به گزارش ثریا نشست مشترک مسئولین دانشگاه آزاد اسلامی و مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری (سابقا پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری) به میزبانی ISC برگزار شد.

این نشست با حضور دکتر علاءالدین بروجردی معاون بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی به همراه مدیران کل امور پژوهشی و تحصیلات تکمیلی و رئیس دبیرخانه علمی پایش دانشگاه آزاد اسلامی در شیراز، دکتر محمدرضا قائدی سرپرست و سایر مسئولین دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس و واحد شیراز ، دکتر محمدجواد دهقانی ریاست مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری، دکتر منصور حقیقت و دکتر هاجر صفاهیه معاونین پژوهش و فناوری، و دکتر محمدرضا فلاحتی قدیمی فومنی سرپرست مدیریت همکاری‌های علمی و بین المللی ISC برگزار شد.

در ابتدای این نشست که در راستای سیاست‌های کلان مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری و بررسی زمینه‌های گسترش همکاری دانشگاه آزاد اسلامی و مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری در حوزه‌های علمی، آموزشی، پژوهشی و فناوری و رتبه بندی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی توسط ISC ترتیب داده شد، دکتر محمد جواد دهقانی رئیس مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری، جلسه حاضر را دومین جلسه جامع با حضور مسئولین دانشگاه آزاد اسلامی در ISC دانست.

وی خاطرنشان کرد: در تاریخ ۲۹ خرداد ۱۳۹۸ نیز دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به همراهی یک هیأت ۱۰۰ نفره متشکل از رؤسا و سایر مسئولین سازمان مرکزی و واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی از سراسر کشور به منظور انعقاد تفاهم نامه همکاری در ISC حضور پیدا کردند که برای ISC باعث افتخار است.

دکتر دهقانی با برشمردن اهداف و مأموریت‌های کلان ملی و بین المللی ISC ، برخی دستاوردهای اخیر این مؤسسه را تشریح کرد و گفت: در چند سال اخیر ISC علاوه بر نمایه سازی نشریات کشورهای اسلامی، به نمایه سازی نشریاتی بین المللی دیگری نیز اقدام کرده است. هدف این اقدام، پوشش جامع تمام نشریاتی است که دانشمندان کشورهای اسلامی در آن اقدام به انتشار مقاله می‌نمایند و در این خصوص فیلتر و تفکیکی از نظر تعلق نشریه به کشور اسلامی و غیراسلامی وجود ندارد.

ریاست ISC افزود: در چند سال اخیر مقالات ۳۸۵۰ نشریه ملی و بین المللی در ISC نمایه شده است و انتظار می‌رود با هدف گذاری جدید، در سال جاری تعداد نشریات نمایه شده به ۶۰۰۰ و بعد از آن به ۱۰.۰۰۰ عنوان برسد که این بسیار در مرجعیت پیدا کردن ISC به عنوان یک پایگاه جامع داده تأثیرگذار خواهد بود. در سال جاری ۳۰۰۰ نشریه خارجی شناسایی شده اند که در حال ارزیابی و سپس پردازش و نمایه سازی می‌باشند.

دهقانی با نشان دادن تغییرات سامانه ISC JCR در طی سال‌های اخیر خاطرنشان کرد : ساختار محتوای علمی و تحلیل استنادی ISC نظیر Scopus و ISI است. به منظور تقویت سطح کمی و کیفی نشریات، مطابق با دستورالعمل‌های مصوب مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری ، هریک از نشریات در یکی از سه دسته نشریات هسته، نشریات لیست انتظار و نشریات اصلی قرار می‌گیرند؛ لازم به ذکر است که نشریات موجود در هر دسته پس از ارزیابی‌های دوره‌ای امکان صعود یا نزول به سطوح دیگر را دارند. ۲۴ درصد نشریات هسته هستند که بیشترین نشریات کیفی را به خود اختصاص می‌دهد.

وی ادامه داد: اخیراً وبینار «ارزیابی و رتبه بندی سال ۱۴۰۰ نشریات علمی: رویکردها و برنامه ها» ویژه سردبیران و مدیران مسئول نشریات علمی با همکاری مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) و کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در تاریخ ۵ آبان ۱۴۰۰ با حضور معاون پژوهش و فناوری وزارت عتف دکتر غلامحسین رحیمی شعرباف، مدیر کل دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی و دبیر کمیسیون نشریات علمی دکتر محسن شریفی و مدیران مسئول و سردبیران ۸۵۰ نشریه علمی کشور برگزار شد که محورهای موضوعی این وبینار شامل، سیاست‌های کلی، برنامه‌ها و حمایت وزارت عتف برای ارتقای کمی و کیفی نشریات علمی، جایگاه ارزیابی و رتبه بندی نشریات علمی در نظام‌های ارزیابی آموزش عالی شامل ارتقا، ترفیع، تشویق مقالات و تحصیلات تکمیلی، ضوابط قبل از ورود به ارزیابی و رتبه بندی سال ۱۴۰۰ بود. علاوه بر این از ابتدای سال جاری توسط ISC، تعداد ۱۹ کارگاه بین المللی در خصوص راهکارهای ارتقا کیفی نشریات برگزار شده است.

رونمایی رتبه بندی جهانی ۲۰۲۱ دانشگاه‌ها در آذر ۱۴۰۰

دهقانی در خصوص بحث رتبه بندی دانشگاه‌ها تصریح کرد: ساختار رتبه بندی چه از نظر شاخص‌ها و معیارها و روش شناسی و چه از نظر طراحی وب سایت، بین المللی می‌باشد که طراحی آن به صورت مستقل توسط ISC صورت می‌پذیرد.

وی با اشاره به ساختار وب سایت رتبه بندی دانشگاه‌ها، گفت: رتبه بندی دانشگاه‌ها در سایت ISC به سه شکل (۱) رتبه بندی کشورهای اسلامی، (۲) رتبه بندی جهانی و (۳) رتبه بندی دانشگاه‌های عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی D-۸ وجود دارد، که رتبه بندی دانشگاه‌های عضو D-۸ به درخواست دبیرکل این سازمان صورت گرفته است.

دکتر دهقانی همچنین از رونمایی رتبه بندی جهانی ۲۰۲۱ دانشگاه‌ها در آذر ۱۴۰۰ خبر داد و اعلام داشت: ISC در نظر دارد در سال‌های آتی رتبه بندی تمامی دانشگاه‌های غیرانتفاعی و دانشکده‌ها و مراکز آموزش‌های الکترونیکی کشور را نیز در پروژه رتبه بندی جامع خود بگنجاند.

وی در خصوص پروژه‌های بین المللی اعلام کرد که ISC با همکاری سازمان همکاری‌های اقتصادی D-۸ از سال ۱۳۹۸ پروژه بزرگی تحت عنوان
"Establishment of D۸ Map of Scientific Excellence & Collaboration (D۸-MSEC)” شامل ۶ فاز را آغاز کرده است که برای کشور سودی بالغ بر ۲۷۰ هزار دلار به همراه دارد.

دهقانی همچنین بر اهمیت تبدیل ISC به پایگاه تأمین منابع اطلاعاتی مورد نیاز کشور به منظور نظام مند کردن هزینه‌های کشور در رابطه با تأمین نیازهای اطلاعاتی بین المللی تاکید کرد و آن را یکی از اهداف مهم این سازمان دانست.

۱۰۳ هزار مقاله کد شناساگر دیجیتال منحصر به فرد دریافت کردند

رئیس ISC گفت: در بهمن ماه سال گذشته با حضور وزیر علوم و حوزه سیاست‌گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی این وزارت، مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری از سامانه جامع صدور کد شناساگر دیجیتال (DOR) رونمایی کرد که امکان ثبت و صدور یک کد منحصر بفرد برای هر مقاله پذیرش شده در نشریات کشور، جهان اسلام و دنیا را به طور استاندارد فراهم می‌کند.

وی در تشریح شناسه دیجیتال اشیا (Digital Object Recognizer) یا DOR گفت: DOR عبارت از یک کد منحصر به فرد برای هر شیء است که همانند اثر انگشت است. کد بین‌المللی DOR به گونه‌ای طراحی شده است که به آثار مختلف علمی از جمله مقالات نشریه‌ها، همایش‌ها، کتاب‌ها، پایان‌نامه ها، آثار هنری، نرم افزارها و … تعلق می‌گیرد. این شناسه همانند یک بارکد برای شناسایی اشیا عمل می‌کند. از جمله مزایای این شناسه می‌توان به دسترس پذیری سریع و آسان‌تر به اطلاعات کامل کتاب‌شناختی مقاله‌ها و کارهای پژوهشی فقط با یک کلیک بر روی کد شناسه، ارجاع دهی ساده و سریع با کمترین احتمال بروز اشتباه به کلیه فعالیت‌های علمی از جمله مقالات، افزایش رؤیت پذیری بیشتر مقاله و در نتیجه افزایش تعداد ارجاعات علمی و بنابراین افزایش ضریب تأثیر و اعتبار نشریه، شناسایی مالکیت معنوی و کاهش سرقت علمی، سیاست‌گذاری در جهت اقتصاد مقاومتی و صرفه جویی ارزی (صدور سایر کدهای شناساگر فقط در انحصار خارج از کشور می‌باشد) و امکان صدور شناسه به تمام فعالیت‌های پژوهشی شامل مقالات منتشر شده در نشریات و همایش‌ها حتی برای سال‌های گذشته اشاره کرد.

دهقانی اظهار داشت: هر چند در حال حاضر صدور این کد تنها برای نشریات و مقالات انجام می‌گیرد ولی در طراحی و پیاده سازی این سامانه کلیه استانداردها و شیوه نامه‌های بین المللی رعایت شده و برنامه ریزی لازم برای امکان صدور کد شناساگر دیجیتال برای کلیه فعالیت‌های پژوهشی شامل مقالات همایش‌های ملی و بین المللی، گزارش طرح‌های تحقیقاتی، پایان نامه و رساله‌های دانشجویان، ثبت اختراع و نیز آثار هنری و تولید نرم افزار فراهم شده است.

وی افزود: این فعالیت علمی حرکت بسیار ارزشمندی در جهت شناسنامه دار کردن کلیه فعالیت‌های پژوهشی کشور بوده و امید است منشأ تحول اساسی در مستند سازی فعالیت‌های علمی کشور باشد. این حرکت علمی دقیقاً منطبق با سیاست‌های کلان علم و فناوری و نیز بیانیه گام دوم انقلاب در جهت مرجعیت علمی ایران خواهد بود.

دهقانی ادامه داد: اطلاعات مستخرج از این سامانه نشان می‌دهد که تا پایان شهریور ۱۴۰۰ تنها با گذشت کمتر از یک سال از رونمایی سامانه DOR، تعداد ۵۵۵ نشریه برای دریافت این کد به عضویت این سامانه درآمده و ۱۰۳۴۱۹ مقاله کد منحصر به فرد DOR را دریافت کرده اند. این در حالی است که تعداد نشریات در فروردین برابر با ۱۳۳ مورد و تعداد مقالات ۹۸۲۴ بوده که رشد ۴ برابری در افزایش تعداد نشریات و ۱۰ برابری در تعداد مقالات را در طول ۶ ماه گذشته نشان می‌دهد.

ریاست ISC تاکید کرد: بهره گیری از سامانه DOR توسط ISC ، از ابتدا تاکنون موجب صرفه جویی ۳۰۰ هزار دلاری در بودجه کشور شده است.

وی از دکتر بروجردی خواست تا هماهنگی‌های لازم با تمام نشریات دانشگاه آزاد اسلامی را برای دریافت کد شناساگر دیجیتال (DOR) صورت پذیرد.

دکتر دهقانی از دیگر اقدامات صورت گرفته در خصوص تأمین نیازهای اطلاعاتی کشور به راه اندازی سامانه «نماگر کووید ۱۹ (Covid-۱۹ Visualizer)» توسط ISC اشاره کرد و گفت: این سامانه به صورت پیوسته در حال ارتقا بوده و در این سامانه اطلاعات آماری از تعداد مبتلایان، بهبودیافتگان، جان باختگان و … در سطح کشورهای جهان ارائه می‌شود. همچنین نمودار خطی از روند همه گیری این ویروس در کشورهای دارای بیشترین آمار مبتلایان طراحی شده است. وجود مجموعه ارزشمندی از مقالات علمی و همچنین پروتکل‌های منتشر شده در این سامانه نیز از ویژگی‌های دیگر این سامانه می‌باشد که به طور مرتب در حال روزآمدسازی و افزایش است.

وی گفت: از سامانه نماگر کووید -۱۹ در سطح جهان استقبال خوبی به عمل آمده است به گونه‌ای که پیرو ویدئو کنفرانس برگزار شده با دبیرکل دی-هشت و درخواست آن سازمان، لینک این سامانه در نیمه اول فروردین ۱۳۹۹ در وبگاه سازمان دی-هشت در استانبول ترکیه (به آدرس http://developing۸.org/) بارگذاری شد و از آن طریق در دسترس کشورهای عضو دی-هشت قرار گرفت. این امر باعث شده است که در هر نشست «کمیته سلامت و بهداشت سازمان همکاری‌های اقتصادی D-۸»، از مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری، برای شرکت به صورت مستقل و ویژه دعوت به عمل آید.

وی در بحث گسترش همکاری‌های ملی بین المللی ISC با دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص برگزاری دوره‌های آموزشی «روش های افزایش اثربخشی علم» برای دانشجویان خارجی دانشگاه آزاد اسلامی اعلام آمادگی کرد و از دکتر بروجردی درخواست کرد تا اقدام لازم در خصوص نماینده ای برای حضور در «شورای سیاستگذاری سامانه ملی نظام پیشنهادات» وزارت عتف به عمل آورند.

دهقانی گفت: این سامانه به زودی پس از تکمیل اساسنامه و اعضای شورای سیاستگذاری در هیأت دولت مطرح خواهد شد. از مزایای این شورا هدفمند نمودن تمام پروژه‌های تحقیقاتی کشور در راستای رفع نیازهای جامعه است.

پروفایل رتبه بندی تمامی دانشگاه‌ها و محققان و نشریات رونمایی می‌شود

در ادامه دکتر منصور حقیقت معاون پژوهش و فناوری ISC به معرفی برخی دیگر از دستاوردهای اخیر مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری پرداخت و از رونمایی پروفایلی جامع در آینده نزدیک خبر داد که این پروفایل شامل چندین سامانه دیگر از جمله رتبه بندی تمامی دانشگاه‌ها، نشریات، محققان خواهد بود.

وی تصریح کرد از طریق این پروفایل خواهیم توانست روند و مسیر تحقیقات علمی هر کشور را رصد کرده و هر کشور، استان، شهر، مؤسسه، دانشگاه، دانشکده، نشریه، محقق و … را از نظر دستاوردها در هر حوزه علمی مورد نظر را با دیگر کشورها، استان‌ها، شهرها، موسسه‌ها، دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها، نشریات، و محققان در سطح جهان مقایسه کرده و نقاط قوت و ضعف را به راحتی شناسایی کنیم و بدین وسیله مسیر حرکت را برای محققان کشور روشن و هموار کنیم.

وی با بیان اینکه محدودیت زبانی در این پروفایل وجود ندارد و مخاطبان می‌توانند به هر زبانی اطلاعات مورد نظر خود را جستجو کنند، اعلام کرد: در حال حاضر ۱۷۰ واحد دانشگاه آزاد (بر اساس حد آستانه‌های مصوب شده از نظر تعداد مقاله) در این سامانه قابل مشاهده هستند.

دکتر حقیقت تاکید نمود: برای رسیدن به این هدف عالی نیاز به پشتیبانی همه جانبه وجود دارد و مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری یک قدرت نرم و ارزشمند برای جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود که باید مورد حمایت جدی قرار گیرد.

چهار هزار نشریه جهان در ISC نمایه می‌شوند

در ادامه دکتر علاءالدین بروجردی معاون بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی نیز اظهار داشت: از اینکه در حدود چهار هزار نشریه جهان در ISC نمایه می‌شوند به کشور خود می‌بالیم. این یک افتخار فراملی و جهانی است . مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری جایگاه مهم و پرافتخاری در جمهوری اسلامی ایران دارد و برای ما این که در محضر ریاست، معاونین و مدیر دفتر بین الملل این سازمان هستیم مایه مباهات است.

وی تصریح کرد: مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری با مدیریت دکتر دهقانی و معاونت دکتر حقیقت با رشد شتابنده ای در حال حرکت است و دانشگاه آزاد اسلامی در نظر دارد ارتباطاتش را با این مؤسسه گسترده‌تر کند.

بروجردی گفت: دانشگاه آزاد اسلامی دارای ظرفیت‌های بسیار ارزنده ای از نظر تعداد اعضای هیأت علمی، نشریات، محققان، تعداد دانشجویان ، طرح‌های پژوهشی و پتانسیل‌های تحقیق می‌باشد که با کمک ISC در سطح جهانی مورد معرفی قرار خواهند گرفت.

وی افزود: شتاب بسیار خوبی در رشد علم داشته ایم و یکی از اهداف مهم دانشگاه آزاد اسلامی در سال‌های اخیر جذب دانشجویان خارجی یکی از مهمترین اهداف دانشگاه آزاد اسلامی بوده است. از سال گذشته تعداد ۱۸ هزار دانشجوی خارجی جذب دانشگاه آزاد اسلامی شده اند. مقرر است در سال جاری بین هزار تا دو هزار دانشجوی خارجی جذب خواهند شد.

معاون بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: با توجه به اهمیت فعالیت‌های برون مرزی این دانشگاه، شاخه‌های دانشگاه آزاد اسلامی در بیروت، دوبی و افغانستان و … فعال هستند که همه آن‌ها به عنوان پایگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور محسوب می‌شوند.

وی افزود: با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی لازم است جایگاه زبان فارسی در سطح جهان پیشرفت نماید و دانشگاه آزاد اسلامی فراگیری زبان فارسی را یکی از شروط تحصیل برای دانشجویان غیر ایرانی قرار داده است که این نیز همراستا با یکی از اهداف مهم مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری می‌باشد.

معاون بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی گفت: امید است با وجود سازمان‌های ارزشمندی همچون مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری جایگاه علمی ایران به طور روز افزون ارتقا یابد و به طور حتم پشتیبانی از چنین سازمان‌های یکی از اهداف اصلی کشور و وزارت عتف می‌باشد.

بروجردی خاطر نشان کرد: این که در میان ۵۷ کشور اسلامی ، کشور ما و در آن ISC متولی سنجش علم کشورهای جهان است باعث فخر کشور اسلامی ما بوده و است. سیاست راهبردی جمهوری اسلامی تجدید حیات تمدن اسلامی است که این سیاست خوشبختانه با عزم راسخ مسئولین ISC دنبال می‌شود.

وی گفت: این که جمهوری اسلامی طی چهار دهه گذشته با اقتدار در مقابل آمریکا ایستاده و سر خم نکرده است و این را مدیون همین سیاست راهبردی جمهوری اسلامی (تجدید حیات تمدن اسلامی) و رشد تولید علم پژوهشگران این کشور است.

دانشگاه آزاد اطلاعات محققان، پژوهش‌ها، واحدها و نشریات را در اختیار ISC قرار می‌دهد

دکتر بروجردی اعلام داشت: دانشگاه آزاد اسلامی اطلاعات محققان، پژوهش‌ها، واحدها، نشریات خود را در اختیار ISC قرار خواهد داد تا مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار گیرند اما انتظار دارد این اطلاعات در اختیار رتبه بندی‌های غربی و انگلیس و آمریکا (از جمله رتبه بندی تایمز و لایدن و QS) قرار نگیرد. به همین دلیل است که دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون بیشترین همکاری را با رتبه بندی شانگهای داشته است.

وی خاطرنشان کرد: اینکه وزرای علوم کشورهای اسلامی ISC را به عنوان «مقر دائمی سنجش علم کشورهای اسلامی» انتخاب کرده اند بسیار باعث مباهات برای کشور ما و شهر پرآوازه شیراز است. کشور ما با کمک ISC باید از ظرفیت‌های برون مرزی از جمله اساتید ایرانی خارج از کشور بهره مند شود.

سپس، دکتر محمدرضا قائدی سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس و واحد شیراز و دکتر جباری معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز به تشریح فعالیت‌ها و دستاوردهای شایان دانشگاه آزاد اسلامی در زمینه هدفمند نمودن تحقیق در این دانشگاه پرداختند و از آن جمله از «نظام جامع پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه ای پایش دانشگاه آزاد اسلامی» نام برده و درخواست بهره گیری از تجربیات دانشگاه آزاد اسلامی در پیشبرد اهداف «شورای سیاستگذاری سامانه ملی نظام پیشنهادات» وزارت عتف را مطرح کردند.

همچنین دکتر حمیدی فر رئیس دبیرخانه علمی پایش دانشگاه آزاد اسلامی در شیراز از مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری خواست که تمام واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و پژوهش‌های آن‌ها مانند پردیس‌های دانشگاه‌های دولتی به صورت واحد و زیرمجموعه لوگو و نام دانشگاه آزاد اسلامی قرار گیرند که این امر به طور حتم موجب ارتقا جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی در سطح ملی و بین المللی خواهد شد.

در پایان و به منظور جمع بندی نشست دکتر محمدرضا فلاحتی قدیمی فومنی سرپرست مدیریت همکاری‌های علمی و بین المللی ISC دستاوردهای بین المللی شاخص و اخیر مؤسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری از جمله افتتاح شاخه ISC در صربستان، دانشگاه بین المللی قبرس، دانشگاه بوخوم آلمان، دانشگاه خزر آذربایجان، دانشگاه مدیترانه ای آلبانی، دانشگاه فنی الفرات الاوسط ، کتابخانه جوانان آذربایجان، آکادمی علوم پاکستان‏ و به زودی در دانشگاه مینسک بلاروس، فرانسه، روسیه و برگزاری بیش از ۱۵۰ وبینار بین المللی را برشمرده و آمادگی ISC برای همکاری با دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص انعقاد تفاهم نامه همکاری با سازمان آسایهل (در راستای عملیاتی سازی نتایج نشست سال ۲۰۱۸ آسایهل به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی در قزوین) و برگزاری کارگاه‌های مشترک بین المللی با همکاری آسایهل و دانشگاه آزاد اسلامی را اعلام آمادگی کرد.

منبع: مؤسسه استنادی علوم