به گزارش ثریا حسن عبدی پور پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در یادداشتی به مناسبت رحلت حضرت رسول (ص) به این مسئله پرداخته است که منظومه فکری پیامبر بزرگ اسلام نیاز جوامع اسلامی است.

مشروح کامل این جستار در پی می‌آید.

شناخت شرایط امروز جهان اسلام امر بسیار مهمی است. این شرایط برای جوامع اسلامی بسیار حساس و سرنوشت‌ساز است. خیزش و بیداری اسلامی ملت‌های مسلمان منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا که پرتویی از پیام انقلاب اسلامی ایران است، این نوید را می‌دهد که ملت‌های مسلمان جهان اسلام می‌توانند در یک صفوف توحیدی و جبهه جدیدی در مقابل استکبار بایستند.

اسلام در طول تاریخ ضربات بسیاری از یهود و هم‌پیمانان یهود یعنی منافقان و حتی برخی به اصطلاح مسلمانان خورد و امروز نیز چنین است. دشمنان اسلام همواره سعی می‌کنند جبهه مقاومت اسلامی را در هم بکوبند و اختلاف‌های مذهبی را بیشتر کنند و از طریق ابداع مذاهب استعماری و ایجاد جو تفرقه و تکفیر در بین جوامع اسلامی به اهداف خود که ایجاد تفرقه و تشنج در صفوف مسلمانان است برسند.

مسلمانان می‌توانند در زمان غیبت امام زمان (عج) راه ایستادگی را تداوم بخشیده و مسأله معرفت به پیامبر اکرم (ص) را به عنوان حلقه اتصال معرفت قرار دهند، داشتن نگاه توحیدی و معرفت ناب توحیدی را تنها راه رسیدن انسان‌ها به عزت است.

معرفت خداوند متعال معرفت عددی و اسمی نیست بلکه عرفان کاملی است که انسان نسبت به خدا، پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) پیدا می‌کند و در غیاب امام زمان (عج)، با آوردن ایمان به جانشینان آن حضرت که همانا فقیه جامع‌الشرایط مدیر، مدبر و آگاه است، این راه را ادامه می‌دهد. معرفت توحیدی سبب شناخت خدا می‌شود و هرکس خدا را شناخت، ذلیل نخواهد شد. رمز عزت و سربلندی امام حسین (ع)، آن بود که به آن معرفت ناب توحیدی دست پیدا کرد.

همه مسلمانان باید به معرفت الهی، شناخت توحید ناب و منظومه فکری تمام عیار پیامبر اکرم (ص) بازگشت کنند. حرکت مسلمان‌ها باید با اتکای بر وحدت کلمه، باشد. شناخت صحیح این منظومه، سبب روشن شدن مسیر و از بین رفتن منیت‌ها و مذهب‌های جعلی می‌شود.

بیداری اسلامی به بیداری انسانی تبدیل می‌شود، البته شرایط باید به طوری رقم بخورد که انسان سرگشته و خسته از مکاتب انسانی به مکتب الهی و توحیدی باز گردد و از طریق ارتباط با خداوند متعال و ادیان توحیدی به ویژه دین جامع اسلام به خواسته‌های دنیوی و اخروی دست پیدا کند.

حرکت توحیدی بدون التزام به یک رهبر امکان‌پذیر نیست. تفکر شیعی توانسته است اسلام ناب محمدی را معرفی کند، غرب را به چالش بکشد و تشکل‌هایی در نقطه‌های مختلف به وجود آورد که با ایمان و اعتقاد به جهاد و شهادت موج جدیدی را به نام بیداری در بین کشورها به وجود آورند.

رهبری تشیع در طول تاریخ به عقلانیت معروف بوده است. شیعیان با داشتن یک مکتب توحیدی با اعتقاد پایدار به جهاد و شهادت از دشمن نمی‌هراسند و دشمن به واسطه این اعتقاد، هیچ خللی را نمی‌تواند در صفوف مسلمانان ایجاد کند.

دشمنان همواره تلاش می‌کنند جوامع اسلامی در سطح کلان دچار تفرقه و تشنج شوند. ایران اسلامی بیش از چهل سال مقاومت، سربلندی و ایستادگی در مقابل غرب، نشان داد که تنها امید دشمن ایجاد ناامیدی، تفرقه و دست بردن در خطوط قرمز نظام است.

شرط حرکت در صراط مستقیم، وحدت و التزام عملی به رهبران دینی جامعه به ویژه مقام معظم رهبری است. مردم هم باید از برداشت‌های ناصواب، کم‌بینی در تحلیل‌ها و عدم درک شرایط حساس کشور که سبب خلل در اعتقاد است، پرهیز کنند. هوشمندی، بیداری و گم نکردن هدف حقیقت پیام امام معصوم (ع) است. عالمان ربانی چراغ هدایت شیعه در زمان غیبت هستند و یکی از دلایلی که شیعیان توانسته‌اند مکتبی پویا با همه دستاوردهای علمی و سازمانی متحد ایجاد کنند، به سبب احترام و التزام به عالمان دینی بوده است. رمز پایداری، مقاومت و ایستادگی و پیروزی نهایی مسلمان حرکت بر محور توحید با تبیین صحیح دیدگاه اهل بیت (ع) است.

با انتخاب بهترین بنده خدا پیامبر اخلاق و پیام آور عقلانیت و دانش افزایی معیارها و ساختارهای جاهلیت جزیرة العرب در اسلام محمدی ذوب شد. فرهنگ‌های غیر تمدنی و غیر انسانی محو شدند، نظام طبقه بندی و تبعیض نژادی نابود شد قبایل مختلف چنان به سنگر اسلام جذب شدند که دیگر مرزهای خونی زمینه ساز دوگانگی‌ها نبود ولی در فنته ها و انحرافات پس از رحلت پیامبر وحدت، انشقاق و تفرقه بار دیگر جان گرفت، تعصبات جاهلی که در عصر بعث به فراموشی سپرده شده بود زنده شد و سیره رسول الله (ص) در دعوت مردم به توحید کم رنگ شد و انحرافی سهمگین از سیره وی کیش مهر را به خشونت آلوده وتابه امروز جهان اسلام گرفتار کج فهمی و تعصبات مذهبی و نژادی است.

به راستی پیامبر رحمت و منجی عالم بشریت که جهان امروز مدیون دین و آئین مهرورزی اوست از امت خود چه انتظاراتی را دارد. ریشه اختلافات و دشمنی‌ها کجاست؟

موانع وحدت و همبستگی در جوامع اسلامی

۱. بیگانگی مسلمانان با اسوه و حسنه خود (پیامبر رحمت و مهربانی‌ها)

۲. عدم استخراج سیره و روش پیامبر و متد ایشان در سیاست، فرهنگ، تربیت، اخلاق و اقتصاد

۳. فراموش کردن و عملی نکردن راه‌کارهای همبستگی مذاهب اسلامی

۴. آشفتگی فکری اندیشمندان مسلمان

۵. آسیب پذیر بودن جوامع اسلامی در مواجهه با اندیشه‌های نوین دنیای غرب

۶. موانع متعدد فکری فراروی درست اندیشیدن

۷. شیوع و رواج چشم‎گیر خرافات و توهمات

۸. ناتوانی در تعامل سازنده و بهره گیری از اخلاق اسلامی

۹. تعارض عقلانیت معاصر با پیشرفت اندیشه دینی

۱۰. جمودگرایی و نفی عقلانیت در آموزه‌های اسلامی

۱۱. رواج خشونت‎ گرایی به بهانه دفاع از توحید و مبارزه شرک و بدعت تفسیرهای نارا از کتاب و سنت نبوی

۱۲. بدعت گذاری و صدور فتاوی بدون مبنا

۱۳. عدم درک فلسفه و مقاصد شریعت

۱۴. سرمایه ‎گذاری عظیم و ایجاد سیلی مهیبی از انتشارات و تبلیغات ضد مذهبی در سراسر کشورهای اسلامی

۱۵. مقاومت در برابر خواست امت اسلامی از سوی سران سر سپرده و جاه طلب کشورهای اسلامی

۱۶. اجماع و توافق استکبار جهانی و ایادی آنان در جلوگیری از قیام و انقلاب در کشورهای دیکتاتور منطقه

۱۷. ریشه دواندن شجره خبیثه دشمنی و تنفر در میان پیروان سلفیون و وهابیون

۱۸. تقسیم مسلمانان به مسلمان و کافر

۱۹. تحریک تعصبات نژادی در میان ملت‌های اسلامی

۲۰. بسیج رسانه‌های صوتی و تصویری در ایجاد اختلاف و جنگ مذهبی

۲۱. دور کردن ملل اسلامی از مسئله فلسطین و مقاومت اسلامی در راستای تأمین امنیت کشور صهیونیزم

۲۲. القا و پذیرش سیاست و تفکر جدایی دین و سیاست

راهکارهای وحدت و همبستگی در دول اسلامی

۱. اجماع رهبران فکری و عقیدتی مذاهب اسلامی بر روی اصول اساسی و مبانی تعالیم بخش اسلام در حوزه سیاست، اجتماع، فرهنگ، تربیت و اقتصاد

۲. پیشرفت جوامع اسلامی (این امر نیازمند یک هماهنگی عمومی می‌باشد)

۳. ایجاد یک امت تفکر فلسفی و هدف دار

۴. معرفی سیمای رحمت و مهرورز رسول خوبی‌ها

۵. توافق بر اصول مشترک فی ما بین مذاهب اسلامی

۶. مبارزه با هرگونه حرکت غیرتقربیی و اختلاف انگیز

۷. مقابله با هر عامل ضد وحدت

۸. حل مسالمت آمیز مشکلات دول اسلامی

۹. دین واحد، پیامبر واحد، منافع مشترک، دشمنان مشترک، آرمان‌ها و ارزش‌های مشترک راه وحدت را هموار خواهد کرد

۱۰. توجه به منافع مشترک کشورهای اسلامی

۱۱. افشای سیاست‌ها و برنامه‌های دشمنان داخل و خارج کشورهای اسلامی

۱۲. برداشتن حرکت‌های عملی در راه وحدت و همدلی مسلمانان

۱۳. بررسی راهکارها و همبستگی در مقابله با تهاجمات فرهنگ غربی توسط کشورهای اسلامی

۱۴. توافق بر سر بازی برد برد بر روی مسائل سیاسی و اقتصادی

۱۵. بازخوانی علل عقب ماندگی مسلمانان

۱۶. مبارزه همه جانبه با فقر، اعتیاد، بی بند باری و فرهنگ‌های وارداتی

۱۷. اصلاح و خالص کردن شریعت محمدی (ص) براساس اصول مسلم و قطعی کتاب و سنت

۱۸. احترام و التزام عملی مسلمانان به عقاید و باورهای همدیگر

۱۹. مبارزه جدی با افراط‎گرایان مذاهب اسلامی

۲۰. مبارزه با فرقه‌ها و انحرافات گروه‌های اسلامی

۲۱. بازسازی چهره نورانی اسلام از حرکت‌های غیر انسانی گروه‌های به اصطلاح جهادی

۲۲. مقابله با فتاوا و اقوال و اعمال تفرقه انگیز و دشمن تراش از سوی هر کدام از طرفداران مذاهب اسلامی

۲۳. اتخاذ مواضع مشترک در مقابل گروه‌ها و جریان‌های تکفیری

۲۴. هماهنگی رسانه‌های تبلیغی در مبارزه با خشونت و فرقه‎گرایی

۲۵. عبرت آموزی از خسارات مادی و معنوی مسلمانان توسط سران کشورهای اسلامی

۲۶. رعایت و دفاع از حقوق اقلیت‌های مذهبی توسط اکثریت حاکم در کلیه کشورهای اسلامی

۲۷. تلاش اندیشمندان مسلمان در ارائه تصویری از اسلام مترقی و معتدل در جهان و محیط‌های آکادمیک

۲۸. ترویج عقلانیت دینی و مبارزه در برابر خرافات و مجاهده با مظاهر باورهای عامیانه و دعوت به خردورزی

۲۹. خنثی ساختن طرح‌های اهریمنان جهانی برای کشورهای اسلامی

۳۰. استفاده از شور و احساسات جوانان مسلمان در راه ترویج فرهنگ اسلام محمدی

۳۱. معرفی اسلام به مثابه مکتبی عقل گرا ومترقی و روزآمد در ذهنیت مرکز علمی غرب

۳۲. نهادینه کردن گفتگو و تعامل سازنده متفکران جهان اسلامی در همه زمینه‌ها تا حصول نتیجه

۳۳. توافق و اعتقاد به مرجعیت علمی اهل بیت پیامبر (ص) در معارف اسلامی (براساس حدیث ثقلین و نصوص دیگر)

۳۴. محکوم و حرام دانستن توهین به رمز و شخصیت‌های مورد احترام مذاهب اسلامی

۳۵. تلاش عالمانه جهت تقریب و نزدیکی دیدگاهای فقهی، اصولی و کلامی در میان رهبران مذهبی جهان اسلام

۳۶. باز گشودن باب اجتهاد و آزادی نظر

۳۷. آینده امت اسلامی در پرتو «وحدت، آگاهی و بیداری اسلامی»

۳۸. توجه به حقوق احزاب و تشکل‌های سیاسی اجتماعی

۳۹. رجوع به قرآن و در پرتو تدبیر، عقلانیت، اعتدال، امید و تلاش بی وقفه، تمدن اسلامی را دوباره احیا می-کند.

۴۰. استقلال سیاسی، استقرار حکومت‌های مردمی

۴۱. تسامع و تعامل با ادیان و مذاهب در راه انتقال تجربیات علمی

۴۲. اعتدال، عقلانیت در مسیر حفظ ارزش‌ها و سیاستگذاری‌ها

۴۳. آینده امت اسلامی در پرتو «وحدت، آگاهی و بیداری اسلامی»

منبع: خبرگزاری مهر