کد خبر: 65363
ف
کرونا و خانواده در غرب و اسلام/ کرونا و معنای زندگی
از جمله مسائل مهم انسان مدرن که در ایام کرونایی نمود بیشتری داشت، مسئله معنای زندگی است. پاسخ را باید در نوع نگاه به مسئله معنای زندگی و به طور خاص به رنج‌ها و سختی‌ها جست.

به گزارش ثریا حجت الاسلام والمسلمین عبدالله محمدی عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در یادداشتی به مواجهه دو گفتمان اسلام و لیبرالیسم در مقابل پدیده گرونا پرداخته است:

مواجهه دو گفتمان اسلام و لیبرالیسم نسبت به پدیده کرونا و عوارض و حواشی آن بحث مهمی است. یکی از نقاطی که هم از جهت نظری و هم از نظر مصداقی، مناسبت مطلوبی برای این هدف دارد، «مفهوم خانواده» است. فلسفه خانواده، نوع تعامل افراد با یکدیگر، کارکردهای خانواده و … در تفکر اسلامی و غربی متفاوت است. این تفاوت را می‌توان در مواجهه هر دو با کرونا به نظاره نشست.

تفکر رایج در انسان مدرن، اصالت را به فرد می‌دهد و در نتیجه اولاً فلسفه تشکیل خانواده تأمین نیازهای فردی به ویژه نیاز حیوانی است. این بحث با توجه به مفهوم کمیت گرایی بهتر قابل فهم است. بر همین اساس، نوع تعامل با محوریت منفعت است. حتی زلال‌ترین روحیات فطری انسان مانند محبت، تحت سیطره منفعت قرار می‌گیرد و فرد محبت می‌کند تا محبت دریافت کند. گذشت و عفو می‌کند تا نسبت او تسامح شود. در تفکر فردگرا، اصل ازدواج با چرتکه منفعت دنبال می‌شود و این ضرب آهنگ در فرزندآوری و … و نگهداری سالمندان خانواده استمرار می‌یابد. کارکرد خانواده نیز نیز تأمین نیازهای مادی و حداکثر روان تنی است. خانه، خوابگاه و محلی برای استراحت است، محور فعالیت‌ها و حتی لذت‌ها خارج از خانواده است.

اما در تفکر اسلامی ازدواج به قصد تکامل روحیه و معنوی است. همسری شایسته است که در مسیر تعالی یاور همسرش باشد. خانواده نه خوابگاه، بلکه کانون فعالیت‌ها و لذت بردن است. فرزندآوری نه برای عصای دست دوران پیری، بلکه به قصد تقویت سپاه عبودیت است. «ربّ انّی نذرت لک ما فی بطنی محررّاً» (آل عمران / ۳۵) خانه هسته اصلی تربیت جامعه است. محبت بدون چشم داشت است که باعث افزایش محبت می‌شود. تعاون و ایثار از کودکی تمرین می‌شود. آنچه مدار ارتباطات است، «ما» است.

کرونا دو تصویر متفاوت از خانواده در دو سبک زندگی اسلامی و غربی را برای ما نمایان ساخت. در سبک زندگی غربی، دوران قرنطینه به تضاد منافع و در نتیجه تخاصم و اصطکاک بیشتر منجر شد. جوانان و زن‌ها که به خانه گریزی تشویق می‌شدند، کمتر تاب تحمل دیگری را در خانواده دارند. نگاه «من» و «تو» مناقشات را میان نوجوانان، جوانان و والدین بیشتر ساخته است. این روزها «حذف سالمندان برای بقای جوانان»، اصطلاح عجیب و حتی ناروایی نیست. به بهانه سرگرمی، غفلت، تنبلی و بطالت سیطره می‌یابد.

اما دوران قرنطینه به خانواده اسلامی فرصت تمرین محبت بدون چشم داشت می‌دهد. حضور در کنار هم، تنگ شدن حریم خصوصی شمرده نمی‌شود. زیاد شدن ارتباطات صمیمت بیشتر را به دنبال دارد نه شکنندگی. در صورت اختلاف، افراد با سعه صدر با هم برخورد می‌کنند، نه تساهل و تسامح غربی. سالمندان برکت خانواده‌ها به شمار می‌روند. با تعطیل شدن جلسات مذهبی، خانه‌ها الگوی کوچکی از مساجد شد. خانواده‌ها فقط مصرف کننده محتوای معنوی نیستند، بلکه خلاقانه مولد روش‌های معنوی هستند. نشاط‌ها درونی است و نه به مدد ابزار بیرونی. مرز نشاط و پوچی روشن می‌شود.

این روزها به روشنی می‌توان فهمید حتی اگر فقط به فکر شیرینی دنیای خود هستیم، الگوی زندگی غربی رهاوردی برایمان ندارد. خانواده‌هایی که با الگوی تربیت اسلامی همراهی بیشتری داشتند، در این ایام کارآمدتر نمایان شدند. بکوشیم در جامعه اسلامی، خانواده‌ها با الگوی تربیتی اسلام انس بیابند.

مسئله معنای زندگی

از جمله مسائل مهم انسان مدرن که در ایام کرونایی نمود بیشتری داشت، مسئله معنای زندگی است. این مسئله در شرایط رنج و سختی، ظهور بیشتری می‌یابد. در پس لبخندها و هیاهوی ظاهری، مسئله معنا و چرایی زندگی ذهن انسان دقیق را در خلوت به شدت به خود مشغول می‌کند. مؤمن و غیرمؤمن همزمان با پدیده‌ای به نام کرونا مواجه شدند و هر دو قربانی دادند، لکن چرا در جوامع غربی آمار خودکشی و خرید اسلحه برای دفاع از خود در برابر دیگر شهروندان بیش از جوامع ایمانی است؟ پاسخ را باید در نوع نگاه به مسئله معنای زندگی و به طور خاص به رنج‌ها و سختی‌ها جست. اکنون برخی مؤلفه‌های این دو نگرش را مقایسه می‌کنیم:

مؤمن آموخته است که:

۱️. هیچ چیز در هستی اتفاقی نیست…وقایع هستی را خداوندی کارگردانی می‌کند که از مادر به انسان مهربان‌تر است و خیر و شر او را بهتر از خودش می‌شناسد. قصد آزار و اذیت او را ندارد، و مانند یک مربی به دنبال رشد اوست. تکرار امتحانات نشانه مهربانی معلم است و سخت شدن امتحان، نشانه رشد دانش آموز.

۲. مؤمن می‌یابد که امتحان، بخشی از طرح کلی هستی و برای رشد اوست… مؤمن در پس هر رخداد به ظاهر تلخی، دستی حکیمانه را میبیند که به او آرامش می‌دهد. او می‌یابد که هر رخدادی می‌تواند برای او سکوی صعود یا سقوط باشد. بنابراین به جای مضطرب شدن، گلایه، نق زدن، متهم کردن دیگران، پاک کردن صورت مسئله و… می کوشد بهترین مواجهه با این رویداد را از خود نشان دهد. مهم‌ترین سوال مؤمن در چنین وقایعی آن است❗️که «اکنون وظیفه من چیست؟»❗️

۳️. آنچه شخص بهتر می‌شمارد، لزوماً برای او بهترین نیست، از همین روی از دست دادن‌ها او را ناخوشنود نمی‌کند. همان گونه که بیمار عاقل از ممنوعیت‌ها و پرهیزهای پزشک، عصبانی نمی‌شود. از درون آرام است و سختی‌های بیرونی او را متلاطم نمی‌کند.....

لکَیْلَا تَأْسَوْاْ عَلیَ‏ مَا فَاتَکُمْ وَ لَا تَفْرَحُواْ بِمَا ءَاتَئکُمْ وَ اللَّهُ لَا یحُبُّ کلُ‏مخُتَالٍ فَخُورٍ (۲۳ حدید)

۴️. با وجود مدبر مهربان و حکیم، گاه باید بر نداشته های خویش، بیش از داشته‌های خویش شکر کند…. و اجْعَلْ شُکْرِی لَکَ عَلَی مَا زَوَیْتَ عَنِّی أَوْفَرَ مِنْ شُکْرِی إِیَّاکَ عَلَی مَا خَوَّلْتَنِی (صحیفه سجادیه، دعای ۳۵)

۵. خداوند گاه به نعمتها او را امتحان می‌کند و گاه به سختی‌ها. فأَمَّا الْانسَانُ إِذَا مَا ابْتَلَئهُ رَبُّهُ فَأَکْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَیَقُولُ رَبیّ‏ أَکْرَمَنِ (۱۵) *وَ أَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَئهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبیّ‏ أَهَانَنِ (۱۶ فجر)

۶️. مؤمن مهربانی خداوند را در امتحانات کمتر از دوران خوشی نمی بیند… برخی گرفتاری‌ها نتایج رفتارهای خود اوست و بیش از دیگران باید، خود را ملامت کند و برای جبران آینده بکوشد. ما أَصَبَکُم مِّن مُّصِیبَةٍ فَبِمَا کَسَبَتْ أَیْدِیکُم‏ وَ یَعْفُواْ عَن کَثِیرٍ (۳۰ شوری)

۷. با توجه به همین اصل، مؤمن بلا را عرصه فرار یا خانه نشینی نمی بیند بلکه مؤمن حقیقی وظایف خود را در بلا با شدت و همت بیشتری انجام می‌دهد.

۸️. زمان، مکان و چگونگی مرگ در اختیار ما نیست، بلکه چگونگی زندگی در اختیار ماست.

در برابر در تفکر مادی که ایمان به غیب و حکیمانه بودن زندگی ندارد، ویروس کوچک و نامرئی به کابوسی عظیم تبدیل می‌شود:

۱. زندگی ارزش تحمل سختی‌هایش را ندارد.

۲. ترس از مشکلات بیش از خود مشکلات آزاردهنده است.

۳. برای کسی که این اسباب ظاهری را مؤثر و تکیه گاه می‌دانست، ناکارآمدی این اسباب بدترین عذاب است. نه ثروت، نه شهرت، نه عناوین اجتماعی و … هیچکدام نتوانستند در قبال کرونا به انسان مادی کمکی کنند.

۴. تکیه به اسباب ظاهری و نمایش ناتوانی آنها، اضطراب او را بیشتر خواهد ساخت. این اسباب شاید آسایش فیزیکی او را بیشتر کنند، ولی آرامش درونی او را افزایش نمی‌دهند...

۵. بدترین گرفتاری بشر کنونی آن است که به حیوانی ترین سطح زندگی انس گرفته و نمی‌تواند افق دیدش را از این مرتبه بالاتر ببرد. جدا شدن از این سطح حیوانی برای او همچون شکنجه است.

۶. او چون هستی را تحت تدبیر الهی نمی‌داند، با کوچک‌ترین سختی منقلب و مضطرب می‌شود....

منبع: خبرگزاری مهر


مرتبط ها
ارسال نظر
chapta
حداکثر تعداد کاراکتر نظر 200 ميياشد .
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.

مراقب افکار خود باشید...

شرط تأثیرگذاری بر دیگران از دیدگاه امام علی (ع)

انتشار روایتی تازه از لبنان پس از سیدحسن نصرالله

هویت شهید ابراهیم احمدی پس از ٣٧ سال شناسایی شد

طنزپردازان در شب شعر عاشورایی «رندان تشنه‌لب» جمع می‌شوند

حکم شرعی تغییر تاریخ سال خمسی چیست؟

خرید و استفاده از نرم‌افزارهای قفل‌شکسته چه حکمی دارد؟

تحمل ضرر شخصی برای مصلحت بالاتر از کلام حاج آقا مجتبی تهرانی

شاه کلید برون روی از خودپرستی چیست؟

۲ نشانه مهم رفاقت از نظر امام صادق (ع)

دانشجویان مقطع کارشناسی از گذراندن دروس کارآموزی معاف شدند

انتشار دفترچه سوالات «علوم تجربی» نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴

جای خالی یک دانش‌آموز شهید کلاس سومی که به دست رژیم صهیونیستی به شهادت رسید

قابی منتشر نشده از شهید باقری به همراه همسر و دختر شهیدش

تصویر/ جای خالی شهید مجتبی شریفی در کلاس سوم

تصویر/ کارمند شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران و خانواده‌اش که اسرائیل آنها را به شهادت رساند

تصویر/ دانش‌آموز پایه ششم ایرانی که آقای گل بود و هدف موشک‌های اسرائیل قرار گرفت

تحقق امنیت روانی داوطلبان آزمون سراسری با شخصی سازی دفترچه‌های کنکور

زمان اعلام نتایج اولیه نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴ اعلام شد

کنکور دو نوبته ۱۴۰۴ به آخرین ایستگاه خود رسید

بررسی جغرافیای فرهنگ مهدوی در یک نشست

کنگره شعر «حدیث حُسن» تا پایان ماه محرم آثار شما را می‌پذیرد

روضه موتور محرک امید، انگیزه و مقاومت مردم است

تصویر/ مادر و دختر ایرانی که با موشک‌های اسرائیل به شهادت رسیدند

بازخوانی اسطوره‌ها و اسطوره‌زدایی در پژوهش‌های قرآنی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

واجبات یا مستحبات؛ اولویت با کدام است؟

محدودیت پذیرش دانشجوی دکتری در پردیس‌های دانشگاه تهران

سامانه دریافت گزارشات مردمی در مورد شیوه برگزاری و تخلفات کنکوری فعال شد

میزان پذیرش توانخواهان کنکوری مشخص شد

انتشار دفترچه سوالات علوم ریاضی و علوم انسانی نوبت دوم کنکور امسال

کلید اولیه نوبت دوم آزمون سراسری سال ۱۴۰۴ منتشر شد

آغاز ماراتن کنکور در سراسر کشور

برقراری امنیت کامل کنکور ۱۴۰۴

ایرانیان چگونه غذا را در گرمای کویر تازه نگه می‌داشتند؟

کشف درخت عجیبی در آفریقا که میوه آن سنگ آهک است!

هوش مصنوعی، نیروگاه هسته‌ای می‌سازد

راز ۴۰۰ ساله خورشید بالاخره حل شد

تهدیدات امنیتی واتس اپ و ابعاد جاسوسی پنهان

تاریخ عرضه گلکسی F۳۶ ۵G ساموسنگ؛ ۲۸ تیر و با قیمت زیر ۲۳۶ دلار!

تهدیدات امنیتی واتس‌اپ و ابعاد جاسوسی پنهان در بستر پیام‌رسان

جلب توجه پنگوئن‌های رباتیک در مترو چین

آغاز فرآیند هدایت تحصیلی نهمی‌ها از فردا

آغاز پنجاه و هشتمین کنکور کشور با رقابت حدود نیم‌میلیون داوطلب

مدارس تازه‌نفس برای مهر ۱۴۰۴ در راه است

زعفران، ناجی سلول‌های مغزی در بیماران دیابتی

باتری‌های لیتیومی به آتش‌نشان داخلی مجهز شدند

کشف فسیلی که از منظومه شمسی اولیه باقی مانده است

ماژول خانه هوشمند ایرانی با قابلیت کنترل تجهیزات، نمایش دما و امنیت در یک سیستم یکپارچه

حراج تنها اسکلت دایناسور نوزاد 150 میلیون ساله

آیین‌نامه کمیته تسهیل فعالیت کسب‌وکارهای دیجیتال برای جامعۀ علمی دردسرساز می‌شود؟

دقت حیرت‌انگیز بینی سگ‌ها در تشخیص پارکینسون

خودروی هیبریدی چینی رقبا را ضربه‌فنی کرد

شروع هدایت تحصیلی پایه نهم از فردا

اعلام اسامی ۷۵ دانش‌آموز برگزیده پویش ملی اثرگذاری به وقت میهن

این شبح مسیر هند را تغییر داد

اثر انگشت دیجیتال

راز پوست هوشمند کوسه‌ها

پایان نگرانی از تداخل امواج؛ چسب‌های گرافنی به کمک صنایع می‌آید

ورزش همیشه سلامت روان را تقویت نمی‌کند

کشف یک سیاره بیگانه که ۳۵ برابر بزرگتر از زمین است

ارجاع ۲۰ کانال متخلف کنکور به مقام‌های قضایی/شناسایی ۱۷ داوطلب متقلب در نوبت اول آزمون

افتتاح پایگاه‌های تابستانی اوقات فراغت دانش‌آموزان شهر تهران/ پوشش کمتر از یک چهارم دانش‌آموزان

امروز، آخرین مهلت دریافت کارت کنکور/آغاز برگزاری آزمون از فردا

عکس روز ناسا از سحابی گل سرخ

کتاب «رفیق خدا» منتشر شد

راز حجاب در عاشورا: فراتر از یک پوشش ساده

اعلام جزئیات برگزاری امتحانات جایگزین طلاب

امکان جابجایی تاریخ آزمون ارتقا دستیاران پزشکی وجود ندارد

امروز آخرین مهلت ثبت‌نام در ترم تابستان دانشگاه آزاد

رتبه دانشگاه‌های ایران در بین کشورهای اسلامی

جزئیات آماری نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴ اعلام شد

وقتی فناوری در برابر آلودگی هوا قد علم می‌کند

راز محبوبیت عدد ۲۷ در چت‌بات‌ها لو رفت/ چرا هوش مصنوعی همیشه همین عدد را “تصادفی” حدس می‌زند؟

فناوری چگونه قدرت نظامی خلق می‌کند؟

بایدو جای GPS را می‌گیرد؟

سنجش از دور پهپادی در خدمت حفظ بناهای تاریخی

هلیکوپتر بدون سرنشین MQ-8 Fire؛ سرعت و برد پهپاد گشت‌زنی نیروی دریایی آمریکایی

این رادار قاتل بی ۲ و اف ۳۵» است

با یک آزمایش خون بفهمید چقدر تا مرگ فاصله دارید

افتتاح حدود ۳ هزار فضای ورزشی در استان‌ها

تصویر/ دختر بچه‌ اهل غزه که به دلیل وحشت و ترس موهای سرش ریخته است

تصویر/ مادر و دختر ایرانی که با موشک‌های اسرائیل به شهادت رسیدند

غم اگر تصویر بود: نفس دختر ۲ ساله شهید حمید آزکات

تصویر/ در این خانواده ژن خوب فقط شهادت است

تصویر/ کارمند شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران و خانواده‌اش که اسرائیل آنها را به شهادت رساند

چاپ بیست و یکم روایت تشکیل یگان موشکی ایران منتشر شد

تصویر/ جای خالی شهید مجتبی شریفی در کلاس سوم

«مرگ مغزی جامعه شناسی ایرانی» بررسی می‌شود

تصویر/ دانش‌آموز پایه ششم ایرانی که آقای گل بود و هدف موشک‌های اسرائیل قرار گرفت

تغییر قبله به سمت کعبه معظمه برای دشمنان اسلام شکننده بود

انتشار روایتی تازه از لبنان پس از سیدحسن نصرالله

تصویر/ کتابت قرآن در مدت کمتر از ۳ سال توسط یک کودک هندی

منابع تاریخی که به وجود حضرت رقیه (س) و اتفاقات شام اشاره می‌کنند

هویت شهید ابراهیم احمدی پس از ٣٧ سال شناسایی شد

واجبات یا مستحبات؛ اولویت با کدام است؟

اگر دلتان یک مجموعه شعر می‌خواهد «باران کبوتر» منتشر شد

یک ایرانی تنها برگزیده طراحی جلد جشنواره کتاب مسکو شد

۲ نشانه مهم رفاقت از نظر امام صادق (ع)

نصرت خدا تنها به شکل معجزه‌ و ماورایی محقق می‌شود؟

نگاهی به مراحل هفت گانه سلوک تا شهود عرفانی در پرتو مقاومت عرفانی

مراقب افکار خود باشید...

جنگ ۱۲ روزه پرداخت و دروس نهفته در آن

تحمل ضرر شخصی برای مصلحت بالاتر از کلام حاج آقا مجتبی تهرانی

شروط قرآن برای پیروزی یک جامعه در برابر توطئه‌های دشمن

شرط تأثیرگذاری بر دیگران از دیدگاه امام علی (ع)

بررسی جغرافیای فرهنگ مهدوی در یک نشست

راز حجاب در عاشورا: فراتر از یک پوشش ساده

روایت خواندنی سردبیر تهران تایمز از روزنامه‌نگاری در جنگ

نویسنده زن سودانی جایزه قلم پینتر ۲۰۲۵ را گرفت

همگرایی اسلامیت و ایرانیت پشتوانه هویتی و فرهنگی ایران عزیز