به گزارش ثریا، دکتر لیدا فدایی‌زاده با اشاره به تعریف گسترده و طیف وسیع "پزشکی از راه دور"، اظهار کرد: تعریف پزشکی از راه دور از یک ارتباط تلفنی ساده بین پزشک و بیمار یا پزشک با پزشک آغاز شده و تا موارد پیشرفته مانند کاربرد نظامی و فضایی، اعمال جراحی از راه دور و درمان از راه دور گسترده می‌شود. به‌عبارت‌دیگر پزشکی از راه دور به هرگونه برقراری ارتباط از طریق خطوط مخابراتی برای نقل‌وانتقال اطلاعات بیمار و پزشک در دو نقطه جغرافیایی مختلف اطلاق می‌شود.

وی با بیان اینکه تاریخچه "پزشکی از راه دور" به حدود ۵۰ سال قبل برمی‌گردد، گفت: بار اول پزشکی از راه دور به دنبال برقراری ارتباط‌ تلفنی برای حل مشکلات درمانی فضانوردان مطرح شد و هم‌اکنون به یکی از روش‌های درمانی و تشخیصی مهم دنیا تبدیل شده و به رفع بسیاری از نواقص سیستم بهداشتی و درمانی کشورها کمک می‌کند.

این دانشیار گروه بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به راه‌اندازی "مرکز تحقیقات پزشکی از راه دور" از ۱۰ سال گذشته،‌ اظهار کرد: مرکز تحقیقات پزشکی از راه دور یکی از مراکز پیشرو در این زمینه بوده، به گونه‌ای که ابتدا برای شناسایی نقاط قوت و ضعف این طرح و اتخاذ تصمیمات اجرایی در این زمینه، "پزشکی از راه دور" به عنوان یک پروژه تحقیقاتی اجرا شد و در نهایت در قالب مرکز تحقیقات آغاز به کار کرد.

پیشرفت پزشکی از راه دور به تکامل سیستم مخابراتی وابسته است

وی با بیان اینکه پیشرفت امور در این حوزه تحقیقاتی به روند تکاملی سیستم مخابراتی کشور وابسته است، عنوان کرد: به عنوان نمونه فعالیت‌ها در ابتدا بر پایه آنتن ماهواره آغاز شد که معایب و مزایای خاص خود را داشت. امروز فعالیت‌ها بر مبنای فیبر نوری آغاز شده، به گونه‌ای که ارتباطات از این طریق بسیار سریع و قابل‌اعتماد شده، همچنین بستر استفاده از سیستم‌های ارتباط تلفن همراه (موبایل) برای مشاوره‌های تلفنی نیز فراهم شده است.

راه‌اندازی اپلیکیشن "پزشکی از راه دور"

دکتر فدایی‌زاده با اشاره به برنامه این مرکز تحقیقاتی برای راه‌اندازی اپلیکیشن "پزشکی از راه دور" برای تلفن‌های همراه، اظهار کرد: هم‌اکنون در فاز مطالعاتی این طرح هستیم و با نهایی‌شدن آن ارتباط بین پزشک و بیمار تا میزان بسیار مطلوبی تسریع ‌خواهد شد.

این دانشیار گروه بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه به دنبال تحولات مخابراتی، بسترهای ارتباطی مطلوبی ایجاد شده است، عنوان کرد: به دنبال تحولات مخابراتی و سیستم‌های ارتباطی، ما کمبودی نداریم، با این حال از نظر اجرایی نواقصی وجود دارد که باید اصلاح شود.

رفع نواقص سیستم بهداشت و درمان با پزشکی از راه دور

وی با بیان اینکه پزشکی از راه دور می‌تواند نواقص سیستم بهداشت و درمان را در زمان و مکان فقدان پزشک پر کند، گفت: در صورت استفاده بهینه از بسترهای ارتباطی، می‌توان از روش پزشکی از راه دور در زمان‌های خاص مانند وقوع بلایای طبیعی، حوادث و یا محدودیت‌های جغرافیایی که امکان حضور پزشک مقدور نیست، استفاده کرد.

کاربردها و مزایای پزشکی از راه دور

 فدایی‌زاده ادامه داد: البته پزشکی از راه دور نیز محدودیت‌هایی دارد؛ چراکه لازمه برخی اقدامات پزشکی حضور پزشک بر بالین بیمار و انجام معاینه است. با این حال در برخی مراحل مانند ارسال تصاویر آزمایشگاهی و رادیولوژی، پزشکی از راه دور کاربردهای قابل توجهی داشته و از رفت‌وآمدهای بی‌دلیل و صرف هزینه و وقت اضافی ‌جلوگیری می‌کند.

وی با اشاره به برخی دیگر از مزایای پزشکی از راه دور، تصریح کرد: اگرچه حذف برخورد اولیه پزشک و بیمار برای انجام معاینه به صلاح نیست، ولی در مواقع اضطراری می‌توان از این روش استفاده کرد. همچنین علاوه بر حذف رفت وآمدها و هزینه‌های بی‌مورد برای دریافت جواب آزمایش و تصویربرداری‌های پزشکی می‌توان پیگیری‌های بعدی بیمار و تنظیم دوز و عوارض دارو را از طریق پزشکی از راه دور انجام داد.

فدایی‌زاده با بیان این‌که ابزار لازم برای معاینه از راه دور برای تمامی اعضای بدن وجود ندارد، گفت: به عنوان نمونه برای قفسه سینه می‌توان از گوشی‌های دیجیتال برای انتقال صوت استفاده کرد، ولی برای معاینه شکم که نیازمند مانورهای خاص و اعمال روش‌های ویژه‌ای است، پزشکی از راه دور کاربردی ندارد.

تمرکز بر تسهیل و تسریع پیگیری شرایط بیمار

این دانشیار گروه بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه در حال حاضر بیشتر تحقیقات مرکز در زمینه پیگیری بیماران متمرکز شده است، اظهار کرد: طرح‌های تحقیقاتی مرکز در رابطه با "موبایل هلث" و استفاده از اپلیکیشن‌های هوشمند تلفن همراه با هدف تسریع برقراری ارتباط بین پزشک و بیمار و پیگیری شرایط بیمار متمرکز شده است، چراکه یکی از نقاط ضعف سیستم بهداشت و درمان کشور رهاسازی بیمار پس از چند جلسه معاینه و درمان و عدم پیگیری شرایط آنان است.

وی با انتقاد نسبت به عدم فرهنگ‌سازی صحیح در رابطه با پزشکی از راه دور، تصریح کرد:‌ آگاه‌سازی عمومی و ارتقای سواد سلامت جامعه در رابطه با مزایای پزشکی از راه دور جزو اهداف و برنامه‌های مرکز تحقیقاتی ماست، چراکه پیشرفت کشور در این حوزه مشارکت عموم جامعه را می‌طلبد.

همکاری با استارتاپ‌های فعال در حوزه پزشکی از راه دور

رییس مرکز تحقیقات پزشکی از راه دور با اشاره به مزایای حضور و فعالیت‌ استارتاپ‌های حوزه سلامت در موضوع "پزشکی از راه دور"، خاطرنشان کرد:‌ استارتاپ‌ها در صورت برنامه‌ریزی صحیح و استفاده از منابع  بهینه می‌توانند اقدامات موثری در این حوزه انجام دهند، در همین راستا مرکز تحقیقات پزشکی از راه دور با برخی از استارتاپ‌های فعال در این حوزه همکاری مشترک دارد.