
ثریا - استفاده روزافزون از گیاهان دارویی و فرآوردههای حاصل از آنها، نقش گیاهان دارویی را در چرخه اقتصاد جهانی پر رنگتر کرده است. بررسیها نشان داده که حدود ۷۰ درصد از مردم جهان، برای اهداف درمانی مختلف از گیاهان دارویی و اسانسها استفاده میکنند.
طبق آمار مرکز تجارت جهانی در سال ۲۰۱۸، صادرات جهانی گیاهان دارویی، حدود ۱۰۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار، ارزش داشته است. همچنین پیشبینی میشود که در سال ۲۰۵۰ ارزش صادرات این بخش به رقم پنج تریلیون دلار برسد.
در سالهای اخیر در ایران، سطح زیر کشت و تولید ارزش بازارهای جهانی گیاهان دارویی و فرآوردههای آن، رشد داشته است؛ اما وضعیت تولید و عرضه این محصولات با وضعیت مطلوب فاصله زیادی دارد. در طی ۲۰ سال گذشته با احتساب زعفران، گلاب و گلمحمدی که ایران بزرگترین تولیدکننده آنها در جهان است، صادرات گیاهان دارویی کشور همواره کمتر از ۵۰۰ میلیون دلار بوده است و بر اساس آخرین آمار مرکز تجارت جهانی ایران با داشتن سهم ۰.۱ درصدی از صادرات جهانی گیاهان دارویی، در بین ۱۷۱ کشور صادرکننده، در رتبه ۷۲ قرار دارد.
علاوه بر پایین بودن سطح زیر کشت گیاهان دارویی زراعی و محدودیت برداشت از ذخایر طبیعی، گیاهان دارویی (فرآوری و فرآورینشده) عمدتا به شکل سنتی و بدون هیچگونه نظارت و ضابطهای در کشور استفاده میشوند و حوزههای تولید، فرآوری و بستهبتدی نیز با چالشهای خاص خود مواجه هستند.
با توجه به اهمیت توسعه بخش گیاهان دارویی در ایران و مشکلات این حوزه که از نظر پژوهشی، کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند، پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و دانشگاه رازی کرمانشاه، در مطالعهای چالشهای موجود در این بخش را مورد بررسی قرار دادند. «کیومرث مولادوست»؛ کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی و «مهنا شاهمرادی»؛ دکترای توسعه کشاورزی، پژوهشگرانی بودند که در این مطالعه مشارکت داشتند.
پژوهشگران برای انجام این پژوهش، با استفاده از پرسشنامه نظرات صاحبنظران حوزه گیاهان دارویی و افراد شاغل در بخش تولید، فرآوری (اسانسگیری، عرقیات، دارو و مکملهای گیاهی)، توزیع و فروش، طب سنتی، شرکتهای دانشبنیان و آموزش را مورد بررسی قرار دادند.
در این پرسشنامه به چالشهای مرتبط با کسبوکارهای گیاهان دارویی، در بخشهای اقتصادی، بازار و بازاریابی، مدیریتی، نیروی انسانی و فناوری، زیستمحیطی و اجتماعی، پرداخته شد و دادههای بهدست آمده با استفاده از نرمافزارهای آماری، تحلیل شدند.
یافتههای بهدستآمده از اطلاعات شخصی صاحبنظران و شاغلین حوزه گیاهان دارویی نشان داد که از بین ۱۵۱ شرکتکننده در این مطالعه حدود ۶۰ درصد تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری، حدود ۲۴ درصد کارشناسی، حدود ۱۰ درصد فوق دیپلم و شش درصد نیز مدرک دیپلم داشتند. میانگین تجربه کاری آنان در حدود ۱۰ سال بود و حدود ۲۹ درصد از آنها شاغل در بخش دولتی کشاورزی، حدود ۲۴ درصد شاغل در بخش خصوصی کشاورزی، حدود ۲۰ درصد عضو هیئتعلم دانشگاه و ۱۸ درصد دانشجو در این حوزه بودند.
بررسیهای این مطالعه نشان داد که عامل اجتماعی، مهمترین عامل توسعه بخش گیاهان دارویی ایران است و از دیدگاه شرکتکنندگان در این پژوهش، ناکارآمدی و عدم پوشش مناسب نظام حمایتی بیمه، مهمترین چالشهای پیش روی توسعه این بخش است. به علاوه عدم مشارکت روستاییان و تولیدکنندگان در برنامهریزیها، بیشترین فاصله را با وضعیت مطلوب دارد.
دراین پژوهش مشخص شد که عدم ثبات قیمتها نیز در بین عوامل اقتصادی، بیشتر اهمیت را دارد. ناکافی بودن سرمایهگذاری در امور زیربنایی و عدم تعادل در سرمایهگذاری بخش گیاهان دارویی و سایر بخشهای اقتصادی، تورم، نارسایی برای جذب سرمایه و بالا بودن خطر فعالیت در بخش گیاهان دارویی، دیگر چالشهای اقتصادی در این حوزه است.
بر اساس این یافتهها، پس از عوامل اجتماعی و اقتصادی، بیشترین تاثیر در توسعه بخش گیاهان دارویی، به ترتیب مربوط به عوامل نیروی انسانی و فناوری، مدیریتی، بازار و بازاریابی و زیستمحیطی بود. به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ سیاستهای حمایتی مثل اعطای یارانههای هدفمند، تحقیقات و معافیتهای مالیاتی برای واحدهای فرآوریکننده و دانشبنیان سیاستهای اعتباری،سیاستهای اداری و ... میتواند در بهبود این وضعیت موثر باشد.
طبق یافتههای این مطالعه؛ بخش گیاهان دارویی ایران در بُعد زیستمحیطی نیز با چالشهای جدی مثل عدم رعایت الگوی کشت، ناپایداری الگوی کاربرد منابع طبیعی به ویژه آب و خاک و تغییر کاربری اراضی و استفاده غیر اصولی از اراضی کشاورزی و منابع طبیعی مواجه است.
محققان این پژوهش میگویند: در حال حاضر در ایران تنها زعفران، گل محمدی، زرشک و چند محصول دیگر به صورت زراعی کشت میشود و سایر گیاهان دارویی از ذخایر طبیعی برداشت میشود و کشت زراعی آنها بسیار محدود است. با اتکا به ذخایر طبیعی نمیتوان سهم عمدهای از بازار را در اختیار گرفت و همچنین برای جلوگیری از انقراض گونههای بومی، علاوه بر نظارت در برداشت، اقدام به کشت و اهلی کردن گیاهان مرتعی و تولید و تکثیر گونههای در خطر انقراض، ضروری است.
طبق نتایج این مطالعه؛ عوامل اجتماعی، اقتصادی، نیروی انسانی و فناوری، مدیریتی، بازار و بازاریابی و زیست محیطی به ترتیب بیشترین تأثیر را در عدم توسعه مطلوب بخش گیاهان دارویی داشته اند. از دیدگاه پاسخگویان ناکارآمدی و عدم پوشش مناسب نظام حمایتی بیمه، مهمترین چالش پیش روی توسعه این بخش است و بیشترین شکاف از وضعیت مطلوب مربوط به محدود بودن سیاست های حمایت از تولید، ناکارآمدی سیاستهای حمایتی و هدفمند نبودن یارانه در حمایت از تولید است.
به همین دلیل محققان این پژوهش؛ سیاستهای حمایتی مانند اعطای یارانههای هدفمند، معافیتهای مالیاتی برای واحدهای فراوریکننده و دانش بنیان، اتخاذ سیاستهای مختلف برای کاهش نرخ تمام شده تولید محصولات همراه با مشارکت فعال تولیدکنندگان و دست اندرکاران در فرایند برنامه ریزی های مرتبط با گیاهان دارویی را پیشنهاد میکنند.
نتایج این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «شناسایی چالشهای پیش روی توسعه بخش گیاهان دارویی ایران» در دوماهنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، وابسته به موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، منتشر شده است.
خبرگزاری ایسنا
وقایع روز عاشورا به تفکیک ساعت و مقتلهای معتبر
پاسخ به یک شبهه/ چرا امام حسین (ع) در روز عاشورا طلب باران نکرد؟
تصویر/ وقتی آقا گفت: ای ایران» بخوان
مدینه فاضله نیازمند تحقق فضائل اخلاقی است
فرهمندپور: اعتماد، حلقه اساسی زنجیره ولایت است/ غفلت و گناه آگاهانه، راه بازگشت را سختتر میکند
منظومه «ظهر روز دهم» یک اثر ادبی بینظیر برای نوجوانان
نگاهی به زندگی عباس (ع)علمدار لشکر سیدالشهدا و محافظ خیام
واقعه عاشورا حماسهای مبارزاتی و غنی از معارف اخلاقی و تربیتی است
حقالزحمه معلمان سوادآموزی بر چه اساسی پرداخت میشود؟
هر مدرسه یک پایگاه سلامت روان برای دانش آموزان
اطلاعیه دانشگاه علوم توانبخشی درباره امتحانات پایانترم و خوابگاه تابستانی
حضور مقتدرانه رهبر انقلاب در حسینیه امام خمینی (ره)
ما مطالبهگر حقوق از دسترفته مردم بیگناه ایران از مجامع بینالمللی هستیم
فراخوان دریافت یادداشتهای تخصصی-علمی با موضوع تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران
فرصت مجدد برای جذب دانشجو معلم فراهم شد
با استخدام ۲۰۰ عضو هیأت علمی قراردادی دانشگاه فرهنگیان موافقت شد
اعلام جزئیات ترم تابستانی دانشگاه فرهنگیان
اعلام برنامههای آموزش و پرورش برای دانشآموزان در ایام اربعین
امشب آخرین فرصت انتخاب رشته آزمون دستیاری
تصویب استفاده از ظرفیت اساتید بازنشسته در دانشگاههای غیر انتفاعی
اشعار خواندنی شاعر قرن پنج هجری درباره حضرت علیاکبر(ع) و عاشورا
الزام دانشگاهها به تامین اسکان اساتیدی که منزلشان آنها آسیب دیده است
اعلام جزئیات پذیرش دانشجو در دوره دکتری استاد محور دانشگاه تهران
پیگیری استفاده از ظرفیتهای شورای عالی انقلاب فرهنگی برای موضوعات آموزش عالی
دل «مسجدالاقصی»ست، عزیز است و اسیر است/ بادا که رها گردد از بند شیاطین
نوحهای سوزناک برای امام حسین (ع) که بدون حتی یک فعل، معنا را منتقل میکند
تهدید رهبر انقلاب اعلان جنگ با مسلمانان است
انسانساز تعالیم اسلام دعوت به صبر و پایمردی است
تدارک شبکه قرآن برای روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی
ریشه جنایات صهیونیستها در ماهیت تشکیلاتی و پادگان نظامی بودن اسرائیل نهفته است
ضرورت حفظ انسجام ملی و آمادگی همزمان با جریان طبیعی زندگی مردم در روزهای پس از جنگ
در دانشگاه صنعتی شریف مصممتر از قبل در راه توسعه علم و فناوری تلاش خواهیم کرد
اطلاعیه شماره 4 بانک سپه
دکتر پرتوافکنان عضو هیات مدیره بانک سپه در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما از برقراری مجدد ارائه خدمات حضوری این بانک خبر داد
تشخیص خانگی سرطان و ایدز با نیم دلار هزینه
تبدیل آب آلوده به کود در ۶ ثانیه
آیا باید شارژرها را همیشه به برق متصل نگه داشت؟
پاکسازی سینوسهای عفونی با رباتهای فوق کوچک
ناتینگ فون ۳ با طراحی عجیبتر از همیشه معرفی شد
رونمایی از پنلهای خورشیدی نانویی خودتمیزشونده
راههای موثر برای مقابله با اینترنت استارلینک؛ تسریع توسعه فیبرنوری
برگزاری کارگاه کشوری توانمندسازی نیروی انسانی آموزش ابتدایی
آخرین وضعیت زمانبندی ثبتنام دانشآموزان در مدارس/ ارائه کارت ورود به جلسه آزمونهای سمپاد و نمونه از امروز
کاظمی: در هر شرایطی آموزش را ادامه خواهیم داد
چراغ سبز کنگره آمریکا به پروژه ناسا برای رسیدن به ماه
ارائه روشی نوین برای تحلیل گسلها با دقت بالا
عکس روز ناسا از یک نواختر در دل آسمان
پای هوش مصنوعی گوگل به بازیهای ویدیویی باز میشود
اعلام زمان برگزاری آزمون عملی و تشریحی آزمون کارشناسیارشد سال ۱۴۰۴
۳۴ دانشگاه ایرانی در جمع دانشگاههای تأثیرگذار تایمز سال ۲۰۲۵
اجرای آزمایشی طرح مدرسه اولیا در هر استان با انتخاب یک مدرسه آغاز خواهد شد
ایرانسل، اینترنت را گران کرد
تهویه هوا با هوش مصنوعی و صرفه جویی ۴۰درصدی انرژی
اولین قدم برای تحقق ژنوم مصنوعی انسان
انفجار دو نواختر جدید در آسمان
ویروس جدید در خفاشها شناسایی شد
چت جیپیتی از مردم خواست به این خبرنگار ایمیل بزنند!
فرمانده نیروی هوافضای سپاه در مراسم عزاداری سالار شهیدان
تصویر/ شمر امروز را بشناس
وقایع روز ششم محرم/ روزی که آب بر اهل بیت (ع) بسته شد
ترجمه قدیمیترین مقتل امام علی(ع) به کتابفروشیها آمد
روایت خواندنی بیهقی از حسینبنعلی علیه السلام
دمیدن روح همبستگی در جامعه ضرورتی در روزهای پس از جنگ
تأملی در آیات برکت و نسبت آن با خاندان وحی
صحنه کربلا نماد دو چهره متضاد از انسان است
روح حاکم بر مقاومت عرفانی در ارتباط با توحید در زندگی است
خانواده امام حسین (ع) الگویی خاص از خانواده عاشورایی
۱۴ اقدام قرآنی که در شرایط بحرانی کشور صورت گرفت
مرد اول ایران که به قدرت و اقتدار او کسی نیامده
نرخ غذا و خوابگاه دانشجویی اواخر تیرماه اعلام میشود
تشریح اقدامات معاونت فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت در دوران جنگ ۱۲ روزه
برگزاری امتحانات شهریور دانشگاهها به صورت حضوری
نرمافزارهای نفوذ چگونه وارد کشور شده است؟
تصاویر جدید گلکسی واچ ۸ کلاسیک فاش شد
جزئیات تغییر ساعت کاری دانشگاه آزاد مشخص شد
اطلاعات ۶ میلیون مشتری شرکت هواپیمایی استرالیایی هک شد
چگونه اینترنت را در شرایط بحرانی امن کنیم
حمایت از دانشجویان در رشتههای حساس علمی در دستور کار ایران
تبدیل زباله به گنج؛ بیرون کشیدن گرافن و هیدروژن از دل پسماند نفتی
آغاز پذیرش بدون آزمون دکتری به شیوه استادمحور در دانشگاه شهیدبهشتی
تصویر/ شمر امروز را بشناس
نوحهای سوزناک برای امام حسین (ع) که بدون حتی یک فعل، معنا را منتقل میکند
پاسخ به یک شبهه/ چرا امام حسین (ع) در روز عاشورا طلب باران نکرد؟
تصویر/ وقتی آقا گفت: ای ایران» بخوان
وقایع روز عاشورا به تفکیک ساعت و مقتلهای معتبر
روایت خواندنی بیهقی از حسینبنعلی علیه السلام
نگاهی به زندگی عباس (ع)علمدار لشکر سیدالشهدا و محافظ خیام
اشعار خواندنی شاعر قرن پنج هجری درباره حضرت علیاکبر(ع) و عاشورا
ترجمه قدیمیترین مقتل امام علی(ع) به کتابفروشیها آمد
۱۴ اقدام قرآنی که در شرایط بحرانی کشور صورت گرفت
وقایع روز ششم محرم/ روزی که آب بر اهل بیت (ع) بسته شد
نمیتوان حریم دیگران را نقض کرد؛ توجه امام حسین (ع) به محل شهادتاش
دل «مسجدالاقصی»ست، عزیز است و اسیر است/ بادا که رها گردد از بند شیاطین
تهدید رهبر انقلاب اعلان جنگ با مسلمانان است
فتاوایی که گفتمانسازی در فقه امنیت دینی است
تأملی در آیات برکت و نسبت آن با خاندان وحی
انسانساز تعالیم اسلام دعوت به صبر و پایمردی است
تدارک شبکه قرآن برای روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی
صحنه کربلا نماد دو چهره متضاد از انسان است
دمیدن روح همبستگی در جامعه ضرورتی در روزهای پس از جنگ
خانواده امام حسین (ع) الگویی خاص از خانواده عاشورایی
منظومه «ظهر روز دهم» یک اثر ادبی بینظیر برای نوجوانان
فرهمندپور: اعتماد، حلقه اساسی زنجیره ولایت است/ غفلت و گناه آگاهانه، راه بازگشت را سختتر میکند
مدینه فاضله نیازمند تحقق فضائل اخلاقی است
واقعه عاشورا حماسهای مبارزاتی و غنی از معارف اخلاقی و تربیتی است
تبدیل آب آلوده به کود در ۶ ثانیه
مرد اول ایران که به قدرت و اقتدار او کسی نیامده
فرمانده نیروی هوافضای سپاه در مراسم عزاداری سالار شهیدان
آغاز پذیرش بدون آزمون دکتری به شیوه استادمحور در دانشگاه شهیدبهشتی
حمایت از دانشجویان در رشتههای حساس علمی در دستور کار ایران
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.