ثریا، برای کسانی که در پی ارتقای سطح خواستههای خویش از پیشگاه خدای متعالند, مناسب است که در مضمون دعاها حتما دقت کنند؛ خاصه ادعیه ماه مبارک رمضان. در این مختصر, مجال دستهبندی همه محتویات ادعیه نیست؛ لذا به عنوان نمونه به چند محور و مبحث اشاره میشود:
سیری در کلیات ادعیه ماه مبارک رمضان
1ـ آمرزش خواهی
ماه رمضان طبق روایات بسیار و ادعیه, ماه آمرزش و مغفرت الهی است.
به تناسب همین معنا بخش عمدهای از خواستههای ما در دعاها, طلب آمرزش از درگاه خداوند است و این که از گناهان درگذرد و مبادا این ماه سپری شود و همچنان بار گناهانِ نابخشوده برگردن ما سنگینی کند.
از دعاهای هر شب این است:
«اَعوذُ بجلال وجهک الکریم اَن ینقضی عنّی شهر رمضان...»
این مضمون در بسیاری از دعاها و مناجاتهای این ماه دیده میشود و راستی هم بدون آن, انسان از برکات این ماه محروم میماند.
2ـ حج و زیارت خانه خدا
انجام حج و اعمال مناسک آن و تعظیم شعائر, زمینهای برای شمول مغفرتِ الهی است. در دعاهای متعدد این ماه, توفیق زیارت خانه خدا و حرم پیامبر خواسته شده است و چون شبهای قدر طبق خواستهها و عملهای ما و مشیّت الهی, شبهای تعیین سرنوشت و مقدّرات است, با اصرار از خدا خواسته شده که در مقدّرات حتمی این ماه, ناممان را جزء زائران بیتالله الحرام ثبت کند.
در دعای هر شب است:
«... و أنْ تَجْعَلَ لی فی عامی هذا إلی بَیْتِکَ الحرامِ سَبیلاً حِجَّةً مَبرورةً ...».
در دعای هر شب است (پس از دعای افتتاح):
«... أن تَکْتُبَنی مِن حُجّاج بَیتکَ الحرامِ المَبرورُ حَجُّهم ...».
در اعمال شب نوزدهم است:
«اَللّهمَ اجْعَل فیما تَقْضی و تقدّرُ مِن الأمرِ المَحْتومِ ...».
و موارد متعدد دیگر از جمله دعای پس از افتتاح.
3ـ شهادت طلبی
از ارزشهای مهم مکتبی, شهادت طلبی و آرزوی کشته شدن در راه خداست. امیرالمؤمنین(ع) هم سالها در انتظار فوز شهادت بود. شهادت طلبی مرحله والای وارستگی از تعلّقات دنیوی و دل بستگی به آخرت است.
در اعمال مشترکه ماه رمضان از جمله در دعایی این خواسته مطرح است:
«أسئَلَک أن تَجْعَلَ وَفاتی قَتلاً فی سبیلک تَحتَ رایةِ نبیّک مَعَ اولیائِک ...».
از جمله در دعای دوازدهم از اعمال شبهای ماه رمضان بعد از دعای افتتاح میخوانیم:
«وَقَتْلاً فی سَبیلِکَ فَوِفِّق لَنا».
4ـ نجات از دوزخ و ورود به بهشت
در آخرت, سرانجامِ همه انسانها روشن میشود. برنده کسی است که با اعمالش, یا با برخورداری از غفران الهی از عذاب نجات یابد و بهشتی شود.
درخواست نجات از جهنّم و برائت از آتش و همچنین ورود به بهشت و برخورداری از انواع نعمتهای الهی, از خواستههای دیگر مطرح در دعاهای این ماه است. از جمله در دعای پس از افتتاح میخوانیم:
«و من ثمار مِنَ النّارِ فاکتُبْ لَنا وَ فی جَهنَّم فلا تَغُلَّنا...».
در دعای پس از ابوحمزه ثمالی هم (یا عُدَّتی فی شِدَّتی...) این مضامین مطرح است.
5ـ نعمتهای دنیوی
اسلام, هم دنیای انسان را تأمین میکند و هم سعادت اخروی او را. در دعاهای این ماه, هم خواستههای معنوی و نیازهای اخروی مطرح است و هم خواستههای دنیوی و مادّی. و این جامعیّت اسلام را میرساند.
در دعای هر روز ماه «اللّهم اَدْخِل علی أهلِ القبور...» از جمله خواستههای ما بینیازی فقیران, سیری گرسنگان, پوشش بیجامگان, ادای قرض بدهکاران, گشایش برای گرفتاران, بازگشت غریبان, آزادی اسیران, اصلاح امور و شفای بیماریها مطرح است.
در دعای شب بیست و سوم نیز, در کنار حج و زیارت, طول عمر و وسعت رزق خواسته شده است:
«وَاجْعَل فیما تقضی و تُقّدر اَن تُطیلَ عُمری, تُوسِّعَ علیَّ فی رِزقی».
طول عمر در طاعت الهی و وسعت رزق از راه حلال, از بهترین خواستههای بندگان است.
6ـ اوصاف خدا و درس توحید
این محور نه به عنوان یک خواسته, بلکه به صورت توجّه دادن به اوصاف خداوند, در بیشتر دعاهای این ماه مطرح است. و درس توحید را از ادعیه منقوله میتوان آموخت.
دعای جوشن کبیر, سراسر نامهای پروردگار و اوصاف اوست. دعای افتتاح, دعای ابوحمزه ثمالی, دعای سحرهای ماه رمضان «اللهُم إنّی اَسْئَلُکَ مِنْ بَهائِکَ...», «الهی لا تُؤدِّبنْی بِعُقُوبَتِک...», دعای ششم از اعمال هر شب و روز ماه «یا ذَا الّذی کانَ قبلَ کُلِّ شیء...», دعای هر روز و بعد از هر نماز «یا علیّ یا عظیم...» و دهها دعای دیگر, همه مبیّن اوصاف خداست و این که او را چگونه باید بشناسیم همچنین تسبیحات صدگانه پروردگار (دعایی با ده بخش که هر کدام حاوی دهبار «سبحانَ» است) از جمله ادعیهای است که صفات خدا را میشناساند.
7ـ اهل بیت عصمت(ع)
محور دیگری که در دعاها مطرح است توجه دادن به مقام, فضیلت, جایگاه و نقش ائمه و عترت پیامبر(ص) است. یادکرد پیوسته و همه روزه آنان,نوعی تجدید عهد با «ولایت» و پیوند با «اهل بیت» است.
در دعای افتتاح یکایک معصومین یاد میشوند. و نیز در عمل سوم از اعمال روزههای ماه رمضان, یک به یک با القاب و مشخّصات و ویژگیهای ائمه اطهار نام برده شده است. این بخش از ادعیه نیز, تقویت کننده مبانی اعتقادی امامت و ولایت را تحکیم میکند و پیوند روحی با آنان را استوارتر میسازد.
8ـ نزول قرآن
ماه رمضان, ماه نزول قرآن است. به ویژه شب قدر که به تصریح سوره قدر در این شب, قرآن نازل شده است. در دعاها نیز به این مضمون اشاره شده تا بندگان الهی به فضیلت ماه و وظایف عبادی در تلاوت کلام خدا بیشتر توجه کنند.
در دعای «یا علی یا عظیم» آمده است: «الّذی أنزلتَ فیهِ القرآن ...».
در دعای هر روز آمده است: «اللّهم هذا شهرُ رمضان الّذی أنزلتَ فیه القرآن...».
در چندین دعای شب اول رمضان, در دعای قرآن بر سر گرفتن در شبهای قدر «اَسْئَلُکَ بِکِتابِکَ المُنْزَل فیه» و موارد دیگر به این حقیقت اشاره شده است. باشد که مؤمنان, با قرآن بیشتر مأنوس باشند و از فیض تلاوت و تدبّر بهرهمند شوند.
مضامین دعای افتتاح
از آن جا که بیش از دعاهای دیگر,خواندن دعای افتتاح در این ماه متداول است, مناسب است که محتوای این دعا برای مردم تشریح شود. با یک نگاه اجمالی میبینیم که سرفصلهای مهم و مضامین عمده این دعا اینهاست:
1. صفات متعالی خداوند, درس توحید و معارف اعتقادی؛
2. بیان نعمتها و بزرگواریها و کرامتهای الهی در حق انسان و خطاپوشی او (عبودیّت)؛
3. صلوات بر چهارده معصوم (پیوند ولایی با اهل بیت)؛
4. دعا برای ظهور امام زمان و تشکیل دولت کریمه (بینش سیاسی شیعه)؛
5. جایگاه و نقش رهبری و ولایت در جامعه «اللهم به شَعْثَنا ... تا «اله الحق آمین».
6. شکوه به درگاه خدا و التجا برای فرج امام زمان(عج) (بحث انتظار و آینده)؛
مضامین دعاهای روزانه
از جمله دعاهای متداول که همه جا درایام ماه رمضان و پس از نمازها چه به صورت فردی یا گروهی خواسته میشود, دعاهایی است که برای هر روز ازاین ماه نقل شده است. تشریح مفاهیم هر یک از این دعاها در یک برنامه روزانه میتواند سودمند باشد؛ هم موضوعاتی مفید و اخلاقی است, هم کمک میکند که دعا خوانان, با توجه بیشتر بدانند که از خداوند چه میخواهند.
در این جا به عناوینی کلّی از خواستههای این دعاها اشاره میشود:
دعای روز اول: نماز و روزه راستین و واقعی, بیداری از غفلت, بخشایش جرم.
دعای روز دوم: خشم و رضای خدا, قرائت قرآن و تدبّر در آن.
دعای روز سوم: ذهن باز و حقجو, دوری از سفاهت و تزویر, برخورداری از نیکیها.
دعای روز چهارم: اقامه امر خدا, یاد خدا و ذکر, شکر نعمتها, ستّار بودن خدا.
دعای روز پنجم: استغفار و توبه, عبد صالح, اولیای الهی.
دعای روز ششم: گناه, انتقام الهی از مجرمان, دوری از موجبات خشم خدا.
دعای روز هفتم: امداد الهی برای عبادت, یاد مداوم خدا, توفیق الهی.
دعای روز هشتم: یتیم نوازی, اطعام و رسیدگی به محرومان, سلام, همنشینی با خوبان.
دعای روز نهم: در کمین فرصتهای کمیاب, زندگی برهانی و عقلانی, تلاش در مسیر رضایت الهی.
دعای روز دهم: مفهوم توکّل, فوز و کامیابی, قرب به خدا در سایه بندگی.
دعای روز یازدهم: روحیه احسان و نیکوکاری, پرهیز از گناه و توجه به زشتی آن, سرانجام گنهکاران جهنم است.
دعای روز دوازدهم: پوشش و ستر الهی, قناعت و کفاف, عدالت و انصاف, ایمنی از عواقب گناه.
دعای روز سیزدهم: پاکی از گناه, صبر و مقاومت در برابر مشکلات, تقوا و همنشینی با صالحان.
دعای روز چهاردهم: گناه و توبه, ایمنی از بلاهای الهی, آفتشناسی, عزت در سایه بندگی.
دعای روز پانزدهم: خشوع در طاعت, شرح صدر و ظرفیت داشتن, خدا تکیهگاه بندگان.
دعای روز شانزدهم: همنشینی با نیکان و بدان و تأثیر مجالست, آسایش در خانه آخرت.
دعای روز هفدهم: عمل صالح, خواستهها و آرزوها, علم الهی به ضمیر انسان و نیّات او.
دعای روز هجدهم: سحرخیزی و برکات آن, نورانیت دل, در خدمتِ خدا بودن.
دعای روز نوزدهم: مفهوم برکت, برکات این ماه, انجام کار خیر, ملاک کارها قبولی خداست.
دعای روز بیستم: اعمال صالح درهای بهشت است, گناه از دروازه جهنم است, تلاوت و انس با قرآن, آرامش در سایه ایمان.
دعای روز بیست و یکم: کسب رضای الهی, نجات از سلطه شیطان و نفس امّاره, در طلب بهشت بودن.
دعای روز بیست و دوم: تفضّلات الهی, برکات این ماه, کار برای رضای خدا, بهشت پاداش خالصان.
دعای روز بیست و سوم: توبه از گناهان, پاکی از رذایل اخلاقی, ریشه درونیِ تقوا.
دعای روز بیست و چهارم: شناخت رضای الهی, پرهیز از موجبات غضب الهی, طاعت و ترک گناه با توفیق خداست.
دعای روز بیست و پنجم: نفس محبت در سازندگی, محبوبها چه کسانیاند؟ ولایت و برائت «تولاّ و تبرّا», الگوگیری از پیامبر.
دعای روز بیست و ششم: تلاشهای ثمربخش, تلاش برای آمرزش گناهان, ملاک در عمل قبولی آن است, عیبپوشی.
دعای روز بیست و هفتم: مفهوم شب قدر و سرنوشت, نقش اراده انسان در خودسازی, مهمترین خواسته بخشایش گناهان است.
دعای روز بیست و هشتم: عمل به مستحبات, رسیدن به خواستهها, توسل, التماس به درگاه خدا.
دعای روز بیست و نهم: برخورداری از رحمت واسعه الهی, توفیق خدا برای ترک گناه, تهمت و بهتان.
دعای روز سیام: قبولی اعمال, پایانِ خوبِ کارها, رضای خدا و رسول, توسل و پیوند با آن پیامبر.
پایان/
۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترینهای آسیا در رتبهبندی تایمز
نشست «سواد بصری در مد و لباس» برگزار میشود
اولین نکوداشت روانشناسان رضوی برگزار می شود
پذیرش دانشجوی دکتری در پژوهشگاهها قانونی است
جزییات برگزاری کنکور مجدد برای داوطلبان سیل زده اعلام شد
کتاب چشمها تنها برای دیدن نیستند منتشر شد
رمان اجتماعی معمایی آفرودیت در نمایشگاه کتاب عرضه میشود
انتشار وضعیت فرهنگی ایران در پیمایش ارزشهای جهانی
آدرخش و رقص فانتومها در نمایشگاه کتاب طنین میاندازد
مهلت ثبت نام پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد پیام نور تمدید شد
ترقی در علم و دانش کشور مرهون تلاش معلمان و سنگربانان تعلیم و تربیت است
حمایت دانشگاه علوم پزشکی شیراز از بیماران مبتلا به به سلیاک
انتخاب عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی به عنوان استاد نمونه کشوری
رئیس جهاد دانشگاهی کشور وارد گلستان شد
طرح پایش و ارتقای سلامت اعضای جهاد دانشگاهی سلامت محور است
بررسی تاریخ ایران در چهار سده نخستین پس از اسلام
حمایت ۳۷ میلیارد تومانی از طرحهای حوزه اینترنت کوانتومی
کسب رتبه دوم در بین شرکت های بورسی و افزایش فروش و تولید در داروسازی دانا
هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد
جذب امریه سربازی در سازمان جهاد دانشگاهی خواجه نصیر
۱۷۰ دانشجوی نخبه امروز به عمره مفرده اعزام میشوند
کلید اولیه نوبت اول کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ منتشر شد
بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی
جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران میآید؟
خودروی جدید که شبیه گربهها ساخته شده است+عکس
خودروهای ایرانی چشم کرهشمالی را گرفت+عکس
بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی
تمدید مهلت ثبتنام در جشنواره علمی - پژوهشی پژوهشسراهای دانشآموزی
خدمات رایگان دندانپزشکی برای دانشآموزان ۶ تا ۱۴ ساله روستایی
موافقت با افزایش حقالزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان
دیدار جمعی از معلمان با رهبر انقلاب در روز چهارشنبه
تصویب نقشه راه اجراییسازی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
کشف ۸ هزار و ۳۰ نفر دانش آموزان بازمانده از تحصیل در استان اصفهان
طحاننظیف: قانون اساسی به کلاسهای درس برده شود
احداث ۵ دهکده جامع ورزشی/ جذب نخبگان در دانشگاه فرهنگیان
تعلیق بودجه دانشگاه فرانسوی به دلیل حمایت از فلسطین
اعزام دو کاروان از دانشجویان بنیاد نخبگان به عمره آغاز شد
حمله خشونتآمیز پلیس نیویورک به دانشجویان حامی فلسطین در کلمبیا
آیین بزرگداشت مقام معلم در دانشگاه اصفهان برگزار شد
ثبتنام پشت کنکوریها جهت ترمیم نمره آغاز شد
دانشگاهیان کشور باید با شبکهسازی به جنبش دانشجویان جهان بپیوندند
برگزاری بیست و دومین نشست شورای عالی اتحادیه دانشگاهها و مراکز پژوهشی ساحلی و دریایی
آزمون مجدد برای کنکوریهای زیرکوه ۲۱ اردیبهشت برگزار میشود
چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس
موشک سنگین آنگارا-آ۵ با موفقیت پرتاب شد+عکس
ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس
سلاح قدیمی و کوچک اوکراینیها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس
سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟
تعرفه وحشتناک جیمیل با هوش مصنوعی اعلام شد
علم حکمی؛ لازمه دستیابی به تمدن نوین اسلامی
بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس
مسئله جدی امروز، زیستجهان مدرن است که راه مقابله فرهنگی با آن، تعامل بیشتر با جوانان است
ناسا به صورت تصادفی مریخ را بمباران کرد
ویژگیهای خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس
این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمیدهد+عکس
داوطلبان متقلب دستگاههای جاسوسی پیشرفته داشتند/احتمال محرومیت تا ۵ سال
فراخوان ثبت پرسشنامه در بانک اطلاعاتی ابزارهای سنجش سلامت و کیفیت زندگی
دستگیری ۲۵ نفر از داوطلبان متقلب کنکور/ حدود ۱۲ درصد داوطلبان غایب بودند
پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی در پژوهشگاه اقیانوسشناسی
برای نگهداشت حرمت معلم بکوشیم
واریزهدیه روز معلم به حساب فرهنگیان؛ امشب/ پرداخت معوقات حقالتدریسها تا ۲ هفته دیگر
چاپ کتابی درباره سکوت و پایبندی در آثار آلبر کامو
مجموعه دفتر یادداشت روزانه داستایوفسکی به چاپ چهارم رسید
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل منصوب شد
وعده صادق نتیجه دانشگاههای ما است
۸۸ هزار داوطلب آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ انتخاب رشته کردند
اگر جریان علمی در کنار جریان دفاعی نبود بازدارندگی رقم نمی خورد
گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول میشود
همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمیشود و سالم میماند+عکس
خودروهای پرنده غول پیکر در آسمان به پرواز درآمدند
کشف تازه از وجود سیاره نهم در منظومه شمسی
اسب سیاه مقابل تلسکوپ جیمز وب نمایان شد+عکس
تصاویر واقعی آیفون۱۶ در توییتر لو رفت+عکس
داخل ساختمانهای عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس
نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد
ملاقات ستاره دنباله دار با ماه و مشتری و اورانوس+عکس
چرا رباتها هنوز نتوانستند به گرد پای حیوانات برسند؟
تجلیل از ۶۵ عضو هیات علمی برگزیده/ جوانترین استاد ۴۵ساله و تقدیر از ۶ استاد زن
فرصت عوامل آموزشی و تربیتی مدارس برای ثبت تجربیات خلاقانه و نوآورانه خود تا ۲۰ اردیبهشت
تحویل ۱۰ هزار کلاس درس طی سال جاری در صورت تزریق بودجه
همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمیشود و سالم میماند+عکس
بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس
سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟
این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمیدهد+عکس
سلاح قدیمی و کوچک اوکراینیها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس
نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد
رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس
چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس
هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون
ویژگیهای خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس
رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سیسی ساخته محققان ایرانی+عکس
موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر
گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟
گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول میشود
تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است
نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس
ملاقات ستاره دنباله دار با ماه و مشتری و اورانوس+عکس
پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید
تعرفه وحشتناک جیمیل با هوش مصنوعی اعلام شد
ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس
داخل ساختمانهای عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس
خودروهای ایرانی چشم کرهشمالی را گرفت+عکس
برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنکتر میکند+عکس
فرصت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد
ایمیل حمایتی روسای دانشگاههای ایران به دانشگاههای آمریکا
چگونه از تهران به گرگان برویم؟
کلاسهای دانشگاهها امروز به مدت ۲ ساعت تعطیل شد
تجمع دانشگاهیان دانشگاه تهران درحمایت از خیزش دانشجویان در آمریکا
دانشگاهها در مقابل ظلم و ستم همیشه ایستادهاند
دانشجویان و اساتیدِ ایرانی، حمایت از مردم فلسطین را رسالت اصلی خود بدانند
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.