به گزارش ثریا حجتالاسلام سیدمرتضی حسینی کمالآبادی، رئیس پژوهشکده ادیب فقه جواهری طی یادداشتی به فرهنگ نقد پرداخته است:
تفکر انتقادی، جامعه ساز است. هنگامی که ذره بین و تفکر بر قامت جامعه پرتوافکن میشود، آسیبها خود را نشان داده و راه جبران کاستیها هموار میگردد. ناقد و مواجه با نقد هر یک بایستههایی را باید رعایت کنند که مجموعه آن را میتوان فرهنگ انتقاد نامید. از فرهنگ نقد کمتر سخن گفتهایم و طبیعتاً کمتر به نهادینه سازی آن در بستر کنشهای اجتماعی کمر همت بستهایم.
ظرفیت انتقاد داشتن؛ رعایت ادب؛ نقد محتوا و عملکرد به جای نقد شخصیت، اعتقاد راسخ به پیشران بودن انتقاد سازنده بخشی از مسائل فرهنگ نقد و انتقاد است. آنچه دست مایه نگارش متن پیش رو شده است، این است:
«منتقد، آزاد است».
ناقد، در انتخاب موضوع و مسئله مورد نقد آزاد است!
منتقد، متفکری است که مجموعه دغدغهها و باورهای او انتقادهای او را رقم میزند؛ او همچنان که در اصل انتخاب مسئله آزاد است؛ در انتخاب قالب انتقاد نیز آزاد است. این که به یک ناقد گفته شود: شما که مسئله «الف» را نقد میکنید؛ چرا مسئله «ب» را نقد نمیکنید؟ بدون آن که میان آن دو ملازمهای باشد، با آزادی منتقد مخالف است. شاید او مانند شما به آسیب مسئله «ب» اعتقادی نداشته باشد یا در مجموع دغدغهها و باورهای او نگنجد و بخواهد آسیب شناسی این مهم را به اهلش واگذار کند یا اساساً همت او به این مسئله تعلق نگیرد چنانکه بوعلیسینا در نمط آخر اشارات فرموده: «العارفون یختلفون فی الهمم» میتوان گفت: «المنتقدون مختلفون فی الهمم».
از آسیب مورد اشاره بدتر آن است که فلان مناقد چرا در قالب مورد نظر من انتقاد نکرده است!!! مثلاً در رسانه ملی انتقاد کرده ولی بیانیه نداده است یا برعکس!! با هر زبان که متوجه شویم باید بگوییم: «منتقد آزاد است».
یکی دیگر از عملکردهایی که با آزادی منتقد مخالف است، لایههای حزبی، صنفی و جناحی دادن به انتقادها است مثلاً اگر از عمل یا اندیشه یک فرد انقلابی انتقاد شود، این انتقاد، انتقاد به انقلاب و جریان انقلابیگری تلقی شود. اگر به یک شخص دولتی انتقاد شود، نقد به دولت تلقی شود. اگر یک روحانی به یک غیر روحانی انتقاد کند، نقد صنفی تلقی شود و اگر برعکس باشد؛ مخالفت با روحانیت تلقی شود و غیره.
لایههای حزبی، صنفی و سیاسی دادن به انتقادها، آزادی نقدها را از میان میبرد و جامعه سازی انتقاد جلوگیری میکند. نقدها، ناظر به مسئله مورد انتقاد است و باید بر این نظارت، تمرکز کنیم. اگر به ترویج خرافه توسط یک فرد، انتقاد شد فقط به ترویج خرافه و انتقاد شده است نه شخص و شخصیت او و نه دستاوردهای دیگر او که نه تنها مورد انتقاد نیست بلکه مورد تمجید هم هست.
به منظور اینکه این نوشتار حالت انتزاعی به خود نگیرد و از تطبیق و مصداق یابی نیز خالی نماند به انتقادهای استادم آیت الله علیدوست در مسائل مختلف و برخی واکنشها نگاهی میافکنیم.
در نقدهای اخیر استاد بر دکتر سروش در مسئله خرافه دینی برخی گفتند که ایشان بر غیر روحانیون فقط انتقاد میکنند!! فارغ از پاسخی که در ادامه خواهد آمد این واکنش یکی از مصادیق لایه صنفی دادن به نقدها است؛ این آسیب، عموماً ریشه در ناآگاهی یا تغافل دارد؛ چراکه از انتقادهای استاد بر روحانیون اطلاعی ندارد یا خود را به نا آگاهی میزند! هرچند این واکنش مصداق لایحه صنفی دادن است و من نمیخواهم به آن دامن بزنم ولی از این جهت که ریشه در آسیب دیگری نیز دارد به بخش کوچکی از انتقادهای حضرت استاد بر روحانیون به شرح ذیل اشاره میکنم:
۱. انتقاد از دیدگاه مرحوم حجت الاسلام و المسلمین هاشمیرفسنجانی در مسئله عقار
۲. انتقاد از دیدگاه آیت الله صانعی در مسائل مختلف فقهی
۳. انتقاد از دیدگاه حجت الاسلام و المسلمین فخار طوسی در مسئله رجم
۴. انتقاد از از دیدگاه حجت الاسلام فیرحی در مسئله موضوع شناسی احکام فقهی
۵. انتقاد از دیدگاه برخی اساتید استاد در مسئله مجوزات کذب از دیدگاه شیخ انصاری
۶. انتقاد از دیدگاه برخی اساتید درس خارج در مسئله نظام داشتن فقه
۷. و....
در پی انتقاد از ترویج برخی خرافات و نگارش بیانیه فخیم «آسیبشناسی تبلیغ و ترویج دین» تلاشها برای لایههای حزبی دادن به این انتقاد شروع شد و برخی خواستن آن را منحصر به شخص آقای کریمی از جهت انقلابی بودن او بکنند و این نقد را حزبی یا جناحی انگاری کنند؛ این در حالی است که بیانیه اعم است و اساساً انگیزه حضرت استاد از نگارش این بیانیه عملکرد ایشان نبوده، هر چند ایشان نیز مورد انتقاد بوده است. همین جریان سریع هجمه آورد که چرا کار آقای کریمی مورد انتقاد واقع شد ولی کار خانم ملاوردی مورد نقد واقع نمیشود. این گروه اساساً صبر نمیکنند شاید منتقد مزبور، به مصداق مورد نظر ایشان نیز ورود پیدا کند و شاید اساساً اعتقادی نداشته باشد البته در مسئله مزبور حضرت استاد ورود پیدا کردند و از استفاده از نمادهای همجنسگرایی در عرصههای مختلف انتقاد کردند و نوشتاری بسیار وزین را منتشر کردند.
عملکرد آیت الله علیدوست حکایت از آزادگی او در انتقاد دارد و از لایههای صنفی حزبی و سیاسی مبرا است و حتی رفاقت نزدیک و رابطه استاد و شاگردی نیز مانع از تفکر سازنده انتقادی ایشان نشده است. هدف نگارنده از این تطبیقها خارج کردن بحث از انتزاعی شدن و آشنایی بیشتر با حضرت استاد و آسیبشناسی مواجهه با انتقادها در جامعه ایران بوده است.
نگارنده این واقعیت را نفی نمیکند که برخی تمام آمالشان جریان حزبی و جریان صنفیشان است و حق را دایر مدار منافع خود میدانند و قلمشان اسیر منافعشان است ولی در مصداق یابی این کار پلشت، باید تحقیق کرد و مستند سخن گفت نه آنکه خود را از نعمت بزرگ نقد و منتقدین با انواع برچسبهای ناجور محروم کنیم.
در پایان عرض میکنم:
قلمم جوهرش از خون و جراحت جاری است
پست باشم اگر از بهر نوا بنویسم
منبع: خبرگزاری مهر
جهانبین: جهش تولید جز با مشارکت مردم رخ نمیدهد
۱۳ هزار نفر از اساتید دانشگاههای کشور ابعاد عملیات «وعده صادق» را تبیین کردند
انتخاب رشته دوره دکتری سال ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد اسلامی آغاز شد
دانشگاه فنی و حرفه ای اولین کنفرانس ملی مهارت را برگزار میکند
همه چیز درباره فلسفه حقوق بینالملل
بذر آینده کشور در حیات مدرسه کاشته میشود
وضعیت حقوق سرایداران مدارس در سال جدید چگونه است؟
۲۴ عنوان قرارداد چاپ کتاب توسط جهاد دانشگاهی لرستان بسته شد
تشریح ماموریت موسسه ISC در راستای تحقق شعار سال
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران استعفاء کرد
خلبان صدیق برای دومینبار به کتابفروشیها آمد
مجموعهداستان گوش قرمز چاپ شد
واریز ۳۱ هزار میلیارد ریال به حساب فرهنگیان بازنشسته در سال ۱۴۰۲/ سهم الشرکه اسفندماه پرداخت شد
کتاب اصل درستنمایی رونمایی، نقد و بررسی میشود
پیام تسلیت رئیس دانشگاه شهید چمران اهواز در پی درگذشت پدر علم قنات ایران
نشست علمی توسعه اجتماعی در ایران با حضور صاحبنظران برگزار میشود
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
هیچ واحد فنی حرفهای حذف نمی شود/ ادغامی با علمی کاربردی در کار نیست
پیام تسلیت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی برای درگذشت دکتر پرویز داوودی
چگونه در کشورهای جهان بستر تحقیق دانشگاهی فراهم میشود؟ /۱/
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
رباتهای سوسکی به میدان میآیند+عکس
۹۵۶ هزار نفر در نوبت دوم کنکور سراسری ۱۴۰۳ ثبتنام کردند
۸ پیشنهاد ایران به نشست وزیران علوم سازمان همکاری شانگهای
رئالیستها وارد بازار نشر شدند
نشان سبز درباره زندگی پیامبر اکرم (ص) منتشر شد
آغاز انتخاب رشته آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ از امروز
پرداخت تا دو میلیون تومان مازاد بر حقوق به سرایداران
آغاز ثبتنام در آزمون ترمیم معدل از امروز
پاداش سوادآموزان قبولشده سالهای ۱۳۹۸ و ۱۴۰۱ پرداخت شد
تمام جزئیات مصوبه «حفظ حریم شخصی و اجتماعی دانشآموزان و معلمان»
نتایج کارشناسی ارشد بدون کنکور دانشگاه شریف اعلام شد
آغاز انتخاب رشته مجازی دکتری از امروز/ مردان بیشترین آمار پذیرفته شدگان اولیه
بسته سیاستی تحقق شعار سال مهار تورم و رشد تولید تدوین شد
ثبتنام وام شهریه آغاز شد
تفکیک بخش تغذیه و خوابگاه از دانشگاهها
ورود «مهمان سرزده» به کتابفروشیها/یکقصه تصویری برای کودکان
چاپ پنجمین جلد مجموعه تاریخ ایرانزمین درباره طاهریان و آل بویه
کتابی که نگاه به معلولیت را تغییر میدهد
تایید ۴۷ کتاب کار و بسته تربیت و یادگیری برای کودکستانها
بازداشت گسترده معترضان به جنایات اسرائیل در دانشگاه کلمبیا
اعلام حمایت وزیر ارشاد از طرحها و برنامههای فرهنگی جهاددانشگاهی
جنبش عدالتخواه دانشجویی: عملیات وعده صادق نقطه عطف معادله جدید منطقهای است
افزایش پژوهانه اساتید برتر واحد علوم تحقیقات
دانشگاه آزاد امکان مشارکت گسترده مردم در امر تولید را فراهم میکند
تشریح اقدامات حفاظتی سازمان سنجش در نوبت اول کنکور ۱۴۰۳
اعلام جزییات پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور
احکام رتبهبندی ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته اصلاح شد
سخنگوی وزارت آموزش و پرورش از اصلاح احکام رتبهبندی ۱۰۰ هزار معلم بازنشسته سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ خبر داد.
شاهنامه هنر فردوسی است و لاغیر
دستگیری متهمانی که برای تقلب در کنکور، رمز ارز میگرفتند
امکان افشای سوالات آزمونهای آموزش و پرورش غیرممکن شد/ سهم ۵۰ درصدی سوابق تحصیلی در کنکور
تدوین طرح مدرسه مجازی بزرگسالان برای کاهش تنوع مدارس
آزمونهای نهایی دانش آموزان به سازمان جدید سنجش واگذار می شود
انتشار فراخوان دورههای ۲۳ و ۲۴ جایزه مهرگان ادب
آمادگی رفع نیاز فناورانه سازمان سنجش در مقابله با تقلب کنکور
کلاهبرداری از داوطلبان کنکور با دریافت رمزارز و سکه طلا
اساسنامه سازمان ملی سنجش بعد از کنکور ابلاغ میشود
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
چراغهای خودروی جدید آئودی سخنگو هستند+عکس
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
چرا سوئد در یک قدیمی ساخت بمب اتم منصرف شد؟
رونمایی شریک قبلی ایران خودروی از خودروی عجیب آفرودیاش+عکس
کشف یک سیاه چاله عظیم در نزدیکی زمین
کارکرد عجیب مایع ظرف شویی در هواپیمای بوئینگ
اینترنت استارلینک در این کشورها قطع میشود
مشکل بزرگ ناسا در مریخ که فعلا حل نشدنی است
بمب الکترومغناطیسی چطور منفجر میشود؟
شروع احداث و افتتاح ۲۷ کلاس درس در سفر رئیس سازمان نوسازی مدارس به هرمزگان
مرحله غیرمتمرکز المپیاد علمی دانشجویی ۳۱ فروردین برگزار میشود
مهلت ارسال ایده به ششمین دوره رویداد «از ایده تا بازار» تمدید شد
تعیین ظرفیت ۶۰۰ نفری در دوره فلوشیپ پزشکی سال ۱۴۰۳
مدارس تا فرارسیدن ایام امتحانات باید دایر باشند
پذیرش بدون آزمون قاریان و حافظان قرآن در دانشگاه فرهنگیان
نقش حمایتی خانوادهها از دانشآموزان در روزهای امتحانی
فردا؛ آخرین مهلت ثبتنام آزمونهای ورودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی
انتشار مقاله استاد دانشگاه شریف در معتبرترین مجله انجمن فیزیک آمریکا
آگهی/ گیربکس سایکلو گومائو چه تاثیری در افزایش سرعت و کارایی صنایع دارد؟
ایران چطور گنبد آهنین را در هم شکست؟ +عکس
تغییر شکل عجیب هرم بزرگ مصر+عکس
چرا آدم فضاییها خودشان را به انسانها نشان نمیدهند؟
سنگی که طلا نیست اما بسیار گران قیمت است+عکس
آنچه درباره ناوگان پهپادی ایران نمیدانید+عکس
قدرتمندترین پهپاد ایرانی که در اوکراین معروف شده+عکس
قابلیت ارتباط ماهوارهای به گوشیهای گوگل اضافه شد
گوشی جدید وان پلاس با دوربین تله فوتو و ماکرو معرفی میشود+عکس
سیاره بیگانه بنفش رنگ میزبان بیگانگان فضایی
اخراج کارگران تسلا و پرداخت پاداش هنگفت به ایلان ماسک
رفع مشکل بزرگ آیفون که سال ها ذهن کاربران را مشغول کرده بود+عکس
انفجار این بمب الکترومغناطیسی قربانیان را ۲۰۰ سال عقب میبرد+عکس
تفاوت موشکهای بالستیک، کروز و هایپرسونیک ایران در چیست؟
جزئیات اعلام نتایج آزمون آموزگاری و حضور در مراحل مختلف استخدام
چهار تغییر در دانشگاه فرهنگیان
موشک ایرانیای که سامانه ضد موشک اسراییل را فلج میکند+عکس
توسعه تضمین اشتغال با راهاندازی مراکز جدید در دانشگاه علمیکاربردی
کسر ۴۵ درصد از حقوق دانشجومعلمان لغو شد
موتور خودروی فرمول یک در خودروی معمولی قرار گرفت+عکس
جهش علمی ایران نسبت به سرمایهگذاری مالی در دنیا بینظیر است
گوشیهای سامسونگ آیفون را شکست دادند
کتاب مهندسی مرجع جامع کنترل، در سیستم حمل و نقل چاپ و راهی بازار نشر شد
راهاندازی سامانه مهارت افزایی هدفمند و نوآورانه در دانشگاه امیرکبیر
شرکت هزار عضو هیات علمی در فرصتهای مطالعاتی جامعه و صنعت
مدارک مورد نیاز پذیرفتهشدگان آزمون استخدامی جهت بارگذاری در سامانه گزینش
دانشجویان میهمانی چه شرایطی باید داشته باشند؟
لازمه ارتباط بیشتر اساتید با صنعت، تسهیل و جهتدهی قوانین است
دشمن اذعان دارد که گنبد آهنین شکسته شد
مرحله غیرمتمرکز المپیاد علمی دانشجویی ۳۱ فروردین برگزار میشود
حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.