به گزارش ثریا در دوره قاجار، کشت و تولید تریاک در ایران، با حمایت انگلیسیها که به دنبال فروش تریاک در چین بودند، رونق گرفت و همین رونق، به شیوع استعمال آن دامن زد؛ به طوری که در سرآغاز انقلاب مشروطه، بلای خانمانسوز اعتیاد، دامنگیر بسیاری از نفوس این سرزمین بود. به همین دلیل، مجلس شورای ملی در اسفندماه سال 1289، چهارسال بعد از انقلاب مشروطه، کوشید تا با تصویب «قانون تحدید تریاک»، اندکی از بار بحران بکاهد. در شهر مشهد، مبارزه با مواد افیونی، با انقلاب مشروطیت اوج گرفت و طبق گزارش هفتهنامه خورشید، به مدیریت «میرزا صادق تبریزی»، بانوان مشهدی در اقدامی هماهنگ، علیه گسترش شیرهکشخانهها قیام و بساط آن را برای مدتی از سطح شهر جمع کردند. اما با آغاز سلطنت رضاشاه، شرایط در کل کشور دوباره وخیم شد. دربار که به دنبال منافع سرشار حاصل از فروش موادمخدر بود، «قانون انحصار دولتی تریاک» را در تیرماه 1307 از تصویب مجلس گذراند و به این ترتیب، تهیه و توزیع مواد مخدر رسماً در اختیار دولت قرار گرفت و این، سرآغاز اوجگیری بحران شیوع شیرهکشخانهها در ایران بود.
کار و بار سکه دربار از تجارت تریاک
از این زمان به بعد، کشت تریاک که دستکم در10 استان کشور انجام میشد، تماماً درانحصار و اختیار دولت قرار گرفت و بهتدریج، درسراسر کشور گسترش یافت و نقاط پرجمعیتی را مانند پایتخت و مراکز استانها، درگیر خود کرد. مراکز استعمال موادمخدر که به «شیرهکشخانه» مشهور بود، مانند قارچ در میان جامعه رشد کرد. خیلی زود عوارض چنین وضعیتی دامن شهرها را گرفت و مراکز فساد دیگری را در مجاورت این اماکن به وجود آورد و بر بحران ایجادشده دامن زد. این وضعیت پس از شهریور 1320 و فرار رضاشاه از ایران، گسترش بیشتری یافت؛ چون افزون بر تسلط دربار بر انحصار تریاک، موادفروشان خردهپا نیز فرصت جولان پیدا کردند و به این ترتیب، وضعیت بلبشوی بهوجودآمده، بر غوغای اعتیاد در سطح کشور دامن زد و تریاک، به خانههای بیشتری راه یافت و خانوادهها را درگیر عوارض خود کرد.این مسئله در دهههای بعد و با ورود مستقیم دربار و بهویژه نقشآفرینی اشرف پهلوی در قاچاق موادمخدر که حالا،از تریاک فراتر رفته بود و شامل هروئین و مواد مخدر صنعتی هم میشد، مردم و به ویژه جوانان را گرفتار یک معضل تمامعیار و خانمانسوز کرد.
ورود روزنامه خراسان به مقوله شیرهکشخانهها
بحران مصرف موادمخدر در دهه 1320 و پس از آن، اهالی مطبوعات را، از هر صنف و دسته، بر آن داشت تا در برابر این معضل عمومی موضع بگیرند. در این بین، روزنامه خراسان که دوره جدید آن از اول تیرماه سال 1328 منتشر شدهبود، تقریباً در تمام شمارههای خود، اخبار مربوط به معضل شیرهکشخانهها را منعکس میکرد و پس از تصویب «قانون منع تهیه و خرید و فروش و مصرف نوشابههای الکلی و تریاک و مشتقات آن» توسط دولت مصدق در 19 بهمن سال 1331، اهتمام ویژهای برای پوشش اخبار این مسئله داشت؛ هرچندکه با کودتای 28 مرداد سال 1332، به دلیل محدودیتهای ایجادشده، دیگر کمتر توانست به این مقوله مهم بپردازد و مانند نخستین شمارههایش که در اوج مبارزات ملیشدن صنعت نفت منتشر میشد، قادر به طرح مسئله نشد. یکی از مهمترین اشارههای روزنامه خراسان به موضوع اعتیاد و بحران شیرهکشخانهها مربوط به سرمقاله مفصل آن در شماره 51، مورخ چهارم شهریور 1328 است؛ سرمقالهای با عنوان «چقدر شیره خانه؟!» که در پاسخ به انتقاد خوانندگان مبنی بر شمار بالای گزارشهای مربوط به شیرهکشخانههای مشهد، به رشته تحریر درآمده است. این گزارش، افزون بر نثر روان، دربرگیرنده اطلاعاتی است که شاید کمتر بتوان در متون تاریخی دیگر یافت؛ اطلاعاتی درباره وضعیت مصرف موادمخدر در مشهد که به نظر میرسد با توجه به شرایط آن روز، قابل تعمیم به تمام کشور باشد.
آماری قابل تأمل
طبق اطلاعات مندرج دراین سرمقاله، شهر مشهد در زمان نگارش متن، 160 هزارنفر جمعیت داشت و از این جمعیت محدود، 25 هزارنفر درگیر مصرف تریاک بودند. شیرهکشخانهها که تعداد آنها بالغ بر هزار بود، به دو صورت عمومی و خصوصی اداره میشدند و بر اساس گزارش خبرنگار خراسان،برخی از این خانههای فساد، مأوای همزمان 60 معتاد بود. در بخشی از سرمقاله آمدهاست: «یکی از مطلعین دیروز به ما گفت در این شهر بیش از هزار شیرهکشخانه عمومی و خصوصی دایر بوده و تعداد معتادین در حدود 25 هزار نفر میشود. اگر جمعیت شهر را 160 هزار نفر فرض کنیم حدود یکهفتم نفوس شهر مبتلا به شیره و تریاک هستند».
در شیرهکشخانههای عمومی، مشتریان در سه گروه قرار میگرفتند؛ گروه اول افراد متمولی بودند که برایشان اتاق جداگانهای در نظر گرفته میشد و به اصطلاح جنس مرغوب در اختیار آنها قرار میگرفت! گروه دوم، کمدرآمدها بودند که معمولاً سوخته تریاک نصیبشان میشد و دسته سوم، معتادان آسوپاسی بودند که میآمدند تا فقط از دود تریاکی که دیگران استعمال میکردند، بهرهمند شوند! سرمقاله خراسان به شیرهکشخانههای خصوصی هم اشاره میکند؛ مکانهایی لاکچری که ظاهراً برای اعیان و ثروتمندان تور پهن میکرد تا آنها را حسابی، از بابت ساقیگری صاحب شیرهکشخانه، تلکه کند. نکته جالب دیگری که در این سرمقاله وجود دارد، طرح اصطلاحات رایج در میان مردم آن دوره، درباره شیرهکشخانههاست؛ فیالمثل، وقتی میخواستند بگویند که فردی سر از شیرهکشخانه درآوردهاست، میگفتند که او به «شیراز» سفر کردهاست: «طریق اصلی [مقابله با شیرهکشی] این است که وقتی یک محلی معرفی میشود صاحبخانه و مشتریهایش را فوراً به بهداری ببرند، در آنجا از همان دقیقه اول آنها را تحت معالجه قرار بدهند و کاری بکنند که دیگر هوای «شیراز» به سرشان نزند. حالا شهرداری یا بهداری برای اینکار بودجه دارد یا ندارد، ما نمیدانیم، اما طریق اساسی همین است که گفتیم»!
منبع: خبر آنلاین
پیام تسلیت طیبنیا در پی شهادت سید ابراهیم رئیسی
بیانیه سازمان امور دانشجویان در پی شهادت رییس جمهور ایران
احتمال تغییر زمان برگزاری نوبت دوم کنکور سراسری ۱۴۰۳
فقدان شهید آیت الله رئیسی ضایعه بزرگی برای کشور خواهد بود
تسلیت مدیر انجمن سواد رسانهای بهخاطر شهادت رییس جمهور
آرتین شبحکش به بازار آمد
جهاددانشگاهی شهادت آیتالله رئیسی و همراهانش را تسلیت گفت
تسلیت مدیر حوزههای علمیه خواهران در پی شهادت رئیس جمهور و یاران
چقدر سخت است باور نبودنت ...
هر لحظه شهادت را در چهره نورانی آیت الله رئیسی میدیدم
دانشآموزان در زمان مقرر در محل آزمون امتحانات نهایی حاضر شوند
زلفیگل: الحق که سید و سالار اخلاق و ایمان بودی
فعالیت دانشگاهها تا زمان اطلاع از طرف دولت برقرار است
برگزاری امتحانات نهایی دانشآموزان طبق برنامه
امیرعبداللهیان عنایت ویژه به موضوعات بینالملل دانشگاه شریف داشتند
پیام تسلیت سرپرست سازمان ملی سنجش و ارزشیابی در پی شهادت رئیس جمهور
خانه کتاب و ادبیات ایران شهادت رییس جمهور را تسلیت گفت
همکلاسیهای «شریف» در سوگ پدران خود
واکنش جامعه دانشگاهی به شهادت رییس جمهور و همراهان
جای خالی شهید جمهور در جلسه هیات دولت+عکس
آیت الله رئیسی الگوی شهید رجایی را دوباره برای مردم زنده کرد
پیام تسلیت خیرین مدرسهساز در پی شهادت رئیسجمهوری اسلامی ایران
روایت وزیر آموزشوپرورش از پیگیری و حل مشکل دانشگاه فرهنگیان توسط رئیسجمهور
نسخه تلخیص جامع علم کلام توماس آکوئیناس چاپ شد
لغو برخی برنامههای دانشگاه تهران در پی شهادت رییس جمهور
پیام تسلیت وزارت علوم در پی شهادت رییس جمهور
تعطیلی درس یک مرجع تقلید به دلیل شهادت رییس جمهور و همراهان ایشان
کلاسهای دانشگاه تهران تا اطلاع ثانوی دایر است
استقامت سید محرومان در حل مشکلات مردم مثال زدنی است
کلینیک صنعت پتروشیمی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر راه اندازی میشود
کلاسهای دانشگاهها فعلا برقرار است/منتظر تصمیم هیات دولت هستیم
حرکت اعتراضی دانشجویان آمریکایی، رنسانسی در جنبش دانشجویی دنیا
رئیس دانشگاه خواجه نصیرالدین شهادت رییس جمهور را تسلیت گفت
۱۰ هزار کلاس درس در اصفهان به بازسازی، بهسازی و نوسازی نیاز دارند
مدیریت خانواده» و «سبک زندگی دختران و پسران در کتابهای درسی
اعلام شهریه مدارس غیردولتی طی چند روز آینده
امتحانات دانشآموزان امروز برگزار میشود
۱۵ ایده برتر درباره محصولات دانشبنیان در همایش ملی فنآوری و نوآوری ارائه شد
سن کمتر؛ شانس بیشتر در جذب هیات علمی
پیام دانشگاه صنعتی شریف در پی بروز سانحه برای بالگرد رییس جمهور
چالشهای محققان علوم تجربی و انسانی در بررسی آیات الهی در طبیعت
فرهنگ نوآوری در بدنه دانشجویی تقویت می شود
استوری خاص صفحه اینستاگرام رئیس جمهور پربیننده شد
تصاویر واضح از بالگرد رئیس جمهور پیش از وقوع سانحه
آغاز پذیرش اسکان موقت تابستان فرهنگیان از هفته پایانی خردادماه
تخصیص ۳۵ هزار میلیارد ریال سود به اعضای صندوق ذخیره فرهنگیان
نحوه دریافت کارت آزمون امتحان نهایی از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند
ثبتنام الکترونیکی مدارس «اختیاری» است/ اعلام نحوه ثبتنام میانپایهها
تظاهراتی که دانشگاه را به قرنطینه رساند
ایجاد فرصت گفتوگو میان حاکمان و حکمیان در سومین همایش دانشگاه آزاد اسلامی
آییننامه تسهیل جذب دانشجویان بینالملل تدوین شد
انتقاد وزیر آموزش و پرورش از افراط در تفسیر مبانی قرآنی
پیام دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به همایش ملی و بینالمللی سلامت، حکمت و حکمرانی
نقش موثر روابط عمومی در ایجاد ظرفیت سازیهای عمومی در دانشگاه
راهاندازی مرکز تحقیقات علم و الهام از قرآن در دانشگاه تهران
حمید مولانا امت را به کتابفروشیها فرستاد
قصه یکروزنامهنگار از غرقشدن تایتانیک در تهران
کتاب سوغاتیهای خوراکی ایران به چاپ سوم رسید
ریشه حکمتها و ضربالمثلهای فارسی در قصههای جورواجور
جذب هیأت علمی در پژوهشگاه علوم انسانی جهاد دانشگاهی
دستورالعمل برگزاری امتحانات پایان ترم دانشگاه پیام نور اعلام شد
درس علوم و معارف دفاع مقدس باید حضوری و الزامی باشد
اعلام شرایط تحصیل دانشجویان ایرانی در دو دانشگاه قبرسی و لهستانی
گلکسی S24 FE سامسونگ به زودی معرفی میشود+عکس
دومین نسخه بتا اندروید ۱۵ با ویژگیهای جدید منتشر شد
نحوه نظارت بر شیوه نامه پذیرش دانشجوی استاد محور اعلام شد
سفر به قلب زیبایی های کیهانی
پایان میزبانی ۱۱ روزه مصلی؛ خواندیم و ساختیم
موزیلا فایرفاکس به کمک این فناوری کیفیت ویدئوها را بالاتر میبرد
نیازمند سرمایهگذاری با برنامه و غیرشعاری دولتمردان در زمینه هوش مصنوعی هستیم
جزئیات اختتامیه دومین جشنواره بینالمللی سلامت دانشجویان اعلام شد
احیای پروژههای بزرگ صنعتی در دانشگاه امیرکبیر/ آمار مهاجرت نخبگان ریشه رسانهای سیاسی دارد
تامینامنیت حوزههای آزمون نهایی با راکتفلزیاب و سیگنالیاب/تجهیز حوزهها به دوربین مداربسته
اپلیکیشن جدیدی که مخصوص معتادین به گوشی است
تغییر زمان آزمون روز اول پایههای دهم، یازدهم و دوازدهم به دلیل مشکلات سامانه کارت ورود
طلب ۱.۵ همتی شرکتهای لبنی بابت طرح شیر مدارس
تاکید وزیر علوم بر تسهیل جذب نخبگان به عنوان عضو هیاتعلمی
برگزاری جشن ازدواج ۱۳۰ زوج دانشجوی دانشگاه محقق اردبیلی
فرهنگ سازی گام اول فریلنسری است
هر ایرانی یک فریلنسر می شود
چطور با گوشی خود بفهمیم که ما را ردیابی میکنند؟
بنسلمان امنیت فرودگاه کلان شهر نئوم را با هوش مصنوعی تامین میکند
تصویری از گودال ۸۰۰۰ متری یخزده در مریخ ثبت شد+عکس
گوشی جدید شیائومی با نمایشگر بزرگ رونمایی شد+عکس
تصویر واقعی از آیفون ۱۶ در دست یکی از کاربران فاش شد+عکس
حرکت کثیف اپل درباره عکسهای کاربران لو رفت
ارزانترین سلاح پهپادکُش که ساخت بریتانیا است+عکس
گلکسی S25 با تراشه ۳ نانومتری و قدرت شارژدهی قوی+عکس
حقایقی درباره کهکشان راه شیری میلهای که چیزی درباره آن نمیدانید
بزرگترین فروچاله زیرآبی دنیا که باعث انقراض دایناسورها شد+عکس
آیفون16 پرومکس در باتری و شارژدهی رکوردشکن میشود
تانکهای بریتانیایی به یک وسیله عجیب مجهز شدند+عکس
بیامو قدرتمند با بدنه مخملی همه را متعجب کرد+عکس
جزئیات کیا سورنتو جدید اعلام شد+عکس
تمام اطلاعات آیفونها و آیپدها لو رفت
کشف خیره کننده دانشمندان درباره یونها همه را شگفت زده کرد
موزیلا فایرفاکس به کمک این فناوری کیفیت ویدئوها را بالاتر میبرد
قابلیت تازه اندروید که از دزدی گوشی شما جلوگیری میکند
رونمایی آمریکا از بزرگترین هواپیمای رادارگریز دنیا+عکس
ردپای تازه کشف شده انسانها در آمریکا سن این کشور را بالا برد+عکس
ارزانترین باتری مادامالعمر دنیا کشف شد+عکس
اطلاعات لو رفته تازه درباره آیفون SE اپل
کشف استخر سرپوشیده ۱۶۰۰ساله در ساحل آلبانی همه را انگشت به دهان گذاشت+عکس
خریداران Xperia ۱ VI سونی منتظر یک تغییر ویژه در صفحه نمایش باشند+عکس
منتظر شفقهای قطبی بعدی باشید
گلکسی S24 FE سامسونگ به زودی معرفی میشود+عکس
سرقت ۲۵ دلاری رمز ارز دو برادر در بلاک چین اتریوم
خبر بد OnePlus برای طرفداران این نوع گوشی
علت انتخاب نام Gemini برای هوش مصنوعی گوگل چه بود؟
اپلیکیشن جدیدی که مخصوص معتادین به گوشی است
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.