
به گزارش ثریا حجتالاسلام سید امید مؤذنی، معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی صدر و مترجم کتاب «حوزه و بایستهها؛ گفتارها و نوشتههای شهید آیتالله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت» در مراسم رونمایی این اثر که با حضور آیتالله محمدعلی تسخیری (شاگرد مطرح شهید صدر) و حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، (استاد خارج فقه و حلقات شهید صدر) و اساتید، فضلا، مدیران و اعضای هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، همراه بود، درباره ابعاد و زوایای دیدگاههای شهید صدر پیرامون حوزه و اجتماع سخن گفت.
وی کتاب «حوزه و بایستهها» را مجموعه سخنرانیها، مقالات و نامههای پراکنده استاد شهید آیتالله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت عنوان کرد؛ مجموعهای که با توجه به جایگاه و اثرگذاری شهید صدر در حوزه و اجتماع از اهمیتی بالایی برخوردار است.
مؤذنی افزود: نوشتههای ایشان درباره حوزه مثل «طرح مرجعیت صالح» یا مقدمهای که بر حلقات نوشتند و مسئله کتاب درسی را آسیبشناسی کردند، همه اینها سطح بلندی از نوآوری و افق آفرینی در سطح پژوهش حوزوی را فراهم میکند که متأسفانه مثل دیگر اندیشههای شهید صدر ناخوانده و پژوهش نشده باقی مانده است.
معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر با بیان اینکه متأسفانه همچنان شهید صدر به حجاب معاصرت دچار است، اظهار کرد: آثار شهید صدر یا خوانده نمیشود و یا با آن مبارزه میشود و یا کسانی که مراجعه میکنند، چون شخصیت شهید صدر را بهدرستی دریافت و درک نکردهاند، معمولاً پژوهشها منتهی و مبتلا به روایتهای غلط میشود.
منطقه الفراغ؛ حضور حداکثری دین یا سکولار کردن دین!
وی بیان داشت: درباره نظریه منطقه الفراغ که سکه رایج اندیشه شهید صدر است، حدود ۱۸ مقاله به زبان فارسی نگاشته شده است که پس از مطالعه آثار میبینیم، فقط سه مقاله درباره منطقه الفراغ، برخلاف شهید صدر حرف نزده است، نه اینکه درست گفته باشد!
مؤذنی با بیان طرح این مطلب که اساساً منطقه الفراغ حضور حداکثری دین را روشمند میکند، اذعان داشت: اولین نفری که در فضای فارسی درباره منطقه الفراغ مطلب نوشته، آن را بهعنوان راهکار سکولار کردن دین مطرح کرده و مدعی است منطقه الفراغ تبیینی برای سکولار کردن دین است!
این پژوهشگر حوزوی معتقد است شهید سید محمدباقر صدر در بسیاری از آثارش علیرغم محتوایی که پرورش و استدلال کرده است، اشاراتی دارد که میتواند یک روند پژوهشی و معرفت جدیدی را رقم بزند. در کتاب «حوزه و بایستهها»، نمونههای از این اشارات است که میتواند سؤالات و پرسشهایی ایجاد کند که پیگیری آن میتواند ما را به نکات عمیقی درباره مسئله حوزه برساند؛ مثلاً در مورد نسبت سبک آموزش و شکل تربیت طلبه سخن میگوید، به این معنا که تمرکز بر استصحاب، خودبهخود تبدیل به یک گرایش سلوکی در طلاب میشود و حوزه علمیه بهواسطه درگیری مستمر با استصحاب، گویی در کُنش خود، نوعی استصحاب را مبتلا میشود و همواره در ابقا ما کان در تلاش است و نوعی مقاومت برای تغییر و تحول در ذات تربیتی طلبه شکل میگیرد که بخشی از آن حاصل مدل آموزشی است.
توجه شهید صدر در نسبت حوزه با محیط اجتماعی
وی یکی دیگر از اشاراتی که در این کتاب مورد توجه قرار میدهد، توجهی است که شهید صدر به نسبت حوزه با محیط اجتماعی آن میدهد، یعنی حوزه تکلیف خود را نسبت به مسئولیت محیط پیرامونی مشخص نماید و متناسب با مسئولیتی که انتخاب میکند، اثرگذار باشد.
مؤذنی میگوید: لایه دیگری که شاید در آثار شهید صدر هویدا نباشد، اما به شناخت دقیق از حوزه و تاریخ آن کمک میکند، توصیفی است که شهید صدر از وضع اجتماعی نجف در دوره خود ارائه میدهد، توصیفی که اگر چه محدود است، اما جهتهای خوبی برای تفکر فراهم میآورد.
مؤذنی با یادآوری شهادت شهید صدر، خود محصوری آیتالله سید محسن حکیم با آن گستره اجتماعی در حوزه نجف و عراق، اقدام دردناک احضار آیتالله خویی به دیدار صدام و اتفاقات مختلفی که پس از آن در نسبت حوزه با جمهوری اسلامی اتفاق افتاده است، گفت: فارغ از هر نوع برداشت و تحلیلی، همه این موارد تجربه حضور حوزه در عرصه اجتماع است که بهمثابه تاریخ، میراثی ارجمند هستند که باید با بررسی و پژوهشِ دقیق برای مسیر آینده حوزه به کار گرفته شوند.
وی میافزاید: با تحلیل این وقایع میتوان آینده حوزه را ارزیابی و با تفکر مسیر آینده را مشخص کنیم. رها کردن این موارد و تبدیل نکردن به تاریخ پژوهش شده، یکی از آسیبهایی جدی در این حوزه است.
نسبت مرجعیت و حوزه نجف با زیست اجتماعی مردم چگونه تعریف میشود؟
معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی صدر، در میانه بحث با خوانش قسمتی از کتاب «حوزه و بایستهها» حاضرین در نشست را با فضای حوزه نجف و به نگاه تعاملی شهید صدر با مردم توجه میدهد و میگوید: نسبت مرجعیت و حوزه نجف با زیست اجتماعی مردم چگونه تعریف میشود؟ آنچه امروز در عراق رقم میخورد فارغ از تمام تحلیلها، یک مدل از حضور مرجعیت و حوزه نجف در عراق است. باید مورد پژوهش واقع شود تا مدلهای مختلفی که حوزه وارد زیست اجتماعی شده است، رصد، آسیبشناسی و بررسی کنیم تا گامهای بعدی چه میتواند باشد.
مؤذنی با اشاره به اینکه شخصیتهایی مانند حضرت امام (ره) و شهید صدر و تا حدی آیتالله حکیم خود را موظف میدانستند تا زیست اجتماعی را به عهده بگیرند، اظهار کرد: این بزرگان مسئولیت زیست اجتماعی را بر عهده حوزه میدانستند و در این مسیر گام برداشتند. آیتالله حکیم بهعنوان مرجع عراق تحولاتی در حوزه نجف رقم زد و حاصل این تحولات این شد کمونیست در عراق -که یکی از پایگاههای مهم در جهان عرب بود- با سرعت بیشتری نسبت به دیگر کشورهای اسلامی نابود شود.
وی با ذکر مطلبی از مرحوم آیتالله اشکوری، بیان کرد: ایشان میفرمود: کمونیست تا روستاهای عراق تشکیلات منظمی پیدا کرده بود تا جایی که به یاد ندارم مردم در دستههای اربعین، شعار کمونیستی ندهند!
مؤذنی خاطرنشان ساخت: حضور اجتماعی آیتالله حکیم با محوریت شهید صدر باعث شد کمونیسم در عراق با قدرت از بین برود. آیتالله حکیم بهواسطه ایدههای شهید صدر، این سطح حضور اجتماعی در عراق را رقم میزند تا مرجعیت این توانایی را پیدا کند و با کمونیستها مقابله نماید.
این پژوهشگر حوزوی راهاندازی جماعت العلما، تأسیس مجله الاضواء الاسلامیه و اقدامات فرهنگی مثل تأسیس کتابخانههای مرجعیت در شهرهای عراق را از دیگر اقدامات اجتماعی شهید صدر برشمرد.
وی اضافه کرد: سید محمدباقر حکیم، مرحوم اشکوری، سید مهدی حکیم، علامه عسکری و مرحوم سید فضلالله در خاطرات خود تصریح دارند، ایدهپرداز اصلی تشکیلات آیتالله حکیم، شهید صدر بوده است. ایشان از ۲۲ سالگی بهشکل غیر مستقیم در فعالیتهای اجتماعی آیتالله حکیم حضور داشت و حتی برخی بیانات ایشان را مینوشت؛ حزب الدعوه را راهاندازی کرد، جماعه العلما را پایهریزی و بهواسطه حضور داییاش شیخ مرتضی آل یاسین و دیگران آن را تا مدتی راهبری غیرعلنی هم میکرد.
تحلیلی از حضور حوزه نجف در عرصه اجتماع عراق
مؤذنی در تحلیل پایانی خود گفت: بهواسطه اینکه بدنه اصلی حوزه نجف همواره ایرانی بود، همچنین بهخاطر مسئله زبان، طلاب با مسائل اجتماعی ارتباطی نداشتند، لذا حوزه نجف با واقعیت مردم عراق کاری نداشته است. بعد از حضور و تحولات حزب بعث و با اسم طرح اخراج ایرانیها، حوزه را از وجود عالمان خالی میکنند، حوزه ماهیتش عوض میشود، ابزار عمل مرجعیت در عراق تغییر پیدا میکند؛ حکومت عرصههای ارتباطی را کاملاً از بین میبرد و با طرح مبارزه با ارتجاع در استخبارات عراق، نخبگان عراق دستگیر، زندان، شکنجه و شهید میشوند. از این پس مدل حضور حوزه در عراق متفاوت میشود.
معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی صدر در انتها بیان کرد: این اثر تلاشی میکند عرصه مطالعه و مراجعه به خود شهید صدر -نه تقریرات دیگران از افکار ایشان – را فراهم کند تا اندیشههای شهید صدر نقطه حرکت دیگر پژوهشگران قرار بگیرد و آنها گامهای بعدی این اندیشه را بهنقد یا به تصحیح و تکمیل پیش ببرند.
منبع: خبرگزاری مهر
مراقب افکار خود باشید...
شرط تأثیرگذاری بر دیگران از دیدگاه امام علی (ع)
انتشار روایتی تازه از لبنان پس از سیدحسن نصرالله
هویت شهید ابراهیم احمدی پس از ٣٧ سال شناسایی شد
طنزپردازان در شب شعر عاشورایی «رندان تشنهلب» جمع میشوند
حکم شرعی تغییر تاریخ سال خمسی چیست؟
خرید و استفاده از نرمافزارهای قفلشکسته چه حکمی دارد؟
تحمل ضرر شخصی برای مصلحت بالاتر از کلام حاج آقا مجتبی تهرانی
شاه کلید برون روی از خودپرستی چیست؟
۲ نشانه مهم رفاقت از نظر امام صادق (ع)
دانشجویان مقطع کارشناسی از گذراندن دروس کارآموزی معاف شدند
انتشار دفترچه سوالات «علوم تجربی» نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴
جای خالی یک دانشآموز شهید کلاس سومی که به دست رژیم صهیونیستی به شهادت رسید
قابی منتشر نشده از شهید باقری به همراه همسر و دختر شهیدش
تصویر/ جای خالی شهید مجتبی شریفی در کلاس سوم
تصویر/ کارمند شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران و خانوادهاش که اسرائیل آنها را به شهادت رساند
تصویر/ دانشآموز پایه ششم ایرانی که آقای گل بود و هدف موشکهای اسرائیل قرار گرفت
تحقق امنیت روانی داوطلبان آزمون سراسری با شخصی سازی دفترچههای کنکور
زمان اعلام نتایج اولیه نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴ اعلام شد
کنکور دو نوبته ۱۴۰۴ به آخرین ایستگاه خود رسید
بررسی جغرافیای فرهنگ مهدوی در یک نشست
کنگره شعر «حدیث حُسن» تا پایان ماه محرم آثار شما را میپذیرد
روضه موتور محرک امید، انگیزه و مقاومت مردم است
تصویر/ مادر و دختر ایرانی که با موشکهای اسرائیل به شهادت رسیدند
بازخوانی اسطورهها و اسطورهزدایی در پژوهشهای قرآنی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
واجبات یا مستحبات؛ اولویت با کدام است؟
محدودیت پذیرش دانشجوی دکتری در پردیسهای دانشگاه تهران
سامانه دریافت گزارشات مردمی در مورد شیوه برگزاری و تخلفات کنکوری فعال شد
میزان پذیرش توانخواهان کنکوری مشخص شد
انتشار دفترچه سوالات علوم ریاضی و علوم انسانی نوبت دوم کنکور امسال
کلید اولیه نوبت دوم آزمون سراسری سال ۱۴۰۴ منتشر شد
آغاز ماراتن کنکور در سراسر کشور
برقراری امنیت کامل کنکور ۱۴۰۴
ایرانیان چگونه غذا را در گرمای کویر تازه نگه میداشتند؟
کشف درخت عجیبی در آفریقا که میوه آن سنگ آهک است!
هوش مصنوعی، نیروگاه هستهای میسازد
راز ۴۰۰ ساله خورشید بالاخره حل شد
تهدیدات امنیتی واتس اپ و ابعاد جاسوسی پنهان
تاریخ عرضه گلکسی F۳۶ ۵G ساموسنگ؛ ۲۸ تیر و با قیمت زیر ۲۳۶ دلار!
تهدیدات امنیتی واتساپ و ابعاد جاسوسی پنهان در بستر پیامرسان
جلب توجه پنگوئنهای رباتیک در مترو چین
آغاز فرآیند هدایت تحصیلی نهمیها از فردا
آغاز پنجاه و هشتمین کنکور کشور با رقابت حدود نیممیلیون داوطلب
مدارس تازهنفس برای مهر ۱۴۰۴ در راه است
زعفران، ناجی سلولهای مغزی در بیماران دیابتی
باتریهای لیتیومی به آتشنشان داخلی مجهز شدند
کشف فسیلی که از منظومه شمسی اولیه باقی مانده است
ماژول خانه هوشمند ایرانی با قابلیت کنترل تجهیزات، نمایش دما و امنیت در یک سیستم یکپارچه
حراج تنها اسکلت دایناسور نوزاد 150 میلیون ساله
آییننامه کمیته تسهیل فعالیت کسبوکارهای دیجیتال برای جامعۀ علمی دردسرساز میشود؟
دقت حیرتانگیز بینی سگها در تشخیص پارکینسون
خودروی هیبریدی چینی رقبا را ضربهفنی کرد
شروع هدایت تحصیلی پایه نهم از فردا
اعلام اسامی ۷۵ دانشآموز برگزیده پویش ملی اثرگذاری به وقت میهن
این شبح مسیر هند را تغییر داد
اثر انگشت دیجیتال
راز پوست هوشمند کوسهها
پایان نگرانی از تداخل امواج؛ چسبهای گرافنی به کمک صنایع میآید
ورزش همیشه سلامت روان را تقویت نمیکند
کشف یک سیاره بیگانه که ۳۵ برابر بزرگتر از زمین است
ارجاع ۲۰ کانال متخلف کنکور به مقامهای قضایی/شناسایی ۱۷ داوطلب متقلب در نوبت اول آزمون
افتتاح پایگاههای تابستانی اوقات فراغت دانشآموزان شهر تهران/ پوشش کمتر از یک چهارم دانشآموزان
امروز، آخرین مهلت دریافت کارت کنکور/آغاز برگزاری آزمون از فردا
عکس روز ناسا از سحابی گل سرخ
کتاب «رفیق خدا» منتشر شد
راز حجاب در عاشورا: فراتر از یک پوشش ساده
اعلام جزئیات برگزاری امتحانات جایگزین طلاب
امکان جابجایی تاریخ آزمون ارتقا دستیاران پزشکی وجود ندارد
امروز آخرین مهلت ثبتنام در ترم تابستان دانشگاه آزاد
رتبه دانشگاههای ایران در بین کشورهای اسلامی
جزئیات آماری نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴ اعلام شد
وقتی فناوری در برابر آلودگی هوا قد علم میکند
راز محبوبیت عدد ۲۷ در چتباتها لو رفت/ چرا هوش مصنوعی همیشه همین عدد را “تصادفی” حدس میزند؟
فناوری چگونه قدرت نظامی خلق میکند؟
بایدو جای GPS را میگیرد؟
سنجش از دور پهپادی در خدمت حفظ بناهای تاریخی
هلیکوپتر بدون سرنشین MQ-8 Fire؛ سرعت و برد پهپاد گشتزنی نیروی دریایی آمریکایی
این رادار قاتل بی ۲ و اف ۳۵» است
با یک آزمایش خون بفهمید چقدر تا مرگ فاصله دارید
افتتاح حدود ۳ هزار فضای ورزشی در استانها
تصویر/ دختر بچه اهل غزه که به دلیل وحشت و ترس موهای سرش ریخته است
تصویر/ مادر و دختر ایرانی که با موشکهای اسرائیل به شهادت رسیدند
غم اگر تصویر بود: نفس دختر ۲ ساله شهید حمید آزکات
تصویر/ در این خانواده ژن خوب فقط شهادت است
تصویر/ کارمند شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران و خانوادهاش که اسرائیل آنها را به شهادت رساند
چاپ بیست و یکم روایت تشکیل یگان موشکی ایران منتشر شد
تصویر/ جای خالی شهید مجتبی شریفی در کلاس سوم
«مرگ مغزی جامعه شناسی ایرانی» بررسی میشود
تصویر/ دانشآموز پایه ششم ایرانی که آقای گل بود و هدف موشکهای اسرائیل قرار گرفت
تغییر قبله به سمت کعبه معظمه برای دشمنان اسلام شکننده بود
انتشار روایتی تازه از لبنان پس از سیدحسن نصرالله
تصویر/ کتابت قرآن در مدت کمتر از ۳ سال توسط یک کودک هندی
منابع تاریخی که به وجود حضرت رقیه (س) و اتفاقات شام اشاره میکنند
هویت شهید ابراهیم احمدی پس از ٣٧ سال شناسایی شد
واجبات یا مستحبات؛ اولویت با کدام است؟
اگر دلتان یک مجموعه شعر میخواهد «باران کبوتر» منتشر شد
یک ایرانی تنها برگزیده طراحی جلد جشنواره کتاب مسکو شد
۲ نشانه مهم رفاقت از نظر امام صادق (ع)
نصرت خدا تنها به شکل معجزه و ماورایی محقق میشود؟
نگاهی به مراحل هفت گانه سلوک تا شهود عرفانی در پرتو مقاومت عرفانی
مراقب افکار خود باشید...
جنگ ۱۲ روزه پرداخت و دروس نهفته در آن
تحمل ضرر شخصی برای مصلحت بالاتر از کلام حاج آقا مجتبی تهرانی
شروط قرآن برای پیروزی یک جامعه در برابر توطئههای دشمن
شرط تأثیرگذاری بر دیگران از دیدگاه امام علی (ع)
بررسی جغرافیای فرهنگ مهدوی در یک نشست
راز حجاب در عاشورا: فراتر از یک پوشش ساده
روایت خواندنی سردبیر تهران تایمز از روزنامهنگاری در جنگ
نویسنده زن سودانی جایزه قلم پینتر ۲۰۲۵ را گرفت
همگرایی اسلامیت و ایرانیت پشتوانه هویتی و فرهنگی ایران عزیز
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.