به گزارش ثریا سیداحمد محیط طباطبایی، مشاور عالی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در نشست «چهارشنبه سوری؛ پرسش از ابعاد اجتماعی و فرهنگی» که روز گذشته در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، جشن سورِ چهارشنبه آخر سال را هنوز احتیاج مردم دانست و آن را مثل یک ثروت فرهنگی محسوب کرد و اینچنین ثروت‌ها را از جهت امکان همیاری و نزدیک کردن انسانها حائز اهمیت دانست.
محیط طباطبایی در ابتدای سخنرانی خود بیان داشت: پیش از اسلام گاه‌شماری شمسی ایرانیان بر پایه ماه و روز شمار بود. در این تقویم هفته و اسامی هفته هم وجود نداشت. این گاه‌شماری شمسی هر یکصد و بیست سال، یک کبیسه بزرگ داشت که در آن، سال سیزده ماه می‌شد. کبیسه ها از فرودین شروع می‌شد. در زمان هر پادشاهی که آن کبیسه حادث می‌شد، تقویم صد و بیست ساله بعدی به نام او زده می‌شد. آخرین نفر در این تقویم یزدگر سوم بود و تقویم را به آن مناسبت تقویم یزدگری نامیدند. پس از ورود اسلام با تغییر تقویم رسمی، نظام ماه‌ها و روزها به هم ریخت. مثالش یک جشن نوروز ساسانی است که در تیرماه برگزار می‌شود و یک آیین نوروز که در بهار است. از بقایای این اتفاق، نوروز دریانوردان یا دریایی است که تابستان در جزایر و بنادر مثل قشم و کیش برگزار می‌شود. جابجایی تقویم به معنای حرکت کردن روزها باعث عقب آمدن نوروز شد. به این معنا که چهار بار این کبیسه‌های بزرگ انجام نگرفت.
وی در ادامه افزود: ضرب المثل ۱۲۰ سال عمرکردن از همینجاست. چرا که در ماه سیزدهم سال ۱۲۰ جشن گرفته می‌شد و مردم از کارکردن و مالیات دادن معاف بودند. در زمان ولایت‌عهدی ملکشاه سلجوقی جشن نوروز با بهار همزمان شد. همین امر باعث شد که او دستور دهد تقویم را اصلاح کنند و نوروز را همزمان با اول فروردین جشن بگیرند. نوروز جلالی و تقویم شمسی کوشش‌های عبدالرحمن خازنی از آن زمان شکل می‌گیرد. در حالی که شایع است، تقویم شمسی به نام خیام زده شده. کار خازنی اینقدر دقیق بوده است که زمان تحول سال پیش رو نیز تا هشت رقم اعشار با محاسبه او هم‌خوانی دارد. تقویم دوازده ماه و سی و سی یک روزه امروز محصول کار اوست. این اتفاق باعث رقم خوردن آیین نوروز و اعیاد دیگر و دوام هزار ساله آنها تا امروز شده است. تقویم ایرانی پس از این رخداد است که هفته دار می‌شود.
طباطبایی تصریح کرد: کلمه چهارشنبه در عبارت چهارشنبه سوری متعلق به رسم و تقویمی پس از ورود اسلام است. جشن سور ایرانیان جشن خداحافظی با زمستان و سلام به بهار است. هنوز در آذربایجان شرقی و اردبیل در شب چهارشنبه از روی آتش و روز چهارشنبه از روی آب می‌پرند. پس این پریدن از روی آتش با احترام موبدان زرتشتی به آتش متفاوت است.
طباطبایی در توضیح قلمرو ایرانیان پس از اسلام گفت: پس از اسلام و آغاز دوره اسلامی، کوفه شهری ایرانی بود. عراق استانِ مرکزی ایران بود. تیسفون به مدت نهصد سال پایتخت ایران در این منطقه بود. به همین دلیل این ایالت، ایالتی عربی نبود و کوفه شهری ایرانی محسوب می‌شد. مختار ثقفی آغاز قیام خود را در این منطقه همزمان با جشن سور ایرانیان در چهارشنبه آخر سال مصادف می‌کند. این نشان دهنده ماندگاری جشن‌های ایرانی پس از ورود اسلام دارد. پس از این اتفاق ایرانیان شیعی این شب را به دو صورت بزرگ می‌داشتند. اما به خاطر همزمانی آخرین چهارشنبه صفر با برخی سوگواری‌های آن ماه تصمیم می‌گیرند که تاریخ شمسی این شب را جشن بگیرند. با این تصمیم چهارشنبه سوری به عنوان رسم منعقد می‌شود. برگزاری این جشن تا زمان ایلخان مغول که متمایل به تاسیس حکومت شیعی بود، بنابر منابع موجود ممنوع بوده است. بعدها این رسم در دوران صفوی هم پی گرفته می‌شود.
طباطبایی در تبیین رسم‌های مرتبط با چهارشنبه سوری بیان داشت: از جمله این رسم‌ها جمع شدن دور سفره است. این سفره شکرانه عطایای خداوند و نشان نزدیکی انسان‌هاست. آجیل و شیرینی و گندم در صورت‌های مختلف چون آش رشته از جمله آیین‌های آن است. سنتی مثل قاشق‌زنی و در مناطق سردسیر شال‌اندازی هم وجود دارد که برای دور شدن ناراحتی‌هاست. در فرهنگ ایرانی اگر شخصی با شخص دیگر قهر بود، با قراردادن مثلا آجیل و شیرینی در ظرف، تمایل خود را به آشتی نشان می‌داد. سنت دیگر شکستن کوزه آب و گذاشتن کوزه جدید بود. این رسم حتی در شروع قیام مختار با صدای «دق» شکستن کوزه هم انجام می‌شود.
طباطبایی درخصوص میراث غیرملموس ابراز داشت: : میراث غیرملموس متعلق به همگان است و در بده بستان شکل می‌گیرد و در طی زمان‌ها به حرکت و شکل و زندگی خود ادامه می‌دهد. به صورت مداوم هم تغییر می‌یابد. صلح، نزدیکی، فراموش کردن ناراحتی‌ها و امید به آینده از کهنه آیین‌هایی مثل سور، به عنوان پیک نوروز است. از همین رو حفظ و جامعیت این آیین‌ها مهم است. حتی برخی ناهنجاری‌هایی که در این آیین امروز وجود دارد و ممکن است به خاطر تنگی‌هایی باشد، می‌تواند تغییر کند. آیینی که بعد از ورود اسلام و گسترش شیعه هم تداوم یافته است. این حاکی از اهمیت آن است.
منبع: فارس
جمعه ۷ اردیبهشت نمایش «یاخته» باحضور خبرنگاران و عکاسان روی صحنه می‌رود
چالش کمبود معلم در استان مرکزی کاهش می‌یابد
بازدید رئیس ستاد برگزاری آزمون‌های سراسری اردبیل از حوزه‌های امتحانی کنکور
لوگوی نود سالگی دانشگاه تهران منتشر شد
رمان جدید اکبر والایی چاپ شد/بر فراز کشتزاردر بازار نشر
زندگی عشایر فارس
تحویل واحدهای مسکونی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تا پایان شهریور
جذب امریه سربازی در پژوهشگاه ابن سینا جهاددانشگاهی
امتیاز ویژه دانشجو معلمانی که زودتر از فارغ‌التحصیلی سرکلاس درس می‌روند
آخرین آمار توزیع کارت کنکور اعلام شد
برخی ابزارهای جاسوسی کنکور را در بدن کار گذاشتند/ داوطلبان کانال‌های تقلب را ترک کنند
کنکوری‌ها اضطراب نداشته باشند/ فرصت جبران وجود دارد
فهرست دانشگاه‌های خارج از کشور مورد تایید وزارت بهداشت اعلام شد
نتایج اولیه کنکور ۱۴۰۳ نیمه مرداد اعلام می شود
اختصاص 10 امتیاز رتبه‌بندی به 5709 دانشجومعلم دانشگاه فرهنگیان
کتاب «اُمّ علاء» در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شود
تمهیدات لازم برای کنکور ۱۴۰۳ اندیشیده شد
رقابت کنکور ۱۴۰۳ با آزمون علوم ریاضی و علوم انسانی آغاز شد
جزییات آزمون اختصاصی پذیرش دانشجو – معلم در کنکور ۱۴۰۳
اینترنت در زمان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ قطع نمی‌شود
مراسم تقدیر از دست اندرکاران جشنواره جایزه ملی ثریا برگزار شد
60 درصد پروژهای مدرسه‌سازی در حال ساخت با مشارکت مردم است
منتخبین فرهنگی مجلس حضور در کمیسیون آموزش را در اولویت قرار دهند
مراقبت کنید تا اخلال و مشکلی در برگزاری کنکور سراسری رخ ندهد
ایجاد زیرساخت هوشمند رصد رشته مقاطع و رشته محل‌های علوم پزشکی
پیگیر اجرای هدفمندسازی یارانه‌های دانشجویی در سال جدید هستیم
بیش از ۸ هزار عضو هیات علمی خانم در دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند
ساعت ۱۲ امشب آخرین فرصت دریافت کارت ورود به جلسه کنکور ۱۴۰۳
نسل‌کُشی در فلسطین قلب همه بشریت را به درد آورده است
خبر خوش وزیر علوم برای اعضای هیأت علمی در شرف بازنشستگی
مراد صحرایی : ۱۰۰۰ هنرستان جدید در کشور ساخته می شود
از موج متلاطم بی‌ثباتی مدیریتی تا بودجه دولتی؛ دلایل عدم اجرای ناکافی سندتحول بنیادین
پژوهش‌های چراغ خاموش امنیت ایران را رقم زد
تظاهرات دانشجویان آرژانتین در پی کاهش ارائه آموزش عالی دولتی
کتابی که برای آشنایی با افغانستانی‌ها باید خوانده شود
رییس سازمان بسیج اساتید: ۵۰ بسته سیاستی به مسئولان ارائه شد
پویش سلامت دهان و دندان ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت برگزار می‌شود
آیین‌نامه مدرسه تراز سند تحول بنیادین نهایی شده است
امضای تفاهم‌نامه فی‌مابین وزارت آموزش‌وپرورش و سازمان نظام پزشکی کشور
آخرین محور رویداد من یک دانش‌آموزم با نام «امام مهربانی کلید خورد
ثبت سفارش کتاب‌های درسی آغاز شد
فراخوان ششمین دوسالانه بین‌المللی کارتون کتاب منتشر شد
ورود مسافر و مهتاب با فرقه خودبینان به کتابفروشی‌ها
امروز، آخرین مهلت توزیع کارت کنکور/ آغاز رقابت داوطلبان از فردا
آکادمی ورزش و تندرستی دانشگاه علامه‌طباطبائی راه‌اندازی شد
کنترل دانشجویان حامی فلسطین به شهردار نیویورک رسید
هشدار پلیس فتا به کنکوری‌ها درباره تبلیغات فروش سوالات کنکور و تجهیزات تقلب
مجموعه شعر طنز دیزی در پنت هاوس منتشر شد
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
دانشگاه علامه‌طباطبایی میزبان ۱۵ هزار و ۳۰۵ داوطلب کنکور سراسری
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
پیش‌فروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
دانشمندان تعداد جهان‌های موازی را اعلام کردند
بدون نیاز به اینترنت با واتساپ فایل منتقل کنید
حمایت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از طرح های فرهنگی
تعلیم و تربیت اولویت اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است
جذب هیات علمی با مدرک دکتری در دانشگاه فنی و حرفه ای لغو شد
نتیجه آزمون سازمان راهداری اعلام شد
نحوه محاسبه شهریه مدارس از راه دور
سهم دانش‌آموزان مناطق محروم برای ورود به مدارس خاص باید بیشتر شود
مهلت ثبت‌نام آزمون سنجش شایستگی‌های فنی وحرفه‌ای‌ها تا نهم اردیبهشت
آغاز پذیرش دانشجوی دکتری بدون آزمون در دانشگاه آزاد
هیچ دانشگاهی محدودیتی را برای جذب اساتید ایجاد نمی‌کند
جشنواره امامت و مهدویت در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار می شود
نتایج آزمون جشنواره سراسری قرآن و عترت (ع) دانشجویان اعلام شد
لغو جایزه انجمن قلم آمریکا» در پی تحریم نویسندگان
برخی اختیارات را باید به مدارس تفویض کنیم
زنده‌گیری مار افعی در یک مدرسه
آغاز ثبت سفارش کتاب‌های درسی سال تحصیلی جدید
سخنان شهید بهشتی درباره نماز در بیست و هفت جمله منتشر شد
مواجهه‌ای نامتعارف با منطق هگل در کتابفروشی‌ها
دانشجویان سراسر کشور به المپیاد ورزش‌های فناورانه دعوت شدند
بررسی تأثیرپذیری الکترومغناطیسی تقویت کننده‌های توان کاربردی در تجهیزات مخابراتی
اقدامات دانشگاه جامع در راستای گسترش عفاف و حجاب
تغییر شیوه‌نامه صلاحیت علمی اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی
آمار داوطلبان کنکور به تفکیک استان‌ها اعلام شد
کدام واحدهای دانشگاه آزاد در زمان برگزاری کنکور تعطیل هستند؟
کاهش رغبت پسران به دانشگاه؛ شخصیت کاریکاتوری آموزش عالی یا افزایش مهارت‌محوری؟
بن سلمان از ساخت پروژه بلندپروازانه‌اش منصرف شد
یک صفحه جدید به واتساپ اضافه می‌شود+عکس
نمونه ایرانی پدافند ضدهوایی که مشابه روسی است+عکس
پیش‌فروش شنل نامرئی کننده آغاز شد+عکس
دانشمندان قلب ماه را دیدند+عکس
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
ناسا برای بازگشت از سیاره سرخ دست به دامن ایلان ماسک شد
رونمایی از سریع‌ترین مرسدس بنز AMG+عکس
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
ورود قدرتمندترین گوشی نوبیا به بازار
باتری این ریزسیاه‌چاله فضایی می‌تواند انرژی چند نسل یک خانواده را تامین کند
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
انقلابی بزرگ در صنعت ترانزیت و موتورهای دیزلی اتفاق افتاد
علت فیلتر دسکورد اعلام شد
برای اولین بار اشعه ایکس برآمده از اتم‌ها کشف شد
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
چین جنگنده‌های رادارگریز F۲۲ آمریکا را فلج کرد+عکس
هزینه نگهداری از خودروهای لوکس آمریکایی چقدر است؟
پدافند ضدهوایی ایران که شبیه اس ۳۰۰ روسیه است+عکس
جاسوس همه‌فن حریف اوکراینی‌ها که در جنگ با روسیه به کمک‌شان می‌آید
سعدی سخنگوی بین‌المللی فرهنگ ایران است
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران استعفاء کرد
سریع ترین موشک‌های مافوق صوت در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند+عکس
نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد
مهلت ثبت نام در آزمون فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
ورود «مهمان سرزده» به کتابفروشی‌ها/یک‌قصه تصویری برای کودکان
ثبت‌نام وام شهریه آغاز شد
چاپ پنجمین جلد مجموعه تاریخ ایران‌زمین درباره طاهریان و آل بویه
دوربین بامزه‌ای که بدون عکس گرفتن شما را شگفت زده می‌کند+عکس
افزایش پژوهانه اساتید برتر واحد علوم تحقیقات
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.