند از او میخواهند صدایی به یادگار از خود باقی بگذارد. روایت دکتر نوایی از این درخواست خواندنی است: «روزی که شاه برای بازدید از موسسه مزبور رفته بنا به خواهش رییس موسسه صفحهای از صدای خود پرکرده و بهعنوان یادگار به صدراعظم هدیه داده است.»
مظفرالدین شاه که مرعوب دستگاه ضبط صدا شده بود هول میشود و جملهای میگوید که تا مدتها بساط خنده و لودگی اطرافیان را کوک میکند: «جناب صدراعظم هواها خوب است.»
ازآنجاییکه تجربه همواره ثابت کرده که سلام گرگ بیطمع نیست، از این بازدید هم قصد و غرضی در کار بود و نقشه آمریکاییها از آنچه فکر میکردند بیشتر گرفت. نوایی دراینباره مینویسد: «البته غرض کمپانی از این دعوت و ابراز ارادت و عرض خدمت این بوده که از شاه فرمانی دریافت کنند در خصوص تسهیل و توسعه فروش گرامافونها در ایران و اعلیحضرت هم بدون بخل و منتی و بیاندیشه و فکرتی فرمان را سرافراز باشد.»
گرامافون در تهران با اقبال زیادی روبهرو میشود. کار بهجایی رسید که یک ربع قرن بعد مردم فرش و وسایل خانهشان را میفروختند تا صاحب گرامافون شوند. این وسیله ابتدا در قرق خانههای اعیان و اشراف بود. کمی بعد به قهوهخانهها راه پیدا کرد و کار بهجایی رسید که مردم کوچه و بازار، فرش زیر پایشان را میفروختند و گرامافونی در رف دیوار خانه شان مینشاندند تا برایشان از صبح تا شام بخواند.»
گرو دادن اسباب خانه برای خرید صفحههای تازه
اولین صفحههای گرامافون ایرانی در دوره پهلوی اول پر شدند. ورود صفحههای موسیقی سنتی ایرانی به بازار، مردم را بیشازپیش برای خرید گرامافون و صفحههای تازه کوک میکرد. روزنامه اطلاعات در سال ۱۳۰۸ شمسی درباره معضلی که راه خود را به روستاهای اطراف تهران هم بازکرده گزارشی تهیه کرده است. ماجرا ازاینقرار است که مردم بهقدری خواهان این دستگاه پخش موسیقی شدند که وسایل خانهشان را به گرو و امانت میدهند تا بتوانند بهطور قسطی هم که شده گرامافون بخرند. گزارش روزنامه اطلاعات ازاینقرار است: «یک گرامافون با صفحات جورواجوری که مثل سیل به این مملکت سرازیر میشود هستی یک خانواده طبقه سوم را به باد داده است. اشخاصی هستند که فرش و گلیم زیر پای خود را فروخته و به بهای گرامافون دادهاند. بعضی هم سماور خانهشان را گرو میگذارند تا بتوانند چند صفحه تازه خریداری کنند.»
جالب اینجاست که طبق گزارش روزنامه اطلاعات، گرامافون بیشتر در محلههای پایینشهر پیدا میشده است تا در خانهها و محلههای اعیانی: «کار گرامافون و صفحه در طبقات دوم و سوم بهقدری بالاگرفته که خانهای نیست از این موهبت عظیم محروم باشد. آنقدر که گرامافون در این طبقه رسوخ یافته در منزل اعیان و طبقه متمول اینطور نیست. از هر خانه و هر دکانی که میگذرید ناله جگرخراش گرامافون به گوش شما میرسد.»
مشاغلی که با آمدن گرامافون پا گرفت
خیابان لالهزار اولین جایی بود که صفحههای گرامافون در آن به فروش میرسید. مردم برای تفرج به این خیابان هزار رنگ میرفتند و از ویترین مغازههای آلامد، صفحههای تازه از گرد راه رسیده گرامافون را به قیمت بالایی خریداری میکردند. هر صفحه تازهای برگ برندهای برای فخرفروشی در محافل و مهمانیهای آن دوره تهران بود. آنهایی که شپش در ته جیبشان پشتک میزد و سرجمع پولشان به خرید یک صفحه در سال میرسید خیلی زود به بساط دلالی صفحههای کارکرده رونق دادند.
آن روزها در کنار کافهها و سالنهای نمایش لالهزار جارچیها اسم صفحههای کارکرده را داد میزدند تا خریدارها را پای بساطشان بکشانند. گرامافون در یکچشم به هم زدن پای ثابت محفلهای قهوهخانهای هم شد. هر قهوهچی یک نفر را از صبح تا شب پای گرامافون مینشاند تا متصل و پشتبند هم سوزن بگذارد و صفحه عوض کند.
شهریها صفحههای مخدوش را به روستاییها میانداختند
کمی بعد از شهریها روستاییها هم خاطرخواه این جعبه موسیقی میشوند. تب داشتن گرامافون در خانه، اهل دهات دور و نزدیک به پایتخت را به خیابان لالهزار میکشاند. این وسط شهریهای دندانگرد صفحههای مخدوش شده و ازکارافتادهشان را باقیمت بالا به آنها میاندازند و در پاچهشان میکنند. نویسنده گزارش روزنامه اطلاعات گریزی به این ماجرا زده و با گلایه از دولت میخواهد سروسامانی به اوضاع و احوال فروش صفحههای مستعمل بدهد: «باید مراعات حال بدبخت رعیتی را کرد که از چند فرسخی به تهران میآید برای اینکه دو تا صفحه تازه خریداری کند. تهرانیها دو صفحه کهنه به او میدهند تا با ولع و التهاب آن را به قهوهخانه ده برساند. اقلاً دولت بیاید از اجحافی که میشود جلوگیری نماید و نگذارد هر صفحه را به هر شکل که میخواهند پر کنند و به هر قیمت که میل دارند بفروشند.»
خیلی طول نکشید که رادیو از گرد راه رسید و بازار گرامافون و صفحههایش را از سکه انداخت. این روزها کمتر صفحه بیخط و خشی در بازار پیدا میشود. گرامافونها با آن لوله حلزونی شکلشان اسباب تزئین سالنهای پذیرایی شدهاند و در هیاهوی صدها شبکه تلویزیونی و امواج رادیویی و حکمرانی بیحدومرز شبکههای مجازی خفه شدهاند و دیگر صدایی از آنها درنمیآید.
قدیمی ترین عینک فروشی تهران
جزئیات پوشش بیمه ای در عینک سازی ها
پاسخ وکیل به آیا قانون تجارت تغییر میکند؟
قنات در سرزمین قنوت و قناعت - استان یزد
تحقق اقتصاد مقاومتی دانش بنیان و مردم پایه توسط اساتید بسیجی
پرداخت حقوق معلمان خرید خدمات و حقالتدریس به روز شد
رونمایی ۱۵ کتاب با موضوع اهلبیت به زبانهای اروپایی و آفریقایی در نمایشگاه کتاب
نسل جوان آمریکایی به حاکمیت معترض است/اعتراضات دانشجویی ادامه خواهد داشت
دانشگاه تهران میزبان اجلاس رؤسای دانشگاهها شد
بدهی آموزش و پرورش به فرهنگیان بابت پاداش پایان خدمت ۱۴۰۲/ معوقاتی که تا اسفند پارسال تسویه شد
مسئولان از پیشرفتهای علمی پشتیبانی کنند
استفاده ۱۳۹هزار دانشجو از بن اعتباری خرید کتاب از نمایشگاه
۴۶ دانشگاه ایران در میان برترین دانشگاه های جوان
پشتپرده برگزاری آزمونهای کشوری ششمیها و نهمیها/ برگزاری آزمون شفاهیفارسی در مقطع ابتدایی
خبر خوش برای متقاضیان رشته پزشکی/ گام بلند دانشگاههای ایران در ارتقای جایگاه جهانی
تشکیل دبیرخانه دائمی صنایع و خانه صنعت در معاونت پژوهش و فنآوری دانشگاه تهران
سامانه him نمونه بهرهوری درون دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی است
کاهش نگران کننده دانشجویان دانشگاههای غیردولتی
نخستین بیانیه مد موقر شیراز منتشر شد
مسؤولیت امتحانات نهایی از سال آینده با سازمان ملی سنجش خواهد بود
غیرانتفاعیها بیشترین حذف کد رشته را در آمایش آموزش عالی داشتند
مشارکت ۳۰هزار استاد و کارمند دانشگاه در ارزیابی موسسات غیرانتفاعی
استخدام یک روزه اساتید در دانشگاههای غیرانتفاعی
نوجوانان با «هفتخوان» به استقبال بزرگداشت فردوسی میروند
تأکید وزیر علوم بر رعایت اخلاق دیپلماسی علمی در پذیرش دانشجویان بینالملل
ساخت و تحویل ۷۰۰۰ مدرسه در دولت سیزدهم
آیین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران ۸ خرداد برگزار میشود
۱۰ خرداد؛ برگزاری سومین کنگره شهدای دانشگاه آزاد
اعطای مالکیت ۱۴۰۰ واحد مسکونی به اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علامه
کارت آزمون استخدامی رشته شغل دبیری و هنرآموز منتشر شد
المپیاد علمی دانشجویان فرصتی برای اصلاح نگاه و تفکر علمی است
کارت شرکت در آزمون انتخاب سردفتر اسناد رسمی سال ۱۴۰۳ منتشر شد
وزیر سابق علوم: شهریههای دانشگاههای غیرانتفاعی کفاف هزینههای دانشگاه را نمیدهد
لزوم مدیریت رشتههای یک بار پذیرش در دانشگاههای غیردولتی و غیرانتفاعی همانند دانشگاه آزاد
ایجاد دو آزمایشگاه تخصصی برای توسعه میادین نفتی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شناسایی ۸۷۴ هزار بازمانده از تحصیل با کد ملی/ بازگشت این افراد به تحصیل امکانپذیر است
نظارت وزارت کشور بر تامین «امنیت» حوزههای آزمونهای نهایی/ همکاری فراجا و آتشنشانی
نماد سنت آموزش عالی در ایران در دانشگاه تهران رونمایی شد
ارائه مهلت جدید ثبت نام آزمون دکتری تخصصی داروسازی
نتایج پذیرش بدون کنکور دانشگاه تهران اعلام شد
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
تحصیل ۸ درصد دانشجویان کل کشور در دانشگاههای غیردولتی/صدور مجوز دانشگاه علوم پزشکی غیرانتفاعی
ترجمه ماجرای زندگی و آثار الیور استون منتشر شد
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
حافظ» جلوتر از همه شاعران و نویسندگان ایرانی!
مناظره با گزاره «مداخله دولت در حوزه نشر از هر جهت زیانبار است» با حضور دو گروه از دانشگاههای الزهرا و تهران، در سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد.
دستگاهها برای کمک به آموزش و پرورش فراتر از سخن گام بردارند
امروز؛ آخرین مهلت ثبتنام دانشجویان در المپیاد ورزشهای فناورانه
دانشکده رسانه فارس دانشجو میپذیرد
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
۱۰۷۳ مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانشآموز تا مهر امسال ساماندهی میشوند
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
پرونده چهارمین مسابقه خودنویس در نمایشگاه کتاب تهران بسته میشود
بزرگداشت فردوسی در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار میشود
نیاز سالانه سازمان نوسازی مدارس به ۱۶۸ هزار میلیاردتومان اعتبار/ساخت ۲۰۰ مدرسه بزرگ در سال جاری
تقدیر وزیر علوم از شیمیدانها / درخواست کمک برای دانشجویان علوم پایه/ تحقیر کمدین یهودی
اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور ابلاغ شد
مصدومیت جزیی ۱۰ دانشجوی دانشگاه رازی در پی ریزش بخشی از سقف کاذب
دنبال تجمیع دانشگاههای آزاد نیستیم/ ایجاد سرای نوآوری
دستگیری چهار نفر در ارتباط با فروش سوالات آزمون وکالت
آزمون ارتقای دستیاران تخصصی دندانپزشکی چهارم مرداد برگزار میشود
به دنبال افزایش وام دانشجویی هستیم/ خوابگاههای دانشجویی باید نوسازی شوند
جشن دخترونه در صحن دانشگاه تهران برگزار شد
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
جو بایدن خودروسازهای چینی را نقره داغ کرد
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
اسقبال گسترده مردم از تاکسیهای رباتیک گوگل
نمره صفر برای غیبت در امتحانات خرداد
تأمین 63 درصد بودجه دانشگاه فرهنگیان همچنان از محل حقوق دانشجومعلمان
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
درخواست 7 هزار دانشجومعلم برای حذف کسورات مطابق با رأی دیوان عدالت اداری
خداحافظی حجت الاسلام و المسلمین محمدی عراقی از عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی
اجازه ایجاد مدرسه غیردولتی در فضای تجاری یا مسکونی؛ دستورالعمل مدارس استیجاری تدوین شد
«اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور» ابلاغ شد
رضایت داوطلبان آزمون استخدامی آموزش و پرورش
کنکور 1404 چگونه برگزار میشود؟
مشاهیر ادبی مثل حافظ و سعدی به صورت نمادین در نمایشگاه کتاب تهران قدم میزنند.
معاون دانشجویی دانشگاه شریف منصوب شد
نگاهی به بخش دیجیتال سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران
چطور شد که شفق قطبی در ایران دیده شد؟ +عکس
کاسبی عجیب و پرسود چند ایرانی در آمازون+عکس
استور بازی موبایل ایکس باکس در تابستان از راه میرسد
اپل برای ساخت و پخش تبلیغات زشتاش عذرخواهی کرد
تصویر ناسا از شفق قطبی بر فراز لهستان پربازدید شد+عکس
به روزرسانی طوفانی واتساپ تغییرات اساسی در ظاهرش ایجاد کرد+عکس
ترفند مخفیانه و زشت اپل در فروش یکی از محصولاتش لو رفت+عکس
هوش مصنوعی قرار است انسانها را نابود کند؟
زاکربرگ میخواهد این شبکه معروف خبری را بخرد
اشتباه بیسابقه گوگل سالمندان را سردرگم کرد
نحوه انتخاب موضوعات پایان نامه برای پذیرش دانشجوی استاد محور
شفق قطبی برای اولین بار در ایران هم دیده شد+عکس
تمام اقدامات برای دستیاران پزشکی/ از افزایش حقوق تا بورسیه تحصیلی
نحوه برگزاری امتحانات نهایی و تصحیح اوراق دانشآموزان اعلام شد
سوپرآلیاژ انقلابی ناسا شروع به کار کرد
دو خبر خوش وزیر علوم برای جامعه دانشگاهی اعلام شد
دانشجویان در شش محور در کرسیهای آزاد اندیشی با هم رقابت میکنند
راهاندازی ۱۰۰ واحد مسکونی متاهلی برای دانشجویان و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران
آغاز توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش از امروز
چرا هوش مصنوعی اینقدر برای دیگران پرهزینه است؟
استادان نمونه دانشگاه علامهطباطبائی معرفی شدند
پذیرش ۲۶ هزار دانشجوی دکتری در دانشگاهها/ نحوه محاسبه نمره دکتری
تعلیق استاد دانشگاه واشنگتن به دلیل حمایت از فلسطین
۲۵۰ واحد دانشگاهی پیام نور آماده واگذاری شد
صعود ۸ پلهای دانشگاه صنعتی شریف در رتبهبندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴
اجرای منتورشیپ روانشناختی برای دستیاران ۲۷ گروه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با حفظ محرمانگی
مشاهده نشانههایی از تمدن فضاییها دانشمندان را شگفت زده کرد
حضور نمایندگان دانشگاه سن پترزبورگ روسیه در دانشگاه صنعتی شریف
اعلام زمان دریافت کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش ویژه دبیری و هنرآموز
دانشجویان یونانی شب گذشته در حمایت از فلسطین تظاهرات برپا کردند
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.