
ثریا - استفاده روزافزون از گیاهان دارویی و فرآوردههای حاصل از آنها، نقش گیاهان دارویی را در چرخه اقتصاد جهانی پر رنگتر کرده است. بررسیها نشان داده که حدود ۷۰ درصد از مردم جهان، برای اهداف درمانی مختلف از گیاهان دارویی و اسانسها استفاده میکنند.
طبق آمار مرکز تجارت جهانی در سال ۲۰۱۸، صادرات جهانی گیاهان دارویی، حدود ۱۰۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار، ارزش داشته است. همچنین پیشبینی میشود که در سال ۲۰۵۰ ارزش صادرات این بخش به رقم پنج تریلیون دلار برسد.
در سالهای اخیر در ایران، سطح زیر کشت و تولید ارزش بازارهای جهانی گیاهان دارویی و فرآوردههای آن، رشد داشته است؛ اما وضعیت تولید و عرضه این محصولات با وضعیت مطلوب فاصله زیادی دارد. در طی ۲۰ سال گذشته با احتساب زعفران، گلاب و گلمحمدی که ایران بزرگترین تولیدکننده آنها در جهان است، صادرات گیاهان دارویی کشور همواره کمتر از ۵۰۰ میلیون دلار بوده است و بر اساس آخرین آمار مرکز تجارت جهانی ایران با داشتن سهم ۰.۱ درصدی از صادرات جهانی گیاهان دارویی، در بین ۱۷۱ کشور صادرکننده، در رتبه ۷۲ قرار دارد.
علاوه بر پایین بودن سطح زیر کشت گیاهان دارویی زراعی و محدودیت برداشت از ذخایر طبیعی، گیاهان دارویی (فرآوری و فرآورینشده) عمدتا به شکل سنتی و بدون هیچگونه نظارت و ضابطهای در کشور استفاده میشوند و حوزههای تولید، فرآوری و بستهبتدی نیز با چالشهای خاص خود مواجه هستند.
با توجه به اهمیت توسعه بخش گیاهان دارویی در ایران و مشکلات این حوزه که از نظر پژوهشی، کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند، پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و دانشگاه رازی کرمانشاه، در مطالعهای چالشهای موجود در این بخش را مورد بررسی قرار دادند. «کیومرث مولادوست»؛ کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی و «مهنا شاهمرادی»؛ دکترای توسعه کشاورزی، پژوهشگرانی بودند که در این مطالعه مشارکت داشتند.
پژوهشگران برای انجام این پژوهش، با استفاده از پرسشنامه نظرات صاحبنظران حوزه گیاهان دارویی و افراد شاغل در بخش تولید، فرآوری (اسانسگیری، عرقیات، دارو و مکملهای گیاهی)، توزیع و فروش، طب سنتی، شرکتهای دانشبنیان و آموزش را مورد بررسی قرار دادند.
در این پرسشنامه به چالشهای مرتبط با کسبوکارهای گیاهان دارویی، در بخشهای اقتصادی، بازار و بازاریابی، مدیریتی، نیروی انسانی و فناوری، زیستمحیطی و اجتماعی، پرداخته شد و دادههای بهدست آمده با استفاده از نرمافزارهای آماری، تحلیل شدند.
یافتههای بهدستآمده از اطلاعات شخصی صاحبنظران و شاغلین حوزه گیاهان دارویی نشان داد که از بین ۱۵۱ شرکتکننده در این مطالعه حدود ۶۰ درصد تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری، حدود ۲۴ درصد کارشناسی، حدود ۱۰ درصد فوق دیپلم و شش درصد نیز مدرک دیپلم داشتند. میانگین تجربه کاری آنان در حدود ۱۰ سال بود و حدود ۲۹ درصد از آنها شاغل در بخش دولتی کشاورزی، حدود ۲۴ درصد شاغل در بخش خصوصی کشاورزی، حدود ۲۰ درصد عضو هیئتعلم دانشگاه و ۱۸ درصد دانشجو در این حوزه بودند.
بررسیهای این مطالعه نشان داد که عامل اجتماعی، مهمترین عامل توسعه بخش گیاهان دارویی ایران است و از دیدگاه شرکتکنندگان در این پژوهش، ناکارآمدی و عدم پوشش مناسب نظام حمایتی بیمه، مهمترین چالشهای پیش روی توسعه این بخش است. به علاوه عدم مشارکت روستاییان و تولیدکنندگان در برنامهریزیها، بیشترین فاصله را با وضعیت مطلوب دارد.
دراین پژوهش مشخص شد که عدم ثبات قیمتها نیز در بین عوامل اقتصادی، بیشتر اهمیت را دارد. ناکافی بودن سرمایهگذاری در امور زیربنایی و عدم تعادل در سرمایهگذاری بخش گیاهان دارویی و سایر بخشهای اقتصادی، تورم، نارسایی برای جذب سرمایه و بالا بودن خطر فعالیت در بخش گیاهان دارویی، دیگر چالشهای اقتصادی در این حوزه است.
بر اساس این یافتهها، پس از عوامل اجتماعی و اقتصادی، بیشترین تاثیر در توسعه بخش گیاهان دارویی، به ترتیب مربوط به عوامل نیروی انسانی و فناوری، مدیریتی، بازار و بازاریابی و زیستمحیطی بود. به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ سیاستهای حمایتی مثل اعطای یارانههای هدفمند، تحقیقات و معافیتهای مالیاتی برای واحدهای فرآوریکننده و دانشبنیان سیاستهای اعتباری،سیاستهای اداری و ... میتواند در بهبود این وضعیت موثر باشد.
طبق یافتههای این مطالعه؛ بخش گیاهان دارویی ایران در بُعد زیستمحیطی نیز با چالشهای جدی مثل عدم رعایت الگوی کشت، ناپایداری الگوی کاربرد منابع طبیعی به ویژه آب و خاک و تغییر کاربری اراضی و استفاده غیر اصولی از اراضی کشاورزی و منابع طبیعی مواجه است.
محققان این پژوهش میگویند: در حال حاضر در ایران تنها زعفران، گل محمدی، زرشک و چند محصول دیگر به صورت زراعی کشت میشود و سایر گیاهان دارویی از ذخایر طبیعی برداشت میشود و کشت زراعی آنها بسیار محدود است. با اتکا به ذخایر طبیعی نمیتوان سهم عمدهای از بازار را در اختیار گرفت و همچنین برای جلوگیری از انقراض گونههای بومی، علاوه بر نظارت در برداشت، اقدام به کشت و اهلی کردن گیاهان مرتعی و تولید و تکثیر گونههای در خطر انقراض، ضروری است.
طبق نتایج این مطالعه؛ عوامل اجتماعی، اقتصادی، نیروی انسانی و فناوری، مدیریتی، بازار و بازاریابی و زیست محیطی به ترتیب بیشترین تأثیر را در عدم توسعه مطلوب بخش گیاهان دارویی داشته اند. از دیدگاه پاسخگویان ناکارآمدی و عدم پوشش مناسب نظام حمایتی بیمه، مهمترین چالش پیش روی توسعه این بخش است و بیشترین شکاف از وضعیت مطلوب مربوط به محدود بودن سیاست های حمایت از تولید، ناکارآمدی سیاستهای حمایتی و هدفمند نبودن یارانه در حمایت از تولید است.
به همین دلیل محققان این پژوهش؛ سیاستهای حمایتی مانند اعطای یارانههای هدفمند، معافیتهای مالیاتی برای واحدهای فراوریکننده و دانش بنیان، اتخاذ سیاستهای مختلف برای کاهش نرخ تمام شده تولید محصولات همراه با مشارکت فعال تولیدکنندگان و دست اندرکاران در فرایند برنامه ریزی های مرتبط با گیاهان دارویی را پیشنهاد میکنند.
نتایج این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «شناسایی چالشهای پیش روی توسعه بخش گیاهان دارویی ایران» در دوماهنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، وابسته به موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، منتشر شده است.
خبرگزاری ایسنا
مراقب افکار خود باشید...
شرط تأثیرگذاری بر دیگران از دیدگاه امام علی (ع)
انتشار روایتی تازه از لبنان پس از سیدحسن نصرالله
هویت شهید ابراهیم احمدی پس از ٣٧ سال شناسایی شد
طنزپردازان در شب شعر عاشورایی «رندان تشنهلب» جمع میشوند
حکم شرعی تغییر تاریخ سال خمسی چیست؟
خرید و استفاده از نرمافزارهای قفلشکسته چه حکمی دارد؟
تحمل ضرر شخصی برای مصلحت بالاتر از کلام حاج آقا مجتبی تهرانی
شاه کلید برون روی از خودپرستی چیست؟
۲ نشانه مهم رفاقت از نظر امام صادق (ع)
دانشجویان مقطع کارشناسی از گذراندن دروس کارآموزی معاف شدند
انتشار دفترچه سوالات «علوم تجربی» نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴
جای خالی یک دانشآموز شهید کلاس سومی که به دست رژیم صهیونیستی به شهادت رسید
قابی منتشر نشده از شهید باقری به همراه همسر و دختر شهیدش
تصویر/ جای خالی شهید مجتبی شریفی در کلاس سوم
تصویر/ کارمند شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران و خانوادهاش که اسرائیل آنها را به شهادت رساند
تصویر/ دانشآموز پایه ششم ایرانی که آقای گل بود و هدف موشکهای اسرائیل قرار گرفت
تحقق امنیت روانی داوطلبان آزمون سراسری با شخصی سازی دفترچههای کنکور
زمان اعلام نتایج اولیه نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴ اعلام شد
کنکور دو نوبته ۱۴۰۴ به آخرین ایستگاه خود رسید
بررسی جغرافیای فرهنگ مهدوی در یک نشست
کنگره شعر «حدیث حُسن» تا پایان ماه محرم آثار شما را میپذیرد
روضه موتور محرک امید، انگیزه و مقاومت مردم است
تصویر/ مادر و دختر ایرانی که با موشکهای اسرائیل به شهادت رسیدند
بازخوانی اسطورهها و اسطورهزدایی در پژوهشهای قرآنی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
واجبات یا مستحبات؛ اولویت با کدام است؟
محدودیت پذیرش دانشجوی دکتری در پردیسهای دانشگاه تهران
سامانه دریافت گزارشات مردمی در مورد شیوه برگزاری و تخلفات کنکوری فعال شد
میزان پذیرش توانخواهان کنکوری مشخص شد
انتشار دفترچه سوالات علوم ریاضی و علوم انسانی نوبت دوم کنکور امسال
کلید اولیه نوبت دوم آزمون سراسری سال ۱۴۰۴ منتشر شد
آغاز ماراتن کنکور در سراسر کشور
برقراری امنیت کامل کنکور ۱۴۰۴
ایرانیان چگونه غذا را در گرمای کویر تازه نگه میداشتند؟
کشف درخت عجیبی در آفریقا که میوه آن سنگ آهک است!
هوش مصنوعی، نیروگاه هستهای میسازد
راز ۴۰۰ ساله خورشید بالاخره حل شد
تهدیدات امنیتی واتس اپ و ابعاد جاسوسی پنهان
تاریخ عرضه گلکسی F۳۶ ۵G ساموسنگ؛ ۲۸ تیر و با قیمت زیر ۲۳۶ دلار!
تهدیدات امنیتی واتساپ و ابعاد جاسوسی پنهان در بستر پیامرسان
جلب توجه پنگوئنهای رباتیک در مترو چین
آغاز فرآیند هدایت تحصیلی نهمیها از فردا
آغاز پنجاه و هشتمین کنکور کشور با رقابت حدود نیممیلیون داوطلب
مدارس تازهنفس برای مهر ۱۴۰۴ در راه است
زعفران، ناجی سلولهای مغزی در بیماران دیابتی
باتریهای لیتیومی به آتشنشان داخلی مجهز شدند
کشف فسیلی که از منظومه شمسی اولیه باقی مانده است
ماژول خانه هوشمند ایرانی با قابلیت کنترل تجهیزات، نمایش دما و امنیت در یک سیستم یکپارچه
حراج تنها اسکلت دایناسور نوزاد 150 میلیون ساله
آییننامه کمیته تسهیل فعالیت کسبوکارهای دیجیتال برای جامعۀ علمی دردسرساز میشود؟
دقت حیرتانگیز بینی سگها در تشخیص پارکینسون
خودروی هیبریدی چینی رقبا را ضربهفنی کرد
شروع هدایت تحصیلی پایه نهم از فردا
اعلام اسامی ۷۵ دانشآموز برگزیده پویش ملی اثرگذاری به وقت میهن
این شبح مسیر هند را تغییر داد
اثر انگشت دیجیتال
راز پوست هوشمند کوسهها
پایان نگرانی از تداخل امواج؛ چسبهای گرافنی به کمک صنایع میآید
ورزش همیشه سلامت روان را تقویت نمیکند
کشف یک سیاره بیگانه که ۳۵ برابر بزرگتر از زمین است
ارجاع ۲۰ کانال متخلف کنکور به مقامهای قضایی/شناسایی ۱۷ داوطلب متقلب در نوبت اول آزمون
افتتاح پایگاههای تابستانی اوقات فراغت دانشآموزان شهر تهران/ پوشش کمتر از یک چهارم دانشآموزان
امروز، آخرین مهلت دریافت کارت کنکور/آغاز برگزاری آزمون از فردا
عکس روز ناسا از سحابی گل سرخ
کتاب «رفیق خدا» منتشر شد
راز حجاب در عاشورا: فراتر از یک پوشش ساده
اعلام جزئیات برگزاری امتحانات جایگزین طلاب
امکان جابجایی تاریخ آزمون ارتقا دستیاران پزشکی وجود ندارد
امروز آخرین مهلت ثبتنام در ترم تابستان دانشگاه آزاد
رتبه دانشگاههای ایران در بین کشورهای اسلامی
جزئیات آماری نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴ اعلام شد
وقتی فناوری در برابر آلودگی هوا قد علم میکند
راز محبوبیت عدد ۲۷ در چتباتها لو رفت/ چرا هوش مصنوعی همیشه همین عدد را “تصادفی” حدس میزند؟
فناوری چگونه قدرت نظامی خلق میکند؟
بایدو جای GPS را میگیرد؟
سنجش از دور پهپادی در خدمت حفظ بناهای تاریخی
هلیکوپتر بدون سرنشین MQ-8 Fire؛ سرعت و برد پهپاد گشتزنی نیروی دریایی آمریکایی
این رادار قاتل بی ۲ و اف ۳۵» است
با یک آزمایش خون بفهمید چقدر تا مرگ فاصله دارید
افتتاح حدود ۳ هزار فضای ورزشی در استانها
تصویر/ دختر بچه اهل غزه که به دلیل وحشت و ترس موهای سرش ریخته است
تصویر/ مادر و دختر ایرانی که با موشکهای اسرائیل به شهادت رسیدند
غم اگر تصویر بود: نفس دختر ۲ ساله شهید حمید آزکات
تصویر/ در این خانواده ژن خوب فقط شهادت است
تصویر/ کارمند شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران و خانوادهاش که اسرائیل آنها را به شهادت رساند
چاپ بیست و یکم روایت تشکیل یگان موشکی ایران منتشر شد
تصویر/ جای خالی شهید مجتبی شریفی در کلاس سوم
تصویر/ دانشآموز پایه ششم ایرانی که آقای گل بود و هدف موشکهای اسرائیل قرار گرفت
«مرگ مغزی جامعه شناسی ایرانی» بررسی میشود
تغییر قبله به سمت کعبه معظمه برای دشمنان اسلام شکننده بود
انتشار روایتی تازه از لبنان پس از سیدحسن نصرالله
هویت شهید ابراهیم احمدی پس از ٣٧ سال شناسایی شد
تصویر/ کتابت قرآن در مدت کمتر از ۳ سال توسط یک کودک هندی
منابع تاریخی که به وجود حضرت رقیه (س) و اتفاقات شام اشاره میکنند
واجبات یا مستحبات؛ اولویت با کدام است؟
۲ نشانه مهم رفاقت از نظر امام صادق (ع)
اگر دلتان یک مجموعه شعر میخواهد «باران کبوتر» منتشر شد
یک ایرانی تنها برگزیده طراحی جلد جشنواره کتاب مسکو شد
نصرت خدا تنها به شکل معجزه و ماورایی محقق میشود؟
نگاهی به مراحل هفت گانه سلوک تا شهود عرفانی در پرتو مقاومت عرفانی
مراقب افکار خود باشید...
تحمل ضرر شخصی برای مصلحت بالاتر از کلام حاج آقا مجتبی تهرانی
جنگ ۱۲ روزه پرداخت و دروس نهفته در آن
شرط تأثیرگذاری بر دیگران از دیدگاه امام علی (ع)
شروط قرآن برای پیروزی یک جامعه در برابر توطئههای دشمن
بررسی جغرافیای فرهنگ مهدوی در یک نشست
راز حجاب در عاشورا: فراتر از یک پوشش ساده
روایت خواندنی سردبیر تهران تایمز از روزنامهنگاری در جنگ
نویسنده زن سودانی جایزه قلم پینتر ۲۰۲۵ را گرفت
همگرایی اسلامیت و ایرانیت پشتوانه هویتی و فرهنگی ایران عزیز
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.