به گزارش ثریا صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران جزو صنایع فعال در طراحی و ساخت انواع اژدرها در جهان به شمار می‌روند.

نبرد‌های دریایی برای کشور‌هایی با دسترسی به آب‌های آزاد، اهمیت بسیاری دارند. کشور‌ها برای حضور موفق در این نبرد‌ها و حفاظت از خود باید به سلاح‌های ویژه‌ای مجهز شوند. ناوشکن‌ها، ناوچه‌ها، زیردریایی‌ها، قایق‌های تندرو، هواناوها، مین‌های دریایی، موشک‌های کروز و اژدر‌ها از جمله این تسلیحات هستند.

اژدر‌ها به عنوان یکی از تسلیحات استراتژیک و راهبردی در صورت ورود به نبرد‌های دریایی می‌توانند معادلات صحنه نبرد را تغییر دهند. این سلاح‌ها در دو دسته سنگین‌وزن و سبک‌وزن تقسیم می‌شوند. عملکرد اژدر‌ها بدین گونه است که پس از شلیک از سطح یا زیرسطح به سمت هدف حرکت کرده و با برخورد به آن، هدف مورد نظر را منهدم می‌کند. هدایت اژدر‌ها به دو صورت انجام می‌شود؛ سیمی و یا از راه دنبال کردن صدا توسط سونار.

مهم‌ترین نکته‌ای که در خصوص اژدر‌ها مطرح شده این است که طبق اعلام کارشناسان نظامی جهان مقابله با آن‌ها غیرممکن و یا بسیار سخت است. پس می‌توان اژدر‌ها را یک سلاح مرگبار و تمام‌کننده در نبرد‌ها دانست.

مزیت دیگر اژدر‌ها این است که علاوه بر یگان‌های زیرسطحی و سطحی، هواپیما‌ها و بالگرد‌ها نیز امکان استفاده از آن‌ها را دارند. در یگان‌های دریایی نیرو‌های مسلح ایران اسلامی نیز همچون سایر کشور‌های جهان از اژدر‌های گوناگونی استفاده می‌شود.

وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح نهادی است که در زمینه تولید این تجهیزات فعالیت می‌کند.

اژدر والفجر

این اژدر یکی از تولیدات وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح است که ۲۱ مهر ۹۴ رونمایی شد. والفجر از خانواده اژدر‌های ۵۳۳ میلی‌متری هدایت شونده با رادار و سونار است. سر جنگی این اژدر در حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم وزن دارد و می‌تواند با قدرت بالایی به سوی اهداف رفته و آن‌ها را منهدم کند. والفجر ویژگی دیگری هم دارد و آن سرعت بالای آماده‌سازی و شلیک به سوی اهداف است.

استفاده از رادار و سونار باعث افزایش دقت والفجر شده است. به نحوی که اگر سامانه سونار دچار مشکل شود، سامانه راداری بلافاصله وارد عمل شده و هدایت اژدر را تا لحظه اصابت برعهده می‌گیرد.

تجهیز به سامانه ضد فریب، سرعت بالا در اصابت و برخورد، دقت بالای انهدام، امکان شلیک از شناور‌های سطحی و زیرسطحی، توان غافلگیری و انهدام شناور‌های دشمن در چند ثانیه و حضور در نبرد‌ها به عنوان یک سلاح واکنش سریع از مهم‌ترین ویژگی‌های اژدر بومی والفجر است. چنین ویژگی‌هایی سبب می‌شود تا توان رزم و سرعت عمل نیرو‌های دریایی ارتش و سپاه پاسداران در عرصه دریا را تا حد قابل توجهی افزایش می‌دهد.

پایگاه خبری راشاتودی مارس ۲۰۱۷ نوشت «ایران موفق شده است نخستین اژدر بومی خود با عنوان والفجر را آزمایش کند. این اژدر در حاشیه رزمایش ولایت ۹۵ در خلیج فارس از زیردریایی کلاس قدیر شلیک شد و یک شناور را در آب‌های خلیج فارس نابود کرد.»

اژدر حوت

وقتی نخستین‌بار در رزمایش پیامبر اعظم سپاه پاسداران در سال ۸۵ شلیک شد، کسی نامش را نمی‌دانست. حتی بسیاری هم فکر نمی‌کردند ایران چنین سلاحی در اختیار داشته باشد. بعد‌ها اما، فرماندهان آن را با نام حوت معرفی کردند. سردار فدوی فرمانده وقت نیروی دریایی سپاه پاسداران نیز درخصوص آن گفت که حوت سریع‌ترین اژدر دنیاست.

حوت قابلیت پرتاب از روی ناوچه، ناو و یا زیردریایی در عمق ۱۰۰ متری را داراست. پس از شلیک با سرعت ۵۰ نات (۹۳ کیلومتر بر ساعت) محفظه خود را ترک کرده و با رفتن به عمق مناسب آب و روشن شدن پیشرانه‌اش به سوی اهداف حرکت می‌کند.

این اژدر یک تفاوت شاخص هم با نمونه‌های مشابه خود دارد و آن دارابودن قابلیت «فراحفره‌زایی» super cavitation است. در این قابلیت، پس از شلیک و ورود اژدر به داخل آب یک توده از حباب‌های بخار از دماغه آن خارج شده و با ایجاد لایه‌ای از گاز اصطکاک با آب را کاهش می‌دهد. نتیجه آن نیز افزایش سرعت در هنگام حرکت است. اژدر‌ها عموما نمی‌توانند سرعتی بیش از ۲۵ متر در ثانیه داشته باشند. اما سرعت حوت با استفاده از این قابلیت تا ۴ برابر یعنی به ۱۰۰ متر در ثانیه (۳۶۰ کیلومتر در ساعت) افزایش می‌یابد.

سردار علی عبداللهی معاون سابق آماد، پشتیبانی و تحقیقات صنعتی ستاد کل نیرو‌های مسلح ۲۰ اردیبهشت ۹۵ درخصوص این اژدر گفت: «امروز محققان ما اژدر حوت را ساخته‌اند، این اژدر مافوق صوت در زیر آب حرکت می‌کند با سوختی که ترکیب آب است و در یک حباب حرکت می‌کند؛ این اژدر تکنولوژی بسیار پیشرفته‌ای است که فقط روسیه دارد و بعد جمهوری اسلامی ایران و از این نمونه ده‌ها مشابه دیگر وجود دارد که کار شده و موفقیت آمیز بوده و کار‌هایی بزرگی انجام شده است.»

رادارگریز بودن و مخفی ماندن از چشم دشمن دیگر ویژگی اژدر حوت است. این ویژگی آنجا اهمیت پیدا می‌کند که در صورت بروز خطای راهبری از سوی دشمن نیرو‌های مسلح بتوانند با تهدیدات احتمالی مقابله کنند.

به گفته سردار فدوی، این اژدر ۳۶۰ کیلومتر در ساعت سرعت دارد و با چنین سرعتی و از سوی دیگر با توجه به حجم بزرگ و سرعت نه‌چندان بالای ناو‌های هواپیمابر و کشتی‌های غول‌پیکر آمریکایی در خلیج فارس، شلیک همزمان ده‌ها فروند از این نوع اژدر به‌راحتی می‌تواند یک ناو هواپیمابر را از پای درآورد.

اژدرهای ۵۳۳ و TEST-۷۱ از دیگر اژدرهایی هستند که در نیروهای مسلح استفاده می‌شوند.

منبع: باشگاه خبرنگاران